Bài giảng môn học Vật lý lớp 10 - Tiết 3 - Bài 2: Vận tốc trong chuyển động thẳng - chuyển động thẳng đều (tiết 02)

Baøi 2. VAÄN TOÁC TRONG CHUYEÅN ÑOÄNG THAÚNG CHUYEÅN ÑOÄNG THAÚNG ÑEÀU (Tieât 2) MỤC TIÊU 1. Kiến thức Biết cách thiết lập phương trình chuyển động thẳng đều. Hiểu được phương trình chuyển động mô tả đầy đủ các đặc tính của chuyển động. Biết cách vẽ đồ thị tọa độ theo thời gian, vận tốc theo thời gian và từ đồ thị có thể xác định được các đặc trưng động học của chuyển động. 2. Kỹ năng Lập phương trình chuyển động. Vẽ đồ thị. Khai thác đồ thị. 3. Thaùi ñoä Nghieâm tuùc hoïc taäp theo höôùng daãn cuûa giaùo vieân - Giaùo duïc yù thöùc tieát kieäm naêng löôïng trong thöïc teá CHUẨN BỊ 1. Giáo viên Một ống thủy tinh dài đựng nước với bọt không khí. Chuẩn bị thí nghiệm về chuyển động thẳng và chuyển động thẳng đều. 2. Học sinh Các đặc trưng của đại lượng vectơ? Giấy kẻ ô li để vẽ đồ thị. 3. Gợi ý ứng dụng CNTT Soạn câu hỏi trắc nghiệm cho phần kiểm tra bài cũ, luyện tập củng cố. Mô phỏng chuyển động bọt khí trong ống nước và các dạng đồ thị của chuyển động thẳng đều. C. PHÖÔNG PHAÙP - Dieãn giaûng, vaán ñaùp, - Giaûi quyeát vaán ñeà, thaûo luaän nhoùm D. TIEÁN TRÌNH LEÂN LÔÙP. 1. OÅn ñònh toå chöùc OÅn ñònh lôùp, ñieåm danh 2. Kieåm tra baøi cuõ Caâu 1: Ñoä dôøi laø gì ? Caâu 2: Vaän toác trung bình laø gì ? Caâu 3: Vaän toác töùc thôøi laø gì ? 3. Baøi môùi Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung kieán thöùc Hoaït ñoäng 1: Tìm hiểu chuyển động thẳng đều. GV: Yêu cầu: HS đọc SGK, trả lời câu hỏi. HS: Đọc SGK. Trả lời câu hỏi C2. GV: Cùng HS làm thí nghiệm SGK HS: Nhận xét về chuyển động của bọt khí và rút ra khái niệm về chuyển động thẳng đều GV: Hướng dẫn: HS vẽ hình, xác định tọa độ chất điểm. HS: Vẽ hình biểu diễn GV: Nêu câu hỏi cho HS thảo luận. -Vận tốc trung bình trong chuyển động thẳng đều? -So sánh vận tốc trung bình và vận tốc tức thời? HS: Thảo luận trả lời câu hỏi GV: Cùng HS làm các thí nghiệm kiểm chứng. Hoaït ñoäng 2: Thiết lập phương trình của chuyển động thẳng đều. Đồ thị vận tốc theo thời gian. GV : Yêu cầu: HS chọn hệ quy chiếu. HS: Viết công thức tính vận tốc từ đó suy ra công thức (2.6) GV: Nêu câu hỏi cho HS tìm được công thức và vẽ được các đồ thị. HS: Vẽ đồ thị 2.6 cho 2 trường hợp HS: Xác định độ dốc đường thẳng biểu diễn GV: Nêu ý nghĩa của hệ số góc? HS: Vẽ đồ thị H 2.9 GV: Nêu câu hỏi C6 HS: Trả lời câu hỏi C6 Hoaït ñoäng 3: Baøi taäp vaän duïng GV : Trình baøy caùch choïn truïc toïa ñoä. GV : Sau khi veõ hình, HS coù theå nhaéc laïi coâng thöùc tính vaän toác ? HS : Thảo luận nhóm làm bài tập 4. Chuyển động thẳng đều a. Định nghĩa: Chuyển động thẳng đều là chuyển động thẳng, trong đó chất điểm có vận tốc tức thời không đổi. b) Phöông trình chuyeån ñoäng thaúng ñeàu Goïi x0 laø toaï ñoä cuûa chaát ñieåm vaøo luùc t0 = 0, theo coâng thöùc ‚ ta coù : hay x = x0 + v.t ƒ Coâng thöùc ƒ goïi laø phöông trình chuyeån ñoäng cuûa chaát ñieåm trong chuyeån ñoäng thaúng ñeàu. ¤ Ñoà thò cuûa toïa ñoä theo thôøi gian t laø moät ñöôøng thaúng caét truïc tung taïi ñieåm x = x0 vaø coù heä soá goùc baèng : - Heä soá goùc cuûa ñöôøng bieåu dieãn toïa ñoä theo thôøi gian baèng vaän toác cuûa chaát ñieåm. c) Ñoà thò vaän toác theo thôøi gian Trong chuyeån ñoäng thaúng ñeàu , vaän toác khoâng ñoåi v = haèng soá neân ñoà thò bieåu dieãn vaän toác theo thôøi gian laø moät ñöôøng thaúng song song vôùi truïc thôøi gian. 5 ) Baøi taäp vaän duïng Hai xe cuøng khôûi haønh moät luùc töø hai ñieåm A vaø B caùch nhau 120 km, chuyeån ñoäng ngöôïc chieàu nhau. Vaän toác cuûa xe ñi töø A laø 40 km/h, cuûa xe ñi töø B laø 20 km/h. Coi chuyeån ñoäng cuûa caùc xe nhö chuyeån ñoäng cuûa chaát ñieåm vaø ñöôøng ñi laø thaúng. Vieát phöông trình chuyeån ñoäng cuûa hai xe. Töø ñoù, tìm thôøi ñieåm vaø vò trí hai xe gaëp nhau. Giaûi baøi toaùn treân baèng ñoà thò Baøi giaûi a) Phöông trình chuyeån ñoäng cuûa hai xe Goác toïa ñoä O : Taïi A Choïn: Chieàu (+) Ox : Chieàu töø A ñeán B MTG: Luùc 2 xe baét ñaàu chuyeån ñoäng (t0 = 0 ) Ta coù PTCÑ: x = x0 + v(t – t0) Xe A : xA = x0A + vA(t - t0) = 40t (1) Xe B : xB = x0B + vB(t - t0) = 120 – 20t (2) Khi 2 xe gaëp nhau Þ xA = xB Þ 40t = 120 – 20t Þ t = 2h Theá t =2 vaøo (1) Þ x = 40t = 80 km Vaäy sau 2 giôø hai xe gaëp nhau taïi vò trí caùch A 80 km. 4. Cuûng coá vaø luyeän taäp. GV: + Nêu câu hỏi thảo luận nhóm. Nhận xét câu trả lời của các nhóm. + Yêu cầu: HS trình bày đáp án. HS: + Thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi trắc nghiệm theo nội dung câu 3,4 (SGK); bài tấp 3 (SGK). + Làm việc cá nhân giải bài tập 7 (SGK). 5. Höôùng daãn hoïc sinh töï hoïc ôû nhaø -Hoïc baøi củ, làm các bài tập ở SGK, SBT -Chuaån bò baøi môùi: Khảo sát thực nghiệm Chuyeån ñoäng thaúng ñeàu + Ôn lại các kiến thức của chuyển động thẳng đều. + Chuẩn bị giấy ô ly để vẽ đồ thị