Bài giảng môn học Địa lý lớp 12 - Tiết 29 - Tuần 6 - Bài 26 : Cơ cấu ngành công nghiệp

Ngày soạn : 15/02/2009 Ngày dạy : 17/02/2009 Tiết : 29 Tuần : 6 ( HKII ) BÀI 26 : CÔ CAÁU NGAØNH COÂNG NGHIEÄP I. Muïc tieâu baøi hoïc : 1. Veà kieán thöùc : - Hiểu được cơ cấu ngành công nghiệp với sự đa dạng của nó, cùng một số ngành công nghiệp trọng điểm, sự chuyển dịch cơ cấu trong từng giai đoạn và các hướng hoàn thiện. - Hiểu được sự phân hóa lãnh thổ công nghiệp và giải thích được sự phân hóa đó. - Phân tích được cơ cấu công nghiệp theo thành phần kinh tế cũng như sự thay đổi của nó và vai trò của mỗi thành phần. 2. Veà kyõ naêng : - Phân tích biểu đồ chuyển dịch cơ cấu công nghiệp. - Xác định được trên bản đồ công nghiệp chung ( hoặc Atlat địa lí Việt Nam) các khu vực tập trung công nghiệp chủ yếu của nước ta và các trung tâm công nghiệp chính cùng với cơ cấu ngành của chúng trong mỗi khu vực. 3. Veà thaùi ñoä : - Rèn luyện tinh thần và thái độ học tập của học sinh. 4. Kieán thöùc troïng taâm : - Cơ cấu ngành công nghiệp của nước ta tương đối đa dạng và tương đối đầy đủ các ngành. - Cơ cấu ngành công nghiệp của nước ta đang chuyển dịch rõ rệt theo hướng theo hướng tăng tỷ trọng của các ngành công nghiệp chế biến, giảm tỷ trọng của ngành công nghiệp khai thác. - Ngành công nghiệp của nước ta có sự phân hóa rõ rệt về mặt lãnh thổ. - Cơ cấu công nghiệp theo thành phần kinh tế có sự thay đổi, giảm tỷ trọng khu vực nhà nước và tăng tỷ trọng khu vực ngoài nhà nước. II. Ñoà duøng daïy hoïc : - Bản đồ công nghiệp chung Việt Nam. - Atlat địa lí Việt Nam. - Bảng biểu số liệu, sơ đồ, biểu đồ về công nghiệp Việt Nam. III. Phöông phaùp : Phaùt vaán, neâu vaán ñeà, thaûo luaän. IV. Tieán trình toå chöùc daïy hoïc : 1. Ổn ñònh lôùp : ( Kieåm dieän só soá ghi vaøo soå ñaàu baøi ) 2. Kieåm tra baøi cuõ : CH 1 : Các nhân tố tác động tới tổ chức lãnh thổ nông nghiệp ở nước ta ? à Sgk trang 106. CH 2 : Trình bày những thay đổi trong tổ chức lãnh thổ nông nghiệp ở nước ta ? à Sgk trang 109,110. 3. Baøi môùi : - Ở lớp 10 chúng ta đã được tìm hiểu về cơ cấu ngành công nghiệp chung, vậy cơ cấu ngành công nghiệp của Việt Nam như thế nào và đang thay đổi ra sao chúng ta sẽ cùng tìm hiểu trong bài học bài hôm nay. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CHÍNH HÑ 1 : Caù nhaân/caû lôùp Bước 1 : Giáo viên yêu cầu học sinh dựa vào kiến thức đã học, Sgk và vốn hiểu biết của mình trả lời các câu hỏi : ? Hãy nêu khái niệm cơ cấu công nghiệp theo ngành ? ? Chứng minh cơ cấu công nghiệp theo ngành của nước ta tương đối đa dạng ? ? Thế nào là ngành công nghiệp trọng điểm ? ? Quan sát hình 26.1 Sgk trang 113, hãy nhận xét về sự chuyển dịch cơ cấu công nghiệp theo ngành của nước ta ? ? Cơ cấu ngành công nghiệp của nước ta đang phát triển theo xu hướng nào ? Bước 2 : Học sinh suy nghĩ trả lời, giáo viên chuẩn kiến thức, kết hợp với sơ đồ cơ cấu công nghiệp theo ngành HĐ 2 : Cặp/nhóm. Bước 1 : Giáo viên yêu cầu học sinh thảo luận theo cặp trả lời câu hỏi. ? Dựa vào H.26.2 hoặc Alat địa lý Việt Nam trình bày sự phân hóa lãnh thổ công nghiệp nước ta ? Bước 2 : Giáo viên hướng dẫn học sinh thảo luận, ghi những ý chính ra nháp. Bước 3 : Giáo viên gọi đại diện học sinh trình bày, kết hợp chỉ bản đồ trên bảng, các học sinh khác theo dõi, góp ý kiến. Giáo viên chuẩn kiến thức. HÑ 3 : Cá nhân. Böôùc 1 : Hoïc sinh caên cöù vaøo hình 26.3 sô ñoà cô caáu coâng nghieäp theo thaønh phaàn kinh teá trong baøi hoïc : ? Nhaän xeùt veà cô caáu ngaønh coâng nghieäp phaân theo thaønh phaàn kinh teá ôû nöôùc ta ? ? Xu höôùng chuyeån dòch cuûa caùc thaønh phaàn ? Böôùc 2 : Hoïc sinh traû lôøi, giaùo vieân giuùp hoïc sinh chuaån kieán thöùc. 1. Cơ cấu công nghiệp theo ngành : - Khái niệm : Cơ cấu công nghiệp theo ngành được thể hiện ở tỉ trọng giá trị sản xuất của từng ngành ( nhóm ngành ) trong toàn bộ hệ thống các ngành công nghiệp. Nó được hình thành phù hợp với các điều kiện cụ thể ở trong và ngoài nước trong mỗi giai đoạn nhất định. - Cô caáu ngaønh coâng nghieäp nöôùc ta töông ñoái ña daïng vôùi khaù ñaày ñuû caùc ngaønh quan troïng thuoäc 3 nhoùm chính : + Coâng nghieäp khai thaùc + Coâng nghieäp cheá bieán + Coâng nghieäp saûn xuaát, phaân phoái ñieän, döôïc lieäu, khí ñoát, nöôùc. - Ngành công nghiệp trọng điểm : Là ngành có thế mạnh lâu dài, mang lại hiệu quả cao về kinh tế - xã hội và có tác động mạnh mẽ đến các ngành kinh tế khác. - Cô caáu ngaønh coâng nghieäp nöôùc ta coù söï chuyeån dòch roõ reät nhaèm thích nghi vôùi tình hình môùi : + Taêng tæ troïng nhoùm ngaønh coâng nghieäp cheá bieán. + Giaûm tæ troïng nhoùm ngaønh coâng nghieäp khai thaùc vaø coâng nghieäp saûn xuaát, phaân phoái ñieän, khí ñoát, nöôùc. - Xu hướng phát triển : + Xây dựng cơ cấu ngành công nghiệp tương đối linh hoạt phù hợp với xu thế phát triển của đất nước và thế giới. + Đẩy mạnh phát triển các ngành công nghiệp : Chế biến nông – lâm – thủy sản; sản xuất hàng tiêu dùng; khai thác, chế biến dầu khí, đưa công nghiệp điện lực đi trước một bước. + Đầu tư theo chiều sâu, đổi mới trang thiết bị và công nghệ. 2. Cơ cấu công nghiệp theo lãnh thổ : - Hoạt động công nghiệp tập trung ở một số khu vực : + Ở Bắc Bộ, đồng bằng sông Hồng và vùng phụ cận là vùng có mức độ tập trung công nghiệp vào loại cao nhất cả nước. Töø Haø Noäi hoaït ñoäng coâng nghieäp vôùi chuyeân moân hoùa khaùc nhau lan toûa theo nhieàu höôùng doïc caùc tuyeán giao thoâng huyeát maïch. ( Caùc höôùng Sgk ) + Ở Nam Bộ, các trung tâm công nghiệp tập trung ở Đông Nam Bộ và vùng phụ cận. + Duyên hải Miền Trung : Đà Nẵng là trung tâm công nghiệp lớn nhất, ngoài ra còn có Vinh, Quy Nhơn, Nha Trang,. . . + Ở các vùng còn lại, công nghiệp phát triển chậm và phân bố rải rác. - Sự phân hóa lãnh thổ công nghiệp là kết quả tác động của các nhân tố : + Caùc khu vöïc taäp trung coâng nghieäp thöôøng gaén lieàn vôùi söï coù maët cuûa taøi nguyeân thieân nhieân, nguoàn lao ñoäng coù tay ngheà, thò tröôøng, keát caáu haï taàng vaø vò trí ñòa lyù thuaän lôïi. + Caùc khu vöïc möùc ñoä taäp trung coâng nghieäp coøn thöa thôùt laø do söï thieáu ñoàng boä cuûa caùc nhaân toá treân, ñaëc bieät laø giao thoâng vaän taûi. - Nhöõng vuøng coù giaù trò coâng nghieäp lôùn : ÑNB ( 56 % ), ÑBSH (19,6 % ), ÑBSCL ( 8,8 % ). 3. Cô caáu coâng nghieäp theo thaønh phaàn kinh teá : - Cô caáu coâng nghieäp theo thaønh phaàn kinh teá ñaõ coù nhöõng thay ñoåi saâu saéc. - Caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia vaøo hoaït ñoäng coâng nghieäp ngaøy caøng ñöôïc môû roäng. - Xu höôùng chung : + Giaûm tæ troïng khu vöïc Nhaø nöôùc. + Taêng tæ troïng khu vöïc ngoaøi Nhaø nöôùc, ñaëc bieät laø khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. 4. Củng cố : - Döïa vaøo hình 26.2, em haõy neâu caùc trung taâm coâng nghieäp lôùn ? - Taïi sao cô caáu ngaønh coâng nghieäp nöôùc ta coù söï chuyeån dòch ? - Chöùng minh raèng cô caáu ngaønh coâng nghieäp nöôùc ta coù söï phaân hoùa veà maët laõnh thoå. Taïi sao laïi coù söï phaân hoùa ñoù ? 5. Daën doø : - Học bài cũ, trả lời các câu hỏi sau bài học Sgk. - Chuaån bò trước bài mới “ Vaán ñeà phaùt trieån moät soá ngaønh coâng nghieäp troïng ñieåm ”.