Bài giảng Tập làm văn Lớp 4 - Tuần 22: Luyện tập quan sát cây cối

Bài giảng:LUYỆN TẬP QUAN SÁT CÂY CỐILớp 4TẬP LÀM VĂNTập làm vănLuyện tập quan sát cây cối1. Đọc lại ba bài văn tả cây cối mới học (Sầu riêng, Bãi ngô, Cây gạo) và nhận xét:Tác giả mỗi bài văn quan sát cây cối theo trình tự nào?b) Tác giả quan sát cây cối bằng những giác quan nào?c) Chỉ ra những hình ảnh so sánh và nhân hoá mà em thích. Theo em, các hình ảnh so sánh và nhân hoá này có tác dụng gì?d) Trong ba bài văn trên bài nào miêu tả một loài cây, bài nào miêu tả một cây cụ thể?e) Theo em, miêu tả một loài cây có điểm gì giống nhau và điểm gì khác với miêu tả một cây cụ thể?Sầu riêng Sầu riêng là loại trái quý của miền Nam. Hương vị nó hết sức đặc biệt, mùi thơm đậm, bay rất xa, lâu tan trong không khí. Còn hàng chục mét mới tới nơi để sầu riêng, hương đã ngào ngạt xông vào cánh mũi. Sầu riêng thơm mùi thơm của mít chín quyện với hương bưởi, béo cái béo của trứng gà, ngọt cái vị của mật ong già hạn. Hương vị quyến rũ đến kì lạ. Hoa sầu riêng trổ vào cuối năm. Gió đưa hương thơm ngát như hương cau, hương bưởi toả khắp khu vườn. Hoa đậu từng chùm, màu trắng ngà. Cánh hoa nhỏ như vảy cá, hao hao giống cánh sen con, lác đác vài nhuỵ li ti giữa những cánh hoa. Mỗi cuống hoa ra một trái. Nhìn trái sầu riêng lủng lẳng dưới cành trông giống như tổ kiến. Mùa trái rộ vào dạo tháng tư, tháng năm ta. Đứng ngắm cây sầu riêng, tôi cứ nghĩ mãi về cái dáng cây kì lạ này. Thân nó khẳng khiu, cao vút, cành ngang thẳng đuột, thiếu cái dáng cong, dáng nghiêng, chiều quằn, chiều lượn của cây xoài, cây nhãn. Lá nhỏ xanh vàng, hơi khép lại, tưởng như lá héo. Vậy mà khi trái chín, hương toả ngạt ngào, vị ngọt đến đam mê.Mai Văn Tạo Bãi ngô quê em ngày càng xanh tốt. Mới dạo nào những cây ngô còn lấm tấm như mạ non. Thế mà chỉ ít lâu sau, ngô đã trở thành cây rung rung trước gió và ánh nắng. Những lá ngơ rộng dài, trổ ra mạnh mẽ, nõn nà. Trên ngọn, một thứ búp như kết bằng nhung và phấn vươn lên. Những đàn bướm trắng, bướm vàng bay đến, thoáng đỗ rồi thoáng bay đi. Núp trong cuống lá, những búp ngô non nhú lên và lớn dần. Mình có nhiều khía vàng vàng và những sợi tơ hung hung bọc trong làn áo mỏng óng ánh.Bãi ngô Trời nắng chang chang, tiếng tu hú gần xa ran ran. Hoa ngô xơ xác như cỏ may. Lá ngô quắt lại rủ xuống. Những bắp ngô đã mập và chắc, chỉ còn chờ tay người đến bẻ mang về. Cây gạo Cây gạo già mỗi năm lại trở lại tuổi xuân, cành nặng trĩu những hoa đỏ mọng và đầy tiếng chim hót. Chỉ cần một làn gió nhẹ hay một đôi chim mới đến là có ngay mấy bông gạo lìa cành. Những bông hoa rơi từ trên cao, đài hoa nặng chúi xuống, những cánh hoa đỏ rực quay tít như chong chóng nom thật đẹp. Hết mùa hoa, chim chóc cũng vãn. Cây gạo chấm dứt những ngày tưng bừng ồn ã, lại trở về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành, làm tiêu cho những con đò cập bến và cho những đứa con về thăm quê mẹ. Ngày tháng đi thật chậm mà cũng thật nhanh. Những bông hoa đỏ ngày nào đã trở thành những quả gạo múp míp, hai đầu thon vút như con thoi. Sợi bông trong quả đầy dần, căng lên; những mảnh vỏ tách ra cho các múi bông nở đều, chín như nồi cơm chín đội vung mà cười, trắng loá. Cây gạo như treo rung rinh hàng ngàn nồi cơm gạo mới.Vũ Tú NamĐoạnSÇu riªngB·i ng«C©y g¹o123T¶ bao qu¸t vµ nãi lªn nÐt ®Ỉc s¾c cđa qu¶ sÇu riªng.T¶ c©y ng« tõ nhá tíi lĩc tr­ëng thµnh.T¶ c©y g¹o vµo mïa hoa.T¶ hoa vµ tr¸i sÇu riªng.Tả hoa và búp ngơ non.T¶ c©y g¹o lĩc hÕt mïa hoa.T¶ th©n, cµnh, l¸ sÇu riªng.T¶ hoa ng«, l¸ ng«, b¾p ng« lĩc thu ho¹ch.T¶ c©y g¹o lĩc qu¶ ®· giµ.Tr×nh tù quan s¸tQuan s¸t tõng bé phËn cđa c©yQuan s¸t tõng thêi k× ph¸t triĨn cđa c©y( cđa b«ng g¹o)Sầu riêng Sầu riêng là loại trái quý của miền Nam. Hương vị nó hết sức đặc biệt, mùi thơm đậm, bay rất xa, lâu tan trong không khí. Còn hàng chục mét mới tới nơi để sầu riêng, hương đã ngào ngạt xông vào cánh mũi. Sầu riêng thơm mùi thơm của mít chín quyện với hương bưởi, béo cái béo của trứng gà, ngọt cái vị của mật ong già hạn. Hương vị quyến rũ đến kì lạ. Hoa sầu riêng trổ vào cuối năm. Gió đưa hương thơm ngát như hương cau, hương bưởi toả khắp khu vườn. Hoa đậu từng chùm, màu trắng ngà. Cánh hoa nhỏ như vảy cá, hao hao giống cánh sen con, lác đác vài nhuỵ li ti giữa những cánh hoa. Mỗi cuống hoa ra một trái. Nhìn trái sầu riêng lủng lẳng dưới cành trông giống như tổ kiến. Mùa trái rộ vào dạo tháng tư, tháng năm ta. Đứng ngắm cây sầu riêng, tôi cứ nghĩ mãi về cái dáng cây kì lạ này. Thân nó khẳng khiu, cao vút, cành ngang thẳng đuột, thiếu cái dáng cong, dáng nghiêng, chiều quằn, chiều lượn của cây xoài, cây nhãn. Lá nhỏ xanh vàng, hơi khép lại, tưởng như lá héo. Vậy mà khi trái chín, hương toả ngạt ngào, vị ngọt đến đam mê.Mai Văn Tạo Bãi ngô quê em ngày càng xanh tốt. Mới dạo nào những cây ngô còn lấm tấm như mạ non. Thế mà chỉ ít lâu sau, ngô đã trở thành cây rung rung trước gió và ánh nắng. Những lá ngô rộng dài, trổ ra mạnh mẽ, nõn nà. Trên ngọn, một thứ búp như kết bằng nhung và phấn vươn lên. Những đàn bướm trắng, bướm vàng bay đến, thoáng đỗ rồi thoáng bay đi. Núp trong cuống lá, những búp ngô non nhú lên và lớn dần. Mình có nhiều khía vàng vàng và những sợi tơ hung hung bọc trong làn áo mỏng óng ánh.Bãi ngô Trời nắng chang chang, tiếng tu hú gần xa ran ran. Hoa ngô xơ xác như cỏ may. Lá ngô quắt lại rủ xuống. Những bắp ngô đã mập và chắc, chỉ còn chờ tay người đến bẻ mang về. Cây gạo Cây gạo già mỗi năm lại trở lại tuổi xuân, cành nặng trĩu những hoa đỏ mọng và đầy tiếng chim hót. Chỉ cần một làn gió nhẹ hay một đôi chim mới đến là có ngay mấy bông gạo lìa cành. Những bông hoa rơi từ trên cao, đài hoa nặng chúi xuống, những cánh hoa đỏ rực quay tít như chong chóng nom thật đẹp. Hết mùa hoa, chim chóc cũng vãn. Cây gạo chấm dứt những ngày tưng bừng ồn ã, lại trở về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành, làm tiêu cho những con đò cập bến và cho những đứa con về thăm quê mẹ. Ngày tháng đi thật chậm mà cũng thật nhanh. Những bông hoa đỏ ngày nào đã trở thành những quả gạo múp míp, hai đầu thon vút như con thoi. Sợi bông trong quả đầy dần, căng lên; những mảnh vỏ tách ra cho các múi bông nở đều, chín như nồi cơm chín đội vung mà cười, trắng loá. Cây gạo như treo rung rinh hàng ngàn nồi cơm gạo mới.Vũ Tú Namb) Tác giả quan sát cây cối bằng những giác quan nào?- Thị giác (mắt)- Khứu giác (mũi)- Thính giác (tai)- Vị giác (lưỡi)Bãi ngơ:Bãi ngơ:Cây gạo:Cây gạo:Sầu riêng:Sầu riêng:Sầu riêng:Cây,lá,búp,hoa,bắp ngơ,bướm trắng,bướm vàngTiếng tu hú ran ranKhi ra mùa hoa lúc kết thúc và quả đã già.Tiếng chim hĩt trong vịm láHoa, quả, thân, cành lá..Hương thơm của tráiVị ngọt béo ngậy của quả sầu riêng.Sầu riêng Sầu riêng là loại trái quý của miền Nam. Hương vị nó hết sức đặc biệt, mùi thơm đậm, bay rất xa, lâu tan trong không khí. Còn hàng chục mét mới tới nơi để sầu riêng, hương đã ngào ngạt xông vào cánh mũi. Sầu riêng thơm mùi thơm của mít chín quyện với hương bưởi, béo cái béo của trứng gà, ngọt cái vị của mật ong già hạn. Hương vị quyến rũ đến kì lạ. Hoa sầu riêng trổ vào cuối năm. Gió đưa hương thơm ngát như hương cau, hương bưởi toả khắp khu vườn. Hoa đậu từng chùm, màu trắng ngà. Cánh hoa nhỏ như vảy cá, hao hao giống cánh sen con, lác đác vài nhuỵ li ti giữa những cánh hoa. Mỗi cuống hoa ra một trái. Nhìn trái sầu riêng lủng lẳng dưới cành trông giống như tổ kiến. Mùa trái rộ vào dạo tháng tư, tháng năm ta. Đứng ngắm cây sầu riêng, tôi cứ nghĩ mãi về cái dáng cây kì lạ này. Thân nó khẳng khiu, cao vút, cành ngang thẳng đuột, thiếu cái dáng cong, dáng nghiêng, chiều quằn, chiều lượn của cây xoài, cây nhãn. Lá nhỏ xanh vàng, hơi khép lại, tưởng như lá héo. Vậy mà khi trái chín, hương toả ngạt ngào, vị ngọt đến đam mê.Mai Văn Tạo Bãi ngô quê em ngày càng xanh tốt. Mới dạo nào những cây ngô còn lấm tấm như mạ non. Thế mà chỉ ít lâu sau, ngô đã trở thành cây rung rung trước gió và ánh nắng. Những lá ngô rộng dài, trổ ra mạnh mẽ, nõn nà. Trên ngọn, một thứ búp như kết bằng nhung và phấn vươn lên. Những đàn bướm trắng, bướm vàng bay đến, thoáng đỗ rồi thoáng bay đi. Núp trong cuống lá, những búp ngô non nhú lên và lớn dần. Mình có nhiều khía vàng vàng và những sợi tơ hung hung bọc trong làn áo mỏng óng ánh.Bãi ngô Trời nắng chang chang, tiếng tu hú gần xa ran ran. Hoa ngô xơ xác như cỏ may. Lá ngô quắt lại rủ xuống. Những bắp ngô đã mập và chắc, chỉ còn chờ tay người đến bẻ mang về. Cây gạo Cây gạo già mỗi năm lại trở lại tuổi xuân, cành nặng trĩu những hoa đỏ mọng và đầy tiếng chim hót. Chỉ cần một làn gió nhẹ hay một đôi chim mới đến là có ngay mấy bông gạo lìa cành. Những bông hoa rơi từ trên cao, đài hoa nặng chúi xuống, những cánh hoa đỏ rực quay tít như chong chóng nom thật đẹp. Hết mùa hoa, chim chóc cũng vãn. Cây gạo chấm dứt những ngày tưng bừng ồn ã, lại trở về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành, làm tiêu cho những con đò cập bến và cho những đứa con về thăm quê mẹ. Ngày tháng đi thật chậm mà cũng thật nhanh. Những bông hoa đỏ ngày nào đã trở thành những quả gạo múp míp, hai đầu thon vút như con thoi. Sợi bông trong quả đầy dần, căng lên; những mảnh vỏ tách ra cho các múi bông nở đều, chín như nồi cơm chín đội vung mà cười, trắng loá. Cây gạo như treo rung rinh hàng ngàn nồi cơm gạo mới.Vũ Tú Namc) H×nh ¶nh so s¸nh:Bµi SÇu riªng:+ Hoa sÇu riªng th¬m ng¸t nh­ h­¬ng c©u, h­¬ng b­ëi. C¸nh hoa nhá nh­ v¶y c¸, hao hao gièng c¸nh sen con.+ Tr¸i lđng l¼ng d­íi cµnh tr«ng gièng nh÷ng tỉ kiÕn. SÇu riªng th¬m mïi th¬m cđa mÝt chÝn quyƯn víi h­¬ng b­ëi, bÐo c¸i bÐo cđa trøng gµ, ngät c¸i vÞ cđa mËt ong giµ h¹n.Bµi B·i ng«: + C©y ng« lĩc nhá lÊm tÊm nh­ m¹ non. + Bĩp nh­ kÕt b»ng nhung vµ phÊn. + Hoa ng« x¬ x¸c nh­ cá may.Bµi C©y g¹o: + C¸nh hoa g¹o ®á rùc quay tÝt nh­ chong chãng. + Hai ®Çu qu¶ g¹o thon vĩt nh­ con thoi. + C©y g¹o nh­ treo rung rinh hµng ngµn nåi c¬m g¹o míi.H×nh ¶nh nh©n ho¸:Bµi B·i ng«: + Bĩp ng« non nĩp trong cuèng l¸. + B¾p ng« chê tay ng­êi ®Õn bỴ.Bµi C©y g¹o: + C©y g¹o giµ mçi n¨m l¹i trë l¹i tuỉi xu©n. + C©y trë vỊ víi d¸ng vỴ xanh m¸t trÇm t­. C©y ®øng im, cao lín, hiỊn lµnh. + C¸c mĩi b«ng në ®Ịu, chÝn nh­ nåi c¬m chÝn ®éi vung mµ c­êi... Điểm giống và khác nhau giữa cách miêu tả một lồi cây và tả một cái cây cụ thể là: Giống: Đều phải quan sát kĩ và sử dụng mọi giác quan; tả các bộ phận của cây; tả khung cảnh xung quanh cây; dùng các biện pháp so sánh, nhân hố để khắc hoạ sinh động, chính xác các đặc điểm của cây; bộc lộ tình cảm của người miêu tả.Khác: Tả cả lồi cây cần chú ý đến các đặc điểm phân biệt lồi cây này với các lồi cây khác . Tả một cái cây cụ thể phải chú ý đến đặc điểm riêng của cây đĩ - đặc điểm làm nĩ khác biệt với các cây cùng loại.* Khi quan sát một cái cây để tả, ta cĩ thể quan sát từng bộ phận của cây hoặc quan sát từng thời kì phát triển của cây.*Khi quan sát một cái cây để tả, ta cĩ thể kết hợp các giác quan để quan sát.*Khi quan sát ta kết hợp sử dụng các hình ảnh so sánh, nhân hĩa.*Tả một lồi cây chú ý đặc điểm phân biệt giữa lồi cây này và lồi cây khác.*Tả một cái cây cụ thể chú ý đặc điểm riêng biệt của lồi cây đĩ.Tập làm văn: Luyện tập quan sát cây cốiChú ý:2.Quan sát một cây mà em thích trong khu vực trường em (hoặc nơi em ở) và ghi lại những gì em quan sát được. a.Trình tự quan sát của em có hợp lí không? b.Em đã quan sát bằng những giác quan nào? c.Các cây em quan sát có gì khác với những cây khác cùng loài?Chú ý kiểm tra xem:14253Cây cho bóng mátLá hệt lá meHoa màu đỏ rựcĐó là cây gì?Cây phượngTàu lá xanh rờnQuả mập múp mípXếp thành bàn tayĐó là cây gì?Cây chuốiThân có gai nhọnHoa có nhiều màuTừng được mệnh danhNữ hoàng loài hoaĐó là cây gì?Cây hoa hồngCây gì cao thật là cao?Quả xanh chứa nước uống vào thật ngon?CâydừaBúp xanh hé nở cánh vàngGọi mùa xuân đến rộn ràng lắm thayCây hoa maiDặn dị:Luyện viết đoạn văn miêu tả một cây mà em thích.Chuẩn bị bài mới.