Bài giảng Lịch sử Lớp 11 - Bài 4: Các nước Đông Nam Á cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX

Bài 4 : CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á (Cuối thế kỉ XIX-đầu thế kỉ XX) I.Quá trình xâm lược của chủ nghĩa thực dân vào các nước ở Đông Nam Á : 1.Nguyên nhân : - Các nước tư bản cần thị trường , thuộc địa => đẩy mạnh xâm lược thuộc địa . - Đông Nam Á là một khu vực rộng lớn,đông dân,giàu tài nguyên,có vị trí chiến lược quan trọng.Song giữa thế kỉ XIX,chế độ phong kiến lâm vào khủng hoảng triền miên về chính trị,kinh tế , xã hội . => Các nước phương tây mở rộng và hoàn thành việc xâm lược Đông Nam Á. Các nước ĐNA Thưc dân xâm lược Thời gian hoàn thành xâm lược In- đô-nê-xi-a Bồ Đào Nha,Tây Ban Nha,Hà Lan - Từ XV-XVI, TBN, BĐN, Hà Lan đã có mặt . - Giữa XIX Hà Lan hoàn thành xâm chiếm và lập ách thống trị Phi-lip-pin Tây Ban Nha , Mĩ - Giữa thế kỉ XVI Tây Ban Nha thống trị - Năm 1899-1902, Mĩ chiến tranh với Philíppin , biến quần đảo , này thành thuộc điạ của Mĩ . Miến Điện Anh - Năm 1885 Anh thôn tính Miến Điện Ma- lai -xi-a Anh - Đầu thế kỉ XIX Mã - Lai trở thành thuộc địa của Anh Việt-Lào - Campuchi Pháp - Cuối thế kỉ XIX, Pháp hoàn thành xâm lược 3 nước Đông Dương Xiêm ( Thái Lan ) Anh - Pháp tranh chấp Xiêm vẫn giữ được độc lập 2.Quá trình thực dân xâm lược Đông Nam Á II.Phong trao chống thực dân Hà Lan của nhân dân Indonexia : 1.Nguyên nhân : - Chính sách thống trị của thực dân Hà Lan đã làm bùng nổ nhiều cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc . 2.Diễn biến :  1825-1830:cuộc khởi nghĩa do Đi-pô-nê-gô-rô lãnh đạo thất bại . 10-1873:nhân dân A- chê đã anh dũng chống lại 3000 quân Hà Lan . Phong trào đấu tranh của nhân dân diễn ra mạnh mẽ.Điển hình là kn do Samin lãnh đạo 1890. Phong trào công nhân hình thành với sự ra đời của các tổ chức : 1905:hiệp hội công nhân đường sắt 1918:Hiệp hội công nhân xe lửa . 12-1914,Liên minh xã hội dân chủ Inđônêxia ra đời : tuyên truyền chủ nghĩa Mác trong công nhân,đặt cơ sở cho sự thảnh lập Đảng Cộng Sản (5-1920). III.Phong trào đấu tranh của thực dân ở Philippin : 1.Nguyên nhân : Trong hơn 300 năm đô hộ , thực dân Tây Ban Nha đã khai thác bóc lột triệt để tài nguyên và sức lao động -> mâu thuẫn giữa nhân dân Phi - Líp - Pin và Tây Ban Nha ngày càng gay gắt -> phong trào đấu tranh bùng nổ .  2.Diễn biến : - Năm 1872 có cuộc khởi nghĩa ở Ca-vi- tô , nghĩa quân làm chủ Ca-vi- tô được 3 ngày thi thất bại . - Vào những năm 90 của TK XIX,ở Phi- Líp -Pin xuất hiện 2 xu hướng chính trong pt giải phóng dân tộc . Xu hướng cải cách của Hô xê Ri dan : 1892,ông thành lập : “ Liên minh Philippin ” nhằm tuyên truyền , khơi dậy ý thức dân tộc,đấu tranh đòi quyền bình đẳng . Xu hướng bạo động của Bô-ni-pha-xi-ô:7/1892,ông tách khỏi liên minh Philippin,thành lập “ Liên hiệp những người con yêu quý của nhân dân ”-KATIPUNAN Phong trào đấu tranh : Phong trào đấu tranh chống Mỹ : + Năm 1898,Mĩ gây chiến với Tây Ban Nha hất cẳng Tây Ban Nha và chiếm Phi- Líp -Pin.  + Mĩ âm mưu bành trướng sang bờ Tây Thái Bình Dương nên tháng 4/1898 Mĩ đã gây chiến ở Tây Ban Nha,lấy danh nghĩa ủng hộ cuộc đt của nhân dân Phi- Líp –Pin . + Sau khi hất cẳng được Tây Ban Nha , năm 1898 Mĩ đã lật đổ bộ chiếm Manila về nhiều nơi trên quần đảo + Nhân dân Phi - Líp - Pin chuyển mục tiêu đấu tranh vào đế quốc Mĩ song lực lượng không cân sức , đến nam 1902 thi bị dập tắt . Từ đây Phi - Líp - Pin trở thành thuộc địa của Mĩ .  3.Ý nghĩa : Là cuộc cách mạng mang tính chất tư sản chống đế quốc đầu tiên ở Đông Nam Á. Đánh dấu sự thức tỉnh của nhân dân Philippin trong cuộc đấu tranh dành độc lập cho Tổ Quốc . ? 1. Điểm giống và khác nhau giữa 2 xu hướng đấu tranh ở Philippin ? Xu hướng cải cách của Hô-xê Ri-dan Xu hướng bạo động của Bô-ni-pha-xi-ô Khác nhau Thể hiện rõ chủ trương cải cách thể hiện tính chất ôn hòa của tư sản dân tộc và trí thức tư sản . Không có cơ sở trong quần chúng nên yếu ớt . Thể hiện tính bạo động,khởi nghĩa vũ trang của quần chúng nhân dân . Được quần chúng ủng hộ,phát triển thành cuộc cách mạng tư sản chống đế quốc . Giống nhau Đều thể hiện tinh thần dân tộc,đấu tranh đòi các quyền lợi cho nhân dân Philippin . Đều chuẩn bị cho cao trào CM sau này . IV. Phong trào đấu tranh chống Pháp của nhân dân Cam - pu - chia . 1.Bối cảnh lịch sử & nguyên nhân : Trước khi bị Pháp xâm chiếm,triều đình Nô-rô-đôm suy yếu,phải thần phục Thái Lan . Năm 1863,Campuchia chấp nhận quyền bảo hộ của Pháp . 1884,Pháp gạt Xiêm và biến Campuchia thành thuộc địa của Pháp . Ách thống trị của Pháp làm cho nhân dân Campuchia bất bình -> vùng dậy đấu tranh . 2.Diễn biến : Tên pt kn T/g Địa bàn hoạt động Kết quả Khởi nghĩa Si- vô-tha 1861-1892 Tấn công U- đong và Phnôm Pênh - Thất bại - Khởi nghĩa A-cha Xoa 1863-1866 Các tỉnh giáp biên giới VN nhân dân Châu Đốc ( Hà Tiên)ủng hộ A-cha- xoa chống Pháp . - Thất bại - Khởi nghĩa Pu-côm-bô 1866-1867 - Lập căn cứ ở Tây Ninh sau đó tấn công về Cam- pu-chia kiểm soát Pa-man tấn công U- đong - Thất bại V. Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp của nhân dân Lào đầu thế kỉ XX . Giữa thế kỉ XIX chế độ phong kiến suy yếu Lào phải thuần phục Thái Lan . Năm 1893 bị thực dân Pháp xâm lược trở thành thuộc địa của Pháp . 1.Nguyên nhân : 2.Diễn biến : Tên khởi nghĩa Thời gian Địa bàn hoạt động Kết quả Khởi nghĩa Pha-ca-đuốc 1901-1903 Xa-va-na-khet , Đường 9, Biên giới Việt - Lào Thất bại Kn Ong kẹo & kom -ma-dam 1901-1937 - Cao nguyên Bô-lô-ven Thất bại Khởi nghĩa Châu Pa- chay 1918-1922 - Bắc Lào , Tây Bắc Việt Thất bại 3.Kết quả & ý nghĩa : Các cuộc đấu tranh đều thất bại do tự phát thiếu đường lối đúng đắn , thiếu tổ chức vững vàng . Thể hiện tinh thần yêu nước và tinh thần đoàn kết của nhân dân 3 nước Đông Dương VI. Xiêm ( Thái Lan ) giữa thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX 1.Bối cảnh lịch sử : Năm 1752 triều đại Ra-ma được thiết lập , theo đuổi chính sách đóng cửa . Giữa thế kỉ XIX đứng trước sự đe doạ xâm lược của phương Tây , Ra-ma IV ( Mông-kút ở ngôi từ 1851-1868) đã thực hiện mở cửa buôn bán với nước ngoài . Ra-ma V (Chu-la-long-con ở ngôi từ 1868 - 1910) đã thực hiện nhiều chính sách cải cách Vua Ra-ma IV Vua Ra-ma V (1804-1968) 2.Nội dung cải cách : Nông nghiệp : để tăng nhanh lượng gạo xuất khẩu nhà nước giảm nhẹ thuế ruộng , xóa bỏ chế độ lao dịch . a.Kinh tế : Công thương nghi ệp : Khuyến khích tư nhân bỏ vốn kinh doanh , xây dựng nhà máy , mở hiệu buôn , ngân hàng b.Chính trị : Cải cách theo khuôn mẫu Phương Tây . Đứng đầu nhà nước vẫn là vua . Giúp việc có hội đồng nhà nước ( nghị viện ) Chính phủ có 12 bộ trưởng Quân đội , tòa án , trường học được cải cách theo khuôn mẫu phương Tây . c.Xã hội : Xóa bỏ chế độ nô lệ vì nợ  giải phóng người lao động . d.Đối ngoại : Thực hiện chính sách ngoại giao mềm dẻo : “ ngoại giao cây tre ”. Lợi dụng vị trí nước đệm Lợi dụng mâu thuẫn giữa 2 thế lực Anh - Pháp  lựa chiều có lợi để giữ chủ quyền đất nước . + Tính chất : Cải cách mang tính chất cách mạng tư sản không triệt để .