Bài giảng môn học Vật lý lớp 10 - Tiết 16 - Bài 9: Tổng hợp và phân tích lực. Điều kiện cân bằng của chất điểm

Ngày soạn: 5/10/2007 Tiết:16 CHƯƠNG II. ĐỘNG LỰC HỌC CHẤT ĐIỂM BÀI 9. TỔNG HỢP VÀ PHÂN TÍCH LỰC. ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA CHẤT ĐIỂM I. MỤC TIÊU: Kiến thức: - Định nghĩa của lực. - Định nghĩa của tổng họp lực và phân tích lực. - Quy tắc hình bình hành - Đk cân bằng của 1 chất điểm. 2. Kỹ năng: Vận dụng hình bình hành để tìm hợp lực của 2 lực thành đồng quy hay để phân tích 1 lực thành 2 lực đồng qui. II. CHUẨN BỊ: -Gv : Thì nghiệm hình 9.4,các hình vẽ ,sách tham khảo . -Hs :Ôn các ct lượng giác.. III.TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠYHỌC: 1.Kiểm tra bài cũ:Oân lại các kiến thức đã học. 2.Đặt vấn đề: Chúng ta đều muốn biết vì sao vật đứng yên , vật cđ ? vì sao vật cđtđ vật kia cđ có vận tốc ? Để tìm câu trả lời,chúng ta sẽ xét mối liên quan giữa cđ và lực ? Trong toán học ,muốn tìm véctơ C là tổng của vectơ A,B ,ta phải áp dụng quy tắc hbh .Đó là tc căn bản của đl vectơ .Vậy khi ta nói lực là đl vectơ.Xem lực đó có tc gì ? HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG I.LỰC –CÂN BẰNGLỰC -Nhắt lại khái niệm lực? -Cho hs quan sát h 9.1 và có nhận xét gì? C1? - Cacù em hãy đưa ra 1 vài ví dụ tương tự? Vẽ hình 9.2. -Thế nào là 2 lực cân bằng? -Trả lời câu hỏi C2? C M D N A B II.TỔNG HỢP LỰC 1. Thí nghiệm -Cho hs đọc phần II và quan sát các hình 9.4 và 9.5. - Biểu diễn đúng tỉ lệ các lực và rút ra quan hệ các lực Vẽ hình 9.6 - C3 từ tn trên rút ra kết luận gì về tính chất của lực ? 2. Định nghĩa: O Hình 9.7 -Như thế nào gọi là tổng hợp lực? 3.Quy tắc hình bình hành - Nêu và phân tích đk cb của 1 chất điểm -Về mặt tóan học quy tắc hình bình hành có biểu thức như thế nào? III. ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA CHẤT ĐIỂM Để một chất điểm cân bằng khi nào? IV.PHÂN TÍCH LỰC: -Nêu và phân tích lực o -Nêu cách phân tích 1 lực thành 2 lực thành phần theo 2 phương cho trước. - Từ đầu mút kẻ đường thẳng song song với 2 phương -Hs: nhớ lại khái niệm về lực ở cấp 2 -Tay tác dụng vào cung -Dây cung tác dụng vào mũi tên -Hai lực cân bằng là hai lực khi td đồng thời vào 1 vật thì không gây ra gia tốc cho vật. -Trọng lực do trái đất gây ra và lực căng của dây treo. - Lực là dại lượng vectơ. Tổng hợp lực là phép thay thế các lực td đồng thời vào cùng 1 vật bằng 1 lực có td giống heat như các lực ấy -Hs đọc sgk Muốn cho 1 chất điểm đứng cb thì hợp lực của các lực lên nó phải = 0’’. -Phân tích lực là thay thế 1 lực = 2 hay nhiều lực có td giống hệt như lực đó I.LỰC –CÂN BẰNGLỰC: 1.Lực là đại lượng vectơ đặc trưng cho td của vật này lên vật khác mà kết quả là gây ra gia tốc cho vật hoặc làm vật biến dạng. 2.Các lực cân bằng là các lực khi td đồng thời vào 1 vật thì không gây ra gia tốc cho vật. 3.Đường thẳng mang vectơ lực gọi là giá của lực. 4.Đơn vị lực là N (NIUTƠN). II.TỔNG HỢP LỰC: Thí nghiệm: (sgk) Kết quả: a. Vòng nhẫn O đứng yên dưới td của 3 lực : ,, như hình vẽ. b. Vì , cb với nên muốn cho đứng yên thì lực thay thế chúng phải là 1 vectơ lực có độ lơn F=F3 ngược hướng với . c. Thay đổi độ lớn và hướng của các lực thì kq như thế. Định nghĩa: “Tổng hợp lực là phép thay thế các lực td đồng thời vào cùng 1 vật bằng 1 lực có td giống heat như các lực ấy”. Quy tắc hình bình hành: “Nếu 2 lực đồng quy làm thành 2 cạnh của 1 hbh, thì đường chéo kẻ từ điểm đồng quy biểu diễn hợp lực của chúng ‘’. III. ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA CHẤT ĐIỂM: “Muốn cho 1 chất điểm đứng cb thì hợp lực của các lực lên nó phải =0’’. IV.PHÂN TÍCH LỰC: Có thể thay thế lực bằng và ,vàø cb với ,. *Định nghĩa: ‘’Phân tích lực là thay thế 1 lực = 2 hay nhiều lực có td giống hệt như lực đó. ‘’ Các lực thay thế này gọi là các lực thành phần. *. Chú ý: Chỉ khi biết 1 lực có td cụ thể theo 2 phương nào thì mới phân tích lực theo 2 phương ấy. IV.CỦNG CỐ : Qua tiết này chúng ta cần nắm: -Nhớ lại kn lực. -Cân bằng lực. -Phép phân tích lực và tổng hợp lực. -Qui tắc hình bình hành. V. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ: -Về nhà học bài và làm bài tập, xem bài mới