Bài giảng Tiết 47 – bài 38: axetilen – c2h2 = 26

Ký duyệt Ngày soạn: .......... / 02 / 2012. Ngày giảng: .......... / 02 / 2012. TIẾT 47 – BÀI 38: AXETILEN – C2H2 = 26. I/ MỤC TIÊU BÀI HỌC: 1/ Kiến thức : - Biết được công thức phân tử; công thức cấu tạo và đặc điểm cấu tạo phân tử axetilen. - Biết được các tính chất vật lí và tính chất hóa học của axetilen. - Biết axetilen được dùng làm nhiên liệu, nguyên liệu trong công nghiệp. 2/ Kĩ năng: - Quan sát thí nghiệm, hiện tượng thực tế, hình ảnh thí nghiệm, rút ra nhận xét về cấu tạo phân tử và tính chất của axetilen. - Viết PTHH dạng công thức phân tử và công thức cấu tạo thu gọn của axetilen. - Phân biệt được khí axetilen với khí metan và với một vài khí khác. - Tính được thành phần phần trăm về thể tích khí axetilen trong hỗn hợp, thể tích khí axetilen tham gia phản ứng ở điều kiện tiêu chuẩn. 3/ Thái độ: - Giáo dục ý thức học tập, nghiên cứu. Yêu bộ môn và ham thích tìm hiểu. II/ CHUẨN BỊ: 1/ Giáo viên: - Dụng cụ: Mô hình phân tử; giá thí nghiệm; ống nghiệm; kẹp gỗ; đèn cồn; ống dẫn; .... - Hóa chất: dung dịch Br2, H2O cất, CaC2, … - Sơ đồ tranh vẽ các hình: 4.9, 4.10, 4.11, 4.12 – SGK /120 – 122. 2/ Học sinh: - Đọc trước bài. 3/ Phương pháp: - Sử dụng phương pháp thí nghiệm trực quan kết hợp đàm thoại, vấn đáp. III/ HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC: 1/ Ổn định tổ chức: 9A1: .../....; 9A2: .../....; 2/ Kiểm tra bài cũ: ?Làm bài tập số 3 + 4 / 119? 3/ Bài mới: Hoạt động của Giáo viên và Học sinh Nội dung kiến thức GV ? ? ? HS GV 1/ Hoạt động 1: Hướng dẫn HS quan sát lọ đựng C2H2. Axetilen có những tính chất vật lí gì ? Axetilen nặng hay nhẹ hơn không khí? Tại sao thu được khí C2H2 qua nước? Trả lời, nhận xét. Bổ sung, kết luận. I / TÍNH CHẤT VẬT LÍ: - Axetilen là chất khí, không màu, không mùi, ít tan trong nước nhẹ hơn không khí. (dEtilen/KK = < 1). ? HS ? GV ? ? GV HS 2/ Hoạt động 2: Nhận xét một số nguyên tử C và H trong phân tử Axetilen? Số nguyên tử C = số nguyên tử H. Viết và biểu diễn CTCT của Axetilen? Hướng dẫn các nhóm lắp mô hình phân tử Axetilen dạng rỗng. Chọn CTCT của Axetilen mà em cho là đúng? a, H – H º C – H b, H – C – C – H c, H – C º C – H d, H – C = C – H Tại sao chọn đáp án c? Giải thích: Để đảm bảo hoá trị IV, bắt buộc nguyên tử C phải liên kết với nguyên tử C khác bằng hai hoá trị nữa tạo ra liên kết 3. Liên kết ba được biểu diễn bằng 3 nét gạch hoá trị song song với nhau. Mỗi nét gạch là một hoá trị. Trả lời, nhận xét, ghi vở, lắp mô hình. II/ CẤU TẠO PHÂN TỬ: - CTPT: C2H2. - CTCT: H – C º C – H - Viết thu gọn : CH º CH - Phân tử Axetien có: 2 liên kết đơn C – H và 1 liên kết ba C º C. Trong liên kết ba có một liên kết tương đối bền và hai liên kết kém bền, dễ lần lượt đứt ra trong các phản ứng hoá học. GV HS ? HS ? HS GV GV GV ? ? HS GV 3/ Hoạt động 3: Biểu diễn thí nghiệm đốt cháy Axetilen. Quan sát, ghi nhớ hiện tượng. Nhận xét hiện tượng, so sánh với hiện tượng cháy của Metan và Etilen? Trả lời, nhận xét. Viết PTHH của phản ứng? Viết phương trình, nhận xét. Nhận xét, bổ sung, kết luận. Cho HS quan sát màu sắc của dung dịch Brom trước phản ứng. Biểu diễn thí nghiệm C2H2 + Br2. Nhận xét hiện tượng xảy ra? Viết PTHH của phản ứng? Trả lời, viết PTHH và nhận xét. Bổ sung, kết luận. III/ TÍNH CHẤT HÓA HỌC: 1/ Axetilen có cháy không? - Axetilen cháy trong không khí với ngọn lửa sáng, tỏa nhiều nhiệt: - PTHH: 2 C2H2(k) + 5 O2(k) 4 CO2(k) + 2H2O(h). 2/ Axetilen có làm mất màu dung dịch Brom không? - Axetilen dễ dàng tham gia phản ứng cộng với Brom trong dung dịch: CH º CH(k) + Br – Br(dd) Br – CH = CH – Br(l) - Sản phẩm còn liên kết đôi nên có thể cộng tiếp với một phân tử Brom nữa: BrHC = CHBr(l) + Br2(dd) Br2HC – CHBr2(l) - Trong điều kiện thích hợp, C2H2 cũng có phản ứng cộng với H2 và một số chất khác. GV ? HS GV 4/ Hoạt động 4: Yêu cầu học sinh nghiên cứu thông tin về ứng dụng của Axetilen (SGK/121) Trình bày những ứng dụng cơ bản của C2H2 trong đời sống và công nghiệp? Trả lời, nhận xét và ghi vở. Bổ sung, kết luận, chốt kiến thức. IV/ ỨNG DỤNG: - Axetilen có nhiều ứng dụng quan trọng: + Nguyên liệu làm đèn xì oxi – axetilen hàn cắt kim loại. + Sản xuất chất dẻo PVC, cao su, điều chế các hợp chất hữu cơ. GV HS 5/ Hoạt động 5: Thông báo phương pháp điều chế Axetilen trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp. Nghe, nhận xét, ghi vở. V/ ĐIỀU CHẾ: - Axetilen được điều chế bằng cách cho Canxi Cacbua (CaC2) tác dụng với H2O: CaC2(r)+ 2H2O(l) Ca(OH)2(dd) + C2H2(k). - Hoặc nhiệt phân khí Metan: CH4(k) C2H2(k) + H2(k). 4. Tổng kết- đánh giá. ? Đặc điểm cấu tạo phân tử Axetilen? ? Tính chất lí, hóa học của Axetilen? Viết PTHH minh họa? ? Ứng dụng cơ bản của Axetilen? ? Bài tập: Làm bài tập số 1/122? 5. Hướng dẫn về nhà. - HD làm các bài tập 1, 2 , 3, 4, 5 – SGK / 122. - Chuẩn bị bài tiếp theo "Benzen - (C6H6 = 78)" –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Ký duyệt Ngày soạn:....../02/2012 Ngày giảng: ........./02/ 2012 TIẾT 48 – BÀI 39: BENZEN – C6H6 = 78. I/ MỤC TIÊU BÀI HỌC: 1/ Kiến thức : - Biết được công thức phân tử; công thức cấu tạo và đặc điểm cấu tạo phân tử benzen. - Biết được các tính chất vật lí và tính chất hóa học của benzen. - Biết benzen được dùng làm nguyên liệu; dung môi trong tổng hợp hữu cơ; ... 2/ Kĩ năng: - Quan sát thí nghiệm, mô hình phân tử, hình ảnh thí nghiệm, mẫu vật để rút ra nhận xét về cấu tạo phân tử và tính chất của benzen. - Viết PTHH dạng công thức phân tử và công thức cấu tạo thu gọn của benzen. - Tính khối lượng benzen đã phản ứng để tạo thành sản phẩm trong phản ứng thế theo hiệu suất phản ứng. 3/ Thái độ: - Giáo dục tính cẩn thận, tỉ mỉ, trung thực với kết quả thí nghiệm quan sát được. II/ CHUẨN BỊ: 1/ Giáo viên: - Mô hình phân tử các dạng; Dụng cụ và hóa chất thí nghiệm; tranh vẽ hình /123 + 124. 2/ Học sinh: - Chuẩn bị bài. 3/ Phương pháp: - Sử dụng phương pháp trực quan kết hợp đàm thoại và vấn đáp. III/ HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC: 1/ Ổn định tổ chức: 9A1: .../....; 9A2: .../....; 2/ Kiểm tra bài cũ: ? Làm bài tập 3, 4, 5 – SGK / 122? 3/ Bài mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung GV ? HS 1/ Hoạt động 1: Giới thiệu CTCT, Phân tử khối của benzen. Làm thí nghiệm 1, hướng dẫn học sinh quan sát nhận xét về trạng thái màu sắc của benzen. Làm thí nghiệm 2: Hướng dẫn học sinh nhận xét tính tan của benzen trong nước và khả năng hoà tan của các chất trong benzen. Nhận xét về tính chất vật lí của Benzen? Trả lời, nhận xét. I/ TÍNH CHẤT VẬT LÍ: - Benzen là chất lỏng, không màu, sôi ở 80oC. - Nhẹ hơn nước, không tan trong nước. Có thể hoà tan nhiều chất khác như: dầu ăn; cao su, parafin, iot, ... Benzen độc. GV ? HS GV 2/ Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh lắp ghép phân tử benzen Nhận xét cấu tạo phân tử Benzen? Trả lời, nhận xét. Bổ sung: Kết luận công thức cấu tạo của benzen: 6 nguyên tử C liên kết với nhau tạo thành vòng 6 cạnh đều có 3 liên kết đơn xen kẽ với 3 liên kết đôi, tạo ra hệ liên hợp kín bền vững. II/ CẤU TẠO PHÂN TỬ: H C H H C C C C H C H H *) Kết luận: Trong phân tử Benzen, các nguyên tử Cacbon liên kết với nhau tạo thành vòng 6 cạnh đều trong đó có 3 liên kết đơn nằm xen kẽ với 3 liên kết đôi. GV ? ? HS GV GV ? ? HS GV GV ? HS GV ? HS 3/ Hoạt động 3: Biểu diễn (hoặc giới thiệu) phản ứng đốt cháy Benzen trong không khí. Nhận xét hiện tượng của phản ứng? Viết PTHH của phản ứng? Trả lời, viết PTHH. Nhận xét, kết luận. Giới thiệu tranh vẽ mô tả thí nghiệm phản ứng của Benzen với Brom. Giới thiệu hiện tượng thí nghiệm. Viết PTHH của phản ứng bằng CTCT? Nhận xét về phản ứng? Trả lời, nhận xét. Hướng dẫn học sinh viết PTHH dựa trên CTCT của Benzen. Giới thiệu tranh vẽ mô tả thí nghiệm phản ứng cộng của Benzen với Hidro. Viết PTHH của phản ứng? Trả lời, nhận xét. Hướng dẫn học sinh viết PTHH. Kết luận chung về tính chất hóa học của Benzen? Trả lời, nhận xét. III/ TÍNH CHẤT HÓA HỌC: 1/ Benzen có cháy không? - Benzen cháy trong không khí với ngọn lửa sáng, tạo thành khí CO2, hơi nước và muội than; phản ứng toả nhiều nhiệt. - PTHH: 2C6H6(l)+ 15O2(k)12 CO2(k)+ 6 H2O(h). 2/ Benzen có phản ứng thế với Brom không? - Trong điều kiện thích hợp: Nhiệt độ, xúc tác là bột sắt; Benzen có phản ứng thế với Brom: - PTHH: C6H6(l) + Br2(l) C6H5Br(dd) + HBr(k). - Trong phản ứng hóa học trên, nguyên tử Br đã thay thế vị trí của nguyên tử H trong phân tử C6H6 đó là phản ứng thế. 3/ Benzen có phản ứng cộng không? - Ở điều kiện thích hợp (to, xt Ni),Benzen có thể tham gia phản ứng cộng Hidro: PTHH: C6H6(l) + 3 H2(k) C6H12(l) (Xiclohexan) *) Kết luận: Benzen vừa có phản ứng thế vừa có phản ứng cộng, tuy nhiên, phản ứng cộng của Benzen xảy ra khó khăn hơn phản ứng cộng của C2H4 và C2H2. GV ? HS GV 4/ Hoạt động 4: Hướng dẫn HS nghiên cứu thông tin SGK và nêu các ứng dụng của Benzen. Trình bày những ứng dụng chính của benzen trong đời sống và công nghiệp? Quan sát, nhận xét, trả lời. Nhận xét, bổ sung, kết luận. IV/ ỨNG DỤNG: - Benzen được dùng để: + Điều chế chất dẻo, phẩm nhuộm, thuốc trừ sâu, dược phẩm, ... + Làm dung môi trong công nghiệp và trong phòng thí nghiệm, ...... 4. Tổng kết đánh giá ? Đặc điểm cấu tạo phân tử Benzen? ? Tính chất lí, hóa học của Benzen? Viết PTHH minh họa? ? Ứng dụng cơ bản của Benzen? ? Bài tập: Làm bài tập số 1, 2 / 125? 5. Hướng dẫn về nhà. - HD làm các bài tập 1, 2 , 3, 4, 5 / 125. - Chuẩn bị bài tiếp theo "Dầu mỏ và khí thiên nhiên " ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––