Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Bài 44: Thực hành Tìm hiểu chức năng liên quan đến cấu tạo của tủy sống - Năm học 2016-2017

NĂM HỌC 2016- 2017SINH HOÏC 8HỆ THẦN KINH TK TRUNG ƯƠNG TK NGOẠI BIÊN NÃO BỘTỦY SỐNGDÂY TKHẠCH TKBÀI 44THỰC HÀNH: TÌM HIỂU CHỨC NĂNG LIÊN QUAN ĐẾN CẤU TẠO CỦA TỦY SỐNGNỘI DUNG:MỤC TIÊUII- PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌCIII- NỘI DUNG VÀ CÁCH TIẾN HÀNHIV- THU HOẠCHI- MỤC TIÊU- Tiến hành thành công thí nghiệm theo qui định- Từ kết quả quan sát được qua thí nghiệm: + Nêu được chức năng của tủy sống đồng thời phỏng đoán được các thành phần cấu tạo của tủy sống. + Đối chiếu với cấu tạo của tủy sống (qua hình vẽ) để khẳng định mối quan hệ giữa cấu tạo với chức năng. II- PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC a- Dụng cụ: bộ đồ mổ; giá treo; bông gòn; cốc đựng nước lã; đĩa kính dồng hồ. b- Vật mẫu: 1 con ếch sống. c- Hóa chất: dd HCl (0,3 %; 1 %; 3 %) (hoặc diêm)I.Tìm hiểu chức năng của tủy sống:* Kĩ thuật hủy não để có ếch tủy: - Cầm ếch trong tay trái: + Ngón cái, ngón giữa cầm dọc 2 bên thân ếch đến ngang “ nách”. + Ngón trỏ đặt trên sống lưng ếch + 2 ngón còn lại giữ chặt 2 chân sau của ếch. Tay phải cầm kim nhọn, đặt mũi kim sát trên dagiữa sọ não. Đẩy nhẹ mũi kim sát xương sọ (chính giữa – một hố khớp đầu cổ), dựng đứng kim và xoáy nhẹ (ban đầu ếch có phản ứng che mặt) Chúc đầu ếch xuống đất, xoay mũi kim hướng về đầu để luồn kim vào phá nãoIII- NỘI DUNG VÀ CÁCH TIẾN HÀNHTreo ếch lên giá ( như hình bên)Và tiến hành thí Nghiệm 1,2,3Böôùc TNÑieàu kieän TNTNCöôøng ñoä vaø vò trí kích thíchKeát quaû quan saùt1234567123EÁch ñaõ huûy naõo ñeå nguyeân tuûyCaét ngangtuûyHuûy tuûyÔû treân Veát caét ngangKích thích nheï 1 chi sau beân phaûi baèng HCl 0.3% Kích thích maïnh chi sau phaûi ñoù baèng HCl 1% Kích thích raát maïnh chi sau phaûi ñoù baèng HCl 3% Kích thích raát maïnh chi sau baèng HCl 3% Kích thích raát maïnh chi tröôùc baèng HCl 3% Kích thích raát maïnh chi tröôùc baèng HCl 3% Kích thích raát maïnh chi sau baèng HCl 3% Bảng 44.Thí nghiệm tìm hiểu chức năng của tủy sống? Từ kết quả đó, dựa vào hiểu biết về phản xạ, em có thể nêu lên những dự đoán gì về chức năng của tủy sốngTieán haønh thí nghieäm:Böôùc 1:EÁch ñaõ huûy naõo ñeå nguyeân tuûy soángThí nghieäm 1HCL 0,3%Thí nghieäm 2HCL 1%Thí nghieäm 3HCL 3%Böôùc TNÑieàu kieän TNTNCöôøng ñoä vaø vò trí kích thíchKeát quaû quan saùt1Co chi sau bên phải2Co cả 2 chi sau3Co cả 4 chi4567123EÁch ñaõ huûy naõo ñeå nguyeân tuûyCaét ngangtuûyHuûy tuûyÔû treân Veát caét ngangKích thích nheï 1 chi sau beân phaûi baèng HCl 0.3% Kích thích maïnh chi sau phaûi ñoù baèng HCl 1% Kích thích raát maïnh chi sau phaûi ñoù baèng HCl 3% Kích thích raát maïnh chi sau baèng HCl 3% Kích thích raát maïnh chi tröôùc baèng HCl 3% Kích thích raát maïnh chi tröôùc baèng HCl 3% Kích thích raát maïnh chi sau baèng HCl 3% Baûng 44.Thí nghieäm tìm hieåu chöùc naêng cuûa tuûy soáng- Trong tủy sống chắc phải có nhiều căn cứ thần kinh điều khiển sự vận động của các chi- Các căn cứ đó phải có liên hệ với nhau theo đường liên hệ dọc ( khi kích thích mạnh các chi dưới thì cả chi trên cũng co)Các dự đoán đó sẽ được khẳng định qua các thí nghiệm tiếp theo ( Các em theo dõi)Thí nghieäm 4HCL 3%Bước 2: Cắt ngang tủy sống ở đôi dây thần kinh 1 và 2 (nhưng chưa hủy tủy sống) Thí nghieäm 5HCL 3%xThí nghieäm 7HCL 3%Bước 3: Đã hủy tủy sống ở trên vết cắt giữa đôi dây thần kinh 1 và 2.Thí nghieäm 6HCL 3%Böôùc TNÑieàu kieän TNTNCöôøng ñoä vaø vò trí kích thíchKeát quaû quan saùt1Co chi sau bên phải2Co cả 2 chi sau3Co cả 4 chi4567123EÁch ñaõ huûy naõo ñeå nguyeân tuûyCaét ngangtuûyHuûy tuûyÔû treân Veát caét ngangKích thích nheï 1 chi sau beân phaûi baèng HCl 0.3% Kích thích maïnh chi sau phaûi ñoù baèng HCl 1% Kích thích raát maïnh chi sau phaûi ñoù baèng HCl 3% Kích thích raát maïnh chi sau baèng HCl 3% Kích thích raát maïnh chi tröôùc baèng HCl 3% Kích thích raát maïnh chi tröôùc baèng HCl 3% Kích thích raát maïnh chi sau baèng HCl 3% Baûng 44.Thí nghieäm tìm hieåu chöùc naêng cuûa tuûy soángCho biết:? Thí nghiệm 4,5 nhằm mục đích gì?? Thí nghiệm 6, 7 có thể khẳng đinh được điều gìBöôùc TNÑieàu kieän TNTNCöôøng ñoä vaø vò trí kích thíchKeát quaû quan saùt1Co chi sau bên phải2Co cả 2 chi sau3Co cả 4 chi4567123EÁch ñaõ huûy naõo ñeå nguyeân tuûyCaét ngangtuûyHuûy tuûyÔû treân Veát caét ngangKích thích nheï 1 chi sau beân phaûi baèng HCl 0.3% Kích thích maïnh chi sau phaûi ñoù baèng HCl 1% Kích thích raát maïnh chi sau phaûi ñoù baèng HCl 3% Kích thích raát maïnh chi sau baèng HCl 3% Kích thích raát maïnh chi tröôùc baèng HCl 3% Kích thích raát maïnh chi tröôùc baèng HCl 3% Kích thích raát maïnh chi sau baèng HCl 3% Baûng 44.Thí nghieäm tìm hieåu chöùc naêng cuûa tuûy soángChỉ 2 chi sau coChỉ 2 chi trước co2 chi trước không co nữa2 chi sau coCho biết:? Thí nghiệm 4,5 nhằm mục đích gì?? Thí nghiệm 6, 7 có thể khẳng đinh được điều gìThí nghiệm 4, 5: Có sự liên hệ giữa các căn cứ thần kinh ở các phần khác nhau của tủy sống nhờ các đường dẫn truyềnThí nghiệm 6, 7: Trong tủy sống có nhiều căn cứ thần kinh điều khiển sự vận động của các chi( vì khi hủy tủy phần trên vết cắt,kích thích mạnh chi trước thì chi trước không co, nhưng kích thích chi sau thì chi sau vẫn co vì còn giữ nguyên phần tủy dưới vết cắt)II. Nghiên cứu cấu tạo của tủy sống:? Hãy đối chiếu các kết quả TN trên, kết hợp quan sát hìnhH 44.1, 2 SGK trang 141 hãy hoàn thành bảng bn:Tuûy soángÑaëc ñieåmCaáu taïo ngoaøiVò tríHình daïngMaøu saécMaøng tuûyCaáu taïo trongChaát xaùmChaát traéngTỦY SỐNGTuûy soángÑaëc ñieåmCaáu taïo ngoaøiVò tríHình daïngMaøu saécMaøng tuûyCaáu taïo trongChaát xaùmChaát traéngNaèm trong oáng xöông soáng (ñoát soáng coå 1 ñeán heát ñoát thaét löng II)Hình truï daøi 50cmCoù hai phình: coå, thaét löngMaøu traéng boùng3 lôùp: maøng cöùng, maøng nheän, maøng nuoâi Baûo veä vaø nuoâi döôõng tuûy soángNaèm trong, hình caùnh böôùmNaèm ngoaøi, bao quanh chaát xaùmTuûy soángÑaëc ñieåmCaáu taïo ngoaøiVò tríHình daïngMaøu saécMaøng tuûyCaáu taïo trongChaát xaùmChaát traéng II- Nghiên cứu cấu tạo của tủy sống.1. Cấu tạo của tủy sống: gồm chất xám bên trong và chất trắng bên ngoài2. Chức năng của tủy sống:Là trung khu của các phản xạ không điều kiệnLà đường dẫn truyền dọc nối các trung khu trong tủy sống với nhau và não bộ II- Nghiên cứu cấu tạo của tủy sống.Học bài Hoàn thành báo cáo thu hoạchChuẩn bị bài 45: “ Dây thần kinh tủy” + Nghiên cứu hình vẽ  cấu tạo dây thần kinh tủy+ Xem lại bài 6: Phản xạ( hình 6.2)CHUÙC CAÙC EM HOÏC TOÁT