Chuyên đề Địa lí Lớp 6 - Chuyên đề 2: Khí quyển (Tiếp theo)

Chủ đề bám sát Chuyên đề 2 khí quyển Tiếp I.Mục tiêu: - Biết được thành phần của lớp vỏ khí, trình bày được vị trí đặc điểm của các tầng trong lớp vỏ khí. Biết vị trí và vai trò của lớp ô zôn trong tầng bình lưu. - Giải thích được nguyên nhân hình thành của các khối khí nóng, khối khí lạnh và lục địa, đại dương. - Biết sử dụng hình vẽ để trình bày các tầng của lớp vỏ khí, vẽ được biểu đồ tỉ lệ các thành phần của khối khí. II. Các thiết bị dạy và học - Tranh vẽ về các tầng của lớp vỏ khí. - Bản đồ các khối khí hoặc bản đồ tư nhiên thế giới. III. Tiến trình bài giảng 1. ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra. 3. Giới thiệu. 4. Bài mới Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt Trong một năm, ở Bắc bán cầu, tháng nào có nhiệt độ không khí cao nhất?Tháng nào thấp nhất?Vì sao? Trên bề mặt Trái đất, xích đạo có phải là nơi có nhiệt độ cao nhất không? Tại sao?Nơi nào có nhiệt độ cao nhất?Nơi nào có nhiệt độ thấp nhất? Tình trạng phân bố đất và biển trên trái đất đã tác động đè nén khí hậu như thế nào? Độ cao địa hình có ảnh hưởng như thế nào đến khí hậu ? Tại sao áp suất không khí giảm theo độ cao? Tại sao ở nước ta có giố phơn tây nam ?trên trái đất những nơi nào có gió phơn? Tại sao các cao áp cao nằm ở cận chí tuyến và ở địa cực ,còn đai áp thấp nằm ở xích đạo và ôn đới ? Tháng có nhiệt độ cao nhất là tháng 7, tháng có nhiệt độ thấp nhất là tháng1. Trong vận động tự quay của trái đất quanh Mặt trời, ở nửa cầu Bắc từ ngày 21 tháng 3 đến ngày 21 tháng 6, Mặt trời lên cao dần, ngày dài dần, cường độ bức xạ Mặt trời ngày càng lớn dần, mặt đất thu càng nhiều nhiệtvà bức xạ càng nhiều. Đến tháng 7 nhiệt độ lên cao nhất. Trái lại, từ ngày 23 tháng 9 đến 21 tháng 12, Mặt trời xuống thấp dần, ngày ngắn dần, cường độ bức xạ Mặt trời càng nhỏ dần, mặt đất thu ít nhiệt dần và bức xạ ngày càng kém. Đến tháng 1 nhiệt độ xuống thấp nhất. . Xích đạo không phải là nơi có nhiệt độ cao nhất, vì chủ yếu ở đây là biển hoặc rừng rậm, hơi nước bốc lên nhiều, mặt đất và không khí kém trong, tiếp nhận một lượng nhiệt không lớn như ở hoang mạc. Nơi có nhiệt độ cao nhất là trên các lục địa ở ven các chí tuyến, đặc biệt là các hoang mạc. Thành phố Ma-xau ở Đông Phi, ở vào khoảng vĩ độ 16oB là nơi có nhiệt độ trung bình năm cao nhất Trái Đất (30,2oC). Nơi có nhiệt độ thấp nhất là ở giữa các lục địa, gần địa cực. ậ đây nhiệt độ còn thấp hơn ở cực. ậ trung tâm Grơn-len, trên độ cao 3030m, nhiệt độ trung bình năm là -30,2oC . - Làm sinh ra khí hậu hải dương và lục địa .những bộ phận lãnh thổ chịu ảnh hưởng của biển ,ít nóng về mùa hạ ,ít lạnh về mùa đông ,biên độ nhiệt trong năm không cao ,có nhiều mưa khí hậu điều hoà .những bộ phận lãnh thổ ở sâu trong nội địa ,mùa hạ nóng hơn,mùa đông lạnh hơn ,biên độ nhiệt lớn,ít mưa,khí hậu cực đoan. - Quyết định đến việc hình thành các khu khí áp nhiệt tính làm sinh ra gió mùa .ví dụ:ở vùng đông bắc châu á,không khí rất lạnh về mùa đông đã tạo nên khu vực cao áp xi-bia;ở vùng tây á và trung á,không khí rất nóng về mùa hạ đã tạo nên ccs khu áp thấp I-ran,ấ độ - Trong phạm vi nhỏ và thời gian ngắn ,làm sinh ra gió đât-biển.ban ngay các lơp không khí gần mặt đất bị đốt nóng ,nở ra làm giảm áp suất ,hút gió từ biển thổi vào .ban đêm không khí trên mặt đất nguội nhanh hơn ,co lại làm tăng áp suất, gió thổi từ đất ra biển. - Càng lên cao,không khí càng loãng ,khí áp và nhiệt độ đều giảm .không khí khô cứ lên cao 100m thì giảm đi 1oC;ngược lại khi xuống thấp cứ 100m, tăng lên 1oC.không khí ẩm giảm 0,6oC khi lên cao 100m.trung bình cứ lên cao 10m,cột thuỷ ngân trong áp kế lai hạ xuống 1mm. - Gió ẩm thổi lên cao,nhiệt độ giảm đi ,độ ẩm tương đối giảm và gây mưa .như vậy,độ cao đã làm tăng lượng mưa .tuy nhiên chỉ có mưa đến một độ cao nhất định .trrên cao hơn nữa hơi ẩm tạo thành sương mù ,mưa phùn,mua đá, mưa tuyết . - Hai sườn khác nhau của núi ,nếu ở nhiệt đới , không có sự khác nhau lắm về cương độ bức xạ mặt trời, nhưng ở ôn đới thì sườn quay về phía địa cực nhận được lượng bức xạ mặt trời kém hơn, kéo theo sự khác nhau về cảnh quan so với sườn quay về mặt xích đạo .lượng mưa phân bố ở hai sườn cũng khác nhau sườn đón gió mưa nhiêu hơn sườn khấu gió. . Khí áp là sức nén của không khí lên bề mặt trái đất .càng lên cao độ dày lớp không khí càng mỏng ,nên áp lực nó tác dụng sẽ càng nhỏ ,do đó khí áp càng giảm.theo độ cao khí áp giảm như sau: - ở độ cao 5 km ,khí áp giảm 2 lần so với mực nước biển;10 km-giảm 4 lần;15 km –giảm 8 lần;20 km – giảm 18 lần. - trên bề mặt trái đất trung bình cứ lên cao 10 km khí áp giảm 1mm thuỷ ngân hay 1,3 miliba,hay bằng 1,3 héc tô pa-xcan(hpa). .. Khoảng từ tháng tư đến tháng chín,gió từ vịnh bengan,có nguồn gốc biển,nóng ẩm ,thổi nên các cao nguyên và sườn tây trường sơntheo hướng tây nam .cứ lên 100 m, giảm đi 0,6oC, gây mưa .ở các đồng bằng trung bộ ,vào lúc này là mùa khô ,có những áp thấp sâu(do mặt đất bị đốt nóng) hút gió tây nam xuống.do đã trút mưa ở sườn tây nên gió khô ,cứ xuông 100m tăng 1oC, xuống đến đồng bằng thí rất nóng. Như vậy gió Tây nam khô nóng gây ra chủ yếu do địa hình .trên trái đất loại gió này thường gặp ở các miền chân núi.khí hậu học gọi là phơn theo tiếng gọi của loại gió am-pơ thổi xuống các thung lũng thuỵ suỹ và nam đức. . Chế độ gió trong khí quyển có sự tuần hoàn ở phía dưới và bên trên tầng đối lưu.phía dưới sát với bề mặt trái đất có gió tín phong và gió mùa ở nhiệt đới ,gió tây ở ôn đới và gió đông ở gần địa cực .ở trên cao không khí chuyển động theo chiêu ngược lại .không khí bốc lên ở trên xích đạo ,làm cho sát mặt bên dưới có áp thấp .không khí dồn xuông ở vĩ tuyến 30o và địa cực gây lên áp cao sát mặt bên dưới