Bài giảng môn học Vật lý lớp 10 - Tiết 1 - Bài 1: Chuyển động cơ (tiết 3)

Ngày soạn: .. Phần một: CƠ HỌC CHƯƠNG I ĐỘNG HỌC CHẤT ĐIỂM Tiết 1 BÀI 1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ Ngày dạy Lớp Tiết Học sinh vắng 10A1 10A2 10A3 10A4 I. MỤC TIÊU Kiến thức: - Nắm vững các khái niệm: chuyển động, quỹ đạo chuyển động; - Nêu được các ví dụ về: chất điểm, vật làm mốc, mốc thời gian; - Phân biệt hệ toạ độ, hệ quy chiếu; - Phân biệt được thời điểm, thời gian. Kỹ năng: - Xác định được vị trí của một điểm trên một đường cong và trên một mặt phẳng; - Đổi được mốc thời gian. Thái độ: - Xác định động cơ học tập đúng đắn ngay từ đầu năm. II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Giáo án, viên bi, một số bài toán nhỏ đổi thời gian 2. Học sinh: Đã chuẩn bị bài ở nhà, nắm được kiến thức cơ bản của bài III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Kiểm tra bài cũ: Nhắc lại kiến thức đã học về chuyển động cơ, vật làm mốc ở THCS. Đặt vấn đề: Giới thiệu chương trình gồm 2 phần: Cơ học và Nhiệt học. Phần cơ học gồm 4 chương nói về chất điểm, vật rắn, các định luật bảo toàn. Chương I: Động học chất điểm. Nội dung là khảo sát các loại chuyển động. Bài 1: Cho ta khái niệm về chuyển động cơ, chất điểm, quỹ đạo, cách xác định vị trí của vật trong không gian. 2. Bài mới: Hoạt động 1 : Tìm hiểu Chuyển Động Cơ. Chất Điểm Hoạt động của Giáo viên - Học sinh Nội dung GV: Nêu câu hỏi để học sinh thảo luận nhóm - Khi nào một vật được gọi là chuyển động? Cho ví dụ - Khi nào một vật được gọi là chất điểm? Cho ví dụ. - Quỹ đạo là gì? - Một quỹ đạo có thể có hình dạng như thế nào? Cho ví dụ. HS thảo luận trả lời các câu hỏi Sau đó các em hoàn thành C1 GV: Nhận xét – kết luận HS: Ghi nhận kiến thức I. Chuyển Động Cơ. Chất Điểm 1. Chuyển Động Cơ. Chuyển động cơ của một vật (gọi tắt là chuyển động) là sự thay đổi vị trí của vật đó so với các vật khác theo thời gian 2. Chất Điểm Một vật chuyển động được coi là một chất điểm nếu kích thước của nó rất nhỏ so với độ dài đường đi (hoặc so với những khoảng cách mà ta đề cập đến). 3. Quỹ Đạo. Tập hợp các vị trí của một chất điểm chuyển động gọi là quỹ đạo Hoạt động 2: Tìm hiểu Cách xác định vị trí của vật trong không gian? Hoạt động của Giáo viên - Học sinh Nội dung GV: - Khi một vật tồn tại trong không gian, muốn biết nó ở vị trí nào thì ta cần phải xác định ? - Các em hãy cho biết tác dụng của vật mốc đối với chuyển động của chất điểm? - Khi xác định vị trí của vật trong không gian cần phải có những dụng cụ gì hỗ trợ? - Hệ toạ độ là gì? - Nó có đặc điểm gì? - Muốn xác định vị trí của một điểm M, ta cần phải làm gì? HS: Trả lời các câu hỏi Sau đó các em hoàn thành C2 - Làm thế nào để xác định vị trí của một vật nếu biết quỹ đạo chuyển động? - Các em hoàn thành C3 GV: Nhận xét – kết luận HS: Ghi nhận kiến thức II. Cách xác định vị trí của vật trong không gian 1. Vật làm mốc và thước đo - Vật làm mốc là được coi là đứng yên - Vật làm mốc và một chiều dương trên đường đó có thể xác định được chính xác vị trí của vật bằng cách dùng một cái thước đo chiều dài đoạn đường từ vật làm mốc đến vật 2. Hệ tọa độ Gồm gốc toạ độ và 2 trục toạ độ Muốn xác định vị trí của M, ta làm: -Chọn chiều dương trên các trục toạ độ -Chiếu vuông góc M xuống các trục toạ độ, ta được các điểm Mx, My. M (Mx, My). Hoạt động 3 : Tìm hiểu Cách xác định thời gian trong chuyển động Hoạt động của Giáo viên - Học sinh Nội dung GV: - Muốn tính thời gian đã trôi qua bao thì ta cần phải tính như thế nào? - Mốc thời gian là gì? Tại mốc thời gian thì t =? - Dụng cụ xác định thời gian là gì ? - Phân biệt thời gian và thời điểm Cho ví dụ, các em hoàn thành C4 HS: Trả lời các câu hỏi GV: Nhận xét – kết luận HS: Ghi nhận kiến thức III. Cách xác định thời gian trong chuyển động: 1. Mốc thời gian và đồng hồ: Mốc thời gian: thời điểm bắt đầu tính thời gian Đo thời gian: đo khoảng thời gian trôi đi kể từ mốc thời gian bằng một chiếc đồng hồ 2. Thời điểm và thời gian: Thời gian là hiệu của 2 thời điểm. Hoạt động 4: Hệ quy chiếu Hoạt động của Giáo viên - Học sinh Nội dung GV: Hệ quy chiếu là gì? Gồm có những yếu tố nào? HS: Trả lời các câu hỏi GV: Nhận xét – kết luận HS: Ghi nhận kiến thức IV. Hệ quy chiếu: Gồm: - Vật làm mốc, hệ toạ độ gắn với vật làm mốc - Một mốc thời gian và một đồng hồ 3. Củng cố, luyện tập: - Nhắc lại các khái niệm: chuyển động cơ, chất điểm, quỹ đạo, mốc thời gian, đồng hồ, hệ tọa độ, hệ quy chiếu - Phân biệt thời gian và thời điểm - Đổi một số mốc thời gian. Trả lời câu hỏi TN SGK 4. Hướng dẫn hs tự học ở nhà: - Học bài, làm tất cả các bài tập trong SGK - Chuẩn bị bài 2: Chuyển động thẳng đều + Khái niệm chuyển động thẳng đều. + Các phương trình chuyển động dùng trong chuyển động thẳng đều + Các lưu ý khi sử dụng các phương trình chuyển động thẳng đều Ngày soạn: Tiết 2 - BÀI 2. CHUYỂN ĐỘNG THẲNG ĐỀU Ngày dạy Lớp Tiết Học sinh vắng 10A1 10A2 10A3 10A4 I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Nêu được định nghĩa của chuyển động thẳng đều - Vận dụng công thức tính quãng đường và phương trình chuyển động để giải bài tập. 2. Kỹ năng: - Giải được các bài về chuyển động thẳng đều ở các dạng khác nhau như: hai xe chạy đến gặp nhau; hai xe đuổi nhau; xe chạy nhanh chậm trên các đoạn đường khác nhau; các chuyển động có mốc thời gian khác nhau - Vẽ đồ thị tọa độ - thời gian của chuyển động thẳng đều - Biết cách thu thập thông tin thừ đồ thị như: xác định được vị trí và thời điểm xuất phát, vị trí và thời điểm gặp nhau, thời gian chuyển động - Nhận biết được một chuyển động thẳng đều trên thực tế nếu gặp phải. 3. Thái độ: - Nghiêm túc học tập theo hướng dẫn của giáo viên. II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: - Giáo án, một số bảng phụ: hình 2.2; 2.3; bảng 2.1, một vài bài tập đơn giản 2. Học sinh: - Đã chuẩn bị bài ở nhà, nắm được kiến thức cơ bản của bài III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Kiểm tra bài cũ: Câu 1: Chất điểm là gì? Cho ví dụ Câu 2: Phân biệt hệ toạ độ và hệ quy chiếu. Câu 3: Phân biệt thời gian và thời điểm. Nêu ví dụ minh hoạ 2.Giảng bài mới: Hoạt động 1: Tìm hiểu Chuyển động thẳng đều Hoạt động của Giáo viên - Học sinh Nội dung GV: Giới thiệu mục tiêu của bài: khảo sát chuyển động thẳng đều. - Các đại lượng có liên quan: t,s - Muốn so sánh sự nhanh hay chậm của các vật thì ta dựa vào đặc điểm nào của vật. - Muốn tính tốc độ trung bình của một vật trên một quãng đường, ta tính như thế nào? - Nêu đơn vị của vận tốc. - GV yêu cầu HS đổi đơn vị km/h theo m/s, lấy một vài ví dụ - GV hướng dẫn HS trả lời C1. - Chuyển động như thế nào gọi là chuyển động thẳng đều? GV: - Lưu ý vận tốc không thay đổi cả về hướng. - Nêu công thức liên hệ giữa quãng đường đi và vận tốc. Nhận xét: s phụ thuộc vào yếu tố nào? HS: Trả lời các câu hỏi GV: Nhận xét – kết luận HS: Ghi nhận kiến thức I. Chuyển động thẳng đều. - Thời gian chuyển động của vật trên quãng đường là: t = t1-t2. - Quãng đường đi được là s= x2-x1 1. Tốc độ trung bình Đơn vị của v là: m/s; km/h; 2. Chuyển động thẳng đều Chuyển động thẳng đều là chuyển động có quỹ đạo là đường thẳng và có tốc độ trung bình như nhau trên mọi quãng đường. 3. Quãng đường đi được trong chuyển động thẳng đều. s = vtb.t = vt Trong chuyển động thẳng đều, quãng đường đi được s tỉ lệ thuận với thời gian chuyển động t. Hoạt động 2 : Tìm hiểu Phương trình chuyển động và đồ thị toạ độ - thời gian của chuyển động thẳng đều Hoạt động của Giáo viên - Học sinh Nội dung GV: Ta xác định quãng đường theo toạ độ của vật trong quá trình chuyển động, được biểu thức gì? Hướng dẫn HS thiêt lập CT x M A O x0 x HS: Quãng đường đi được s = x-x0 x=s+x0. Mà s =vtx= x0+vt. GV: Nhận xét – kết luận HS: Ghi nhận kiến thức GV nêu vài ví dụ yêu cầu HS thảo luận tìm phương trình chuyển động của vật - GV: Ta có thể biểu diễn phương trình chuyển động thẳng đều bằng đồ thị x(t). - Đồ thị có dạng y= ax+b có dạng như thế nào? GV yêu cầu HS vẽ đồ thị của chuyển động đó. Gọi 1 HS lên bảng vẽ HS: Lập bảng và vẽ đồ thị GV: Nhận xét – kết luận HS: Ghi nhận kiến thức II. Phương trình chuyển động và đồ thị toạ độ-thời gian của chuyển động thẳng đều 1.Phương trình chuyển động thẳng đều 2. Đồ thị toạ độ-thời gian của chuyển động thẳng đều. Giả sử có phương trình chuyển động là: x = 5 + 10t. Lập bảng giá trị x theo t, vẽ đồ thị toạ độ- thời gian. t(h) 0 1 2 3 4 5 x(km) 5 15 25 35 45 55 3. Củng cố, luyện tập - Chuyển động thẳng đều là gì? - Phương trình của chuyển động thẳng đều. - Đồ thị x(t)của chuyển động thẳng đều có dạng như thế nào? - Bài tập ví dụ: Bài 9 trang 15 sgk 4. Hướng dẫn hs tự học ở nhà - Học bài, làm tất cả các bài tập trong SGK trang 15 - Chuẩn bị bài 3: Chuyển động thẳng biến đổi đều + Khái niệm chuyển động thẳng biến đổi đều. + Các dạng chuyển động biến đổi đều + Khảo sát chuyển động thẳng nhanh dần đều =========================================== Ngày soạn: . Tiết 3 - BÀI 3. CHUYỂN ĐỘNG THẲNG BIẾN ĐỔI ĐỀU Ngày dạy Lớp Tiết Học sinh vắng 10A1 10A2 10A3 10A4 MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Viết được công thức định nghĩa và vẽ được vectơ biểu diễn vận tốc tức thời; nêu được ý nghĩa của các đại lượng vật lý trong công thức. - Nêu được định nghĩa của chuyển động thẳng biến đổi đều, nhanh dần đều, chậm dần đều. - Viết được phương trình vận tốc của chuyển động thẳng nhanh dần đều, chậm dần đều; nêu ý nghĩa của các đại lượng vật lý trong phương trình đó và trình bày rõ được mối quan hệ về dấu và chiều của vận tốc và gia tốc trong các chuyển động đó - Viết được công thức tính và nêu được đặc điểm về phương, chiều và độ lớn của gia tốc trong chuyển động thẳng nhanh dần đều, chậm dần đều - Xây dựng được công thức tính gia tốc theo vận tốc và quãng đường đi được trong chuyển động thẳng biến đổi đều. 2. Kỹ năng: Giải được các bài toán đơn giản về chuyển động thẳng biến đổi đều 3.Thái độ: - Nghiêm túc, hăng hái tham gia xây dựng bài, vận dụng kiến thức đã học vào thực tế. II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: - Giáo án, bảng phụ: hình 3.4; 3.5; 3.6; 3.7; 3.8; 3.9 2. Học sinh: - Đã chuẩn bị bài ở nhà, nắm được kiến thức cơ bản của bài theo yêu cầu của giáo viên III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Kiểm tra bài cũ: Câu 1: Chuyển động thẳng đều là gì? Câu 2: Các phương trình của chuyển động thẳng đều Câu 3: Đồ thị x(t) của chuyển động thẳng đều như thế nào? 2. Giảng bài mới: Hoạt động 1 : Tìm hiểu Vận tốc tức thời. Chuyển động thẳng biến đổi đều Hoạt động của Giáo viên - Học sinh Nội dung GV: - Giới thiệu mục tiêu của bài: khảo sát các loại chuyển động thẳng biến đổi đều. - Muốn so sánh sự nhanh hay chậm của các vật tại các điểm trên quỹ đạo thì ta so sánh điều gì? - Muốn tính tốc độ tức thời tại một điểm bất kỳ của một vật trên một quỹ đạo, ta tính như thế nào? - Nêu ý nghĩa của từng đại lượng trong công thức HS: cá nhân trả lời câu hỏi C1 GV: Nhận xét – kết luận HS: Ghi nhớ kiến thức GV: Để đặc trưng cho chuyển động về sự nhanh, chậm và về hướng, ta phải dùng đại lượng vectơ: - Biểu diễn vectơ vận tốc. GV: Nhận xét – kết luận HS: Ghi nhớ , trả lời câu hỏi C2 GV: Chuyển động thẳng biến đổi đều là chuyển động như thế nào? - Giới thiệu các loại chuyển động thẳng biến đổi đều: nhanh dần đều, chậm dần đều. HS: Ghi nhớ kiến thức I. Vận tốc tức thời. Chuyển động thẳng biến đổi đều. 1. Độ lớn của vận tốc tức thời. là đoạn đường rất ngắn đi được trong khoảng thời gian rất ngắn . v là vận tốc tức thời tại một điểm M. Nó cho ta biết vận tốc của vật tại M 2. Vectơ vận tốc tức thời. Vectơ vận tốc tức thời của một vật tại một điểm là vectơ có gốc tại vật chuyển động, có hướng của chuyển động và có độ dài tỉ lệ với độ lớn của vận tốc tức thời theo tỉ xích nào đó. 3. Chuyển động thẳng biến đổi đều. Trong chuyển động thẳng biến đổi đều, độ lớn của vận tốc tức thời hoặc tăng đều, hoặc giảm đều theo thời gian. Hoạt động 2 : Tìm hiểu Chuyển động thẳng nhanh dần đều Hoạt động của Giáo viên - Học sinh Nội dung GV: Chuyển động thẳng nhanh dần đều là gì?, Diễn giảng, đưa ra khái niệm gia tốc: “tốc độ biến thiên vận tốc”công thức tính gia tốc. HS: Từ đó định nghĩa “gia tốc”. - Nêu đơn vị của gia tốc, dựa theo công thức. - Nêu đặc điểm của gia tốc trong chuyển động thẳng biến đổi đều. - Để phân biệt chuyển động thẳng nhanh dần đều và chậm dần đều, người ta đưa ra vectơ gia tốc. - Nhanh dần đều thì v> v0 nên vectơ gia tốc cùng chiều với vectơ vận tốc. - HS: Từ công thức tính độ lớn của a, chọn gốc thời gian tại t0 :suy ra công thức tính vận tốc cuả vật sau thời gian t kể từ lúc tăng vận tốc đều. GV: Trong công thức, a là hằng số, vậy hình dạng đồ thị v(t) là gì? HS: Vẽ đồ thị hàm v(t). GV: Nhận xét –kết luận HS: Ghi nhớ kiến thức GV: Hướng dẫn học sinh làm ví dụ trong sgk + GV hướng dẫn HS trả lời C3. II. Chuyển động thẳng nhanh dần đều 1. Gia tốc trong chuyển động thẳng nhanh dần đều a) Khái niệm gia tốc Gia tốc của chuyển động là đại lượng xác định bằng thương số giữa độ biến thiên vận tốc và khoảng thời gian vận tốc biến thiên Đơn vị của gia tốc là m/s2. Trong chuyển động biến đổi đều, gia tốc luôn luôn không đổi. b) Vectơ gia tốc. - Khi vật chuyển động thẳng nhanh dần đều, vectơ gia tốc có gốc ở vật chuyển động, có phương và chiều trùng với phương và chiều của vectơ vận tốc và có độ dài tỉ lệ với độ lớn của gia tốc theo một tỉ xích nào đó. 2. Vận tốc của chuyển động thẳng nhanh dần đều. a) Công thức tính vận tốc b) Đồ thị vận tốc –thời gian 3. Củng cố, luyện tập - Chuyển động thẳng biến đổi đều là gì? Khái niệm gia tốc. - Phương trình của chuyển động thẳng nhanh dần đều. - Đồ thị vận tốc-thời gian của chuyển động thẳng nhanh dần đều có dạng như thế nào? 4. Hướng dẫn hs tự học ở nhà: - Học bài, nắm vững các đặc điểm của chuyển động thẳng nhanh dần đều. Hướng dẫn học sinh làm bài 12 sgk. - Chuẩn bị tiếp nội dung của bài ============================================ Ngày soạn: . Tiết 4 - BÀI 3. CHUYỂN ĐỘNG THẲNG BIẾN ĐỔI ĐỀU (tiếp) Ngày dạy Lớp Tiết Học sinh vắng 10A1 10A2 10A3 10A4 MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Viết được công thức định nghĩa và vẽ được vectơ biểu diễn vận tốc tức thời; nêu được ý nghĩa của các đại lượng vật lý trong công thức. - Nêu được định nghĩa của chuyển động thẳng biến đổi đều, nhanh dần đều, chậm dần đều. - Viết được phương trình vận tốc của chuyển động thẳng nhanh dần đều, chậm dần đều; nêu ý nghĩa của các đại lượng vật lý trong phương trình đó và trình bày rõ được mối quan hệ về dấu và chiều của vận tốc và gia tốc trong các chuyển động đó - Viết được công thức tính và nêu được đặc điểm về phương, chiều và độ lớn của gia tốc trong chuyển động thẳng nhanh dần đều, chậm dần đều - Xây dựng được công thức tính gia tốc theo vận tốc và quãng đường đi được trong chuyển động thẳng biến đổi đều. 2. Kỹ năng: Giải được các bài toán đơn giản về chuyển động thẳng biến đổi đều 3.Thái độ: - Nghiêm túc, hăng hái tham gia xây dựng bài, vận dụng kiến thức đã học vào thực tế. II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: - Giáo án, bảng phụ: hình 3.4; 3.5; 3.6; 3.7; 3.8; 3.9 2. Học sinh: - Đã chuẩn bị bài ở nhà, nắm được kiến thức cơ bản của bài theo yêu cầu của giáo viên III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Kiểm tra bài cũ: Câu 1: Chuyển động thẳng nhanh dần đều là gì? Câu 2: Khái niệm gia tốc, viết công thức tính gia tốc, nêu đặc điểm của gia tốc trong chuyển động thẳng nhanh dần đều. Câu 3: Viết công thức tính vận tốc trong chuyển động thẳng nhanh dần đều. 2. Giảng bài mới: Hoạt động 1: Xây dựng Các công thức về chuyển động nhanh dần đều Hoạt động của Giáo viên - Học sinh Nội dung GV: Hướng dẫn HS lâp công thức tính quãng đường đi được của chuyển động thẳng nhanh dần đều HS: Hoạt động nhóm N1: Lập công thức tính quãng đường đi được của chuyển động thẳng nhanh dần đều - Nhắc lại công thức tính vận tốc trung bình trên một đoạn đường s: . - Do vận tốc tăng đều, nên người ta chứng minh được công thức . - Mặt khác ta có .Từ đó suy ra + GV hướng dẫn HS trả lời C4.và C5 N2: Công thức liên hệ giữa gia tốc, vận tốc và quãng đường đi được của chuyển động thẳng nhanh dần đều - So sánh s trong chuyển động thẳng nhanh dần đều và chuyển động thẳng đều. - Rút thay vào công thức tính s, ta có công thức liên hệ giữa vận tốc, gia tốc, quãng đường đi. N3: Phương trình chuyển động của chuyển động thẳng nhanh dần đều. + GV hướng dẫn HS trả lời C6. 3. Công thức tính quãng đường đi được của chuyển động thẳng nhanh dần đều. Quãng đường đi được trong chuyển động thẳng nhanh dần đều là một hàm số bậc hai của thời gian. 4. Công thức liên hệ giữa gia tốc, vận tốc và quãng đường đi được của chuyển động thẳng nhanh dần đều. 5. Phương trình chuyển động của chuyển động thẳng nhanh dần đều. Hoạt động 2: Tìm hiểu Chuyển động thẳng chậm dần đều Hoạt động của Giáo viên - Học sinh Nội dung GV: hướng dẫn HS xác định gia tốc, vận tốc quảng đường, phương trình toạ độ của chuyển động thẳng chậm dần đều HS: - Nhắc lại công thức tính gia tốc. So sánh v và v0. Từ đó xác định dấu của a so với v. - Gia tốc trong chuyển động thẳng chậm dần đều có đặc điểm gì? - Tương tự chuyển động thẳng nhanh dần đều, nêu công thức tính vận tốc. Chú ý a và v có giá trị như thế nào so với nhau. - Từ đó nhận xét đồ thị của v theo t. - Nhắc lại công thức tính quãng đường trong chuyển động thẳng nhanh dần đều. Tương tự viết công thức tính s trong chuyển động thẳng nhanh dần đều. - Chú ý a,v - Chứng minh hoàn toàn tương tụ như với chuyển động thẳng nhanh dần đều, GV cho HS tự biến đổi tìm ra công thức tính quãng đường đi được và phương trình chuyển động. - Viết phương trình chuyển động trong chuyển động thẳng chậm dần đều. GV: Nhận xét –kết luận HS: Ghi nhớ kiến thức + GV cùng với HS làm C7 và C8 III. Chuyển động thẳng chậm dần đều 1. Gia tốc trong chuyển động thẳng chậm dần đều a) Công thức tính gia tốc Suy ra gia tốc có giá trị âm a ngược dấu với vận tốc. b) Vectơ gia tốc Vectơ gia tốc của chuyển động thẳng chậm dần đều ngược chiều với vectơ vận tốc. 2. Vận tốc của chuyển động thẳng chậm dần đều. a) Công thức tính vận tốc a, v ngược dấu b) Đồ thị vận tốc –thời gian 3. Công thức tính quãng đường đi được và phương trình chuyển động của chuyển động thẳng chậm dần đều a) Công thức tính quãng đường đi được. b) Phương trình chuyển động thẳng chậm dần đều. 3. Củng cố, luyện tập - Chuyển động thẳng chậm dần đều là gì? - Phương trình của chuyển động thẳng nhanh dần và chậm dần đều. - Đồ thị vận tốc-thời gian của chuyển động thẳng nhanh dần và chậm dần đều có dạng như thế nào? 4. Hướng dẫn hs tự học ở nhà: - Nắm vững các đặc điểm của chuyển động thẳng biến đổi đều. - Học bài , làm các bài tập Sgk trang 22., ============================================== Ngày soạn: . Tiết 5 - BÀI TẬP Ngày dạy Lớp Tiết Học sinh vắng 10A1 10A2 10A3 10A4 I. MỤC TIÊU: Kiến thức: - Nắm vững tính chất và các công thức của chuyển động thẳng đều và biến đổi đều. - Nắm được phương pháp giải các bài tập về chuyển động thẳng đều, biến đổi đều Kỹ năng: - Rèn kỹ năng suy luận, tính toán cẩn thận, tổng hợp - Giải được một số dạng bài tập đơn giản về chuyển động thẳng đều Thái độ: Nghiêm túc, có hứng thú trong học tập II. CHUẨN BỊ: 1.Giáo viên: Giáo án, hệ thống kiến thức, các dạng bài tập cơ bản 2. Học sinh: Đã chuẩn bị bài tập ở nhà III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Kiểm tra bài cũ: Câu 1: Viết các công thức sử dụng trong chuyển động thẳng đều Câu 2: Viết công thức tính gia tốc, vận tốc, quãng đường đi, phương trình chuyển động, công thức liên hệ giữa a-v-S trong chuyển động thẳng biến đổi đều (CĐTNDĐ). Xét dấu của a, v, v0 khi: + Vật CĐTNDĐ cùng chiều dương + Vật CĐTNDĐ ngược chiều dương + Vật CĐTCDĐ cùng chiều dương + Vật CĐTCDĐ ngược chiều dương 2. Giảng bài mới: Hoạt động 1 : Ôn tập kiến thức cơ bản Hoạt động của Giáo viên - Học sinh Nội dung - Yêu cầu học sinh liệt kê các công thức đã học lên 1 góc bảng. - Nhận xét - bổ sung hoàn chỉnh Ôn tập kiến thức cơ bản Hoạt động 2 : Giải bài tập SGK Hoạt động của Giáo viên - Học sinh Nội dung GV: Gọi học sinh tự tóm tắt và giải bài tập trên bảng HS: Giải - Nhận xét GV yêu cầu một số học sinh khác nhận xét về bài làm của bạn và sửa hoàn chỉnh GV: Nhấn mạnh một số vấn đề cơ bản trong từng bài tốn cụ thể - Công thức tính gia tốc là gì? - Phải chọn chiều dương như thế nào cho dễ giải toán. - Nhận xét kết quả - Công thức nào tính quãng đường đi được - Viết các công thức có liên quan đến thời gian đi được, lựa chọn công thức dễ sử dụng nhất - Áp dụng công thức tính gia tốc - Chọn chiều dương - Tính gia tốc, lưu ý giá trị của gia tốc - Tính quãng đường đi theo công thức đã học - Chọn chiều dương - Tính gia tốc dựa vào v,s. - Tính thời gian chuyển động theo v, a Bài 12 trang 22: Chọn chiều dương là chiều cđ a. Gia tốc của đoàn tàu: (m/ s2) b. Quãng đường đi: (m) c. Thời gian bắt đầu đi đến khi v = 60 km/h: s Thời gian cần tìm: 90 – 60 = 30 s Bài 13 trang 22: Chiều dương là chiều chuyển động: => Bài 14 trang 22: Chiều dương là chiều chuyển động a. (m/ s2) b. . Vậy ta có: m Bài 15 trang 22: Chiều dương là chiều chuyển động: a. => (m/ s2) b. s 3. Củng cố, luyện tập: - Chuyển động biến đổi đều có các công thức nào? - Giảng lại một cách hệ thống kiến thức các bài vừa làm 4. Hướng dẫn hs tự học ở nhà - Làm thêm các bài tập trong SGK và SBT - Chuẩn bị bài: “Sự rơi tự do”: Khái niệm và các công thức trong rơi tự do. ===================================================== Ngày soạn: . TIẾT 6 - BÀI 4. SỰ RƠI TỰ DO Ngày dạy Lớp Tiết Học sinh vắng 10A1 10A2 10A3 10A4 I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Nêu được khái niệm về sự rơi tự do. - Nêu được các đặc điểm của chuyển động rơi tự do. 2. Kĩ năng - Rèn luyện kĩ năng giải một số bài toán đơn giản về sự rơi tự do. 3. Thái độ: Nghiêm túc, có hứng thú trong học tập II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên - Chuẩn bị hai tờ giấy để làm thí nghiệm. - Chuẩn bị giáo án và các kiến thức có liên quan tới bài học. 2. Học sinh - Ôn lại các kiến thức về chuyển động nhanh dần đều. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Kiểm tra bài cũ: - Thế nào là chuyển động thẳng nhanh dần đều? 2. Giảng bài mới: Hoạt động 1 : Tìm hiểu Sự rơi trong không khí và sự rơi tự do Hoạt động của Giáo viên - Học sinh Nội dung + GV thực hiện các thí nghiệm: - Thả 1 viên bi và 1 tờ giấy xuống đồng thời. → HS nhận xét kết quả: viên bi rơi xuống nhanh hơn. - GV thả 2 tờ giấy như nhau, 1 tờ vo tròn 1 tờ không vo. → HS nhận xét kết quả: tờ giấy được vo lại rơi nhanh hơn từ đó GV đưa ra nhận xét: không phải cứ vật nặng hơn thì sẽ rơi nhanh hơn. + GV cùng với HS làm C1 + GV giới thiệu cho HS về ống Newton và thí nghiệm của Newton. + GV giới thiệu thí nghiệm của Galile từ tháp nghiêng Pi-da: Thí nghiệm của Galile không hoàn toàn là sự rơi tự do, thực tế 2 viên đạn ko rơi xuống đất cùng lúc. Tuy nhiên, người ta cũng coi đây là sự rơi tự do. + GV cùng với HS làm C2 I. Sự rơi trong không khí và sự rơi tự do 1. Sự rơi của vật trong không khí - Trong không khí không phải lúc nào vật nặng cũng rơi nhanh hơn và các vật nặng như nhau sẽ rơi nhanh như nhau. - Trong không khí khi rơi ngoài việc chịu tác dụng của trọng lực vật còn chịu tác dụng của các yếu tố khác như lực cản của không khí. 2. Sự rơi của các vật trong chân không - Nếu loại bỏ ảnh hưởng của không khí thì mọi vật sẽ rơi nhanh như nhau. Sự rơi của các vật trong trường hợp này được gọi là sự rơi tự do. - Khái niệm: Sự rơi tự do là sự rơi chỉ dưới tác dụng của trọng lực. Hoạt động 2 : Nghiên cứu sự rơi tự do của các vật Hoạt động của Giáo viên - Học sinh Nội dung + GV làm thí nghiệm thả viên phấn xuống đất. Giả sử đó là sự rơi tự do, GV y/c HS quan sát và nêu nhận xét về phương, chiều rơi của viên phấn. + GV cùng với HS làm C3 + GV giúp HS tự xây dựng công thức tính vận tốc và quãng đường đi được của vật rơi tự do. + GV giải thích cho HS biết có nhiều phương pháp đo gia tốc rơi tự do. - Kết luận: phương, chiều, loại chuyển động, công thức tính v, s. - g: gọi là gia tốc rơi tự do (m/s2) - g và v cùng dấu. + GV yêu cầu HS đọc về gia tốc rơi tự do tại các điểm khác nhau và rút ra nhận xét. II. Nghiên cứu sự rơi tự do của các vật 1. Những đặc điểm của chuyển động rơi tự do - Phương thẳng đứng - Chiều: từ trên xuống dưới - Chuyển động rơi tự do là chuyển động thẳng nhanh dần đều. - Vận tốc của 1 vật rơi tự do: v = gt. - Công thức tính quãng đường đi được của vật rơi tự do: 2. Gia tốc rơi tự do - Tại một nơi nhất định trên Trái Đất và ở gần mặt đất, các vật đều rơi tự do với cùng một gia tốc. - Ta thường lấy g = 9,8 m/s2 3. Củng cố, luyện tập: + GV nhắc lại những điểm cần lưu ý trong bài.. + GV cho HS đọc phần “Em có biết”. Hướng dẫn hs tự học ở nhà + Đọc lại các kiến thức về sự rơi tự do đã được học. + Hoàn thành câu hỏi và bài tập về nhà. + Xem lại kiến thức về chuyển động thẳng biến đổi đều. ================================================== Ngày soạn: . TIẾT 6 - BÀI 4. SỰ RƠI TỰ DO (tiếp) Ngày dạy Lớp Tiết Học sinh vắng 10A1 10A2 10A3 10A4 I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Nêu được kh