Đề cương ôn tập học kì II môn Ngữ Văn Lớp 7 - Năm học 2018-2019 - Trường THCS Hòa Nam

Trường THCS Hòa Nam GV: Nguyễn Văn Huy ĐỀ CƢƠNG ÔN TẬP MÔN NGỮ VĂN 7- HỌC KÌ 2 – NĂM HỌC: 2018 – 2019 A. Phần văn bản tt Văn bản Nội dung Nghệ thuật Ý nghĩa Tục ngữ về -Những câu tục ngữ nói về cách đo -Sử dụng cách diễn đạt ngắn Không ít những câu tục 1 thiên nhiên thời gian dự báo thời tiết quy luật gọn cô đúc, kết cấu diễn đạt ngữ về thiên nhiện và và lao động nắng mưa, gió bão Mùa vụ kĩ thuật theo kiểu đối xứng, nhân lao động sản xuất là sản xuất cấy trồng chăn nuôi thể hiện sự đúc quả, hiện tượng ứng sử và những bài học quý giá kết những kinh nghiệm quý báu của cần thiết, tạo vần nhịp cho của nhân dân ta. nhân dân ta về thiên nhiên và lao câu văn dễ nhớ dễ vận dụng động sản xuất 2 Tục ngữ về - Tục ngữ thể hiện sự tôn vinh giá trị -Sử dụng cách diễn đạt ngắn Không ít những câu tục con người con người như đạo lí,lẽ sống nhân gọn cô đúc, Sử dụng các ngữ là những kinh và xã hội văn phép so sáh, ẩn dụ đối, điệp nghiệm quý báu của -Tục ngữ còn là những bài học,lời ngữ, tạo vần nhịp cho câu nhân dân ta về cách khuyên về cách ứng xử cho con văn dễ nhớ dễ vận dụng sống và cách đối nhân người ở nhiều lĩnh vực như: đấu xử thế tranh xã hôi, quan hệ xã hội. 3 Tinh thần Dân ta có một lòng nồng nàn yêu -Xây dựng luận điểm ngắn Truyền thống yêu nước yêu nước nước đó là truyền thống quý báu. gọn xúc tích, lập luận chặt của nhân dân ta cần của nhân Truyền thống ấy được thể hiện trong chẽ, dẫn chứng toàn diện, được phát huy trong dân ta ( Hồ lịch sử chống giặc ngoại xâm và tiêu biểu , chọn lọc. Từ ngữ hoàn cảnh lịch sử mới chí minh) trong cuộc chiến đấu ngày hôm nay. gợi cảm. Câu văn nghị luận để bảo vệ đất nước. Nhiệm vụ của đảng và nhà nước là có hiệu quả. phải phát huy hơn nữa tinh thần yêu - Sử dụng biện pháp liệt kê , nước của toàn dân nêu các biểu hiện lòng yêu nước của nhân dân ta. 4 Đức tính - Đức tính giản dị của Bác được thể Có dẫn chứng cụ thể, lí lẽ - Ca ngợi phẩm chất giản dị của hiện trong đời sống, trong quan hệ bình luận sâu sắc, có sức cao đẹp,đức tính giản Bác Hồ ( với mọi người, trong lời nói và bài thuyết phục. Lập luận theo dị của Chủ Tịch Hồ Chí Phạm Văn viết. trình tự hợp lí. Minh. Đồng) -Đức tính giản dị thể hiện phẩm chất - Bài học về việc học cao đẹp của Hồ Chí Minh với đời tập và rèn luyện noi sống tinh thần phong phú, hiểu biết theo tấm gương đạo sâu sắc quí trọng lao động, với tư đức Hồ Chí Minh tưởng và tình cảm làm nên tầm vóc văn hóa của người. 5 Ý nghĩa văn - Nguồn gốc cốt yếu của văn chương - Có luận điểm rõ ràng,được Văn bản thể hiện quan chương ( là tình cảm, lòng thương người và luận chứng minh bạch đầy niệm sâu sắc của nhà Hoài muôn vật, muôn loài. sức thuyết phục. văn về văn chương Thanh) - Văn chương là hình ảnh của sự sống - Có cách nêu dẫn chứng đa và sáng tạo ra sự sống, gây cho ta dạng: khi trước, khi sau,khi những tình cảm mới, luyện những hòa vào luận điểm, khi là tình cảm vốn có làm cho đời sống một câu chuyện ngắn tình cảm con người trử nên phong - Diễn đạt bằng lời văn giản phú và sâu rộng hơn nhiều. dị , giàu cảm xúc. - Đời sống của con người sẽ rất nghèo nàn nếu không có văn chương. Năm học:2018-2019 1 Trường THCS Hòa Nam GV: Nguyễn Văn Huy 6 Sống chết - Tác phẩm làm tái hiện bức tranh - Xây dựng tình huống tương Phê phán thói bàng mặc bay hiện thực: phản – tăng cấp và kết thúc quan vô trách nhiệm vô ( Phạm Duy + Về tình cảnh của nhân dân trong bất ngờ, ngôn ngữ đối thoại lương tâm đến mức góp Tốn) nạn lụt được miêu tả với nhiều chi ngắn gọ, rất sinh động. phần gây ra nạn lớn tiết chân thực, nói lên tình thế căng - Lựa chọn ngôi kể khách cho nhân dân của quan thẳng cấp bách đe dọa cuộc sống của quan. phụ mẫu- đại diện cho người dân. - Lựa chọn ngôn ngữ kể, tả, nhà cầm quyền thời + Sự lạnh lùng vô trách nhiệm của khắc họa chân dung nhân vật Pháp thuộc; đồng cảm bọn quan lại trong đó đáng chú ý nhất sinh động. xót xa với tình cảnh thê là quan phụ mẫu. thảm của nhân dân lao - Thể hiện sự đồng cảm, thương xót động do thiên tai và người dân trong thiên tai hoạn nạn do thái độ vô trách nhiệm thiên tai đồng thời lên án thái độ tàn của kẻ cầm quyền gây nhẫn của bọn quan lại trước tình cảnh nên. ngàn sâu muôn thảm của nhân dân. 7 Ca Huế trên Ca Huế một hình thức sinh hoạt văn - Viết theo thể bút kí. Ghi chép lại một buổi sông hóa – âm nhạc thanh lịch và tao nhã; - Sử dụng ngôn ngữ giàu ca Huế trên sông Hương( Hà một sản phẩm tinh thần đáng chân hình ảnh, giàu biểu cảm, hương, tác giả thể hiện Ánh Minh) trọng cần được bảo tồn và phát triển thấm đẫm chất thơ. lòng yêu mến, niềm tự Văn bản - Miêu tả âm thanh, cảnh vật hòa đối với di sản văn nhật dụng con người sinh động. hóa độc đáo của Huế, cũng là một di sản văn hóa dân tộc B. Phần tiếng Việt TT Câu Khái niệm Tác dụng Ví dụ 1 Rút gọn - Khi nói hoặc viết, có thể - Làm cho câu gọn hơn, vừa - Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi câu lược bỏ một số thành phần thông tin nhanh hơn, vừa tránh tằm ăn cơm đứng. của câu tạo thành câu rút lặp lại những từ ngữ đã xuất - Bao giờ cậu đi Hà Nội ? gọn hiện ở phía trước - Ngày mai. - Ngụ ý hành dộngđặc điểm nói trong câu là của chung mọi người( Lược bỏ CN) 2 Câu đặc - Câu đặc biệt là câu không - Xác định thời gian nơi chốn - Chim sâu hỏi chiếc lá: biệt cấu tạo theo mô hình chủ diễn ra sự việc được nói đến - Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời ngữ vị ngữ trong đoạn; bạn cho tôi nghe đi! - Liệt kê thông báo về sự tồn - Bình thường lắm, chẳng có gì tại của sự vật hiện tượng đáng kể đâu. - Bộc lộ cảm xúc; gọi đáp 4 Thêm - Về ý nghĩa : TN được - Công dụng: -Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao trạng thêm vào câu để xác định - Xác định hoàn cảnh , điều nhiêu là chim ríu rít. ngữ cho thời gian nơi chốn , nguyên kiện diễn ra sự việc nêu trong - Về mùa đông, lá bàng đỏ như câu nhân, mục đích cách thức câu,góp phần làm cho nội màu đồng hun diễn ra sự việc trong câu. dung câu được đầy đủ chính - Về hình thức:TN có thể xác; đứng ở đầu câu, cuối câu - Nối kết các câu, các đoạn với hay giữa câu.Giữa TN và nhau, góp phần làm cho đoạn CN và VN thường có một văn, bài văn được mạch lạc. quãng nghỉ khi nói hoặc một dấu phẩy khi viết. Năm học:2018-2019 2 Trường THCS Hòa Nam GV: Nguyễn Văn Huy 5 Chuyển - Câu chủ động là câu có -Việc chuyển đổi câu chủ -Tập thể phê bình nó-> Câu chủ đổi câu chủ ngữ chỉ người, vật thực động thành câu bị động( và động. chủ hiện một hoạt động hướng ngược lại chuyển đỏi câu bị - Nó bị tập thể phê bình-> Câu bị động vào người,vật khác( chủ thể động thành câu chủ động )ở động. thành của hoạt động) mỗi đoạn văn đều nhằm liên câu bị - Câu bị động là câu có chủ kết các câu trong đoạn văn động ngữchỉ người, vật được hoạt thành một mạch thống nhất. động của người vật khác hướng vào( chỉ đối tượng hoạt động) 6 Cách Có hai cách: - Một nhà sư vô danh đã xây chuyển -Chuyển từ( Hoặc cụm từ) chỉ đối tượng hoạt động lên đầu ngôi chùa ấy từ thế kỉ XIII đổi câu câu và thêm các từ bị hay được vào sau từ(cụm từ) ấy. -> Ngôi chùa ấy được nhà sư vô CĐ - Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối tượng hoạt động lên đầu câu, danh xây từ thế kỉ XIII. thành đồng thời lược bỏ hoặc biến từ(cụm từ)chỉ chủ thể của hoạt -> Ngôi chùa ấy xây từ thế kỉ câu BĐ động thành một bộ phận không bắt buộc trong câu. XIII. 7 Dùng -Khi nói hoặc viết, có thể - Các thành phần câu như chủ - Chị Ba đến, khiến tôi rất vui và cụm chủ dùng nhữngcụm từ có hình ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ vững tâm. vị để mở thức giống câu đơn bình trong cụm anh từ, tính từ đều rộng câu thường, gọi là cụm chủ-vị( có thể được cấu tạo bằng C-V. - Ông lão cứ nghĩ là C-V)làm thành phần của mình còn chiêm bao. câu hoặc cụm từ để mở rộng câu. 8 Liệt kê - Liệt kê là sắp xếp hàng - Xét theo cấu tạo có thể phân - Trong lớp em có nhiều đồ vật: loạt từ hay cụm từ cùng biệt liệt kê theo từng cặp và bảng, bàn, ghế, xô,chậu.....-> loại để diễn tả được đầy đủ liệt kê không theo từng cặp. Liệt kê không theo từng cặp, hơn, sâu sắc hơn những - Xét theo ý ngĩa có thể phân không tăng tiến.. khía cạnh khác nhau của biệt kiểu liệt kê tăng tiên với - .-> Liệt kê theo từng cặp. thực tế hay của tư tưởng, liệt kê không tăng tiến. - Lòng yêu nước trước hết là yêu tình cảm. gia đình, làng xóm...-> Liệt kê tăng tiến. 9 Dấu - Dấu chấm lửng được dùng để: - Cơm áo, vợ con , gia đình... bó chấm - Tỏ ý còn nhiều sự vật hiện tượng chưa được liệt kê hết. buộc y. lửng -Thể hiện chỗ lời nói bị bỏ dở hay ngập ngừng ngắt quãng; - Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước châm biếm. 10 dấu - Đánh dấu danh giới giữa các vế trong một câu ghép có cấu - Dưới ánh trăng này, dòng thác chấm tạo phức tạp; nước sẽ đổ xuống làm chạy máy phẩy - Đánh dấu danh giới giữa các bộ phận trong một phép liệt kê phát điện; ở giữa biển rộng, cờ phức tạp đỏ bay phất phới trên những con tàu lớn. 11 Dấu - Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ phận giải thích, chú thích - Đẹp quá đi, mùa xuân ơi - gạch trong câu; mùa xuân của Hà Nội thân yêu. ngang - Đạt ở đầu dòng để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật - Tàu Hà Nội – Vinh khởi hành hoặc để liệt kê; lúc 21 giờ. - Nối các từ nằm trong một liên danh. C. Tập làm văn - Văn nghị luận chứng minh. - Văn nghị luận giải thích. Năm học:2018-2019 3 Trường THCS Hòa Nam GV: Nguyễn Văn Huy * Một số đề tham khảo: ĐỀ BÀI 01: Tục ngữ có câu: “Một cây làm chẳng lên non Ba cây chụm lại nên hòn núi cao” Bằng những dẫn chứng lịch sử trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, em hãy chứng minh câu tục ngữ đó . Dân tộc ta rất coi trọng tinh thần đoàn kết. Sức mạnh đoàn kết là niềm tin là sức mạnh làm nên chiến thắng của nhân dân ta. Chính vì thế ông bà cha mẹ luôn luôn nhắc nhở con cháu ghi nhớ và thực hiện đúng câu tục ngữ “Một cây làm chẳng lên non Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.” Thật vậy: “một cây”chỉ số ít sống trơ trọi, đơn lẻ thì không thể làm nên “non” làm nên rừng xanh được “ba cây”chỉ số lượng lớn, biết chụm lại gắn bó với nhau vì thế mới có thể làm nên “hòn núi cao Câu ca dao đã mượn hình ảnh ẩn dụ “một cây”; “ba cây chụm lại nên hòn núi cao”nhân dân khẳng định và đề cao một bài học sống: sống đơn lẻ thì yếu, biết đoàn kết xẽ làm nên sức mạnh to lớn Đúng như vậy đoàn kết để tạo nên sức mạnh dân tộc để xây dựng Tổ quốc.Được thể hiện trong lịch sử chống ngoại xâm sức mạnh đoàn kết đã làm nên chiến thắng vĩ đại của thời đại Bà Trưng, Bà Triệu,Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung Sức mạnh đoàn kết ấy còn được phát huy trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân pháp và đế quốc Mĩ của dân tộc ta. Trong lao động sản xuất thì tinh thần đoàn kết được thể hiện ở hình ảnh những con sông Hồng, sông Thái Bình vững trãi ngăn nước lũ, lũ lụt, bảo vệ mùa màng, tài sản, con người của cha ông ta. Bằng sức lao động và tinh thần đoàn kết trong xây dựng Tổ Quốc. nhân dân ta dã biến những con sông thành các công trình: thủy điện Sông Đà, Trị An,thủy điện YALY phục vụ công cuộc công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước. Đoàn kết dân tộc là nhân tố hàng đầu để công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước Tinh thần đoàn kết còn thể hiện sự yêu thương đùm bọc lẫn nhau trong học tập lao động của chúng ta ngày hôm nay đó chính là những hoạt động học tập, lao động . Tóm lại tinh thần đoàn kết dân tộc được hun đúc hàng nghìn năm dựng nước và gữi nước, phát huy cao độ thành sức mạnh nhân nghĩa Việt Nam .Đoàn kết thì sống chia rẽ thì chết. Hạnh phúc được xây dựng và vun đắp trong tình thương, tinh thần đoàn kết dân tộc . Học sinh phải biết yêu thương đoàn kết, giúp đỡ nhau trong học tập . Đề bài 02: Bạn em băn khoăn vì sao có câu tục ngữ : Không thầy đố mày làm nên mà lại còn có câu Học thầy không tày học bạn?. Em hãy giải thích giúp bạn hiểu rõ ý nghĩa và mối quan hệ giữa hai câu tục ngữ trên. *Dàn ý 1.Mở bài -Quan niệm và truyền thống tôn sư trọng đạo của dân tộc ta - Vai trò của thầy và bạn trong học tập đều vô cùng quan trọng 2. Thân bài a.Giải thích ý nghĩa câu : Không thấy đố mày làn nên -Đề cao mức tuyệt đối vai trò của người thầy đối với HS -Thầy dạy cho HS những kiến thức cần thiết . Thầy là người dẫn đường chỉ lối , không chỉ dạy chữ mà còn dạy nhân nghĩa, đạo lí làm người -Thầy nhiều khi có ảnh hưởng quyết định tới việc tạo dựng sự nghiệp của HS * lấy dẫn chứng trong thực tế học tập và đời sống của em để chứng minh ĐỀ BÀI 03: Nhân dân ta thƣờng khuyên nhau : Có công mài sắt có ngày nên kim Em hãy chứng minh lời khuyên trên. Đúc kết kinh nghiệm học tập và lao động nhân dân ta có câu “Có công mài sắt có ngày lên kim”nhằm khẳng định thành quả đạt được là nhờ đức tính kiên trì, nhẫn nại của con người. Chiếc kim được làm bằng sắt, trông nó hỏ bé, đơn sơ nhưng để làm ra nó, người ta phải mất nhiều công sức. nói một cách khácthanh sắt to lớn xù xì nếu có công mài cũng sẽ thành một cái kim bé nhỏ, sáng loáng. Ở câu tục ngữ này người xưa muốn mượn hình ảnh sắt ,kim để nói về đức tính kiên trì của con người. Con người có lòng kiên trì thì việc gì cũng có thể làm được. kiên trì là điều cần thiết để con người vượt qua mọi trở ngại trong cuộc sống. Không có đức tính kiên trì con người không thể làm được gì. Thật vậy trong cuộc sống những người có đức tính kiên trì đều thành công . Xưa có ông Nguyễn Hiền nhà nghèo, phải dùng vỏ trứng thả đom đón vào trong làm đèn để học, Chăm chỉ học và ông đã đỗ trạng nguyên . Ông Cao Bá Quát nổi tiếng thế kỉ XIX vì văn hay chữ đẹp. Nhưng ban đầu chữ ông rất xấu. ông đã kiên trì luyện chữ Năm học:2018-2019 4 Trường THCS Hòa Nam GV: Nguyễn Văn Huy suốt mấy năm nên chữ viết mới đẹp.Những năm 20 của thế kỉ XX, Bác Hồ khi đó lấy tên là Nguyễn Ái Quốc, sống ở Pa- ri. Người bắt tay vào viết báo bằng tiếng Pháp. Bài đầu tiên Bác viết vài dòng, chép làm hai bản, một bản gửi tòa soạn, một bản gữi lại để so sánh rút kinh nghiệm xem tòa soạn sửa chỗ nào. Dần dần Bác viết dài hơn Nhờ kiên trì, quyết tâm và khổ luyện, Bác đã thành công. Bút danh Nguyễn Ái Quốc, tác giả của hàng trăm bài báo, đã trở thành quen thuộc với bạn đọc nhiều tờ báo lớn ở Pa- ri thời đó. Bên cạnh đó thì đức tính kiên trì lại giúp chúng ta vượt qua mọi trở ngại tưởng chừng không thể vượt qua nổi. Ông Nguyễn ngọc Kí bị liệt cả hai tay từ khi còn rất nhỏ. Ông đã quyết tâm tập viết và làm nhiều việc khác bằng hai chân. Nhờ kiên trì, khổ công, ông đã thành công. Ông viết sách làm thơ, dạy học. Ông đã vinh dự được nhà nước trao tặng danh hiệu Nhà giáo ưu tú. Ngày nay trong cuộc sông cũng có rất nhiều tấm gương kiên trì luyện tập vượt khó khăn ddeerr đi tới thành công đó là những bạn học sinh nghèo vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống thường ngày vươn lên trong học tập để đạt được học bổng đèn đom đóm. Dân gian đã có câu “ Nước chảy đá mòn” kiên trì nhẫn lại se giúp chúng ta làm nên sự nghiệp.Thành công chỉ đến với nhữn ai kiên trì theo đuổi công biệc. Điều đó cũng có nghĩa ai không “ mài sắt” sẽ chẳng thể “nên kim”. Không bỏ công sức miệt mài làm việc thì sexkhoong được thành quả theo ý muốn. Bạn giỏi môn toán say mê học tập, ra sức giải bài tập không chụi buông xuôi bài toán khó nào. Nhưng lại không giành thời gian cho các môn khác thì bạn làm sao học giỏi các môn khác được. trong nhiều công việc bỏ công ra thế nào thì thu lợi thế ấy Đó là lẽ công bằng “Có công mài sắt có ngày nên kim” cũng là một cách diễn đạt về sự công bằng ấy. “Có công mài sắt có ngày nên kim”. Câu nói này đã trở thành kinh nghiệm sống học tập,lao động, sáng tạocho mpoij người, mọi đất nước mọi thế hệ. Những người thành đạt trong cuộc sông họ đều nói rằng thành công là do 90% là lao động và 10% là tài năng mà có. -Muốn thành công con người phải có sự ý chí bền bỉ, kiên nhẫn( nghĩa bóng) *Chứng minh bằng các dẫn chứng(4 điểm) -Các cuộc kháng chiến chống xâm lăng của dân tộc ta trong lịch sử đều theo chiến lược trường kì và đã kết thúc thắng lợi -Nhân dân ta bao đời bền bỉ đắp đe ngăn nước lũ bảo vệ mùa màng ở đồng bằng Bắc bộ -Học sinh kiên trì học tập suốt 12 năm mới tạm đủ kiến thức phổ thông -Anh nguyễn Ngọc kí kiên trì luyện tập viết chữ bằng chân để trở thành người có ích . Anh là một tấm gương sáng về nghị lực c.Kết bài : (1điểm) -Câu tục ngữ là một bài học thiết thực, quý giá mà người xưa đã đúc rút từ trong cuộc sống chiến đấu và lao động -Trong hoàn cảnh hiện nay, chúng ta phải vận dụng một cách sáng tạo bài học về đức tính kiên trì để thực hiện thành công mục đích cao đẹp của bản thân và xã hội * Đề bài 04: Một nhà văn có nói: " Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con ngƣời". Hãy giải thích nội dung câu nói đó. .Sách có vai trò quan trọng trong đời sống nhân loại. cuộc sống sẽ nghèo đi nếu không có sách. Là món ăn tinh thần của con người, sách luôn dem lại hứng thú được hiểu biết, khám phá và sáng tạo, nhờ sách mà trí tuệ con người được tỏa sáng. Bởi thế có nhà văn cho rằng: Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người Tại sao lại nói " Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người"? Ở đây ta có thể hiểu : Ngọn đèn – vật thể dùng để chếu sáng những nơi tối tăm. Ngọn đén sáng bất diệt là ngọn đèn không bao giờ tắt.Trí tuệ con người là sự thông minh sáng suốt,Sách khiến cho đầu óc người đọc trở nên sáng láng nên được coi là ngọn đèn của trí tuệ Vì sao sách lại là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người Bởi vì sách là ngọn đèn sáng, ngọn đèn sáng rọi chiếu, soi đường đưa con người ra khỏi chốn tối tăm. Ai cúng biết sách là công cụ ghi chép bảo lưu những nhận thức tìm tòi, khám phá về tự nhiên xã hội và con người. Sách kết tinh những tri thức khoa học quý báu, giúp người đọc có thêm những hiểu biết về thế giới, Sách chứa đựng những tư tưởng nhân văn cao đẹp, những suy tư chiêm nghiệm về cuộc đời vaftri thức dạy khôn con người. vậy sách chính là trí tuệ của con người. Trí tuệ là tinh tế, tinh hoa của hiểu biết.Sách là người thầy thông thái, giáo dục điều hay lẽ phải, nhân đạo hóa con người. Sách là người bạn tâm tình gần gũi với độc giả. Tuy nhiên hhông thể nói mọi cuốn sách đều là "Ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ" Những cuốn sách có giá trị ghi lại những hiểu biết quý giá nhất mà con người thâu tóm được trong quá trình sản xuất, chiến đấu, trong các mối quan hệ xã hội.Đó là sách có giá trị lại là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người. nhờ có sách ánh Năm học:2018-2019 5 Trường THCS Hòa Nam GV: Nguyễn Văn Huy sáng trí tuệ được truyền lại cho các đời sau. Nhưng cũng có những cuốn sách xấu bởi nó tuyên truyên lối sống vị kỉ, bạo lưc. Gieo giắc những tư tưởng tình cảm tiêu cực làm cho con người trở nên xấu xa. Vì vậy , việc chọn sách mà đọc là rất quan trọng. mỗi người cần có phương pháp đọc sách khoa học, sao cho việc đọc sách thật sự là hữu ích, soi sáng tâm hồn và trí tuệ của mỗi người, giúp chúng ta chiếm lĩnh tri thức và thành công trong sự nghiệp. Có thẻ khẳng định rằng trí tuệ con người làm cho sách trở thành ngọng đèn sáng bất diệt, đồng thời ngọn đèn đó lại soi sáng trí tuệ của người đọc. Mong sao ánh sáng trí tuệ trong sách sẽ tạo nên nguồn năng lượng tinh thần giúp cho người đọc có thêm sức mạnh vươn lên trong cuộc sống. Đề bài 05: Hãy giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ : Thất bại là mẹ thành công. Dàn ý Mở bài : Giới thiệu vấn đề cần giải thích.- ý nghĩa của vấn đề. b. Thân bài: 1. Giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ. + Từ mẹ ở đây chỉ có nghĩa là điều sinh ra, điều làm nên. + Qua câu '' Thất bại là mẹ thành công'', người xưa muốn nói : Thất bại sẽ sinh ra được rhành công, sự thất bại có thể giúp ta làm nên những thành công. 2. Vì sao người xưa lại nói như vậy? + Sự thất bại giúp ta hiểu rõ hơn bản chất công việc ta phải làm, giúp ta có thêm kinh nghiệm. + Sự thất bại còn giúp ta tôi rèn ý chí. 3. Ta phải vận dụng câu tục ngữ ấy như thế nào trong đời sống. + Ta không nên ngã lòng trướcthất bại. Thắng không nên kiêu, nhưng bại không được nản. + Ta cũng cần tỉnh táo rút kinh nghiệm vì sao thất bại, để từ đó tìm tòi những con đường mới đưa ta tới thành công. c, Kết bài: - Nêu ý nghĩa của vấn đề đối với bản thân, với mọi người. Đế 06: Giải thích câu tục ngữ: Uống nƣớc nhớ nguồn Câu tục ngữ uống nước nhớ nguồn là bài học về lòng biết ơn, thái độ trân trọng đối với người đã tạo ra thành quả cho xã hội mà bản thân mỗi chúng ta được hưởng thụ Vậy Uống nước nhớ nguồn là gì? Uống nước phải nhớ đến nguồn, nơi khởi đầu của dòng nước Người hưởng thành quả lao động phải biết ơn người tạo ra thành quả đó Thế hệ sau phải ghi nhớ công ơn của thế hệ trước. Tại sao phải uống nước nhớ nguồnVì thành quả vật chất và tinh thần ta hưởng ngày nay là do công sức của bao thế hệ tạo nên. Nhiều thành quả phải đổi bằng xương máu.Thái độ của ngưới Uống nước nhớ nguồn Đó là thái độ trân trọng biết ơn những người đã làm ra thành quả mà mình được hưởng ngày hôm nay.chúng ta phải biết vun đắp, bảo vệ và góp phần những thành quả đã đạt được Phê phán những biểu hiện trái với đạo lí dan tộc : Thái độ bạc bẽo, vô ơn, phủ nhận , quên ơn quá khứ Lòng biết ơn là truyền thống của dân tộc Phải trau dồi thái độ biết ơn đối với người làm ra của cải vật chất và tinh thần cho xã hội. Chúng ta cần phải làm cho đạo lí tốt đẹp ấy ngày một phát triển bền vững . Đó là câu hỏi đặt ra đói với tất cả mọi người trong đó có bạn và tôi. Đề bài 07: Giải thích ý nghĩa lời dạy của Lê –Nin: “Học, học nữa, học mãi” 1. Mở bài: –Giới thiệu câu nói của Lê-Nin -Khuyên chúng ta không ngừng học tập; câu nói trở thành phương châm sống của nhiều người 2.Thân bài Giải thích ý nghĩa của lời khuyên -Học nữa: Học thêm, học nâng cao, bổ sung thêm vào những điều đã học -Học mãi:Học không ngừng. học suốt đời ?Vì sao Lê- Nin khuyên chúng ta không ngừng học tập -Những kiến thứ ở trường chỉ là cơ bản. Muốn hoàn thành tốt công việc phải học mở rộng nâng cao để có kiến thức sâu rộng -Tri thức nhân loại là vô hạn . Để làm trí tuệ và tâm hồn phong phú, nâng cao giá trị bản thân, con người cần không ngừng học tập Năm học:2018-2019 6 Trường THCS Hòa Nam GV: Nguyễn Văn Huy -Xã hội phát triển, khoa học kĩ thuật ngày càng phát triển , không học xẽ ảnh hưởng tới đời sống của bản thân và sự phát triển của xã hội ?Làm thế nào thực hiểu được lời khuyên của Lê- Nin? +Ngồi trên ghế nhà trường : Học nắn vững kiến thức cơ bản để làm cơ sở nắn kiến thức nâng cao. +Biết lựa chọn kiến thức để học, có phương pháp học +Cố kế hoạch và ý chí học tập , có ý thức vận dụng những điều đã học vào cuộc sống 3. Kết bài : -Việc học là suốt đời. -Hãy coi học tập là niền vui, hạnh phúc của cuộc đời Đề 8: Dân gian ta có câu ”Lời nói gói vàng” đồng thời lại có câu “Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”em hãy giải thích câu tục ngữ trên. + MB: - Lời nói là công cụ giúp con người chúng ta giao tiếp với nhau, làm cho người gần người hơn. - Dân gian đã đúc kết những câu nói rất hay về tầm quan trọng của lời nói như “ Lời nói goi vàng”, “ Lời nói chẳng mất tiền mua. Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.” +TB: 1. Nghĩa đen - Lời nói là chuỗi âm thanh do con người phát ra trong hoạt động giao tiếp. - Vàng là một thứ kim loại quý giá, được xem như là tài sản của con người. Câu tục ngữ so sánh lời nói có giá trị như một thứ của cải, tài sản quý giá của con người. 2. Vì sao lời nói lại quý giá đến như vậy? - Lời nói trước hết là một phương tiên để đánh dấu một bước tiến hóa của loài người. - Nhờ có lời nói mà con người có thể diễn đạt những tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của bản thân cho người khác biết mà không cần phải ghi chép mất nhiều thời gian. - Lời nói ra rất quan trọng. Nó có thể khiến một người thành công hay thất bại trong công việc. Dẫn chứng: việc thuyết phục một đối tác kí hợp đồng phải cần có những lời nói khôn khéo và thuyết phục. - Lời nói còn là một thước đo trình độ văn hóa của con người. Sẽ chẳng ai đánh giá cao một con người ăn nói hàm hồ, thô tục. Ngược lại, một lời nói ngọt ngào, vừa lòng đẹp ý người nghe sẽ được đánh giá là một người có học thức, có văn hóa. Người ta thường nói: “ Đất xấu trồng cây khẳng khiu Những người thô tục nói điều phàm phu Đất tốt trồng cây rườm rà Những người thanh lịch nói ra dịu dàng.” - Người Việt Nam rất xem trọng lễ nghĩa, thế nên mỗi khi gặp nhau người ta thường chào hỏi nhau rất lịch sự: “ Lời chào cao hơn mâm cỗ” 3. Chúng ta phải làm thế nào để phát huy giá trị của lời nói? - Lời nói là một thứ của cải vô giá của mỗi con người chúng ta mà không phải có tiền là mua được. Đó là một tài sản vô hình, không nhìn thấy được, không thể mua bán được; “ Lời nói chẳng mất tiền mua” - Một lời nói ra thì không thể nào thu hồi lai được. Chính vì thế mà mỗi chúng ta phải cẩn thận trong việc phát ngôn : “Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. - Nói ra thì dễ nhưng nói thế nào cho vừa lòng đẹp ý người nghe là cả một nghệ thuật không phải tự nhiên mà có được, mà nó đòi hỏi chúng ta phải trải qua một quá trình rèn luyện lâu dài. Người xưa thường dạy “ Trước khi nói phải uốn lưỡi bảy lần” quả không sai. Đề 9 :Hãy giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ: Thất bại là mẹ thành công. I/MB: - Giới thiệu vấn đề: Thất bại là mẹ thành công Trong cuộc sống mấy ai ko từng gặp thất bại. Có những người không thể tự đứng lên sau mỗi lần vấp ngã của chính bản thân mình. Để khuyên nhủ, động viên, nhắc nhở, tục ngữ có câu:"Thất bại là mẹ thành công" II/TB: 1. Giải thích: Năm học:2018-2019 7 Trường THCS Hòa Nam GV: Nguyễn Văn Huy - Giải thich nghĩa đen: * Trước hết, ta phải hiểu “thất bại” là gì? Thất bại chính là những lần vấp ngã, là khi công việc của ta gặp khó khăn, không có kết quả tốt như chúng ta mong đợi. * Còn thành công thì lại trái ngược lại. Thành công có nghĩa là đạt được những kết quả mà ta mong muốn và hoàn thành công việc ấy một cách thuận lợi và tốt đẹp. * Mẹ là những người sinh ra con, nhờ có mẹ mới có con cũng như có thất bại mới có thành công - Giải thích nghĩa bóng của luận điểm: * Trong đời, ai cũng phải có đôi lần thất bại.Thực ra chẳng có ai muốn thất bại cả. Nhưng khi đã thất bại thì thường có 2 loại người với 2 phản ứng khác nhau : - Có người bỏ cuộc như con chim khi trúng tên thì sợ cây cung. - Có những người lại quyết tâm làm lại.Chính khi bắt đầu làm lại người ta mới phân tích, mổ xẻ nguyên nhân của thất bại để tránh bị thất bại lần nữa.Và qua đó người ta có được những bài học cũng như kinh nghiệm quý báu để công việc trở nên tiến triển tốt hơn * Từ những ý nghĩa trên, ông cha ta muốn nhắn nhủ với chúng ta rằng: Chính những thất bại trong cuộc sống sẽ giúp ta thành công trên đường đời 2. Tại sao thất bại lại là mẹ thành công? - Sự mâu thuẫn: Mới đầu ta thấy câu nói trên có vẻ mâu thuẫn với nhau. Thất bại và thành công là hai chuyện trái ngược nhau hoàn toàn, không hề có liên hệ gì với nhau cả. Nhưng sau một hồi suy ngẫm, ta thấy được rằng câu tục ngữ này chẳng hề vô lý chút nào cả mà trái lại, nó rất liên kết với nhau - Nguyên nhân:Bởi vì sau khi mỗi lần thất bại, ta sẽ tìm ra nguyên nhân dẫn đến những sai sót của ta, từ đó rút ra được những kinh nghiệm quý báu, giúp ta tránh phạm những sai lầm đó nữa và ngày càng tiến tới bước đường thành công hơn 3. Tác dụng của thất bại đối với ng` ko có ý chí và người có ý chí: * Đối với những người dễ nản chí thì câu nói này có vẻ như sai nhưng đối với những người kiên trì và bền chí thì chắc chắn đúng. Để đạt được thành công thì những vấp ngã thiếu sót hầu như không thể tránh khỏi. Đó là một điều tất yếu. Thất bại còn giúp ta rèn luyện ý chí, giúp ta tự tin và bản lĩnh hơn * D/c: - Khi chúng ta còn thơ bé, trong những lần chập chững biết đi, chẳng phải chúng ta đã té ngã bao nhiêu lần ư? Trong lúc tập chạy xe đạp, có phải bạn đã té xe đến độ trầy cả chân sao? Nếu những lúc ấy ta buông xuôi thì có lẽ đến giờ chúng ta vẫn chưa biết đi, chưa biết lái xe đạp đấy. - Để phát triển khái niệm những lợi ích của sự thất bại, Trường đại học Penn State đã có một khóa học cho những sinh viên sắp ra trường gọi là “Thất bại 101”. Sinh viên có thể gặp những rủi ro khi làm thí nghiệm. Và càng gặp nhiều thất bại, họ sẽ càng nhành chóng lấy được chứng chỉ loại A; - Nhà bác học Loius Pasture lúc còn nhỏ là một học sinh trung bình. Về môn Hoá, ông đứng hạng 15 trong tổng số 22 học sinh. Sự thất bại đó không làm ông nản lòng mà còn là động lực để giúp ông vươn cao, trở thành nhà bác học nổi tiếng; - Nhà bác học Edíson cũng đã từng thất bại hang nghìn lần trước khi phát minh ra bóng đèn điện; - Soichiro Honda, người sáng lập ra hãng Honda đã nói rằng: “Nhiều người mơ ước mình sẽ thành công. Nhưng hẳn ít người hiểu rằng thành công chỉ có thể đến với bạn sau rất nhiều thất bại liên tiếp và sự tự xem xét nội quan. Thành công chỉ đại diện cho số 1% kết quả công việc mà bạn đạt được từ 99% khác được gọi là sự thất bại”. III/KB: - Khẳng định tính đúng đắn của vấn đề - Bài học cho bản thân: Vậy xin chớ lo sợ thất bại. Điều đáng sợ hơn là bạn không thể tự đứng dậy sau mỗi vấp ngã của chính mình. Đề 10: Hãy chứng minh rằng cuộc sống của chúng ta sẽ bị tổn hại rất lớn nếu mỗi ngƣời không có ý thức bảo vệ môi trƣờng sống. a.MB: -Dẫn dắt: mối quan hệ giữa môi trường vs đời sống con người Năm học:2018-2019 8 Trường THCS Hòa Nam GV: Nguyễn Văn Huy - Nêu vấn đề: Trích câu trong đề bài b. TB: +Luận điểm 1: Môi trường sống là tất cả những gì có trong tự nhiên và tất cả những gì thân thuộc nhất đối vs cuộc sống của con người. Dẫn chứng: -Bầu trời -Nước -Thảm thực vật -> Môi trường sống là những gì quyết định sự sống của con người trên Trái Đất những gì con người làm cho môi trường chính là làm cho bản thân họ. +Luận điểm 2: Môi trường hiện nay đang bị ô nhiễm nghiêm trọng Luận cứ 1: thứ nhất là sự ô nhiễm bầu không khí N/ nhân: - Nguồn độc hại xả ra từ các phương tiện giao thông - Khói độc chất thải từ các nhà máy Hậu quả: -trước mắt: con ng hít phải....... vv tự suy nghĩ -Lâu dài: hiệu ứng nhà kính, thủng tầng ozon Luận cứ 2: Sự ô nhiễm nguồn nước nguyên nhân: - Người dân xả rác - Các nhà máy xí nghiệp xả nước thải không qua xử lí - Dầu tràn từ các con tàu ven biển Hậu quả: - với sức khỏe con người - Ô nhiễm môi trường mất cảnh quan đẹp Luận cứ 3: Thảm thực vật vẫn ngày càng co hẹp lại Nguyên nhân: - quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh - nạn chặt phá rừng ngày càng nghiêm trọng Hậu quả: - Môi trường không khí ngột ngạt - Lũ lụt, xói mòn đất, hạn hán - Tác động xấu đến bầu không khí, nguồn sống của con ng => Môi trường sống bị đe dọa nghiêm trọng => Cuộc sống của cong ng càng trở nên khó khăn hơn phải đối đầu vs những vấn đề, ảnh hưởng từ môi trường lên cuộc sống của họ + Luận điểm 3: Giải pháp thân thiện với môi trường -Nhận thức - Hành động: - Tuyên truyền cho tất cả mọi người ý thức giữ gìn bảo vệ môi trường, chăm sóc nhà cửa khu phố - Tích cực trồng cây gây rừng => Những hành động này nhằm cải tạo môi trường phát triển điều kiện sống của mỗi chúng ta c. KB: -Khẳng định - Kêu gọi ý thức giữ gìn, bảo vệ môi trường Đề 11:Hãy trình bày nổi bật lối sống vô cùng thanh bạch và giản dị của Bác Hồ I/Mở bài - Giới thiệu vấn đề: Lối sống vô cùng giản dị, thanh bạch của Bác Hồ. - Hoàn cảnh: Thời chống Pháp, Mỹ, trong thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc... II/Thân bài 1. Lí lẽ: Điều rất quan trọng cần phải làm nổi bật là sự nhất quán giữa đời hoạt động chính trị lay trời chuyển đất với đời sống bình thừơng vô cùng giản dị và khiêm tốn của Hồ Chủ tịch 2. Dẫn chứng: a) Dẫn chứng 1: Con người của Bác, đời sống của Bác giản dị như thế nào, mọi người chúng ta đều biết: bữa cơm, đồ dùng, cái nhà, lối sống. Bữa cơm chỉ có vài ba món rất đơn giản, lúc ăn Bác không để rơi vãi một hột cơm, ăn xong, cái bát bao giờ cũng sạch và thức ăn còn lại thì được sắp xếp tươm tất. Ở việc làm nhỏ đó, chúng ta càng thấy Bác quý trọng biết bao kết quả sản xuất của con ngƣời và kính trọng nhƣ thế nào ngƣời phục vụ... b) Dẫn chứng 2: Cái nhà sàn của Bác vẻn vẹn chỉ có vài ba phòng và trong lúc tâm hồn của Bác lộng gíó thời đại, thì cái nhà nhỏ đó luôn luôn lộng gió và ánh sáng, phảng phất hương thơm của hoa vườn, một đời sống như vậy thanh bạch và tao nhã biết bao!... Năm học:2018-2019 9 Trường THCS Hòa Nam GV: Nguyễn Văn Huy c) Dẫn chứng 3: Trong đời sống của mình, việc gì Bác tự làm được thì không cần người giúp, cho nên bên cạnh Bác người giúp việc và phục vụ có thể đếm trên đầu ngón tay, và Bác đã đặt cho số đồng chí đó những cái tên mà gộp lại là ý chí chiến đấu và chiến thắng: Trường, Kì, Kháng, Chiến, Nhất, Định, Thắng, Lợi!... d)Dẫn chứng 4: Những câu ca ngợi lối sống vô cùng giản dị của Bác Hồ: "Nhà Bác đơn sơ một góc vườn Gỗ thường mộc mạc chẳng mùi sơn Giường mây chiếu cói đơn chăn gối Tủ nhỏ vừa treo mấy áo sờn ... ... ... Bác để tình thương cho chúng con Một đời thanh bạch chẳng vàng son Mong manh áo vải hồn muôn trượng Hơn tượng đồng phơi những lới mòn" Trong thơ của mình, Bác cũng nhiều lần nói lên quan niệm và cách sống giản dị như thế: " Sống quen thanh đạm nhẹ người Việc làm tháng ruộng ngày dài ung dung". III/Kết bài - Nêu nhận xét chung vấn đề: Lối sống vô cùng giản dị, thanh bạch của Bác Hồ. - Rút ra bài học (họăc mở rộng): Kính yêu và sống theo tấm gương của Bác Mong các em ôn tập thật kĩ và chúc các em thi đạt kết quả cao! Năm học:2018-2019 10