Bài giảng môn học Công nghệ lớp 11 - Tiết 36: Hệ thống đánh lửa

GIÁO ÁN SỐ 36 Số giờ đã giảng: 35 Thực hiện ngày 16 tháng 3 năm 2008 Tiết 36. HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA. A/ Mục đích yêu cầu. Sau bài học này giáo viên cần làm cho học sinh: Biết được nhiệm vụ và phân loại hệ thống đánh lửa. Biết được nguyên lý làm việc và đọc được sơ đồ hệ thống đánh lửa điện tử không tiếp điểm loại đơn giản. B/Dụng cụ và phương tiện dạy học. + Nghiên cứu một số tài liệu liên quan đến bài giảng. + Tranh vẽ phóng to hình 29.1 và 29.2 SGK . C/Các bước lên lớp. I/. Ổn định lớp. Thời gian : 1 phút Kiểm tra sĩ số của lớp. II/.Kiểm tra bài cũ. Thời gian: 4 phút Gọi học sinh lên bảng trả lời câu hỏi: Vẽ sơ đồ khối và nêu nguyên lý làm việc của hệ thống nhiên liệu trong độngcơ điêzen? Yêu cầu học sinh trả lời theo nội dung sách giáo khoa. Nhận xét câu trả lời của học sinh và cho điểm. III/.Giảng bài mới. Thời gian: 34phút 1/. Giới thiệu bài mới. Thời gian: 1 phút 2/.Trình bày bài mới. Thời gian: 33 phút Nội dung TG Hoạt động của giáo viên Hoạt động của HS I./ Nhiệm vụ và phân loại. 1./ Nhiệm vụ. Hệ thống đánh lửa có nhiệm vụ tạo ra tia lửa điện cao áp để châm cháy hoà khí trong xi lanh động cơ xăng đúng thời điểm. 2./ Phân loại. Phân loại dựa theo cấu tạo bộ chia điện. - Hệ thống đánh lửa thường - Hệ thống đánh lửa có tiếp điểm. - Hệ thống đánh diện tử: + Hệ thống đánh lửa có tiếp điểm. + Hệ thống đánh lửa không tiếp điểm. II./ Hệ thống đánh lửa điện tử không tiếp điểm. 1./ Cấu tạo. 2. Nguyên lý làm việc. Khi khoá điện 4 mở và rôto của manhêtô quay, trên các cuộn WN và WĐK xuất hiện các sức điện động xoay chiều. Nhờ điốt Đ1,nửa chu kỳ dương của sức điệnđộng trên cuộn WN tụ CT được nạp điện. Với thiết kế định trước khi tụ CT đầy điện thì cũng có nửa chu kỳ dương của sức điện động trên cuộn WĐK qua điốt Đ2, đặt vào cực điều khiển của WĐK, điốt ĐK sẽ mở. Điốt ĐK mở cho phép tụ CT phóng điện qua nó, dòng điện phóng điện đi theo mạch: Cực (+) tụ CT à ĐĐK àMátà W1àCực (-) CT. Do có dòng điện với trị số khá lớn phóng qua cuộn sơ cấp W1 trong thời gian cực ngắn nên ở cuộn thứ cấp W2 xuất hiện sức điện độnglớn tạo ra tia lửa điệnở bugi. Khi muốn tắt ĐC ta đóng công tắc 4, điện từ cuộn WN ra mát, hệ thống đánh lửa ngừng làmviệc. 8 4 4 25 10 15 - Hỏi: Tại sao ĐC xăng cần phải có hệ thống đánh lửa? - Gọi học sinh trả lời. -NX và KL: Vì trong ĐC xăng hoà khí không tự cháy mà cần có mồi lửa để châm cháy. - Hỏi: Tại sao phải đánh lửa đúng thời điểm? - Gọi học sinh trả lời. -Nhận xét và KL: Việc đánh lửa phải đúng thời điểm để quá trình cháy trong ĐC diễn ra đúng lúc. - Hỏi: Từ những phân tích trên em hãy nêu nhiệm vụ của hệ thống đánh lửa. - Nhận xét và nêu nhiệm vụ của hệ thống đánh lửa. - Yêu cầu học sinh xem sơ đồ hình 29.1 Hệ thống đánh lửa thường: Thường là hệ thống đánh lửa có tiếp điểm. Hệ thống đánh lửa điện tử: Gồm hai loại là hệ thống đánh lửa có tiếp điểm và hệ thống đánh lửa không tiếp điểm. - Hỏi: Vì sao hiện nay đa số ĐC xăng chỉ dùng loại hệ thống đánh lửa không tiếp điểm? - Gọi học sinh trả lời. - NX và KL: Vì hệ thống này có nhiều ưu điểm nổi bật như: Bền, ít phải chăm sóc, bảo dưỡng, Độ tin cậy cao, tạo tia lửa điện mạnh nên có thể châm cháy được cả hoà khí nhạt vì vậy gảm tiêu hao nhiên liệu cho ĐC. - Yêu cầu học sinh xem hình 29.2 SGK.’ GV khẳng định đây là hệ thống đánh lửa đơn giản sử dụng nguồn là manheto, dùng trên ĐC một xilanh. - Gọi một học sinh phân tích tác dụng của các linh kiện. - Nhận xét và KL: Cuộn dây WN là cuộn dây stator của ma-nhê-tô. Cuộn điều khiển WĐK được đặt ở vị trí sao cho khi tụ CT đầy điện thì cuộn WĐK cũng có điện áp dương cực đại. Bộ chia điện có cấu tạo gồm hai điốt thường để nắn dòng điện xoay chiều, một tụ điện và một điốt điều khiển. - Hỏi: Em hãy nêu đặc tính làm việc của điốt thường? - Gọi học sinh trả lời. - Nhận xét và KL: ĐIỐt thường chỉ cho dòng điện chạy qua khi nó được phân cực thuận, còn khi bị phân cực nghịch thì điốt bị khoá. - Yêu cầu học sinh xem phần thông tin bổ sung trong SGK. - GV kết luận: Điôt điều khiển chỉ cho dòng điện đi qua khi nó được phân cực thuận và điện áp đặt vào cực điều khiển có điện áp dương UĐK > 0. - Trên cơ sở đó GV nêu nguyên lý làm việc của hệ thống. Khi khoá điện 4 mở và rôto của manhêtô quay, trên các cuộn WN và WĐK xuất hiện các sức điện động xoay chiều. Nhờ điốt Đ1,nửa chu kỳ dương của sức điệnđộng trên cuộn WN tụ CT được nạp điện. Với thiết kế định trước khi tụ CT đầy điện thì cũng có nửa chu kỳ dương của sức điện động trên cuộn WĐK qua điốt Đ2, đặt vào cực điều khiển của WĐK, điốt ĐK sẽ mở. Điốt ĐK mở cho phép tụ CT phóng điện qua nó, dòng điện phóng điện đi theo mạch: Cực (+) tụ CT à ĐĐK àMátà W1àCực (-) CT. Do có dòng điện với trị số khá lớn phóng qua cuộn sơ cấp W1 trong thời gian cực ngắn nên ở cuộn thứ cấp W2 xuất hiện sức điện độnglớn tạo ra tia lửa điệnở bugi. Khi muốn tắt ĐC ta đóng công tắc 4, điện từ cuộn WN ra mát, hệ thống đánh lửa ngừng làmviệc. - Suy nghĩ, liên hệ kiến thức về ĐC xăng để TL. - Gợi ý trả lời: Để tạo ra tia lửa điện châm cháy hoà khí. - Suy nghĩ để trả lời câu hỏi của GV. - Gợi ý trả lời: Để quá trình cháy trong động cơ diến ra đúng lúc. - Gợi ý trả lời: Hệ thống đánh lửa có nhiệm vụ tạo ra tia lửa điện cao áp để châm cháy hoà khí trong xi lanh động cơ xăng đúng thời điểm. - Quan sát sơ đồ hình 29.1 SGK để lắm được các loại hệ thống đánh lửa. - Suy nghĩ để trả lời câu hỏi của GV. - Gợi ý TL: Vì hệ thống này có nhiều ưu điểm nổi bật như: Bền, ít phải chăm sóc, bảo dưỡng, Độ tin cậy cao, tạo tia lửa điện mạnh nên có thể châm cháy được cả hoà khí nhạt vì vậy gảm tiêu hao nhiên liệu cho ĐC. - Xem và phân tích hình 29.2 SGK. - Dựa vào chú thích và kiến thức vật lý để trả lời câu hỏi. - Chú ý nghe giảng và ghi lại tác dụng của các phần tử trong hệ thống. - Suy nghĩ, liên hệ kiến thức vật lý để trả lời câu hỏi. - TL: ĐIỐt thường chỉ cho dòng điện chạy qua khi nó được phân cực thuận, còn khi bị phân cực nghịch thì điốt bị khoá. - Xem phần thông tin bổ sung trong SGK theoyeu cầu của GV. - Cgú ý nghe giảng để nắm được đặc tính làm việc của điốt điều khiển. - Chú ý nghe giảng kết hợp với quan sát sơ đồ hệ thống để nắm được nguyên lý hoạt động của mạch. - Đưa ra các thắc mắc đối với GV nếu chưa hiểu bài. - Trên cơ sở nghe giáo viên giảng học sinh tự ghi lại nguyên lý hoạt động của hệ thống vào vở. 3/.Áp dụng. Thời gian: 4 phút GV đặt câu hỏi: Nêu nguyên lý hoạt động của hệ thống đánh lửa điện tử không tiếp điểm. -Gọi học sinh trả lời. - Nhận xét đánh giá và cho điểm. IV/.Củng cố bài mới. Thời gian: 3 phút GV nêu các câu hỏi tổng kết bài, đánh giá sự tiếp thu của học sinh bằng các câu hỏi cuối bài trong sách giáo khoa. V/.Giao bài. Học sinh về nhà đọc trước bài 30 SGK. Học nhiệm vụ, cấu tạo và nguyên lý làm việc của hệ thống cung cấp nhiên liệu và không khí trong ĐC điêzen. VI/. Tự rút kinh nghiệm. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Ngày 16 tháng 3 năm 2008 Ngày 17 tháng 3 năm 2008 Tổ trưởng bộ môn Giáo viên Trần Thị Lý Phùng Thị Tin