Bài giảng Môn Vật lý lớp 7 - Bài 4: Định luật phản xạ ánh sáng

Tuần 4 Tiết 4 Ngày soạn: 05.9.2012 Ngày dạy: 13.9.2012 Bài 4: Định luật phản xạ ánh sáng A. Mục tiêu 1. Kiến thức + Nêu được ví dụ về hiện tượng phản xạ ánh sáng + Phát biểu được định luật phản xạ ánh sáng + Nhận biết được tia tới, tia phản xạ, pháp tuyến, góc tới, góc phản xạ đối với sự phản xạ ánh sáng bởi gương phẳng 2. Kỹ năng: + Biểu diễn được tia tới, tia phản xạ, pháp tuyến, góc tới, góc phản xạ trong sự phản xạ ánh sáng bởi gương phẳng + Vẽ được tia phản xạ khi biết tia tới đối với gương phẳng, và ngược lại, theo cách là vận dụng định luật phản xạ ánh sáng 3. Thái độ: Yêu thích bộ môn Say mê, tìm tòi khám phá các hiện tượng xung quanh B. Chuẩn bị Mỗi nhóm: 1 gương phẳng có giá đỡ, 1 đèn pin có màn chắn đục lỗ để tạo ra tia sáng, 1 tờ giấy dán trên tấm gỗ phẳng, 1 thước đo độ C. Tiến trình bài giảng I. Tổ chức lớp II. Kiểm tra bài cũ ? Giải thích hiện tượng nhật thực, nguyệt thực? ? Vì sao nguyệt thực thường xảy ra vào đêm Rằm âm lịch? III. Bài mới Hoạt dộng của thầy và trò Nội dung - Gv tiến hành thí nghiệm như phần mở bài trong Sgk. Yêu cầu học sinh quan sát? ? Phải đặt đèn pin thế nào để thu được tia sáng hắt lại trên gương chiếu sáng đúng một điểm A trên màn? - Gv: Để làm được việc đó phải biết mối quan hệ giữa tia sáng từ đèn pin chiếu ra và tia sáng hắt lại trên gương ? Yêu cầu học sinh cầm gương lên soi? ? Các em nhìn thấy gì trong gương? - Gv thông báo: Hình của một vật, mà ta quan sát được trong gương gọi là ảnh của vật đó tạo bởi gương. ? Quan sát xem gương có đặc điểm gì? - Tổ chức cho học sinh làm thí nghiệm theo nhóm (H4.2) ? Khi chiếu một tia sáng lên 1 mặt gương phẳng thì sau khi gặp mặt gương, ánh sáng sẽ bị hắt lại theo nhiều hướng khác nhau hay theo 1 hướng xác định? - Gv thông báo: Hiện tượng tia sáng sau khi tới mặt gương bị hắt lại theo một hướng xác định gọi là sự phản xạ ánh sáng, tia sáng bị hắt lại gọi là tia phản xạ. ? Hãy chỉ ra tia tới và tia phản xạ? - GV giới thiệu dụng cụ thí nghiệm H4.2, hướng dẫn học sinh tạo ra tia sáng và theo dõi đường truyền của tia sáng: + Dùng đèn pin có nắp chắn đục lỗ chiếu một tia sáng tới gương phẳng sao cho tia đi là là trên mặt tờ giấy đặt trên mặt bàn tạo ra một vệt sáng hẹp trên mặt tờ giấy (tia tới SI) + Quan sát khi tia tới gặp gương phẳng thì đổi hướng cho tia phản xạ. Thay đổi hướng của tia tới xem hướng của tia phản xạ phụ thuộc vào tia tới như thế nào? - cho học sinh làm thí nghiệm như Sgk để trả lời C2? ? Chỉ ra mặt phẳng chứa tia tới SI và pháp tuyến IN với gương? - Là mặt phẳng của tờ giấy kẻ ô, trên đó đặt gương. ? Tia phản xạ có nằm trong mặt phẳng đó không? - Tia phản xạ nằm trong mặt phẳng của tờ giấy nghĩa là nằm trong cùng một mặt phẳng với tia tới và pháp tuyến tại điểm tới. ? Yêu cầu học sinh rút ra kết luận? ? Yêu cầu học sinh đọc thông tin về góc tới và góc phản xạ? ? Dự đoán xem góc phản xạ có quan hệ thế nào với góc tới? ? Yêu cầu học sinh đề xuất phương án thí nghiệm kiểm tra? - Hs: Dùng thước đo góc để đo các giá trị của góc phản xạ i' ứng với các góc tới i khác nhau. So sánh i' và i? - Hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm theo nhóm - Nhóm học sinh làm thí nghiệm và báo cáo kết quả ? Từ thí nghiệm rút ra kết luận gì? - Gv thông báo: Kết luận trên cũng đúng cho các môi trường trong suốt và đồng tính khác - Do đó 2 kết luận trên được coi là nội dung của định luật phản xạ ánh sáng -Hs phát biểu định luật - Gv thông báo quy ước cách vẽ về: + Mặt phản xạ, mặt không phản xạ của gương + Điểm tới I + Tia tới SI, tia phản xạ IR + Đường pháp tuyến IN + Chú ý hướng tia phản xạ (IR), tia tới ? Vẽ tia phản xạ ở C3? - Hs vẽ tia phản xạ - Cho học sinh vận dụng định luật phản xạ ánh sáng và quy ước cách vẽ hình để hoàn thành C4 ? Cho 2 học sinh lên bảng, mỗi học sinh làm 1 phần a, b trong C4? I. Gương phẳng - Hình của một vật mà ta quan sát được trong gương gọi là ảnh của vật đó tạo bởi gương. - Gương soi có mặt gương là một mặt phẳng và nhẵn bóng nên được gọi là gương phẳng II. Định luật phản xạ ánh sáng - Hiện tượng tia sáng sau khi tới mặt gương bị hắt lại theo một hướng xác định gọi là sự phản xạ ánh sáng, tia sáng bị hắt lại gọi là tia phản xạ. SI là tia tới IR là tia phản xạ 1. Tia phản xạ nắm trong mặt phẳng nào? - Tia phản xạ nằm trong cùng một mặt phẳng với tia tới và đường pháp tuyến tại điểm tới. 2. Phương của tia phản xạ quan hệ thế nào với phương của tia tới? = i: góc tới = i': góc phản xạ * Kết quả thí nghiệm i = i' * Kết luận: Góc phản xạ luôn luôn bằng góc tới 3. Định luật phản xạ ánh sáng/Sgk 4. Biểu diễn gương phẳng và các tia sáng trên hình vẽ C3: S R N I III. Vận dụng IV. Củng cố ? Phát biểu định luật phản xạ ánh sáng? ? Làm bài tập 4.1 và 4.2/Sbt? V. Hướng dẫn về nhà ? Học thuộc định luật phản xạ ánh sáng? ? Làm các bài tập còn lại trong Sbt? ? Làm thêm: Vẽ tia tới sao cho góc tới bằng 0o. Vẽ tia phản xạ, xác định góc phản xạ? ? Đọc trước bài mới: Bài 5: Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng?