Bài soạn môn Vật lý lớp 10 - Học kì I - Tiết 29: Cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực và của ba lực không song song cân bằng của một vật có trục quay cố định. mô men lực

Ngày soạn: 3.10.2010 Phần1:CƠ HỌC. Chương III. CÂN BẰNG VÀ CHUYỂN ĐỘNG CỦA VẬT RẮN Tiết 29 : CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CHỊU TÁC DỤNG CỦA HAI LỰC VÀ CỦA BA LỰC KHÔNG SONG SONG CÂN BẰNG CỦA MỘT VẬT CÓ TRỤC QUAY CỐ ĐỊNH. MÔ MEN LỰC A. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Phát biểu được định nghĩa và viết được công thức của momen lực. - Phát biểu được quy tắc momen lực. 2. Kỹ năng - Vận dụng được khái niệm momen lực và quy tắc momen lực để giải thich một số hiện tượng vật lý thường gặp trong đời sống và trong kỹ thuật cũng như để giải quyết các bài tập tương tự như ở trong bài. - Vân dụng được phương pháp thực nghiêm ở mức độ đơn giản. B. CHUẨN BỊ Giáo viên : Thí nghiệm theo Hình 18.1 SGK. Nội dung I. Cân bằng của một vật có trục quay cố định. Mômen lực. 1. Thí nghiệm. Nếu không có lực thì lực làm cho đĩa quay theo chiều kim đồng hồ. Ngược lại nếu không có lực thì lực làm cho đĩa quay ngược chiều kim đồng hồ. Đĩa đứng yên vì tác dụng làm quay của lực cân bằng với tác dụng làm quay của lực . 2. Mômen lực Mômen lực đối với một trục quay là là đại lượng đặc trưng cho tác dụng làm quay của lực và được đo bằng tích của lực với cánh tay đòn của nó. M = F.d II. Điều kiện cân bằng của một vật có trục quay cố định. 1. Quy tắc. Muốn cho một vật có trục quay cố định ở trạng thái cân bằng, thì tổng các mômen lực có xu hướng làm vật quay theo chiều kim đồng hồ phải bằng tổng các mômen lực có xu hướng làm vật quay theo chiều ngược lại. 2. Chú ý. Qui tắc mômen còn được áp dụng cho cả trường hợp một vật không có trục quay cố định nếu như trong một tình huống cụ thể nào đó ở vật xuất hiện trục quay. Học sinh : Ôn tập về đòn bẩy ( lớp 6). C. TIẾN TRÌNH DẠY – HỌC Hoạt động 1 (5 phút) : Kiểm tra bài cũ Nêu quy tắc tìm hợp lực của hai lực đồng qui và điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của ba lực không song song. Hoạt động 2 (20 phút) : Tìm hiểu tác dụng làm quay vật của lực và khái niệm mômen lực. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Bố trí thí nghiệm hình 18.1 Lần lượt ngừng tác dụng của từng lực để học sinh nhận biết tác dụng làm quay vật của mỗi lực. Cho hs nhận xét về độ lớn của các lực và khoảng cách từ giá của các lực đến trục quay. Nêu và phân tích khái niệm và biểu thức mômen lực. Quan sát thí nghiệm, nhận xét về phương của hai lực tác dụng lên vật. Giải thích sự cân bằng của vật bằng tác dụng làm quay của hai lực. Nhận xét về độ lớn của hai lực trong thí nghiệm. Nhận xét về khoảng cách từ giá của các lực đến trục quay. Ghi nhận khái niệm. Hoạt động 3 (10 phút) : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Cho hs nhận xét tác dụng làm quay vật của mỗi lực trong thí nghiệm 18.1 Phát biểu qui tắc mômen lực. Mở rộng các trường hợp có thể áp dụng qui tắc. Nêu câu hỏi C1. Nhận xét về tác dụng làm quay vật của các lực trong thí nghiệm. Ghi nhận qui tắc. Ghi nhận trường hợp mở rộng. Trả lời C1. Hoạt động 4 (10 phút) : Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Cho học sinh tóm tắt những kiến thức chủ yếu đã học trong bài. Nêu câu hỏi và bài tập về nhà. Nêu những yêu cầu cần chuẩn bị cho bài sau. Tóm tắt những kiến thức đã học trong bài. Ghi câu hỏi và bài tập về nhà. Ghi những yêu cầu chuẩn bị cho bài sau. D. RÚT KINH NGHIỆM