Bài giảng Tiết 1, 2: ôn tập đầu năm học kì II

PHÂN PHỐI CHƯƠNG TRÌNH ho¸ häc 10 c¬ b¶n LỚP 10 Cả năm: 37 tuần (70 tiết) Học kì I: 19 tuần (36 tiết) Học kì II: 18 tuần (34 tiết) Nội dung Số tiết Lí thuyết Luyện tập Thực hành Ôn tập Kiểm tra Ôn tập đầu năm 2 Chương 1. Nguyên tử 6 3 Chương 2. Bảng tuần hoàn và định luật tuần hoàn các nguyên tố hoá học 6 2 Chương 3. Liên kết hoá học 5 2 Chương 4. Phản ứng hoá học 3 2 1 Kiểm tra 45 phút 2 Ôn tập học kì I 1 Kiểm tra học kì I 1 Tổng số học kì I: 36 tiết 20 9 1 3 3 Chương 5. Nhóm Halogen 7 2 2 Chương 6. Oxi - Lưu huỳnh 7 2 2 Chương 7. Tốc độ phản ứng và cân bằng hoá học 4 2 1 Kiểm tra 45 phút 2 Ôn tập học kì II 2 Kiểm tra cuối năm 1 Tổng số học kì II: 34 tiết 18 6 5 2 3 Tiết 1, 2: Ôn tập đầu năm Chương 1: Nguyên tử (10 tiết) Từ tiết 3 đến tiết 12: Thành phần nguyên tử Hạt nhân nguyên tử - Nguyên tố hoá học. Đồng vị Cấu tạo vỏ nguyên tử. Cấu hình electron của nguyên tử Luyện tập: Thành phần nguyên tử Luyện tập: Cấu tạo vỏ nguyên tử Kiểm tra 1 tiết Chương 2: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học và định luật tuần hoàn (9 tiết) Từ tiết 13 đến tiết 21: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học Sự biến đổi tuần hoàn cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố hoá học Sự biến đổi tuần hoàn tính chất của các nguyên tố hoá học. Định luật tuần hoàn Ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học Luyện tập chương 2 Kiểm tra 1 tiết Chương 3: Liên kết hoá học (7 tiết) Từ tiết 22 đến tiết 28: Liên kết ion – Tinh thể ion Liên kết cộng hoá trị Tinh thể nguyên tử và Tinh thể phân tử Hoá trị và Số oxi hoá Luyện tập: Liên kết hóa học Chương 4: Phản ứng oxi hóa – khử (8 tiết) Từ tiết 29 đến tiết 34: Phản ứng oxi hoá - khử Phân loại phản ứng trong hoá học vô cơ Luyện tập: Phản ứng oxi hoá - khử Thực hành số 1: Phản ứng oxi hoá - khử Tiết 35: Ôn tập học kì I Tiết 36: Kiểm tra học kì I (hết tuần 19) Chương 5: Nhóm halogen (12 tiết) Từ tiết 37 đến tiết 48: Khái quát về nhóm halogen Clo. Hiđro clorua - axit clohiđric và muối clorua Sơ lược về hợp chất có oxi của clo Flo – Brom - Iot Luyện tập: nhóm halogen Bài thực hành số 2: Tính chất hóa học của khí clo và hợp chất của clo Bài thực hành số 3: Tính chất hóa học của brom và iot Kiểm tra 1 tiết Chương 6: Oxi – Lưu huỳnh (12 tiết) Từ tiết 49 đến tiết 60: Oxi - Ozon Lưu huỳnh Hiđro sunfua - Lưu huỳnh đioxit - Lưu huỳnh trioxit. Axit sunfuric. Muối sunfat. Luyện tập: Oxi và Lưu huỳnh Bài thực hành số 4: Tính chất của oxi, lưu huỳnh Bài thực hành số 5: Tính chất các hợp chất của lưu huỳnh Kiểm tra 1 tiết Chương 7: Tốc độ phản ứng và cân bằng hoá học (10 tiết) Từ tiết 61 đến tiết 70: Tốc độ phản ứng hoá học Cân bằng hoá học Luyện tập: Tốc độ phản ứng và cân bằng hoá học Bài thực hành số 6: Tốc độ phản ứng hoá học Ôn tập học kì II (2 tiết) Kiểm tra học kì II. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Tuần 01 Tieát 01 (2tiết) ÔN TẬP ĐẦU NĂM I - Muïc tieâu baøi hoïc: 1. Kieán thöùc: Giuùp hoïc sinh taùi hieän vaø cuûng coá laïi caùc kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc ôû THCS, cuï theå : - Hoaù trò cuûa moät nguyeân toá - Tæ khoái cuûa chaát khí. - Mol - Ñònh luaät baûo toaøn khoái löôïng 2 .Kyõ naêng: Giuùp hoïc sinh töï giaûi quyeát moät soá caùc baøi taäp lieân quan. 3. Troïng taâm: Moät soá khaùi nieäm, ñònh nghóa hoïc bieåu thöùc tính toaùn. II – Chuaån bò ñoà duøng daïy hoïc: (Duïng cuï caàn söû duïng cuûa thaày vaø troø), goàm: - Moâ hình, Baûng TH caùc nguyeân toá hoaù hoïc. III – Phöông phaùp daïy hoïc chuû yeáu. - Vaán ñaùp, ñaøm thoaïi, hoaøn thieän kieán thöùc ñaõ hoïc. IV- Hoaït ñoäng daïy hoïc: Hoaït ñoäng 1 1. Hoaù trò cuûa moät nguyeân toá. tg Hoaït ñoäng Nội dung + GV Hoaù trò laø gì? + Hoaù trò laø con soá bieåu thò khaû naêng lieân keát cuûa nguyeân töû nguyeân toá naøy vôùi nguyeân töû nguyeân toá khaùc. + Hoaù trò cuûa moät nguyeân toá ñöôïc xaùc ñònh nhö theá naøo? Cho ví duï: + GV nhaán maïnh theâm: Theo QT hoaù trò: Trong coâng thöùc hoaù hoïc, tích chæ soá vaø hoaù trò cuûa nguyeân ntoá naøy baèng tích cuûa chæ soá vaø hoaù trò cuûa nguyeân toá kia. + Töùc neáu coâng thöùc hoaù hoïc thì ax = by vaø do ñoù ) + GV cho VD: GV h/ daãn HS thöïc hieän. Laäp CT h/hoïc cuûa S (VI) vôùi O: Ta coù: SxOy: = Vaäy CT laø: SO3 + Hoaù trò cuûa H laø 1 vaø cuûa O laø 2: Moät ng.töû cuûa moät nguyeân toá lieân keát vôùi bao nhieâu nguyeân töû H thì coù baáy nhieâu hoaù trò: Ví duï: NH3 N hoaù trò III H2O O hoaù trò II HCl Cl hoaù trò I … Vaø CaO Ca hoaù trò II Al2O3 Al hoaù trò III… + Tính hoaù trò cuûa moät nguyeân toá chöa bieát. Ví duï: 1. x = 3. I . + Laäp CTHH khi bieát hoaù trò. Laäp CT h/hoïc cuûa S (VI) vôùi O: Ta coù: SxOy: = Vaäy CT laø: SO3 Hoaït ñoäng 2 2. Ñònh luaät baûo toaøn khoái löôïng. GV cho caùc phaûn öùng: 2Mg + O2 2MgO CaCO3 CaO + CO2 Y/c HS tính toång KL caùc chaát 2 p/öù vaø nhaän xeùt gì? HS tính KL 2 veá cuûa 2 p/öù: Ñöôïc 80 (g) = 80 (g) Vaø 100 (g) = 100 (g) GV Nhaán maïnh: Aùp duïng khi coù n chaát trong p/öù maø ñaõ bieát khoái löôïng n-1 chaát ta coù theå tính KL chaát coøn laïi. HS tính theo VD do GV ñöa ra. MO + H2 M + H2O (1) 80(g) + 2 (g) 64(g) + X? MCl + AgNO3 AgCl + MNO3(2) Y? + 170 (g) 143,5(g) + 85(g) MO + H2 M + H2O (1) 80 + 2 64 + X? X = 82 – 64 = 18 (g) MCl + AgNO3 AgCl + MNO3 (2) Y? + 170 (g) 143,5(g) + 85(g) Y = 143,5(g) + 85 (g) – 170 (g) Y = 58,5 (g) Hoaït ñoäng 3 3. Mol GV mol laø gì? N = 6. 1023 nguyeân tử hoaëc phaân tö , ion GV cho baøi taäp aùp duïng: * Laø löôïng chaát chöùa 6. 1023 nguyeân töû hoaëc phaân töû chaát ñoù. * Khoái löôïng mol (M) cuûa moät chaát laø khoái löôïn (tính baèng gam)cuûa 6. 1023 nguyeân töû hoaëc phaân töû chaát ñoù. * Theå tích mol cuûa chaát khí laø theå tích chieám bôûi 6. 1023 phaân töû khí ñoù. ÔÛ ÑKTC theå tích mol caùc chaát khí laø 22,4 lít. Söï chuyeån hoaù giöõa khoái löôïng, theå tích vaø löôïng chaát. Hoaït ñoäng 4 4. Tæ khoái cuûa chất khí GV: Tæ khoái cuûa khí A so vôùi khí B cho bieát gì? + Tæ khoái cuûa khí A so vôùi khí B cho bieát khí A naëng hay nheï hôn khí B bao nhieâu laàn. GV Vaán ñaùp hoaëc nhaán maïnh theâm: Trong ñoù: MB khoái löôïng mol khí B: Neáu B laø oxi thì MB = = 32 Neáu B laø kk thì MB = = 29 Neáu B laø H2 thì MB = = 2 + Coâng thöùc tính: dA/B = GV cho baøi taäp aùp duïng: theo 2 daïng Baøi taäp tính khoái löôïng mol MA theo dA/B vaø MB. Baøi taäp cho bieát khí A naëng hôn hay nheï hôn khí B bao nhieâu laàn. 1. Tính khoái löôïng mol phaân töû khí A. Bieát tæ khoái cuûa khí A so vôùi khí B laø 14. 2. Khí oxi so vôùi khoâng khí vaø caùc khí: nitô, hiñro, amoniac, khí cacbonic; thì khí oxi naëng hôn hay nheï hôn bao nhieâu laàn. Baøi taäp veà nhaø: SGK baøi 1, 2, 3, 4, 5, 6 vaø 7 trang 8. (SGV) Tuần 01 Tieát 2 ÔN TẬP ĐẦU NĂM I - Muïc tieâu baøi hoïc: 1. Kieán thöùc: Giuùp hoïc sinh taùi hieän vaø cuûng coá laïi caùc kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc ôû THCS, cuï theå : - Dung dòch - Söïï phaân loaïi caùc chaát voâ cô ( theo tính chaât hoaù hoïc) - Baûng tuaàn hoaøn caùc nguyeân toá hoaù hoïc. 2 .Kyõ naêng: - HS hieåu, coù kó naêng vaän duïng kieán thöùc vaøo vieäc giaûi quyeát caùc baøi taäp vaø laøm cô sôû cho vieäc hoïc hoaù hoïc tieáp theo. 3. Troïng taâm: II – Chuaån bò ñoà duøng daïy hoïc: (Duïng cuï caàn söû duïng cuûa thaày vaø troø), goàm: - Baûng phaân loaïi caùc hôïp chaát voá cô. - Baûng tuaàn hoaøn caùc nguyeân toá hoaù hoïc. III – Phöông phaùp daïy hoïc chuû yeáu. Neâu vaán ñeà, vaán ñaùp, taùi hieän kieán thöùc ñaõ hoïc. Hoaït ñoäng daïy hoïc: Hoaït ñoäng 1 OÅn ñònh lôùp. Kieåm tra baøi cuõ: tg Hoaït ñoäng cuûa thaày Noäi dung GV kieåm tra tình hình laøm baøi taäp veà nhaø, goïi HS leân baûng laøm BT 1, 2, 7. Coøn laïi ktra vôû caùc baøi: 3, 4, 5, 6. + Noäi dung caùc baøi taäp caàn söûa: … GV Y/C nhaéc laïi caùc khaùi nieäm + GV dung dòch laø gì? Cho VD. + Dung dòch laø hoãn hôïp ñoàng nhaát cuûa dung moâi vaø chaát tan. + Noàng ñoä cuûa dung dòch laø gì? Coù maáy loaïi noàng ñoä dung dòch? Maø em ñaõ hoïc? + Laø löôïng chaát tan tính baèng (g hoaëc mol) chöùa trong moät löôïng xaùc ñònh cuûa dung dòch ( g hoaëc theå tích dung dòch). a/ Noàng ñoä phaàn traên laø gì? Cho bieát coâng thöùc tính? GV noùi roõ theâm mct , mdd laø khoái löôïng chaát tan vaø khoái löôïng dung dòch tính baèng gam. + Noàng ñoä phaàn traêm (C%) cuûa moät dung dòch cho bieát soá gam chaát tan coù trong 100g dung dòch. (1) b/ Noàng ñoï mol laø gì? Cho bieát coâng thöùc tính? GV noùi roõ theâm n , v laø soá mol vaø theå tích dung dòch tính baèng lít. + Noàng ñoä mol (CM) cuûa moät dung dòch cho bieát soá mol chaát tan coù trong 1lít dung dòch. (2) + Quan heä giöõa C% vaø CM cuûa cuøng moät chaát tan. + D khoái löôïng rieâng cuûa dung dòch (g/ml hoaëc g/cm3). Vaø 1ml = 1cm3 1l = 1dcm3= 1000ml (3) GV giuùp HS xaây döïng sô ñoà caùc daïng phaân loaïi: OXIT BAZÔ OXIT AXIT KIEÀM BAZÔ KHOÂNG TAN AXIT COÙ OXI MUOÁ baèng kim loaïi I TRUNG TINH MUOÁI AXIT BAZÔ KIM LOAÏI PHI KIM OXIT AXIT MUOÁI CAÙC CHAÁT VOÂ CÔ ÑÔN CHAÁT HÔÏP CHAÁT Daïng1: H. LÖÔÕNG TÍNH O.. LÖÔÕNG TÍNH OXIT BAZÔ OXIT AXIT O. KHOÂNG TAÏO MUOÁI A. COÙ OXI A. KHOÂNG COÙ OXI B. KHOÂNG TAN KIEÀM M. TRUNG HOAØ M. AXIT OÂXIT AXIT BAZÔ MUOÁI HIÑROXIT HÔÏP CHAÁT CHAÁT KIM LOAÏI PHI KIM ÑÔN CHAÁT Daïng 2: MUOÁI + H2O KIM LOAÏI PHI KIM OXIT AXIT AXIT BAZÔ OXIT BAZÔ MUOÁI MUOÁI Hoaëc (Ñaày ñuû hôn): KIM LOAÏI OXIT BAZÔ PHI KIM OXIT AXIT BAZÔ AXIT MUOÙI MUOÙI Hoaït ñoäng 4 9. Baûng tuaàn hoaøn caùc nguyeân toá hoaù hoïc. GV vaán ñaùp – ñaøm thoaïi giuùp HS taùi hieän kieán thöùc ñaõ hoïc. Löu yù caùc vaán ñeà sau: + OÂ nguyeân toá cho bieát gì? Cho HS tröïc quan baûng TH caùc nguyeân toá hoaù hoïc ( GV choûi roõ). + Chu kì laø gì? chu kì cho bieát gì? + Nhoùm nguyeân toá laø gì? GV Y/ HS laáy VD minh hoaï. + OÂ nguyeân toá cho bieát: Soá hieäu nguyeân töû: Kí hieäu hoaù hoïc. Teân nguyeân toá. Nguyeân töû khoái. + Chu kì laø daõy caùc nguyeân toá hoaù hoïc naèm treân cuøng moät haøng ngang, ñöôïc saép xeáp theo chieàu taêng daàn cuûa ñieän tích haït nhaân nguyeân töû. Trong moät chu kì thì: Caùc nguyeân töû cuûa caùc nguyeân toá coù cuøng soá lôùp (e). Soá e lôùp ngoaøi cuøng taêng daàn töø 1 ñeán 8. Tính KL giaûm daàn, tính PK taêng daàn. + + Nhoùm laø daõy caùc nguyeân toá hoaù hoïc naèm treân cuøng moät haøng doïc, ñöôïc saép xeáp theo chieàu taêng daàn cuûa ñieän tích haït nhaân nguyeân töû. Trong cuøng moät nhoùm thì: Caùc nguyeân töû cuûa caùc nguyeân toá coù soá (e) lôùp ngoaøi cuøng baèng nhau. Soá lôùp (e) taêng daàn. Tính KL taêng daàn, tính PK giaûm daàn. a/ b/ Soá mol NaOH trong 200 ml dd. Theo Ñ/N ta coù: M giaûi ra ta ñöôïc =0,3lit (300ml). CHƯƠNG 1. NGUYÊN TỬ Tiết : 3 Tuần: 2 Bài 1: THÀNH PHẦN NGUYÊN TỬ I-Mục tiêu bài học 1- Kiến thức - Thành phần cơ bản của nguyên tử: gồm vỏ nguyên tử và hạt nhân nguyên tử. - Cấu tạo của hạt nhân - Khối lượng và điện tích của e, p, n. Khối lượng và kích thước của nguyên tử. 2- Kĩ năng Nhận xét, kết luận từ thí nghiệm, sử dụng đơn vị đo, so sánh khối lượng,ø kích thước của e, p, n và áp dụng các bài tập. II- Phương pháp giảng dạy Phương pháp đàm thoại , nêu vấn đề. III-Đồ dùng dạy học Sơ đồ thí nghiệm của Tôm-xơn phát hiện ra tia âm cực. Mô hình thí nghiệm khám phá ra hạt nhân nguyên tử. IV- Kiểm tra bài cũ Bài tập trang 8 sách giáo viên. V- Hoạt động dạy học Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1 GV: giới thiệu vài nét quan niệm về nguyên tử từ thời đê-mô-crit đến giữa thế kỷ 19 --> treo hình 1.3 SGK thí nghiệm của Tom-xơn phát hiện ra tia âm cực Đặt ống phóng tia âm cực giữa 2 bản điện cực trái dấu đã hút gần hết không khí trong ống, trên đường đi đặt 1 chong chóng nhẹ Hiện tượng tia âm cực bị lệch về phía cực dương chứng tỏ điều gì ? Từ hiện tượng hãy nhận xét đặc tính của tia âm cực. HS: Nhận xét đặc tính của tia âm cực, từ đó kết luận Hoạt động 2 GV : hướng dẫn h/s đọc SGK và ghi nhớ Hoạt động 3 GV: NgTử trung hòa về điện, vậy ngoài e mang điện âm phải có phần mang điện dương ?--> Mô tả TN: Dùng hạt α mang điện dương bắn phá 1 lá vàng mỏng, dùng màn huỳnh quang đặt sau lá vàng để theo dõi đường đi của hạt α HS: Từ TN và SGK kết luận GV: Nhấn mạnh các ý quan trọng Hoạt động 4 GV: Hạt nhân nguyên tử đã phải là phần tử nhỏ nhất không thể phân chia ? Giới thiệu TN của Rơ-dơ-pho bắn hạt α vào hạt nhân nguyên tử nitơ thấy xuất hiện hạt nhân nguyên tử oxi và hạt proton mang điện dương và thí nghiệm của Chat-uých bắn hạt α vào hạt nhân nguyên tử beri thấy xuất hiện hạt nhân nguyên tử cacbon và hạt nơtron không mang điện HS: Tự rút ra thành phần cấu tạo của hạt nhân nguyên tử Hoạt động 5 GV:hướng dẫn h/s đọc SGK tìm hiểu về kích thước và khối lương của nguyên tử, lưu ý các điểm cần ghi nhớ I/ Thành phần cấu tạo của nguyên tử Electron Sự tìm ra electron - Thí nghiệm của Tôm-xơn(hình vẽ SGK) à Đặc tính của tia âm cực: + Là chùm hạt vật chất có khối lượng và chuyển động với vận tốc lớn + Truyền thẳng khi không có t/d của điện trường + Là chùm hạt mang điện tích âm Kết luận: Những hạt tạo thành tia âm cực là electron, kí hiệu là e Khối lượng và điện tích của electron me= 9,1094.10-31 kg qe= -1,602.10 -19 C kí hiệu là –eo qui ước bằng 1- 2- Sự tìm ra hạt nhân nguyên tử Thí nghiệm của Rơ-dơ-pho(hình vẽ SGK) Kết luận: Nguyên tử phải chứa phần mang điện dương ở tâm là hạt nhân, có khối lượng lớn, kích thước rất nhỏ so với kích thước nguyên tử Vậy: - Nguyên tử có cấu tạo rỗng, gồm hạt nhân mang điện tích dương và xung quanh là các electron tạo nên vỏ nguyên tử Nguyên tử trung hòa về điện(p=e) Khối lượng nguyên tử hầu như tập trung ở hạt nhân Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử a. Sự tìm ra proton Hạt proton là 1 thành phần cấu tạo của hạt nhân nguyên tử,mang điện tích dương, kí hiệu p m= 1,6726.10 -27 kg q= + 1,602.10 -19 C kí hiệu eo, qui ước 1+ Sự tìm ra nơtron Hạt nơtron là 1 thành phần cấu tạo của hạt nhân nguyên tử, không mang điện , kí hiệu n Khối lượng gần bằng khối lương proton Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử Hạt nhân nguyên tử được tạo thành bởi các proton và nơtron Kết luận : thành phần cấu tạo của nguyên tử gồm: Hạt nhân nằm ở tâm nguyên tử gồm các hạt proton và nơtron Vỏ nguyên tử gồm các electron chuyển động xung quanh hạt nhân II/ Kích thước và khối lượng của nguyên tử Kích thước Nguyên tử các nguyên tố có kích thước vô cùng nhỏ, nguyên tố khác nhau có kích thước khác nhau Đơn vị biểu diễn A(angstron) hay nm(nanomet) 1nm= 10 -9 m ; 1nm= 10A 1A= 10 -10 m = 10 -8 cm Khối lượng Khối lượng nguyên tử rất nhỏ bé, để biểu thị khối lượng của nguyên tử, phân tử, p, n, e dùng đơn vị khối lượng nguyên tử, kí hiệu u (đvc) 1u = 1/12 khối lượng 1 nguyên tử đồng vị cacbon-12 1u = 19,9265.10 -27 kg/12 = 1,6605.10 -27kg VI- Củng cố Giáo viên đàm thoại với học sinh - TN của Rơ-dơ-pho phát hiện ra hạt nào ? TN của Chat-uých phát hiện ra hạt nào ? - Cấu tạo nguyên tử ? Cấu tạo vỏ nguyên tử ? Cấu tạo hạt nhân nguyên tử ? Đặc điểm (điện tích và khối lượng) của các hạt cấu tạo nên nguyên tử ? VII- Dặn dò và bài tập về nhà Đọc, gạch dưới các ý quan trọng của bài: Hạt nhân nguyên tử, nguyên tố hóa học và đồng vị 1,2,3,4,5 trang 9 SGK Tiết 4-5 Tuần : 2-3 Bài 2 HẠT NHÂN NGUYÊN TỬ. NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC – ĐỒNG VỊ I-Mục tiêu bài học 1- Kiến thức - Hiểu điện tích hạt nhân, số khối của hạt nhân nguyên tử là gì ? - Thế nào là nguyên tử khối, cách tính nguyên tử khối. Hiểu nguyên tố hóa học là gì trên cơ sở điện tích hạt nhân. Số hiệu nguyên tử ? Kí hiệu nguyên tử cho biết gì ? Đồng vị là gì ? - Cách tính nguyên tử khối trung bình 2- Kĩ năng Giải các bài tập liên quan đến điện tích hạt nhân, số khối, kí hiệu nguyên tử, đồng vị , nguyên tử khối, nguyên tử khối trung bình của các nguyên tố hóa học II- Phương pháp giảng dạy: Phương pháp đàm thoại III- Đồ dùng dạy học IV-Kiểm tra bài cũ 1/ Thành phần cấu tạo nguyên tử ? cấu tạo của hạt nhân nguyên tử ? Nhận xét về khối lượng và điện tích của các hạt cấu tạo nên nguyên tử ? 2/ Sửa bài tập 5 trang 9 SGK V- Hoạt động dạy học Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1 GV: Nguyên tử được cấu tạo bởi những loại hạt nào ? nêu đặc tính của các hạt ? Từ điện tích và tính chất của nguyên tử hãy nhận xét mối liên quan giữa các hạt ? Hoạt động 2 GV: Định nghóa, nhấn mạnh các điểm cần lưu ý. HS: Aùp dụng tính Hoạt động 3 GV:Hướng dẫn h/s đọc SGK và ghi, nhấn mạnh nếu điện tích hạt nhân nguyên tử thay đổi thì tính chất của nguyên tử cũng thay đổi theo. Phân biệt khái niệm nguyên tử và nguyên tố (nguyên tử là hạt vi mô gồm hạt nhân và lớp vỏ, nguyên tố là tập hợp các nguyên tử có cùng điện tích hạt nhân) HS: Làm bài tập áp dụng theo hướng dẫn của giáo viên Hoạt động 4 GV: Hướng dẫn h/s làm bài tập tính số p, n, e của các nguyên tử HS: Rút ra nhận xét Các nguyên tử có cùng số p nên có cùng điện tích hạt nhân, do vậy thuộc về 1 nguyên tố hóa học Chúng có khối lượng khác nhau vì hạt nhân của chúng có số n khác nhau à Đ/n đồng vị Hoạt động 5 GV: Khối lượng nguyên tử hiđro bằng 1,6735.10 -27 kg là khối lượng tuyệt đối nguyên tử khối là khối lượng tương đối Hoạt động 6 GV: Giới thiệu cách tính nguyên tử khối trung bình và hướng dẫn học sinh áp dụng I - Hạt nhân nguyên tử 1/ Điện tích hạt nhân Proton mang điện tích 1+, nếu hạt nhân có Z proton thì điện tích của hạt nhân bằng Z+ Trong nguyên tử : Số đơn vị điện tích hạt nhân = Số p = Số e Vd: nguyên tử Na có Z = 11+ à ngtử Na có 11p, 11e 2/ Số khối Là tổng số hạt proton và nơtron của hạt nhân đó A = Z + N Vd1: Hạt nhân nguyên tử O có 8p và 8n à A = 8 + 8 = 16 Vd2: Nguyên tử Li có A =7 và Z =3 à Z = p = e = 3 ; N = 7-3 =4 Nguyên tử Li có 3p, 3e và 4n II- Nguyên tố hóa học Định nghóa Nguyên tố hóa học là những nguyên tử có cùng điện tích hạt nhân Vd: Tất cả các nguyên tử có cùng Z là 8 đều thuộc nguyên tố oxi, chúng đều có 8p, 8e Số hiệu nguyên tử Số đơn vị điện tích hạt nhân nguyên tử của 1 nguyên tố được gọi là số hiệu nguyên tử của nguyên tố đó (Z) Kí hiệu nguyên tử Số khốià A X Số hiệu ng tửà Z Vd: Cho biết nguyên tử của nguyên tố natri có Z=11, 11p, 11e và 12n(23-11=12) III-ĐỒNG VỊ Các đồng vị của cùng 1 nguyên tố hóa học là những nguyên tử có cùng số proton nhưng khác nhau về số nơtron, do đó số khối của chúng khác nhau Vd: Nguyên tố oxi có 3 đồng vị , , Chú ý: Các nguyên tử của cùng 1 nguyên tố có thể có số khối khác nhau Các đồng vị có tính chất hóa học giống nhau IV- Nguyên tử khối và nguyên tử khối trung bình của các nguyên tố hóa học Nguyên tử khối Nguyên tử khối của 1 nguyên tử cho biết khối lượng của nguyên tử đó nặng gấp bao nhiêu lần đơn vị khối lượng nguyên tử Vì khối lượng nguyên tử tập trung ở nhân nguyên tử nên nguyên tử khối coi như bằng số khối(Khi không cần độ chính xác) Vd: Xác định nguyên tử khối của P biết P cóZ=15, N=16 à Nguyên tử khối của P=31 Nguyên tử khối trung bình Trong tự nhiên đa số nguyên tố hóa học là hỗn hợp của nhiều đồng vị(có số khối khác nhau) à Nguyên tử khối của nguyên tố là nguyên tử khối trung bình của các đồng vị đó. X, Y: nguyên tử khối của đồng vị X, Y a,b : % số nguyên tử của đồng vị X, Y Vd: Clo là hỗn hợp của 2 đồng vị chiếm 75,77% và chiếm 24,23% nguyên tử khối trung bình của clo là: VI- Củng cố Giáo viên và học sinh đàm thoại về các khái niệm mới học Học sinh làm bài tập áp dụng: Bài 4,5 trang 14 SGK VII- Dặn dò và bài tập về nhà Tổng hợp và ghi nhớ các kiến thức trọng tâm ở bài 1 , 2 1,2,3,7 trang 14 SGK