Báo cáo Đánh giá chương trình và sách giáo khoa môn Ngữ Văn THCS

Phòng GD và ĐT thành phố Biên Hòa Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Trường THCS Long Bình Độc lập – Tự do – Hạnh phúc BÁO CÁO ĐÁNH GIÁ CHƯƠNG TRÌNH VÀ SÁCH GIÁO KHOA MÔN NGỮ VĂN THCS Người thống kê và báo cáo : Tô Xuân Thảo Một số thông tin về giáo dục cấp học ở địa phương Đặc điểm địa lí, dân cư: trường THCS Long Bình cũng đã phấn đấu đi lên từ một cơ sở thiếu thốn phòng học, đầy rẫy những khó khăn do ở một địa bàn dân cư phức tạp Số lớp…. học sinh….….tình hình đội ngũ gv….….cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học…….. Đánh giá chương trình của từng môn học Ưu điểm: xem bảng hệ thống chương trình Ngữ văn THCS Bảo đảm tính hiện đại, cập nhật, sát với thực tiễn Việt Nam Nội dung phù hợp với các yêu cầu về kiến thức, kĩ năng, thái độ và trình độ phát triển của học sinh Sáp xếp và phát triển tương đối hợp lí các mạch kiến thức Bảo đảm cân đối giữa lí thuyết và thực hành Định hướng và thể hiện sự đổi mới phương pháp dạy học BẢNG HỆ THỐNG CHƯƠNG TRÌNH MÔN NGỮ VĂN THCS PHÂN MÔN KIỂU BÀI KHỐI Tổng toàn cấp 6 7 8 9 theo phân môn VĂN HỌC Tự sự 39 4 15 33 91 40.6% Trữ tình   22 11 14 47 21.0% Nghị luận   6 9 7 22 9.8% Kịch   2 2 4 8 3.6% Nhật dụng 4 5 3 6 18 8.0% Địa phương 4 2 2 1 9 4.0% Ôn tập, kiểm tra 7 5 6 11 29 12.9% Tổng khối 54 46 48 76 224   TIẾNG VIỆT Chính tả ,phát âm Không có bài học riêng       Từ vựng 11 13 6 10 40 30.3% Ngữ pháp 15 13 18 9 55 41.7% Hội thoại     2 5 7 5.3% C.trình địa phương 1 3 2 2 8 6.1% Ôn tập, kiểm tra 6 6 4 6 22 16.7% Tổng khối 33 35 32 32 132   LÀM VĂN KQ chung về VB 1 5 4   10 5.5% VB tự sự 16   5 8 29 15.9% VB miêu tả 11       11 6.0% VB biểu cảm   9     9 4.9% VB lập luận   15 7 13 35 19.2% VB thuyết minh     9 4 13 7.1% VB điều hành 2 5 4 6 17 9.3% Tập làm thơ 2 2 2 3 9 4.9% C. trình địa phương   1 1 2 4 2.2% Ôn tập, kiểm tra 7 10 14 14 45 24.7% Tổng khối 39 47 46 50 182   CỘNG Tổng toàn cấp ba 126 128 126 158 538 phân môn (theo khối) Ghi chuù: - Bảng tổng hợp trên không tính các tiết kiểm tra tổng hợp và các tiết trả bài ( vì không thể phân chia theo ba phân môn).Cụ thể như sau: + Khối 6: 14 tiết kiểm tra tổng hợp và trả bài. Ngoài ra còn 2 bài viết tập làm văn về nhà. + Khối 7: 12 tiết kiểm tra tổng hợp và trả bài. Ngoài ra còn 2 bài viết tập làm văn về nhà. + Khối 8: 14 tiết kiểm tra tổng hợp và trả bài. + Khối 9:17 tiết kiểm tra tổng hợp và trả bài. Ngoài ra còn 1 bài kiểm tra tập làm văn về nhà. Hạn chế 2.1.Phaàn luyeän taäp thöïc haønh trong phaân moân Tieáng vieät vaø Laøm vaên Moät neùt ñoåi môùi raát ñaùng keå cuûa chöông trình laø taêng tính thöïc haønh, ñöa kieán thöùc tieáp caän vôùi ñôøi soáng, giaûm bôùt lí thuyeát. Vì vaäy caùc baøi taäp ñöôïc ñöa vaøo sau moãi baøi hoïc khaù nhieàu, haàu heát ñeàu gaàn giuõ vôùi thöïc teá, phuø hôïp vôùi muïc tieâu baøi hoïc.Ñeå giaûi quyeát haàu heát taát caû caùc baøi taäp naøy treân lôùp theo ñuùng yeâu caàu giaûm taûi cho hoïc sinh khi veà nhaø ñoøi hoûi moät thôøi löôïng khaù lôùn ít nhaát cuõng phaûi chieám 1/3 giôø daïy.Ñaáy laø chöa keå nhöõng baøi taäp coøn phaûi coù söï chuaån bò cuûa hoïc sinh tröôùc ôû nhaø nhö vieát caùc ñoaïn vaên (chieám nhieàu trong phaân moân Laøm vaên). Nhöng treân thöïc teá coù raát nhieàu giaùo vieân chöa caân ñoái ñöôïc thôøi gian phuø hôïp ñeå giaûi quyeát trieät ñeå böôùc thöïc haønh, luyeän taäp naøy. Coù nhöõng tieát daïy vöøa daïy xong kieán thöùc laø heát giôø.Nhö vaäy muïc tieâu baøi hoïc môùi chæ ñaùp öùng ñöôïc moät nöûa.Vaäy caàn phaûi coù caùi nhìn nhö theá naøo ñoái vôùi nhöõng tieát daïy nhö theá? Ñoù cuõng laø moät vaán ñeà caàn phaûi ñaët ra.Trong khi caùch ñaùnh giaù moät tieát daïy hieän nay trong tröôøng hôïp ñoù cuõng chæ xeáp vaøo khaâu phaân boá thôøi gian khoâng hôïp lyù. Cụ thể Chương/bài/trang Nội dung góp ý Đề xuất chỉnh lí Lớp 6: + tuần 24, tiết 95 bài Ẩn dụ, + tuần 26 , tiết 101 , bài Hoán dụ + Tuần 31, tiết 121-122, bài viết Tập làm văn miêu tả sáng tạo Lí thuyết dài, khó hiểu so với đối tượng học sinh lớp 6 Thời gian luyện tập ít Thời gian học ít Thêm tiết luyện tập sau mỗi bài. - Thêm tiết luyện nói trước khi làm bài Lớp 7: + Tuần 26, tiết 102, bài Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu + Tuần 26, tiết 102, bài Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu ( luyện tập) Thời gian luyện tập ít Thêm tiết luyện tập Lớp 8: + tuần 16, tiết 61, bài Thuyết minh một thể loại văn học + Tuần 25, tiết 99, bài Ôn tập về luận điểm + tuần 26, tiết 102, bài Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm; tiết 103-104 Viết bài số 6 (văn nghị luận) Kiến thức gần gũi và thiết thực với học sinh, tích hợp với phần văn bản và tập làm văn ở lớp 9 nhưng thời lượng ít và không có bài kiểm tra riêng Khoảng cách giữa ôn, luyện và viết bài ngắn ( trong khi học sinh phải nhớ lại văn nghị luận học ở lớp 7); bài viết kém chất lượng. Thêm tiết luyện nói và nên có thêm một số dạng đề về thuyết minh tác giả, tác phẩm (giúp học sinh phân biệt với nghị luận, phân tích tác phẩm) và nên có bài kiểm tra riêng để rèn luyện kĩ năng cho HS Tăng thời lượng ôn tập văn nghị luận, phục vụ cho bài viết số 6 và số 7 Lớp 9 + tuần 22, tiết 108, bài Nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí + tuần 23, tiết 114, bài Cách làm bài văn nghi luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí + tuần 27, tiết 134-135, bài viết Tập làm văn số 7 Chương trình đưa ra 2 tiết lí thuyết và cho 10 đề trong tiết 114, trong khi phần kiểm tra đánh giá không có đề thuộc dạng bài này (thi học kì lại có) Học sinh thiếu thời gian và điều kiện thực hành - Thời gian thực hành là một tiết Luyện nói nhưng kiểu đề đa dạng và lượng đề khá phong phú (16 đề) và dung lượng kiến thức quá rộng (truyện , thơ lớp 8 và 9) gây khó khăn cho học sinh khi ôn tập và giáo viên klhi ra đề. Thêm tiết luyện nói cho dạng bài Nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí Chuyển bài viết số 5 xuống sau hai bài học này (kiểm tra 2 dạng bài: Nghị luận về một sự việc, hiện tựơng trong đời sống và Nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí) Thêm tiết Luyện tập cho dạng bài Nghị luận văn học . 2.2.Vieäc boá trí caùc baøi vieát soá 1 phaân moân Laøm vaên Chöông trình Ngöõ vaên môùi ñöôïc caáu taïo theo hai voøng ñoàng taâm naâng cao. Nhö vaäy vieäc hoïc sinh phaûi naém vöõng kieán thöùc lôùp döôùi ñeå tieáp nhaän kieán thöùc cuûa lôùp treân laø ñieàu baét buoäc. Nhöng treân thöïc teá hoïc sinh vuøng noâng thoân sau ba thaùng nghæ heø haàu nhö khoâng coøn laïi chuùt gì cuûa kieán thöùc cuõ.Neân ñaõ xaûy ra tình traïng hoïc sinh lôùp 7, 8 , 9 khi phaûi vieát baøi laøm vaên soá 1 ngay trong tuaàn thöù 3 cuûa naêm hoïc ñaõ khoâng bieát vieát gì bôûi caùc em chaúng coøn nhôù gì ñeán phöông thöùc mieâu taû( hoïc ôû lôùp 6),phöông thöùc laäp luaän ( ñaõ hoïc ôû lôùp 7) vaø phöông thöùc thuyeát minh (ñaõ hoïc ôû lôùp 8) ñeå aùp duïng vaøo baøi vieát cuøa mình.Cho duø giaùo vieân ñaõ nhaéc laïi trong 2 tuaàn ñaàu nhöng vaãn chöa ñuû ñeå khaéc saâu kieán thöùc cho caùc em. Trong khi ñoù 2 tuaàn ñaàu tieân cuûa naêm hoïc noäi vieäc oån ñònh neàn neáp hoïc taäp ñaõ chieám khoâng ít thôøi gian. Đề xuất chỉnh lí : đưa bài viết số 1 của các lớp 7, 8 ,9 xuống tuần 5 Thôøi löôïng phaân boá chöa hôïp lí ôû moät soá baøi: Cụ thể Chương/bài/trang Nội dung góp ý Đề xuất chỉnh lí Ngöõ vaên 9 + tuần 1,2,3 tiết 3,8 , 13 chỉ học Caùc phöông chaâm hoäi thoaïi và tuần 19, tiết 93 , bài Khởi ngữ + tuần 26, tiết 127 , bài Ôn tập thơ + tuần 29, tiết 143 , bài Ôn tập truyện + tuần 28, tiết 137-137-137 , bài đhướng dẫn đọc thêm Bến quê - Thời lượng nhiều -Thời lượng ít -Thời lượng ít - Thời lượng nhiều - Phân bố thời gian cho hợp lí hoặc dạng bài tập Các trường hợp sử dụng khởi ngữ và các phương châm hội thoại - Tăng thời lượng ôn tập thơ và truyện, - điều chỉnh đọc thêm Bến quê xuống còn 2 tiết là hợp lí Söï phaân boá khoâng hôïp lí naøy naèm raûi raùc ôû taát caû caùc khoái lôùp gaây khoâng ít khoù khaên cho giaùo vieân khi phaûi ñaûm baûo ñuùng tieán ñoä cuûa chöông trình. Bieát raèng coù theå linh ñoäng ñieàu chænh thôøi löôïng giöõa caùc tieát daïy nhöng treân thöïc teá vieäc naøy khaù khoù khaên vì trong tuaàn hoïc maø caàn coù söï ñieàu chænh thì laïi khoâng coù ñieàu kieän bôûi caùc tieát khaùc thôøi gian cuõng ñaõ vöøa ñuû. Thứ tự các bài các tiết trong chương trình Thứ tự các bài các tiết trong chương trình sau nhiều lần chỉnh lí đã không còn theo thứ tự trong sách giáo khoa. Thậm chí có bài khoảng cách khá xa (bài ở sau thì học trước, bài trước học sau). Mặc dù được giáo viên bộ môn báo trước chương trình cả tuần , song điều nàyvẫn gây khó khăn cho học sinh khi chuẩn bị bài. Hơn nữa nó còn phá vỡ mạch và mục tiêu tích hợp giữa ba phân môn của người biên soạn sách. Sự thay đổi của chương trình Một vấn đề nữa là chương trình thay đổi liên tục từ học chính sang học thêm , từ một tiết sang hai tiết…. cũng là một khó khăn cho giáo viên còn đang trên con đường tìm tòi phương pháp Đề xuất Các cấp lãnh đạo có thể nghiên cứu, xem xét , điều chỉnh các vấn đề còn hạn chế trên của chương trình Đánh giá sách giáo khoa của từng môn học Ưu điểm 1.1.Tính khoa học và sư phạm của sách a.Về nội dung sách Thể hiên đúng mục tiêu, yêu cầu trong chương trình môn học Kiến thức mang tính hiện đại và cập nhật Có độ chính xác cao Bảo đảm tính hệ thống của kiến thức Thiết thực và sát thực với thực tiễn Việt Nam Cân đối giữa nội dung lí thuyết và yêu cầu thực hanhfhoox trợ tốt cho GV và HS đổi mới phương pháp dạy và học Tương đối phù hợp với trình độ của GV và HS , với điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường và thời lượng dạy học Phụ chú: xem nội dung kiến thức cần truyền thụ và mối liên hệ giữa các phân môn trong toàn cấp NHÖÕNG KIEÁN THÖÙC TROÏNG TAÂM CAÀN TRUYEÀN THUÏ LÔÙP 6 Phaàn Vaên hoïc Taùc phaåm töï söï Naém ñöôïc ñaëc ñieåm theå loaïi cuûa nhöõng vaên baûn ñöôïc hoïc: Truyeän daân gian (Truyeàn thuyeát, coå tích, truyeän cöôøi, truyeän nguï ngoân) Truyeän kí Trung ñaïi;Kí hieän ñaïi; Truyeän vieát cho thieáu nhi;Thô coù yeáu toá töï söï vaø mieâu taû. Hieåu ñöôïc giaù trò noäi dung ngheä thuaät cuûa caùc vaên baûn. + Phaûn aùnh öôùc mô caùi thieän chieán thaéng caùi aùc. + Ñeà cao aân nghóa, troïng ñaïo lí laøm ngöôøi. + Tình yeâu cuoäc soáng, con ngöôøi, queâ höông ñaát nöôùc. Vaên baûn nhaät duïng Naém ñöôïc khaùi nieäm vaên baûn nhaät duïng Hieåu vaø yù thöùc ñöôïc nhöõng vaán ñeà ñöôïc ñeà caäp ñeán trong caùc vaên baûn nhaät duïng: Di tích lòch söû, vaên hoaù, danh lam thaéng caûnh, thieân nhieân vaø con ngöôøi. Phaàn Tieáng vieät Hieåu ñöôïc caáu taïo töø, nghóa cuûa töø,töø nhieàu nghóa vaø hieäu töôïng chuyeån nghóa cuûa töø. Naém ñöôïc khoaûng 50 yeáu toá Haùn Vieät chæ caùc söï vaät, söï vieäc, haønh ñoäng traïng thaùi thích hôïp vôùi vaên töï söï mieâu taû vaø bieåu caûm. Nhaän bieát vaø hieåu ñöôïc vai troø taùc duïng cuûa moät soá bieän phaùp tu töø töø vöïng : aån duï, nhaân hoaù, so saùnh., hoaùn duï... Coù kieán thöùc veà töø loaïi: danh töø, ñoäng töø, tính töø, löôïng töø, soá töø, loaïi töø, chæ töø... Tieáp nhaän kieán thöùc veà cuïm töø, caùc kieåu caâu traàn thuaät vaø moät soá dấu caâu thöôøng söû duïng: daáu chaám, chaám phaåy, daáu chaám than, daáu hoûi. Phaàn Laøm vaên Coù khaùi nieäm chung veà vaên baûn, phaân bieät giöõa vaên baûn vieát vaø vaên baûn noùi. Hieåu sô löôïc veà caùc phöông thöùc bieåu ñaït. Vaên baûn töï söï Ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn töï söï; söï vieäc vaø nhaân vaät ; chuû ñeà vaø daøn yù; lôøi vaên vaø ñoaïn vaên;ngoâi keå vaø thöù töï keå. Vaän duïng kieán thöùc ñeå keå chuyeän ñôøi thöôøng, keå saùng taïo vaø töôûng töôïng, toùm taét truyeän, keå laïi chuyeän bằng caû vaên baûn vieát vaø noùi. Vaên baûn mieâu taû Ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn mieâu taû, reøn luyeän caùc kó naêng cô baûn ñeå vieát vaên baûn mieâu taû: quan saùt, nhaän xeùt, töôûng töôïng, so saùnh. Naém phöông phaùp laøm vaên taû caûnh, taû ngöôøi. Thöïc haønh vieát baøi vaên taû caûnh taû ngöôøi mieâu taû saùng taïo keát hôïp vôùi vaên keå chuyeän. Vaên baûn ñieàu haønh Naém khaùi quaùt veà vaên baûn ñieàu haønh. Bieát vieát ñôn. LÔÙP 7 Phaàn Vaên hoïc Taùc phaåm tröõ tình Naém vöõng kieán thöùc veà ñaëc ñieåm theå loaïi cuûa caùc vaên baûn tröõ tình ñöôïc hoïc (Thô ca daân gian, thô tröõ tình Trung ñaïi, thô Ñöôøng, thô vaø tuyø buùt hieän ñaïi) Naém ñöôïc nhöõng bieåu hieän cuï theå cuûa caùc ñaëc ñieåm theå loaïi ôû caùc taùc phaåm ñaõ hoïc( caùch thöùc tröõ tình, veû ñeïp cuûa ngoân ngöõ thô ca, vai troø cuûa caùc bieän phaùp tu töø trong caùc taùc phaåm tröõ tình). Nhaän bieát vaø phaân bieät roõ ca dao- thô luïc baùt;Thô Ñöôøng – thô hieän ñaïi;thô Ñöôøng – thô ñöôøng luaät;thô chöõ Haùn – thô chöõ Noâm; caùc theå thô:Thaát ngoân, nguõ ngoân, töù tuyeät, baùt cuù. Hieåu caùc chuû ñeà chính cuûa ca dao daân ca:Tình caûm gia ñình, tình yeâu queâ höông ñaát nöôùc, than thaân vaø chaâm bieám. Chuû ñeà chính cuûa thô Trung ñaïi Vieät Nam:Tinh thaàn yeâu nöôùc vaø tinh thaàn nhaân ñaïo. Chuû ñeà chính cuûa thô Hieän ñaïi Vieät Nam: Tình yeâu thieân nhieân, yeâu queâ höông ñaát nöôùc, yeâu cuoäc soáng. Chuû ñeà chính cuûa thô Ñöôøng: ca ngôïi veû ñeïp vaø tình yeâu thieân nhieân, queâ höông , tinh thaàn nhaân ñaïo. Taùc phaåm nghò luaän Naém vöõng ñaëc tröng vaø noäi dung cuûa caùc taùc phaåm nghò luaän ñöôïc hoïc.Thaáy ñöôïc veû ñeïp cuûa ngheä thuaät laäp luaän: Heä thoáng luaän ñieåm, luaän cöù, caùch thöùc laäp luaän chaët cheõ, ngaén goïn saùng suûa giaøu söùc thuyeát phuïc. Taùc phaåm töï söï Naém ñöôïc noäi dung , ngheä thuaät chính cuûa moät soá truyeän ngaén Vieät Nam hieän ñaïi ñaàu theá kæ XX – 1930 vôùi hai ngoøi buùt tieâu bieåu cho ngheä thuaät mieâu taû chaâm bieám laø Phaïm Duy Toán vaø Nguyeãn Aí Quoác. Nhaät duïng YÙ thöùc veà caùc vaán ñeà thieát thöïc ñoái vôùi cuoäc sống :Gia ñình vaø nhaø tröôøng, treû em vaø phuï nöõ, vaán ñeà veà giaùo duïc. Kòch Hieåu ñöôïc ñaëc tröng cuûa Cheøo- moät theå loaïi cuûa saân khaâu daân gian...Naém ñöôïc noäi dung cuûa ñoaïn trích “Noãi oan haïi choàng”. Phaàn Tieáng vieät Naém vöõng caùc kieán thöùc töø vöïng: töø gheùp, töø laùy, ñaïi töø, töø Haùn Vieät, quan heä töø, töø traùi nghóa, töø ñoàng aâm... Naém vöõng kieán thöùc veà caùc pheùp tu töø töø vöïng: thaønh ngöõ, ñieäp ngöõ, chôi chöõ, lieät keâ. Kieán thöùc veà ñaëc ñieåm cuûa caùc loaïi caâu, thaønh phaàn caâu: Caâu ruùt goïn, caâu ñaëc bieät, caâu chuû ñoäng, caâu bò ñoäng, traïng ngöõ...Coù khaû naêng nhaän dieän vaø vaän duïng. Caùc caùch thöùc chuyeån ñoåi caâu: Ruùt goïn vaø môû roäng. Vai troø vaø taùc duïng cuûa moät soá dấu caâu :daáu gaïch ngang vaø daáu chaám löûng… Phaàn Laøm vaên Caùc kieán thöùc veà vaên bieåu caûm: Theá naøo laø vaên bieåu caûm, ñaëc ñieåm cuûa vaên bieåu caûm, caùc yeáu toá töï söï vaø mieâu taû trong vaên bieåu caûm, caùch thöùc theå hieän tình caûm vaø thaùi ñoä trong vaên bieåu caûm, caùc kó naêng laøm moät baøi vaên bieåu caûm veà söï vaät, söï vieäc, con ngöôøi vaø taùc phaåm vaên hoïc. Naém ñöôïc ñaëc tröng cuûa phöông thöùc bieåu ñaït laäp luaän: Luaän ñieåm, luaän cöù vaø caùc pheùp laäp luaän. Coù kó naêng laøm baøi vaên nghò luaän giaûi thích, chöùng minh veà moät vaán ñeà chính trò xaõ hoäi, vaên hoïc. Bieát caùch laøm vaên baûn ñeà nghò, baùo caùo. LÔÙP 8 Phaàn Vaên hoïc Taùc phaåm töï söï Naém ñöôïc noäi dung cuï theå vaø veû ñeïp cuûa caùc taùc phaåm töï söï ñöôïc hoïc trong chöông trình: coát truyeän, nhaân vaät, caùc chi tieát tieâu bieåu, ngoân ngöõ keå chuyeän, veû ñeïp cuûa caùc hình töôïng, caùc nhaân vaät ñieån hình... Taùc phaåm tröõ tình Naém ñöôïc noäi dung cuï theå vaø veû ñeïp cuûa caùc taùc phaåm tröõ tình ñöôïc hoïc: noäi dung tröõ tình, caùch thöùc tröõ tình, veû ñeïp cuûa ngoân ngöõ thô ca, vai troø vaø taùc duïng cuûa caùc bieän phaùp tu töø trong caùc taùc phaåm tröõ tình...Ñaëc bieät söï caùch taân caû veà noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa caùc baøi thô môùi.So saùnh vôùi thô truyeàn thoáng ñeå böôùc ñaàu naém ñöôïc moät soá ñaëc ñieåm cuûa thô môùi, töø ñoù bieát caùch caûm thuï vaø phaân tích thô môùi. Taùc phaåm nghò luaän Thaáy ñöôïc tö töôûng yeâu nöôùc , tinh thaàn choáng xaâm laêng vaø loøng töï haøo daân toäc cuûa cha oâng qua nhöõng aùng vaên chính luaän noåi tieáng. Nhöõng hình thöùc laäp luaän raát chaët cheõ, saéc saûo vôùi gioïng vaên ñanh theùp, huøng hoàn. Hieåu ñaëc tröng cuûa caùc theå loaïi nghò luaän coå: hòch, caùo, chieáu, bieåu; ñaëc ñieåm veà hình thöùc nhö boá cucï, caâu vaên bieàn ngaãu... Vaên baûn nhaät duïng Hieåu ñöôïc tính caáp baùch cuûa caùc vaán ñeà veà daân soá, moâi tröôøng, caùc teä naïn xaõ hoäi... Kòch: Nhöõng khaùi nieäm tieáp theo veà kòch: söï phaân chia cuûa caùc theå loaïi trong kòch, caáu truùc cuûa moät vôû kòch vaø noäi dung cuûa trích ñoaïn haøi kòch Phaùp noåi tieáng. Phaàn Tieáng vieät Naém caùc lôùp töø vaø nghóa cuûa töø: tröôøng töø vöïng; töø töôïng hình, töôïng thanh;töø ngöõ ñòa phöông vaø bieät ngöõ xaõ hoäi;trôï töø;thaùn töø vaø tình thaùi töø... Caùc bieän phaùp tu töø töø vöïng: noùi giaûm, noùi traùnh. Caùc kieåu caâu: Caâu gheùp, caâu nghi vaán, caâu caàu khieán, caâu traàn thuaät, caâu phuû ñònh... Heä thoáng daáu caâu: daáu ngoaëc ñôn, ngoaëc keùp, daáu hai chaám. Muïc ñích cuûa vieäc löïa choïn traät töï töø trong caâu. Haønh ñoäng noùi vaø caùc kieåu haønh ñoäng noùi: trình baøy, hoûi, hoûi, ñieàu khieån, höùa heïn, boäc loä caûm xuùc...;vai xaõ hoäi vaø löôït lôøi trong hoäi thoaïi. Bieát vaän duïng caùc kieán thöùc tieáng Vieät khi vieát vaø ñoïc hieåu caùc vaên baûn cuõng nhö trong giao tieáp haøng ngaøy. Phaàn Laøm vaên Vaên baûn töï söï keát hôïp vôùi mieâu taû vaø bieåu caûm Naém ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn töï söï keát hôïp vôùi mieâu taû vaø bieåu caûm. Nhaän ra caùc yeáu toá mieâu taû vaû bieåu caûm trong vaên baûn töï söï Bieát caùch laøm moät baøi vaên töï söï keát hôïp vôùi mieâu taû vaø bieåu caûm. Vaên baûn thuyeát minh Naém ñöôïc ñaëc ñieåm, yeâu caàu, caùc phöông phaùp thuyeát minh... Bieát caùch laøm moät baøi vaên thuyeát minh: thuyeát minh veà moät phöông phaùp, moät ñoà vaät, giôùi thieäu moät danh lam thaéng caûnh, moät theå loaïi vaên hoïc... Vaên baûn nghò luaän Naém ñöôïc söï keát hôïp cuûa caùc yeáu toá töï söï, mieâu taû, bieåu caûm vaø taùc duïng cuûa chuùng trong vaên nghò luaän. Bieát caùch laøm moät baøi vaên nghò luaän coù söû duïng caùc yeáu toá töï söï, mieâu taû vaø bieåu caûm. Vaên baûn ñieàu haønh Bieát laøm vaên baûn thoâng baùo, töôøng trình vaø söûa loãi thöôøng gaëp trong caùc vaên baûn ñieàu haønh. LÔÙP 9 Phaàn Vaên hoïc Taùc phaåm töï söï Truyeän Trung ñaïi: Naém ñöôïc ñaëc tröng cuûa caùc theå loaïi: Tuyø buùt, tieåu thuyeát chöông hoài, truyeàn kì, truyeän Noâm. Hieåu giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa nhöõng taùc phaåm ñöôïc hoïc. Naém caùc chuû ñeà: + Phaûn aùnh hieän thöïc xaõ hoäi phong kieán thoái naùt. + Soá phaän ngöôøi phuï nöõ trong xaõ hoäi phong kieán. + Hình töôïng ngöôøi anh huøng. Truyeän hieän ñaïi:Kieán thöùc veà moät soá taùc phaåm vaên xuoâi tieâu bieåu sau 1945: Taùc gæa, theå loaïi, toùm taét coát truyeän, giaù trò noäi dung ngheä thuaät.Moät soá chuû ñeà: + Tình yeâu laøng yeâu nöôùc + Veû ñeïp cuûa con ngöôøi lao ñoäng môùi +Tình caûm gia ñình trong chieán tranh Truyeän nöôùc ngoaøi: Hieåu theâm veà caùc neàn vaên hoïc noåi tieáng cuûa theá giôùi: Trung quoác, Myõ, Phaùp, Nga...vôùi caûm höùng chính laø chuû nghóa nhaân ñaïo. Taùc phaåm tröõ tình Hieåu vaø nhôù ñöôïc chính xaùc noäi dung tö töôûng, tình caûm caûm xuùc cuûa töøng baøi thô vaø phaân tích ñöôïc maïch vaän ñoäng cuûa tình caûm, caûm xuùc ôû moãi baøi thô. Thaáy ñöôïc taùc duïng cuûa caùc bieän phaùp ngheä thuaät noåi baät ôû moãi baøi. Hieåu vaø phaân tích ñöôïc buùt phaùp xaây döïng hình aûnh vaø nhöõng hình aûnh ñaëc saéc ôû moãi baøi. Neâu ñöôïc caûm nghó veà baøi thô hoaëc hình töôïng tröõ tình noåi baät trong moãi baøi. Taùc phaåm nghò luaän Hieåu ñöôïc nhöõng vaán ñeà veà xaõ hoäi vaø vaên hoïc ñöôïc ñeà caäp ñeán trong caùc vaên baûn nghò luaän. Thaáy ñöôïc ngheä thuaät laäp luaän, töø ñoù reøn theâm kó naêng veà vaên laäp luaän. Vaên baûn nhaät duïng YÙ thöùc ñöôïc vai troø traùch nhieäm cuûa baûn thaân ñoái vôùi caùc vaán ñeà cuûa coäng ñoàng: Choáng chieán tranh baûo veä hoaø bình, Hoäi nhaäp vôùi theá giôùi vaø giöõ gìn baûn saéc vaên hoaù daân toäc, Quyeàn soáng cuûa con ngöôøi. Kòch Hieåu theâm veà kòch: xung ñoäi kòch, caùch taïo tình höoáng, phaùt trieån maâu thuaãn, dieãn taû haønh ñoäng , theå hieän noäi taâm tính caùch nhaân vaät. Naém ñöôïc noäi dung cuûa hai ñoaïn trích. Phaàn Tieáng vieät Treân neàn taûng kieán thöùc ñaõ hoïc naém caùc kieán thöùc môùi veà caû töø vöïng, ngöõ phaùp, hoäi thoaïi nhö: phöông chaâm hoäi thoaïi, daãn tröïc tieáp vaø giaùn tieáp, söï phaùt trieån cuûa töø vöïng, thuaät ngöõ, khôûi ngöõ, caùc thaønh phaàn bieät laäp, lieân keát caâu vaø lieân keát ñoaïn vaên, nghóa töôøng minh vaø haøm yù...Töø ñoù coù theå nhaän ñieän vaø vaän duïng trong quaù trình söû duïng ngoân ngöõ. Khaéc saâu kieán thöùc veà töø vöïng vaø ngöõ phaùp tieáng Vieät toaøn caáp qua caùc baøi oân taäp toång keát. Phaàn Laøm vaên Tieáp tuïc tieáp thu kieán thöùc veà vaên thuyeát minh vôùi caùc noäi dung môû roäng hôn: keát hôïp söû duïng bieän phaùp ngheä thuaät vaø yeáu toá mieâu taû . Veà vaên baûn töï söï kieán thöùc ñöôïc truyeàn thuï naâng cao : töï söï keát hôïp vôùi nghò luaän vaø mieâu taû noäi taâm, ñoái thoaïi , ñoäc thoaïi vaø ñoäc thoaïi noäi taâm.;ngöôøi keå chuyeän trong vaên baûn töï söï... Naâng cao kieán thöùc veà vaên baûn laäp luaän veà caû nghò luaän xaõ hoäi vaø nghò luaän vaên chöông Bieát keát hôïp caùc phöông thöùc bieåu ñaït ñaõ hoïc trong toaøn caáp khi vieát moät vaên baûn. Bieát thaûo moät soá vaên baûn haønh chính coâng vuï coù tích chaát phöùc taïp hôn: Bieân baûn, hôïp ñoàng, thö (ñieän) chöùc möøng vaø thaêm hoûi. PHAÂN TÍCH MOÁI LIEÂN HEÄ GIÖÕA CAÙC PHAÂN MOÂN TRONG TOAØN CAÁP Chöông trình khaúng ñònh laø laáy 6 kieåu vaên baûn laøm truïc ñoàng quy : Töï söï, mieâu taû, bieåu caûm, laäp luaän (nghò luaän), thuyeát minh vaø ñieàu haønh (haønh chính – coâng vuï). Hoïc sinh seõ phaûi thaønh thaïo 4 kó naêng Nghe – Noùi – Ñoïc - Vieát vaø naêng löïc tieáp nhaän, taïo laäp 6 kieåu vaên baûn noùi treân. Nhö vaäy caáu truùc cuûa noäi dung chöông trình seõ ñöôïc bieân soaïn theo höôùng tích hôïp : Ba phaân moân Vaên hoïc – Tieáng vieät – Laøm vaên coù moái lieân heä heát söùc chaët cheõ, phuï thuoäc vaøo nhau, cuøng laøm saùng toû cho nhau. Töø ñoù maø heä thoáng vaên baûn chung seõ ñöôïc löïa choïn chuû yeáu theo heä thoáng caùc theå loaïi taùc phaåm vaø phaûi coù nhöõng ñieåm chung thuaän lôïi cho vieäc daïy caû 3 phaân moân. Nhöng caàn phaûi xaùc ñònh roõ trong moät tieát daïy khoâng phaûi nhöõng kieán thöùc cuûa caû 3 phaân moân ñöôïc ñeà caäp moät caùch ñoàng ñeàu maø caàn coù söï choïn loïc ñeå ñaûm baûo ñaëc tröng rieâng cuûa töøng phaân moân. Nghóa laø phaûi tìm ra söï giao thoa kieán thöùc chöù khoâng phaûi laø söï hoaø tan kieán thöùc . Töø ñoù cho hoïc sinh hieåu ñöôïc 3 phaân moân Vaên hoïc – Tieáng vieät – Laøm vaên luoân hieän höõu trong baát kì tieát hoïc naøo vaø ñeå giaûi quyeát moät vaán ñeà naøo ñoù coù theå caùc em caàn phaûi huy ñoäng voán kieán thöùc cuûa caû ba . Qua moãi giôø daïy hoïc sinh ñöôïc reøn luyeän kó naêng töï nhaän thöùc, tìm toøi phaùt hieän nhöõng kieán thöùc ñan xen moät caùch chuû ñoäng vaø tích cöïc. Tuy nhieân khoâng phaûi vaên baûn naøo cuõng ñaùp öùng ñöôïc ñaày ñuû yeâu caàu tích hôïp, cung caáp ñuû döõ lieäu ñeå hoïc Tieáng vieät vaø Laøm vaên. Do ñoù vieäc ñöa ra caùc vaên baûn phu ïvaøo chöông trình la øñeå dung hoaø vaán ñeà naøy, hoaëc coù theå giaùo vieân linh ñoäng laáy caùc vaên baûn tröôùc ñoùñeå khai thaùc cuõng ñaït nhöõng hieåu quaû nhaát ñònh . PHAÂN TÍCH MOÁI LIEÂN HEÄ TRONG TỪNG PHAÂN MOÂN TRONG TOAØN CAÁP a. Phaân moân Vaên hoïc Qua baûng toång hôïp ta raát deã daøng nhaän thaáy troïng taâm cuûa phaân moân vaên hoïc 6 laø vaên baûn töï söï vôùi caùc theå loaïi nhö Truyeän daân gian, Truyeàn thuyeát, Coå tích truyeän cöôøi, Truyeän nguï ngoân, Truyeän trung ñaïi, Truyeän hieän ñaïi, Truyeän thô hieän ñaïi, Kí hieän ñaïi. Vì theá khi bieân soaïn haàu heát caùc theå loaïi treân ñeàu ñöôïc löïa choïn laø caùc taùc phaåm vaên xuoâi, ngay caû caùc taùc phaåm thô thì cuõng laø caùc baøi thô coù yeáu toá mieâu taû vaø töï söï ( ñeå laøm ngöõ lieäu cho Taäp laøm vaên) Ñeán lôùp 7 troïng taâm laïi ñöôùc môû roäng theâm vaên baûn Tröõ tình vaø Nghò luaän neân caùc taùc phaåm ñöôïc ñöa vaøo chöông trình haàu heát laø thô tröõ tình, tuyø buùt vaø caùc taùc phaåm nghò luaän noåi tieáng. Leân lôùp 8 – 9 ( voøng II) caùc theå loaïi treân vaãn ñoùng vai troø chuû ñaïo neân caùc vaên baûn tieâu bieåu cho caùc thôøi kì lòch söû vaên hoïc laïi ñöôïc tuyeån choïn ñoàng thôøi ñöôïc khai thaùc saâu