Bài giảng Tiết 1 : sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn

Ngày soạn: Ngày dạy: CHƯƠNG I : ĐIỆN HỌC Tiết 1 : SỰ PHỤ THUỘC CỦA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀO HIỆU ĐIỆN THẾ GIỮA HAI ĐẦU DÂY DẪN I MỤC TIÊU : Kiến thức : + Nêu được cách bố trí và tiến hành thí nghiệm khảo sát sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn. + Mô tả mối quan hệ tỉ lệ thuận giữa của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn bằng lời, bằng hệ thức bằng đồ thị. Kỹ năng: + Vẽ được đồ thị biểu diễn mối quan hệ giữa I và U từ số đo thực nghiệm. + Rèn kĩ năng mắc mạch điện theo sơ đồ, vẽ và sử lý đồ thị. Thái độ: Có thái độ trung thực, hợp tác, yêu thích môn học. II. CHUẨN BỊ : + Đối với GV: Một số ampe kế và vôn kế, bảng phụ ghi nội dung bảng 1 và bảng 2 trong SGK. + Đối với mỗi nhóm HS: Một điện trở mẫu, dây nikêlin dài 1m, đường kính 0,3 mm quấn trên trụ sứ. Ampe kế 1,5A, vôn kế 6V. công tắc, nguồn điện 6V, bảy đoạn dây. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động của học sinh. Trợ giúp của giáo viên Hoạt động 1: Ổn định tổ chức. Tổ chức tình huống học tập HS: Đưa ra phương án thí nghiệmkiểm tra sự phụ thuộc của cường độ dòng điện qua dây dẫn vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn. GV: Đăt vấn đề : Ở lớp 7 ta đã biết kí hiệu khi hiệu điện thế đặt vào bóng đèn càng lớn thì cường độ dòng điện qua bóng đèn càng lớn và đèn càng sáng. Vậy cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn điện có tỉ lệ với hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn hay không? Muốn trả lời câu hỏi này, theo em chúng ta phải tiến hành thí nghiệm như thế nào? GV: Trên cơ sở phương án kiểm tra HS đã nêu. GV có thể phân tích đúng, sai. GV: Yêu cầu HS tiến hành thí nghiệm. Hoạt động 2: Tìm hiểu sự phụ thuộc của cường độ dòng điện trong dây dẫn vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn I. THÍ NGHIỆM: 1. Sơ đồ mạch điện. HS: Hoạt động cá nhân đọc SGK mục 1 và trả lời câu hỏi của GV . HS: Lên bảng vẽ sơ đồ mạch điện và chỉ rõ cách mắc ampe kế và vôn kế. HS: Có thể thay hiệu điện thế giữa hai đầu dây bằng cách thay đổi số pin trong bộ nguồn. 2. Tiến hành thí nghiệm. HS : Hoạt động theo nhóm tiến hành TN theo các bước như trong mục I.2 SGK. HS: Thảo luận theo nhóm phân tích kết quả TN bằng cách so sánh tỉ số giữa U và I. HS: Hoạt động theo nhóm trả lời câu C1. GV: Yêu cầu HS vẽ sơ đồ mạch điện, kể tên, công dụng, cách mắc các dụng cụ đo trong sơ đồ, chỉ ra các chốt dương của dụng cụ đo trong sơ đồ. GV: Làm thế nào để thay đổi hiệu điện thế giữa hai đầu dây? GV: Yêu cầu HS hoạt động nhóm để tiến hành TN theo các bước trong mục I.2 SGK. GV: Kiểm tra các nhóm xem mạch điện đã mắc đúng chưa, chú ý chốt dương của ampe kế và vôn kế trong mạch. GV: Yêu cầu các nhóm phân công nhau đo, ghi sao cho mỗi HS trong nhóm đều được tham gia. GV: Yêu cầu HS thảo luận nhóm trả lời câu C1 bằng cách so sánh tỉ số giữa U và I. GV: Yêu cầu HS rút ra kết luận chung về mối liên hệ giữa cường độ dòng điện qua dây dẫn vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân đọc SGK phần 1 và trả lời câu hỏi sau. + Muốn tìm mối quan hệ giữa cường độ dòng điện qua dây dẫn vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn ta phải làm TN như thế nào? Hoạt động 3: Xử lí đồ thị, nêu kết luận II. ĐỒ THỊ BIỂU DIỄN SỰ PHỤ THUỘC CỦA CƯỜNG ĐỘ DÒNG VÀO HIỆU ĐIỆN THẾ. 1. Dạng đồ thị. HS: Đọc thông báo mục II.1 SGK, nêu được đặc điểm đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của I vào U: HS: Hoạt động cá nhân vẽ đường biểu diễn mối quan hệ giữa I và U theo số liệu TN của nhóm mình. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C2: 2. Kết luận: Hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn tăng ( hoặc giảm) bao nhiêu lần thì cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn đó cũng tăng ( hoặc giảm) bấy nhiêu lần. GV: Yêu cầu HS đọc mục II.1 SGK thông báo dạng đồ thị và yêu cầu HS nhận xét về dạng đồ thị này. GV: Yêu cầu HS trả lời câu hỏi: + Nêu đặc điểm đường biểu diễn sự phụ thuộc của I vào U. Dựa vào đồ thị cho biết : U = 1,5V I = ? U = 3V I = ? U = 6V I = ? GV: Hướng dẫn HS lại cách vẽ đồ thị và yêu cầu HS trả lời câu C2. GV: Gọi HS nêu nhận xét về đồ thị của mình GV: Yêu cầu HS nêu kết luận về mối quan hệ giữa I và U. Hoạt động 4: Vận dụng III. VẬN DỤNG: HS: Hoạt động cá nhân hoàn thành câu C3. HS nêu cách xác định HS: Trình bày cách xác định giá trị U và I ứng với một điểm M bất kì trên đồ thị HS: Hoạt động cá nhân hoàn thành câu C4. GV: Yêu cầu cá nhân HS hoàn thành câu C3. GV: Gọi HS trả lời câu C3. HS khác nhận xét để hoàn thành câu C3. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân hoàn thành câu C4 GV: Yêu cầu một HS lên bảng hoàn thành câu C4 trên bảng phụ. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỜNG DẪN VỀ NHÀ. 1. Củng Cố : (3 phút) + GV: Yêu cầu HS phát biểu kết luận về Sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn. Dạng đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của I vào U giữa hai đầu dây dẫn. + GV: Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ trong SGK. 2. Dặn dò. (1 phút)+ Về nhà học thuộc phần ghi nhớ. Làm bài tập 1.1,1.2, 1.3, 1.4 trong SBT Ngày soạn: Ngày dạy: Tiết 2: ĐIỆN TRỞ CỦA DÂY DẪN – ĐỊNH LUẬT ÔM I MỤC TIÊU : Kiến thức: - Nêu được điện trở của mỗi dây dẫn đặc trưng cho mức độ cản trở dòng điện của dây dẫn đó. - Nêu được điện trở của một dây dẫn được xác định như thế nào và có đơn vị đo là gì. - Phát biểu được định luật Ôm đối với một đoạn mạch có điện trở. Kỹ năng : + Sử dụng một số thuật ngữ khi nói về hiêụ điện thế và cường độ dòng điện. + Biết vẽ sơ đồ mạch điện sử dụng các dụng cụ đo để xác định điện trở của một dây dẫn. 3. Thái độ : Có thái độ cẩn thận, kiên trì trong học tập. II. CHUẨN BỊ : + GV: Kẻ sẵn bảng ghi giá trị thương số đối với mỗi dây dẫn theo SGV. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động của học sinh. Trợ giúp của giáo viên Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. Tổ chức tình huống học tập. HS: Trả lời câu hỏi của GV nêu ra: HS: Hoạt động cá nhân đưa ra dự đoán của mình: GV: Đặt câu hỏi kiểm tra bài cũ của HS: + Nêu kết luận về mối quan hệ giữa hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn và cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn đó. + Trình bày dạng đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn. GV: Đặt vấn đề như trong SGK GV: Yêu cầu HS dự đoán câu trả lời , tạo tình huống để vào bài mới. Hoạt động 2: Xác định thương số U/I đối với mỗi dây dẫn. I. ĐIỆN TRỞ CỦA DÂY DẪN. 1 Xác định thương số U/I đối với mỗi dây dẫn. HS: Hoạt động cá nhân trả lời câu C1, C2. HS: Dựa vào kết quả đo U và I trong bài học trước để tính thương số U/I đối với mỗi dây dẫn. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân dựa vào bảng 1 và 2 trong bài 1 để Xác định thương số đối với mỗi dây dẫn. GV: Yêu cầu HS nêu nhận xét và trả lời câu C2. GV: Hướng dẫn HS thảo luận để trả lời câu C2 Hoạt động 3: Thông báo khái niệm về điện trở Điện trở. HS: Đọc thông tin mục 2 SGK về điện trở . HS: Thảo luận nhóm để trả lời câu hỏi của GV đưa ra: .GV: Có thể khái quát từ kết quả câu C2. Mỗi dây có một thương số không đổi đối với chính nó. Gọi thương số này là điện trở và kí hiệu là R. GV: Yêu cầu HS đọc mục 2 SGK về điện trở để trả lời câu hỏi: + Công thức tính điện trở của dây dẫn là như thế nào? + Nếu tăng hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn thì điện trở của dây dẫn có tăng không? Vì sao? GV: Giới thiệu kí hiệu điện trở trong sơ đồ mạch điện, đơn vị tính điện trở. GV: Yêu cầu HS so sánh điện trở của dây dẫn ở bảng 1 và 2 để nêu ý nghĩa của điện trở. Hoạt động 4: Phát biểu và viết hệ thức của định luật ôm. II. ĐỊNH LUẬT ÔM. 1. Hệ thức của định luật ôm. HS: Đọc mục II.1 SGK. + trong đó U :đo bằng vôn (V) I : đo bằng ampe (A) R: đo bằng ôm () HS: Dựa vào biểu thức của định luật ôm để phát biểu định luật. 2. Phát biểu định luật. Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn tỉ lệ thuận với hiệu điện thế ở hai đầu dây dẫn và tỉ lệ nghịch với điện trở của dây dẫn. GV: Yêu cầu HS đọc mục II.1 SGK. GV: Hướng dẫn HS từ công thức và thông báo đây chính là biểu thức của định luật ôm. GV: Yêu cầu HS dựa vào biểu thức định luật ôm hãy phát biểu định luật ôm. Hoạt động 5: Vận dụng III. VẬN DỤNG. HS: Hoạt động cá nhân lần lượt giải câu C3, C4. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân hoàn thành câu C3, C4. GV: Theo dõi và quan sát chỉ ra sai sót của HS khi HS tiến hành giải bài tập. 1. Củng Cố : + Trình bày công thức tính điện trở của dây dẫn và công thức tính định luật ôm. + Phát biểu định luật ôm. IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ. + GV: Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ trong SGK. 2. Dặn dò. (1 phút) + Về nhà học bài theo vở ghi + SGK. + Làm bài tập 2.1 đến 2.4 trong SBT và trả lời lại các câu từ C1 đến C4 vào vở học. + Chuẩn bị trước mẫu báo cáo thực hành bài 3 vòa trong vở học. Ngày soạn: Ngày dạy: Tiết 3: THỰC HÀNH : XÁC ĐỊNH ĐIỆN TRỞ CỦA MỘT DÂY DẪN BẰNG AMPE KẾ VÀ VÔN KẾ I MỤC TIÊU : Kiến thức: Nêu được cách xác định điện trở từ công thức tính điện trở và các dụng cụ đo điện đã được học. Kỹ năng: Mô tả được cách bố trí và tiến hành thí nghiệm xác định điện trở của một vật dẫn bằng ampe kế và vôn kế. Rèn kĩ năng thực hành. 3. Thái độ : Ý thức chấp hành nghiêm túc quy tắc sử dụng các thiết bị điện trong thí nghiệm. II. CHUẨN BỊ : + Đối với mỗi nhóm HS: Một dây điện trở chưa biết giá trị, một nguồn điện 6V. Một vôn kế có GHĐ 6V, ĐCNN 0,1 V. Một ampe kế có GHĐ 1,5A, ĐCNN 0,1A. Một công tắc, bảy đoạn dây nối. HS chuẩn bị sẵn mẫu báo cáo thực hành ở nhà. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Hoạt động của học sinh. Trợ giúp của giáo viên Hoạt động 1: Tổ chức lớp, kiểm tra việc chuẩn bị của HS. HS: Nhóm trưởng phân công việc cho các nhóm viên. + Người nhân , trả dụng cụ. + Người mắc mạch, người đo, người ghi kết quả. HS: Hoạt động cá nhân vẽ sơ đồ mạch điện để xác định điện trở một dây dẫn bằng ampe kế và vôn kế. HS: Hoạt động các nhân trả lời câu hỏi của GV. Các HS khác chú ý nghe và nhận xét câu trả lời của bạn. GV: Chia nhóm, phân công giao nhiệm vụ cho các nhóm trưởng. GV: Bàn giao dụng cụ cho các nhóm. GV: Gọi hai HS lên bảng kiểm tra việc chuẩn bị ở nhà của hai HS này. GV: Kiểm tra việc chuẩn bị báo cáo của HS khác. Hoạt động 2: Mắc mạch điện theo sơ đồ và tiến hành đo HS: Hoạt động theo nhóm để: + Mắc mạch điện theo sơ đồ đã vẽ. + Tiến hành đo. + Từng HS phải thay đổi nhau tham gia đo và theo dõi kết quả đo vào báo cáo. HS: Nghe GV nhận xét để rút kinh nghiệm cho tiết thực hành sau. GV: Theo dõi , kiểm tra việc mắc mạch điện của các nhóm, đặc biệt việc mắc vôn kế , ampe kế. GV: Nhắc nhở những HS chưa tích cực trong việc tham gia vào hoạt động của nhóm mình. GV: Thu và chấm , chữa một bài tại lớp . GV: Treo thang điểm lên bảng phụ để HS theo dõi bài chấm mẫu của GV, để HS so sánh , để tự đánh giá bài làm của mình để rút kinh nghiệm. GV: Nhân xét kết qua, tinh thần thực hành của các nhóm trong lớp. Hoạt động 3: Tổng kết đánh giá thái độ học tập của học sinh. Hướng dẫn về nhà. GV: Thu báo cáo thực hành: GV: Nhận xét và rút kinh nghiệm cho HS về : + Thao tác thí nghiệm. Thái độ học tập của nhóm. + Ý thức kỉ luật. GV: Dặn HS về nhà ôn lại kiến thức về mạch điện mắc song song và nối tiếp đẽ học ở lớp 7. Ngày soạn: Ngày dạy: Tiết 4: ÑOAÏN MAÏCH NOÁI TIEÁP I MUÏC TIEÂU : Kieán thöùc : - Viết được công thức tính điện trở tương đương đối với đoạn mạch nối tiếp gồm nhiều nhất ba điện trở. 2. Kyõ naêng: - Xác định được bằng thí nghiệm mối quan hệ giữa điện trở tương đương của đoạn mạch nối tiếp với các điện trở thành phần. - Vận dụng được định luật Ôm cho đoạn mạch gồm nhiều nhất ba điện trở thành phần 3. Thaùi ñoä : Caån thaän , trung thöïc trong khi tieán haønh thí nghieämvôùi ñieän. II. CHUAÅN BÒ : Ñoái vôi moãi nhoùm hoïc sinh: + Ba ñieän trôû maãu ñaõ bieát giaù trò : 6,10,16. + Moät voân keá coù GHÑ 6V, ÑCNN 0,1 V. + Moät ampe keá coù GHÑ 1,5A, ÑCNN 0,1A. + Moät coâng taéc, baûy ñoaïn daây noái. III. CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC. Hoạt động của học sinh. Trợ giúp của giáo viên Hoaït ñoäng 1: Kieåm tra baøi cuõ. Toå chöùc tình huoáng hoïc taäp. HS: Traû lôøi caâu hoûi cuûa GV: GV: Neâu caâu hoûi ñeå kieåm tra baøi cuõ: Phaùt bieåu vaø vieát bieåu thöùc cuûa ñònh luaät oââm? Hoaït ñoäng 2: Ôn laïi kieán thöùc coù lieân quan ñeán baøi môùi. I. CÖÔØNG ÑOÄ DOØNG ÑIEÄN VAØ HIEÄU ÑIEÄN THEÁ TRONG ÑOAÏN MAÏCH NOÁI TIEÁP: 1. Nhôù laïi kieán thöùc ôû lôùp 7: HS: Nhaéc laïi kieán thöùc veà maïch noái tieáp cuûahai boùng ñeøn ñaõ ñöôïc hoïc ôû lôùp 7: Khi ñeøn 1 noái tieáp ñeøn 2 trong ñoaïn maïch AB thì : + IAB = I1 = I2. (1) + UAB = U1 + U2.(2) 2. Ñoaïn maïch goàm hai ñieän trôû maéc noái tieáp: HS: Hoaït ñoäng caù nhaân traû lôøi caâu C1. Sau ñoù moät em trình baøy tröôùc lôùp. Caùc HS khaùc nhaän xeùt ñeå hoaøn chænh caâu traû lôøi. HS: Hoaït ñoäng theo nhoùm thaûo luaän caùch chöùng minh coâng thöùc, cöû ñaïi dieän trình baøy tröôùc lôùp. Làm thí nghiệm kiểm tra GV: Yeâu caàu HS nhôù laïi kieán thöùc ôû lôùp 7 vaø traû lôøi caâu hoûi sau: + Trong ñoaïn maïch goàm hai boùng ñeøn maéc noái tieáp thì cöôøng ñoä doøng ñieän cuûa maïch noái tieáp coù quan heä gì vôùi cöôøng ñoä doøng ñieän qua moãi ñeøn? + Hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu ñoaïn maïch noái tieáp coù quan heä gì vôùi hieäu ñieän theá ñaët vaøo moãi ñeøn? GV: Yeâu caàu HS hoaït ñoäng caù nhaân traû lôøi caâu C1. GV: Yeâu caàu HS nhaän bieát giöõa hai ñieän trôû naøy noái vôùi nhaubaèng maáy ñieåm chung?GV: Neâu caùch vieát R1 nt R2. GV: Thoâng baùo vôùi caùc heä thöùc vöaø vieát ôû treân cho hai ñeøn maéc noái tieáp vaãn ñuùng vôùi ñoaïn maïch goàm hai ñieän trôû maéc noái tieáp. GV: Yeâu caàu HS chöùng minh heä thöùc ñoái vôùi hai ñieän trôû R1 nt R2 : . GV: Coù theå gôïi yù cho HS duøng ñònh luaät oâm vaø hai heä thöùc treân ñeå chöùng minh. GV: Yeâu caàu HS maéc maïch ñieän ñeå kieåm tra heä thöùc (1) vaø (2) noùi treân. Hoaït ñoäng 3: Tìm hieåu khaùi nieäm ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch noái tieáp. II. ÑIEÄN TRÔÛ TÖÔNG ÑÖÔNG CUÛA ÑOAÏN MAÏCH MAÉC NOÁI TIEÁP. 1. Ñieän trôû töông ñöông: HS: ÑoÏc thoâng tin trong SGK vaø duøng buùt chì gaïch chaân nhöõng töø caàn chuù yù: ñieän trôû thay theá cho…, cuøng hieäu ñieän theá; cöôøng ñoä doøng ñieän vaãn coù giaù trò nhö tröôùc. 2. Coâng thöùc tính ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch goàm hai ñieän trôû maéc noái tieáp. HS: Thaûo luaän nhoùm cöû ñaïi dieän trình baøy : Rtñ = R1 + R2. GV: Thoâng baùo cho HS khaùi nieäm veà ñieän trôû töông ñöông cuûa hai ñieän trôû maéc noái tieáp nhö trong SGK. GV: Yeâu caàu HS chöùng minh coâng thöùc tính ñieän trôû töông ñöông. GV: Höôùng daãn cho HS baèng caùch aùp duïng heä thöùc 2 vaø tìm moái quan heä giöõa U cuûa maïch noái tieáp vôùi U1 vaø U2. Hoaït ñoäng 4: Laøm thí nghieäm kieåm tra heä thöùc Rtñ = R1 + R2. 3. Thí nghieäm kieåm tra: HS: Hoaït ñoäng theo nhoùm tieán haønh TN theo caùc böôùc: + Maéc maïch ñieän hình 4.1 SGK. + Ño IAB. + Giöõ nguyeân U thay theá R3 coù giaù trò baèng R1 + R2 ño I*AB. + So saùnh IAB vaø I*AB nhaän xeùt ruùt ra keát luaän baèng lôøi vaø baèng heä thöùc. IAB = I*AB. + Chöùng toû Rtñ = R1 + R2.laø ñuùng. 4. Keát luaän : . Rtñ = R1 + R2. GV: Yeâu caàu HS hoïat ñoäng theo nhoùm tieán haønh thí nghieäm kieåm tra. GV: Theo doõi HS maêc maïch ñieän , ño I vaø I* . chuù yù uoán naén nhöõng sai soùt coù theå nhö maéc ampe keá khoâng ñuùng, khoâng giöõ nguyeân U , ñoïc khoâng chính xaùc ….. GV: Qua keát quaû TN ta coù theå ruùt ra keát luaän gì Hoaït ñoäng 5: Vaän duïng III. VAÄN DUÏNG: HS: Hoaït ñoäng caù nhaân traû lôøi caâu C4, caùc HS coøn laïi nhaän xeùt veà caâu traû lôøi. HS: Leân baûng giaûi caâu C5. HS khaùc quan saùt vaø nhaän xeùt veà baøi giaûi cuûa baïn GV: Yeâu caàu HS hoaït ñoäng caù nhaân traû lôøi caâu hoûi C4 vaø C5. GV: Goïi HS traû lôøi caâu C4. GV: Yeâu caàu moät HS leân baûng giaûi caâu C5. Sau khi HS giaûi song caâu C5 GV môû roäng heä thöùc tính R töông ñöông cho ba ñieän trôû maéc noái tieáp. IV. CUÛNG COÁ VAØ HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ. 1. Cuûng Coá : + GV: Yeâu caàu HS ñoïc phaàn ghi nhôù vaø coù theå em chöa bieát trong SGK. + Trình baøy coâng thöùc tính ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch maéc noái tieáp. 2. Daën doø. + Veà nhaø hoïc baøi vaø traû lôøi laïi caùc caâu töø C1 ñeán C5 vaøo vôû hoïc. Laøm baøi taäp trong SBT. + Ôn laïi kieán thöùc veà maïch maéc song song ñaõ hoïc ôû lôùp 7 ñeå chuaån bò cho tieát hoïc sau. Ngày soạn: Ngày dạy: Tiết 5: ÑOAÏN MAÏCH SONG SONG I MUÏC TIEÂU : Kieán thöùc: - Viết được công thức tính điện trở tương đương đối với đoạn mạch nối tiếp gồm nhiều nhất ba điện trở Kyõ naêng : - Xác định được bằng thí nghiệm mối quan hệ giữa điện trở tương đương của đoạn mạch nối tiếp với các điện trở thành phần. - Vận dụng được định luật Ôm cho đoạn mạch gồm nhiều nhất ba điện trở thành phần. 3. Thaùi ñoä : Caån thaän , trung thöïc trong khi tieán haønh thí nghieämvôùi ñieän. II. CHUAÅN BÒ : Ñoái vôi moãi nhoùm hoïc sinh: + Ba ñieän trôû maãu ñaõ bieát giaù trò : 6,10,15. + Moät voân keá coù GHÑ 6V, ÑCNN 0,1 V. + Moät ampe keá coù GHÑ 1,5A, ÑCNN 0,1A. + Moät coâng taéc, chín ñoaïn daây noái. III. CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC. Hoạt động của học sinh. Trợ giúp của giáo viên Hoaït ñoäng 1: Kieåm tra baøi cuõ. Toå chöùc tình huoáng hoïc taäp. HS: Traû lôøi caâu hoûi cuûa GV: GV: Neâu caâu hoûi ñeå kieåm tra baøi cuõ: + Trong ñoaïn maïch maéc noái tieáp thì caùc ñaïi löôïng I, U , Rtñ nhö theá naøo? GV: Ñaët vaán ñeà: Ñoái vôùi ñoaïn maïch maéc noái tieáp chuùng ta ñaõ bieát Rtñ baèng toång caùc ñieän trôû thaønh phaàn. Vaäy vôùi ñoaïn maïch song song ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch coù baèng toång caùc ñieän trôû thaønh phaàn hay khoâng? Chuùng ta cuøng nghieân cöùu baøi hoïc hoâm nay. Hoaït ñoäng 2: Nhaän bieát ñoaïn maïch goàm hai ñieän trôû maéc song song . I. CÖÔØNG ÑOÄ DOØNG ÑIEÄN VAØ HIEÄU ÑIEÄN THEÁ TRONG ÑOAÏN MAÏCH SONG SONG: 1. Nhôù laïi kieán thöùc ôû lôùp 7: HS: Nhaéc laïi kieán thöùc veà maïch maéc song song cuûa hai boùng ñeøn ñaõ ñöôïc hoïc ôû lôùp 7: Khi ñeøn 1 maéc song song vôùi ñeøn 2 trong ñoaïn maïch AB thì : + IAB = I1 + I2. (1) + UAB = U1 = U2.(2) 2. Ñoaïn maïch goàm hai ñieän trôû maéc song song: HS: Hoaït ñoäng caù nhaân traû lôøi caâu C1. Sau ñoù moät em trình baøy tröôùc lôùp. Caùc HS khaùc nhaän xeùt ñeå hoaøn chænh caâu traû lôøi. GV: Yeâu caàu HS hoaït ñoäng caù nhaân traû lôøi caâu C1. GV: Neâu caùch vieát R1 // R2. GV: Thoâng baùo vôùi caùc heä thöùc vöaø vieát ôû treân cho hai ñeøn maéc song song vaãn ñuùng vôùi ñoaïn maïch goàm hai ñieän trôû maéc song song. GV: Yeâu caàu HS chöùng minh heä thöùc ñoái vôùi hai ñieän trôû R1 // R2 : GV: Coù theå gôïi yù cho HS duøng ñònh luaät oâm vaø hai heä thöùc treân ñeå chöùng minh. GV: Yeâu caàu HS maéc maïch ñieän ñeå kieåm tra heä thöùc (1) vaø (2) noùi treân. Hoaït ñoäng 3: Tìm hieåu khaùi nieäm ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch song song. (7phuùt) II. ÑIEÄN TRÔÛ TÖÔNG ÑÖÔNG CUÛA ÑOAÏN MAÏCH MAÉC SONG SONG. 1. Coâng thöùc tính ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch goàm hai ñieän trôû maéc song song. HS: Hoaït ñoäng caù nhaân chöùng minh coâng thöùc tính ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch maéc soâng song hai ñieân trôû . GV: Yeâu caàu HS hoaït ñoäng caù nhaân chöùng minh coâng thöùc tính ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch maéc song song hai ñieân trôû . GV: Goïi HS leân baûng trình baøy. GV: Kieåm tra phaàn trình baøy cuûa moät soá HS ôû döôùi lôùp. Hoaït ñoäng 4: Laøm thí nghieäm kieåm tra heä thöùc 2. Thí nghieäm kieåm tra: HS: Hoaït ñoäng theo nhoùm tieán haønh TN theo caùc böôùc: + Maéc maïch ñieän hình 5.1 SGK. + Ño IAB. + Giöõ nguyeân U thay theá R3 coù giaù trò baèng ño I*AB. + So saùnh IAB vaø I*AB nhaän xeùt ruùt ra keát luaän baèng lôøi vaø baèng heä thöùc. IAB = I*AB. + Chöùng toû : .laø ñuùng. 3. Keát luaän : GV: Yeâu caàu HS hoïat ñoäng theo nhoùm tieán haønh thí nghieäm kieåm tra. GV: Theo doõi HS maêc maïch ñieän , ño I vaø I* . chuù yù uoán naén nhöõng sai soùt coù theå nhö maéc ampe keá khoâng ñuùng, khoâng giöõ nguyeân U , ñoïc khoâng chính xaùc ….. GV: Qua keát quaû TN ta coù theå ruùt ra keát luaän gì. Hoaït ñoäng 5: Vaän duïng III. VAÄN DUÏNG: HS: Hoaït ñoäng caù nhaân traû lôøi caâu C4: vaø nhaän xeùt veà baøi giaûi cuûa baïn. GV: Yeâu caàu HS hoaït ñoäng caù nhaân traû lôøi caâu hoûi C4 GV: Yeâu caàu moät HS leân baûng giaûi caâu C5. Sau khi HS giaûi song caâu C5 GV môû roäng heä thöùc tính R töông ñöông cho ba ñieän trôû maéc song song. IV. CUÛNG COÁ VAØ HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ. 1. Cuûng Coá : (3 phuùt) + GV: Yeâu caàu HS ñoïc phaàn ghi nhôù vaø coù theå em chöa bieát trong SGK. Trình baøy coâng thöùc tính ñieän trôû töông ñöông cuûa ñoaïn maïch maéc song song. Daën doø. (1 phuùt)+ Veà nhaø hoïc baøi vaø traû lôøi laïi caùc caâu töø C1 ñeán C5 vaøo vôû hoïc. Laøm baøi taäp trong SBT. Chuaån bò tröôùc baøi 6 cho tieát hoïc sau. Ngày soạn: Ngày dạy: Tiết 6: BÀI TẬP VẬN DỤNG ĐỊNH LUẬT ÔM I MỤC TIÊU : 1. Kiến thức: + Vận dụng kiến thức đã học để giải các bài tập để giẩi quyết các bài tập đơn giản. + Giải bài tập vật lý theo đúng các bước giải. 2. Kỹ năng : + Rèn kỹ năng phân tích, so sánh tổng hợp thông tin. Sử dụng đúng các thuật ngữ. 3. Thái độ : + Cẩn thận, trung thực trong tiến hành giải bài tập vật lý. II. CHUẨN BỊ : + Đối với GV: GV liệt kê các các giá trị hiệu điện thế và cường độ dòng điện định mức của một số đồ dùng điện trong gia đình. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động của học sinh. Trợ giúp của giáo viên Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và Tổ chức tình huống học tập. HS: Lên bảng trả lời câu hỏi của GV. HS dưới lớp nhận xét câu trả lời của bạn. GV: Nêu câu hỏi kiểm tra bài cũ. + Phát biểu và viết biểu thức của định luật ôm. + Viết công thức biểu diễn mối quan hệ giữa U, I, R trong đoạn mạch có hai điện trở mắc nối tiếp? + Viết công thức biểu diễn mối quan hệ giữa U, I, R trong đoạn mạch có hai điện trở mắc song song? Hoạt động 2: Giải bài tập 1 ( 12 phút) I. Bài 1: HS: Hoạt động cá nhân: Đọc và tìm hiểu đề bài , vẽ sơ đồ mạch điện, tóm tắt đề bài. Tóm tắt: R1 = 5 IAB = 0,5A. UAB = 6V. ------------------- RAB = ? R2 = ? HS: Hoạt động cá nhân để phân tích mạch điện và tìm công thức liên quan. GV: Hướng dẫn HS giải bài tập theo bốn bước giải của bài tập vật lý. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân : tìm hiểu đề, vẽ sơ đồ mạch điện, tóm tắt đề. GV: Gọi HS lên bảng vẽ hình, tóm tắt đề, đổi đơn vị nếu cần. GV: Hướng dẫn HS hoạt động theo nhóm phân tích mạch. Khi phân tích mạch GV yêu cầu HS trả lời được các câu hỏi sau: + Các điện trở được mắc với nhau như thế nào? + Các dụng cụ : Ampe kế và vôn kế dùng để đo gì? GV hướng dẫn HS hoạt động theo nhóm để tìm ra hướng giải quyết bài toán trong bước tìm công thức liên quan. GV: Yêu cầu HS đưa ra các cách giải khác. Gọi đại diện HS trình bày trên bảng. GV: Hướng dẫn HS đưa ra cách giải bài toán bằng cách khác như: + Tính U1 = I1.R1. + U2 = UAB – U1. + Tính R2 : R2 = U2 / I2. Hoạt động 3: Giải bài tập 2 II. Bài 2: HS: Hoạt động cá nhân: Đọc và tìm hiểu đề bài , vẽ sơ đồ mạch điện, tóm tắt đề bài. Tóm tắt: R1 = 10 I1 = 1,2A. IAB = 1,8A. --------------- UAB = ? R2 = ? HS: Hoạt động cá nhân để phân tích mạch điện . HS trình bày bài giải trên bảng. Sau khi cả lớp giải xong thì nhận xét bổ sung cho bài giải hoàn chỉnh.. HS: Suy nghĩ tìm cách giải khác và cử đại diện trình bày trước lớp. GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân : tìm hiểu đề, vẽ sơ đồ mạch điện, tóm tắt đề. GV: Gọi HS lên bảng vẽ hình, tóm tắt đề, đổi đơn vị nếu cần. GV: Hướng dẫn HS hoạt động theo nhóm phân tích mạch. Khi phân tích mạch GV yêu cầu HS trả lời được các câu hỏi sau: + Các điện trở được mắc với nhau như thế nào? + Các dụng cụ : A1 và A dùng để đo gì? GV hướng dẫn HS hoạt động theo nhóm để tìm ra hướng giải quyết bài toán trong bước tìm công thức liên quan. + Tính UAB thông qua U1 và tính U1 qua I1.R1. + Tính I2 qua IAB , I1. + Tính R2 khi biết U2 và I2. GV: Yêu cầu HS tìm cách giải khác : + Tìm I2 = IAB – I1. + Tìm R2 từ hệ thức: Hoạt động 4: Giải bài tập 3 III. Bài 3: HS: Hoạt động cá nhân hoàn thành bài tập 3 theo hướng dẫn của GV. Tóm tắt: R1 = 15 R2 = R3 = 30 UAB = 12V. …………………………. RAB = ? b) I1 = ? ; I2 = ? ; I3 = ? GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân giải bài tập 3 theo các bước như đãhướng dẫn ở trên . GV: Theo dõi việc giải bài tập của HS , chỉ ra sai sót để HS sửa chữa sai sót đó. GV: Đặt câu hỏi cho HS: + R2 và R3 được mắc như thế nào? R1 được mắc như thế nào với đoạn mạch MB? + A đo đại lượng nào trong mạch? + Bài toán cho ta biết gì? + Ap dụng công thức nào để tính? + Viết công thức tính RAB theo R1 và RMB. + Viết công thức I1 chạy qua R1. + Viết công thức tính UMB từ đó suy ra I2 và I3. GV: hướng dẫn HS tìm cách giải khác . sau khi tìm được I1 vậ dụng hệ thức và I1 = I2 + I3. Từ đó suy ra