Bài giảng môn học Địa lý lớp 12 - Tiết 2 - Tuần 2 - Bài 2 : Xu hướng toàn cầu hóa, khu vực hóa kinh tế

Ngày soạn : 16/08/2009 Ngày dạy : 18/08/2009 Tiết : 2 Tuần : 2 ( HKI ) BÀI 2 : XU HƯỚNG TOÀN CẦU HÓA, KHU VỰC HÓA KINH TẾ. I. Muïc tieâu baøi hoïc : 1. Veà kieán thöùc : - Trình bày được các biểu hiện của toàn cầu hóa, khu vực hóa và hệ quả của toàn cầu hóa, khu vực hóa. - Biết lí do hình thành tổ chức liên kết kinh tế khu vực và đặc điểm của một số tổ chức liên kết kinh tế khu vực. 2. Veà kyõ naêng : - Sử dụng bản đồ thế giới để nhận biết lãnh thổ của một số liên kết kinh tế khu vực. - Phân tích bảng 2 để nhận biết lãnh thổ các nước thành viên quy mô về dân số, GDP của một số tổ chức liên kết kinh tế khu vực. 3. Veà thaùi ñoä : - Nhận thức được tính tất yếu của toàn cầu hóa, khu vực hóa. Từ đó, xác định trách nhiệm của bản thân trong sự đóng góp vào việc thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội tại địa phương. 4. Kieán thöùc troïng taâm : - Xu hướng toàn cầu hóa nền kinh tế và hệ quả của việc toàn cầu hóa kinh tế. - Các tổ chức liên kết kinh tế khu vực, hệ quả của khu vực hóa kinh tế. II. Ñoà duøng daïy hoïc : - Bản đồ các nước trên thế giới. Lược đồ các tổ chức liên kết kinh tế thế giới, khu vực. III. Phöông phaùp : - Thảo luận, phát vấn. IV. Tieán trình toå chöùc daïy hoïc : 1. Ổn ñònh lôùp : ( Kieåm dieän só soá ghi vaøo soå ñaàu baøi ) 2. Kieåm tra baøi cuõ : CH 1: Trình bày những đặc điểm tương phản về trình độ phát triển kinh tế - xã hội của nhóm nước phát triển với nhóm nước đang phát triển. à GDP/người, cơ cấu GDP phân theo khu vực kinh tế, chỉ số xã hội, chỉ số HDI. CH 2 : Nêu đặc trưng và tác động của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại đến nền kinh tế xã hội thế giới. à Sgk trang 8, 9. 3. Baøi môùi : - Toàn cầu hóa và khu vực hóa là xu hướng tất yếu, dẫn đến sự phụ thuộc lẫn nhau ngày càng tăng giữa các nền kinh tế; đồng thời tạo ra những động lực thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển kinh tế thế giới. HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS NOÄI DUNG CHÍNH HÐ1 : Cả lớp Giáo viên nêu tác động của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại trên phạm vi toàn cầu à làm rõ nguyên nhân của toàn cầu hóa nền kinh tế. Sau đó dẫn dắt học sinh cùng phân tích các biểu hiện của toàn cầu hóa kinh tế và hệ quả của nó đối với nền kinh tế thế giới và của từng quốc gia. Học sinh trả lời các câu hỏi sau : - Nêu các biểu hiện rõ nét của toàn cầu hóa kinh tế ? - Hãy tìm ví dụ chứng minh các biểu hiện của toàn cầu hóa kinh tế. Liên hệ với Việt Nam. - Đối với các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam, theo em, toàn cầu hóa là cơ hội hay thách thức ? - Nêu và phân tích mặt tích cực và tiêu cực của toàn cầu hóa nền kinh tế. * Trong quá trình giảng giải, giáo viên có thể sử dụng các thông tin sau : - Toàn cầu hóa là xu thế của thời đại nhưng xét đến cùng cũng do con người tạo ra, là kết quả phức hợp của nhiều yếu tố, trong đó có thể kể đến 3 yếu tố chính : CMKH và CN hiện đại; nền kinh tế thị trường hiện đại; chính sách có tính toàn cầu của Mĩ, của các cường quốc khác và của mọi quốc gia lớn nhỏ trên thế giới. - Nền kinh tế thực sự toàn cầu hóa đã chiếm một nửa toàn bộ hoạt động kinh tế của loài người và đang tăng lên nhanh chóng, tác động trực tiếp và mạnh mẽ đến phần còn lại. - Những thành tựu của công nghệ tin học và viễn thông đã làm tăng vọt các năng lực sản xuất và các luồng thông tin, kích trhích cạnh tranh, thu hẹp khoảng cách không gian và thời gian tạo điều kiện cho quá trình toàn cầu hóa. - Toàn cầu hóa về tài chính có khả năng mang lại nguồn vốn cho các nước đang phát triển nếu các nước này biết khai thác 1 cách khôn ngoan, tạn dụng được các cơ hội và tránh được các hiểm họa. - Với Việt Nam và các nước đang phát triển toàn cầu hóa vừa là thách thức, vừa là cơ hội lớn. - Có thể nói bản chất của toàn cầu hóa là 1 cuộc chơi, là 1 trận đấu, ai thông minh sáng suốt thì được nhiều hơn mất, ai dại khờ, sơ hở thì mất nhiều hơn được, có thể nói “ được - mất ” rất to nhưng hầu như không thể được hết hoặc mất hết. Chỉ có 1 tình huống là chắc chắn mất hết, đó là khi co mình lại, đóng cửa, cự tuyệt toàn cầu hóa, khước từ hội nhập. HÐ 2 : Nhóm Bước 1 : Giáo viên yêu cầu học sinh đọc kênh chữ trong SGK, tìm hiểu nguyên nhân xuất hiện các tổ chức liên kết kinh tế khu vực. Nêu ví dụ cụ thể. Bước 2 : Yêu cầu học sinh phân thành nhóm từ 4 đến 6 em, tham khảo bảng 2. Một số tổ chức liên kết kinh tế khu vực, dựa vào bản đồ các nước trên thế giới và lược đồ trống trên bảng, xác định các tổ chức liên kết kinh tế khu vực phù hợp cới các số thứ tự ghi trên lược đồ trống. Bước 3 : Giáo viên ra hiệu lệnh, đồng loạt các nhóm chạy lên ghi tên các tổ chức kinh tế vào lược đồ, nhóm nào ghi được nhiều nhất và chính xác nhất là nhóm thắng cuộc. Bước 4 : Giáo viên nhận xét, dựa trên bản đồ các nước trên thế giới và lược đồ các tổ chức liên kết kinh tế khu vực, khắc sâu biểu tượng bản đồ về các tổ chức liên kết kinh tế trong bảng 2 cho học sinh, sau đó yêu cầu từng học sinh hoàn thành phiếu học tập. HÐ 3 : Cả lớp Giáo viên hướng dẫn học sinh cùng trao đổi trên cơ sở các câu hỏi : - Khu vực hóa có những mặt tích cực nào và đặt ra những thách thức gì cho mỗi quốc gia ? - Khu vực hóa và toàn cầu hóa có mối liên hệ như thế nào ? - Liên hệ với Việt Nam trong mối quan hệ kinh tế với các nước ASEAN hiệt nay. I. Xu hướng toàn cầu hóa nền kinh tế : 1. Biểu hiện : - Thương mại thế giới phát triển mạnh. - Đầu tư nước ngoài tăng trưởng nhanh. - Thị trường tài chính quốc tế mở rộng. - Các công ti xuyên quốc gia có vai trò ngày càng lớn. 2. Hệ quả : - Thúc đẩy sản xuất phát triển và tăng trưởng kinh tế toàn cầu. - Đẩy nhanh đầu tư và khai thác triệt để khoa học công nghệ, tăng cường sư hợp tác quốc tế. - Làm gia tăng nhanh chóng khoảng cách giàu nghèo trong từng quốc gia và giữa các nước. II. Xu hướng khu vực hóa kinh tế : 1. Các tổ chức liên kết kinh tế khu vực : a. Nguyên nhân hình thành : Do sự phát triển không đều và sức ép cạnh tranh trong khu vực và trên thế giới, các quốc gia có những nét tương đồng chung đã liên kết lại với nhau. b. Khái niệm : Khu vực hóa được biểu hiện là một quá trình diễn ra những liên kết về nhiểu mặt giữa các quốc gia nằm trong một khu vực địa lí, nhằm tối ưu hóa những lợi ích chung trong nội bộ khu vực và tối đa hóa sức cạnh tranh đối với các đối tác bên ngoài khu vực. c. Đặc điểm một số tổ chức liên kết kinh tế khu vực : ( Thông tin phản hồi phiếu học tập ) 2. Hệ quả của khu vực hóa kinh tế : - Tích cực : + Thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển kinh tế. + Tăng cường tự do hóa thương mại, đầu tư dịch vụ. + Thúc đẩy quá trình mở cửa thị trường từng nước à tạo lập những thị trường khu vực rộng lớn à thúc đẩy quá trình toàn cầu hóa. - Tiêu cực : Đặt ra nhiều vấn đề : Tự chủ về kinh tế, quyền lực quốc gia... 4. Củng cố : - Trình bày các biểu hiện chủ yếu của toàn cầu hóa nền kinh tế. Xu hướng toàn cầu hóa nền kinh tế dẫn đến những hệ quả gì ? - Các tổ chức liên kết kinh tế khu vực được hình thành dựa trên những cơ sở nào ? 5. Daën doø : - Hoïc baøi cuõ, traû lôøi caùc caâu hoûi sau baøi hoïc Sgk. Làm bài tập 3 SGK. Chuaån bò baøi môùi “ Một số vấn đề mang tính toàn cầu ”. V. Phụ lục : ( Thông tin phản hồi của phiếu học tập ) Một số đặc điểm về các tổ chức liên kết kinh tế khu vực Các tổ chức có dân số đông từ cao nhất đến thấp nhất APEC, ASEAN, EU, NAFTA, MERCOSUR Các tổ chức có GDP từ cao nhất đến thấp nhất APEC, NAFTA, EU, ASEAN, MERCOSUR Tổ chức có số thành viên nhiều nhất EU Tổ chức có số thành viên ít nhất NAFTA Tổ chức có số dân đông nhất APEC Tổ chức có ít dân nhất MERCOSUR Tổ chức được thành lập sớm nhất EU Tổ chức được thành lập muộn nhất NAFTA Tổ chức có GDP cao nhất và số dân đông nhất APEC Tổ chức có GDP bình quân đầu người cao nhất NAFTA Tổ chức có GDP bình quân đầu người thấp nhất ASEAN