Đề cương ôn thi nghề Điện dân dụng

Phòng giáo dục và đào tạo huyện giao huỷ Trường tHCS giao yến ========================================================== @+ đề cương ôn thi nghề điện dân dụng năm học 2008 – 2009 (Lưu hành nội bộ) Người biên soạn: ĐặNG HữU PHƯƠNG Giao Yến, tháng 9 năm 2008 Phần I : Vai trò của điện năng Câu 1: Trình bày tình hình phát triển công nghiệp điện ở nước ta? -------------------------------------------------------------- - Hiện nay ở nước ta hầu hết các tỉnh và thành phố đều có nhà máy điện. Nhiệt điện: Uông Bí, Thủ Đức, Việt Trì, Hải Phòng, Đà Nẵng, Phả Lại,..... Thủy điện: Thác Bà, Thác Mơ, Đa Nhim, Trị An, Hòa Bình, Yaly, Vĩnh Sơn,.... - Để truyền tải điện năng, nước ta đã xây dựng nhiều đường dây cao thế 6KV, 10KV, 35KV, 66KV, 110KV, 230KV, 500KV,... - Nước ta có nhiều nhà máy sản xuất, chế tạo các loạ i máy, thiết bị và đồ dùng điện. - Công nghiệp điện nước ta đang phát triển với nhiều nhà máy có công suất lớn như: Phả lại 600 MW, Trị An 380 MW, Hòa Bình 1920 MW, Yaly 720 MW, Phú Mỹ 1090 MW, ... Đang xây dựng các nhà máy điện có công suất lớn như: Thủy điện Sơn La, Cửa Đặt,... Trong tương lai nước ta sẽ xây dựng nhà máy điện nguyên tử, Dự kiến đến 2010 tổng công suất của các nhà máy điện khoảng 17,5 triệu KW. - Hiện nay nhiều vùng nông thôn, miền núi nước ta đã có điện, trong tương lai công nghiệp điện nước ta sẽ rất phát triển. ================================================================= Câu 2: Điện năng có những tính chất ưu việt gì ? Vì sao phải xây dựng hệ thống truyền tải điện năng ? -------------------------------------------------------------- * Tính ưu việt của điện năng: - Quá trình sản xuất, truyền tải và sử dụng điện năng theo công nghệ và thiết bị không phức tạp lắm, hiệu suất cao, tổn hao ít, tốc độ truyền tải nhanh (khoảng 300000 km/s) - Các thiết bị điện dễ sử dụng, bảo quản, gọn đẹp hiệu suất cao, ít gây ô nhiễm môi trường. - Điện khí hóa, cơ khí hóa, tự động hóa góp phần giải phóng sức lao động, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, xóa bỏ sự cách biệt giữa nông thôn và thành thị. * Phải xây dựng hệ thống truyền tải điện năng vì: - Các nhà máy điện thường được xây dựng ở những nơi có nguồn năng lượng dự trữ phong phú như: mỏ than, thác nước,... mà các vùng này thường ở xa những khu vực tiêu thụ nhiều điện năng. Vì vậy cần phải xây dựng hệ thống truyền tải điện năng. ================================================================== Câu 3: Vì sao phải tiết kiệm điện năng? Các biện pháp tiết kiệm điện năng? -------------------------------------------------------------- + Phải tiết kiệm điện năng vì: điện năng là loại sản phẩm hàng hoá có giá trị sử dụng mang lại nhiều lợi ích cho con người trong mọi lĩnh vực sản xuất, KHKT và đời sống. + Biện pháp tiết kiệm điện năng: - Giảm thời gian tiêu thụ điện năng vô ích như động cơ chạy không, chiếu sáng không cần thiết, quá thừa, - Lựa chọn các thiết bị điện sao cho sử dụng hết công suất của chúng, chọn đúng tiết diện và loại dây dẫn. - Phát hiện và sử lý nhanh các sự cố về điện, loại trừ kịp thời các hao tổn điện năng như quá tải, rò điện, Câu 4: Trình bày vai trò của điện năng trong sản xuất và đời sống? -------------------------------------------------------------- Điện năng là nguồn động lực chủ yếu đối với sản xuất và đời sống vì những lý do cơ bản sau: - Điện năng dễ dàng biến đổi sang các dạng năng lượng khác. Ví dụ: điện năng biến đổi sang dạng cơ năng trong các động cơ điện, hay sang dạng quang năng trong bóng đèn điện, hay nhiệt năng trong bếp điện, - Điện năng được sản xuất tập trung trong các nhà máy điện và có thể truyền tải đi xa với hiệu suất cao. - Quá trình sản xuất, truyền tải và sử dụng điện năng dễ dàng tự động hoá và điều khiển từ xa. - Trong sinh hoạt điện năng đóng vai trò quan trọng. Nhờ có điện năng các thiết bị điện, điện tử dân dụng như tủ lạnh, máy giặt, các thiết bị nghe nhìn, mới hoạt động được. Nhờ điện năng có thể nâng cao năng suất lao động, cải thiện đời sống, góp phần thúc đẩy cách mạng khoa học kỹ thuật phát triển. ================================================================== Câu 5: So sánh sự khác nhau giữa dòng điện một chiều và dòng điện xoay chiều? Dòng điện một chiều - Trị số (cường độ) dòng điện 1 chiều không thay đổi theo thời gian. - Chiều dòng điện không thay đổi theo thời gian. - Đồ thị là 1 đường thẳng song song với trục thời gian I(A) t (s) Dòng điện xoay chiều - Trị số (cường độ) dòng điện xoay chiều thay đổi theo thời gian. - Chiều dòng điện thay đổi theo thời gian. - Đồ thị có dạng hình sin (biến đổi tuần hoàn theo chu trình) I(A) t (s) Phần II : An toàn điện Câu 6: Bằng kiến thức đã học và bằng hiểu biết em hãy cho biết vì sao điện giật lại nguy hiểm? -------------------------------------------------------------- + Khi người chạm vào vật mang điện sẽ có dòng điện chạy qua cơ thể người gây ra hiện tượng điện giật. + Điện giật tác động tới hệ thần kinh và cơ bắp: - Dòng điện tác động vào hệ thần kinh trung ương làm rối loạn hoạt động của hệ hô hấp, hệ tuần hoàn nên người bị điện giật thở hổn hển, tim đập rộn. Nếu dòng điện lớn, thì trước hết là phổi rồi đến tim ngừng hoạt động, nạn nhân chết trong tình trạng ngạt thở. Vì vậy nếu làm hô hấp nhân tạo kịp thời có thể cứu sống nạn nhân. - Dòng điện làm co rút, tê liệt các cơ bắp gây cảm giác đau nhức. Người bị điện giật không thể tự rút ra khỏi nơi bị chạm điện. ================================================================== Câu 7: Mức độ nguy hiểm của điện giật phụ thuộc vào những yếu tố nào? -------------------------------------------------------------- Mức độ nguy hiểm của điện giật phụ thuộc vào các yếu tố sau: a) Cường độ dòng điện đi qua cơ thể: Cường độ dòng điện càng cao thì mức độ nguy hiểm càng cao. - Dòng điện từ 0,6 mA – 1 mA bắt đầu gây cảm giác bị điện giật nhưng chưa nguy hiểm. - Dòng điện từ 20 mA – 100 mA đã bắt đầu gây nguy hiểm, nạn nhân chịu không quá 5 giây. - Dòng điện trên 3A có thể gây chết người ngay, nạn nhân chịu không quá 1/10 giây. b) Đường đi của dòng điện qua cơ thể: Tùy theo điểm chạm vào vật mang điện, dòng điện đi qua cơ thể theo các đường khác nhau, dòng điện đi qua các cơ quan chức năng quan trọng nhất của sự sống như não, tim, phổi là nguy hiểm nhất. c) Thời gian dòng điện đi qua cơ thể: Thời gian dòng điện đi qua cơ thể càng lâu thì mức độ rối loạn hoạt động chức năng của hệ thần kinh càng tăng, lớp da bị phá hủy trở nên dẫn điện mạnh hơn, nên mức độ nguy hiểm càng tăng. =================================================================== Câu 8: Trình bày nguyên nhân của các tai nạn về điện? -------------------------------------------------------------- a) Nguyên nhân do chạm trực tiếp vào vật mang điện: - Sửa chữa đường dây, các thiết bị điện đang nối với nguồn nhưng không ngắt điện, hoặc có ngắt nhưng không treo biển báo, người khác vô ý đóng mạch. - Sử dụng các dụng cụ có vỏ bọc bằng kim loại như: bàn là, bếp điện, nồi cơm điện, tủ lạnh,... nhưng lớp cách điện bị hỏng để điện truyền ra vỏ. - Chạm vào dây dẫn hoặc các bộ phận có điện như dây điện đứt rơi vào người, vắt quần áo ướt lên dây phơi bị chạm điện,... b) Tai nạn do phóng điện: - Do đóng cắt dòng điện có cường độ lớn, chỗ tiếp xúc thường phát sinh ra tia lửa điện gây cháy bỏng. - Do vi phạm hành lang an toàn điện đối với điện cao thế, trèo lên cột điện cao thế để ngoắc điện hoặc lấy sào tre chọc dây điện cao thế. ================================================================== Câu 9: Trình bày các biện pháp an toàn khi lắp đặt và sửa chữa điện? -------------------------------------------------------------- + Ngắt cầu dao và treo biển báo trước khi thực hiện công việc lắp đặt, sửa chữa + Trong trường hợp bắt buộc phải thao tác khi có điện thì phải sử dụng các dụng cụ và thiết bị bảo vệ như: - Dùng thảm cao su hoặc giá cách điện bằng gỗ khô chân có sứ cách điện. Khi sửa chữa mạng điện trong gia đình có thể dùng ghế gỗ khô hoặc ghế nhựa. - Phải dùng các dụng cụ lao động (kìm, tua vít, cờ lê,.. ) có chuôi cách điện đúng tiêu chuẩn, có gờ tránh trượt tay,... - Phải dùng bút thử điện kiểm tra để tránh chạm vào vật có điện. + Khi thực hành lắp điện trong xưởng thực hành cần tuân thủ chặt chẽ các quy tắc an toàn lao động. Khi lắp đặt các thiết bị điện, đồ dùng điện, ... thường phải đứng trên thang và thao tác với các dụng cụ cơ khí như khoan, búa, đục,... cần phải chú ý đảm bảo an toàn không để xảy ra tai nạn. ================================================================== Câu 10: Hai người có cùng khối lượng, đều chạm vào một vật mang điện thì mức độ nguy hiểm có giống nhau không ? Vì sao ? -------------------------------------------------------------- - Hai người đều bị tai nạn điện do chạm trực tiếp vào một vật mang điện nhưng mức độ nguy hiểm có sự khác nhau vì: - Điện trở thân người của mỗi người khác nhau, nếu người nào có điện trở lớn thì dòng điện chạy qua cơ thể nhỏ hơn nên mức độ nguy hiểm ít hơn. - Đường đi của dòng điện qua cơ thể mỗi người có thể khác nhau, nếu người nào bị dòng điện chạy qua tim thì càng nguy hiểm. - Thời gian của dòng điện qua cơ thể từng người có thể khác nhau, nếu thời gian dòng điện đi qua cơ thể dài hơn thì nguy hiểm hơn. Chú ý: Nếu chạm vào vật mang điện có hiệu điện thế lớn thì cả hai người đều rất nguy hiểm, có thể bị thiệt mạng. ================================================================== Câu 11: Nếu xảy ra tình huống chập điện gây hỏa hoạn thì cách xử lý như thế nào? -------------------------------------------------------------- + Kịp thời xử lý sự cố chập điện trước rồi mới chữa cháy. Tuyệt đối không dùng nước chữa cháy trước khi xử lý sự cố chập điện. + Có thể xử lý sự cố chập điện bằng nhiều cách tùy theo tình hình thực tế: - Quan sát xem chập điện ở vị trí nào (Mạch chính hay mạch nhánh,...). Nếu chập điện ở mạch nhánh thì nhanh chóng ngắt cầu dao hoặc cầu chì của mạch điện đó ra, hoặc ngắt ngay cầu dao tổng. Nếu chập ở mạch chính thì ngắt cầu dao tổng hoặc cầu chì ngay sau công tơ điện. - Nếu mạng điện sinh hoạt địa phương chập cháy thì báo ngay cho người phụ trách điện để ngắt cầu dao ở trạm biến thế. + Sau khi đã ngắt điện mới được dùng nước chữa cháy. ================================================================== Câu 12: Nêu các phương pháp bảo vệ an toàn điện? -------------------------------------------------------------- a) Phương pháp tiếp đất: 2,5-3 m - Cách thực hiện: dùng dây dẫn tốt (to, không nối), một đầu dùng bulông bắt chặt vào vỏ thiết bị, một đầu hàn chặt vào cọc tiếp đất. Cọc tiếp đất là những ống thép dài 2,5-3m, chôn sâu dưới đất 0,5-0,7m, điện trở hệ thống tiếp đất nhỏ từ 3-4W. - Tác dụng bảo vệ: Giả sử do hư hỏng lớp cách điện để truyền điện ra vỏ. Khi đó, dòng điện sẽ truyền xuống đất qua hệ thống tiếp đất. Nếu có người vô tình chạm vào vỏ thiết bị, do điện trở thân người lớn hơn hàng ngàn, hàng vạn lần điện trở của hệ thống tiếp đất nên dòng điện qua người rất nhỏ do đó không gây nguy hiểm cho người sử dụng. b) Phương pháp nối trung hoà: - Cách thực hiện: Vỏ kim loại của thiết bị được nối với dây trung hoà của mạng điện. - Tác dụng bảo vệ: Giả sử do hư hỏng lớp cách điện để truyền điện ra vỏ. Thì dòng điện từ dây pha qua cầu chì, qua dây nối trung hoà tạo thành một mạch kín có điện trở rất nhỏ,dòng điện tăng đột ngột sẽ làm nổ cầu chì do đó làm ngắt mạch điện, không gây nguy hiểm cho người sử dụng. ================================================================== Câu 13: Tại sao điện áp dưới 40V được coi là an toàn? Xác định điện áp an toàn dựa vào đâu? -------------------------------------------------------------- - Hiệu điện thế dưới 40V được coi là an toàn vì ở điều kiện bình thường, với lớp da khô, sạch nếu ta chạm vào vật mang điện có U < 40V thì dòng điện qua người sẽ không nguy hiểm. - Xác định điện áp an toàn dựa vào môi trường làm việc, công cụ sử dụng và đối tượng sử dụng. Ví dụ như với mỏ hàn điện cầm tay thì U an toàn là dưới 36V, đèn soi là dưới 12V, đồ chơi là từ 3V đến 12V. ================================================================== Câu 14: Cách cứu chữa người bị tai nạn điện như thế nào? -------------------------------------------------------------- 1) Giải thoát nạn nhân khỏi dòng điện càng nhanh càng tốt (Không cầm tay trực tiếp vào ngưòi nạn nhân): a) Tình huống 1: Người bị nạn đứng dưới đất - Quan sát mạng điện - Làm một trong các công việc sau: + Cắt điện bằng cách: Rút phích điện, cắt cầu chì hoặc cầu dao, + Lót tay bằng giẻ khô (hoặc vật cách điện) kéo nạn nhân ra khỏi dòng điện. b) Tình huống 2: Người bị nạn ở trên cao Biện pháp tương tự như trên nhưng trước khi cắt điện phải có người đón nạn nhân (hoặc có vật mềm đỡ) để khỏi rơi xuống đất. c) Tình huống 3: Người bị nạn bị dây điện đứt đè lên người, bất tỉnh Dùng gậy khô gạt dây điện hoặc lót tay bằng vật cách điện kéo nạn nhân ra khỏi dòng điện. 2) Làm hô hấp nhân tạo: có 3 phương pháp a) Một người cứu: - Đặt nạn nhân nằm sấp, đầu nghiêng 1 bên, cậy miệng, kéo lưỡi để họng nạn nhân mở. - Người cứu quỳ gối 2 bên đùi nạn nhân, đặt 2 lòng bàn tay vào 2 mạng sườn, ngón cái trên lưng. - Đẩy hơi ra: nhô người về phía trước, ấn xuống lưng nạn nhân, bóp các ngón tay vào xương sườn cụt. - Hút khí vào: nới tay, ngả người sau, hơi nhấc lưng nạn nhân. b) Hai người cứu: - Đặt nạn nhân nằm ngửa, lưng kê cao - Một người ngồi bên cạnh kéo lưỡi, mở miệng nạn nhân. - Một người quỳ ở đầu nạn nhân, 2 tay nắm chỗ khuỷ tay gập và ép nhẹ bên lồng ngực (đẩy khí), rồi kéo 2 tay duỗi vươn lên đầu nạn nhân (hút khí vào). c) Hà hơi thổi ngạt: Phương pháp này có hiệu quả cứu sống cao và chỉ cần một người cứu, Cần chú ý: Sau khi nạn nhân thở được cần đưa nạn nhân đi bệnh viện để tiếp tục điều trị và phục hồi các chức năng khác. ================================================================== Phần III : vật liệu kĩ thuật điện Câu 15: Trình bày tính chất và phạm vi ứng dụng của vật liệu dẫn điện ? -------------------------------------------------------------- + Tính chất: Vật liệu dẫn điện có điện trở suất nhỏ cỡ 10-6 Ωm đến 10-8 Ωm. ở nhiệt độ bình thường dòng điện dễ dàng truyền qua vật liệu dẫn điện. - Vật liệu dẫn điện có thể là: Kim loại, hợp kim, than chì, các dung dịch điện phân (axit, muối, bazơ,...), chất rắn, chất lỏng hay chất khí. + Phạm vi ứng dụng: - Vàng, bạc dẫn điện tốt nhất nhưng chúng quá đắt nên chỉ dùng để sản xuất những chi tiết, linh kiện quý đòi hỏi độ chính xác cao như trong vi mạch, trong cáo bóng siêu cao tần,... - Đồng, nhôm và hợp kim của chúng dẫn điện tốt, độ bền cao, chịu được tác động của môi trường không khí nên được sử dụng rộng rãi làm dây dẫn điện. - Một số hợp kim đặc biệt như: Vonfram, pherôniken, nicrôm,.. khó nóng chảy được dùng làm dây đốt nóng trong bóng đèn, bếp điện, bàn là,... - Than thỏi mềm dùng làm các điện cực, chổi than. Thủy ngân dùng trong rơ le nhiệt. Hơi thủy ngân dùng trong đèn cao áp,... ================================================================== Câu 16: Trình bày tính chất và phạm vi ứng dụng của vật liệu cách điện ? -------------------------------------------------------------- + Tính chất: Vật liệu cách điện có điện trở suất lớn cỡ 108 Ωm đến 1013 Ωm, do vậy chúng không cho dòng điện truyền qua. Chúng dùng để cách li những phần tử mang điện với nhau và với những phần tử không mang điện. - Vật liệu cách điện thường gặp là: Không khí, dầu cáp điện, dầu tụ điện, thủy tinh, sứ, gỗ khô, nhựa êbônít, mica, amiăng, giấy cách điện,... + Phạm vi ứng dụng: - Dầu biến thế, dầu tụ điện dùng cách điện và làm mát trong máy biến thế, tụ điện. - Không khí cách điện giữa các vật mang điện, dây dẫn với người. - Nhựa êbônít dùng làm các phần tử cách điện trong các khí cụ điện, thiết bị điện như: công tắc, đui đèn, vỏ máy,... - Mica cách điện tốt, chịu được nhiệt độ cao nên thường dùng để cách điện trong đèn điện tử, bàn là,... - Giấy cách điện dùng cách điện giữa dây quấn và lõi thép trong máy biến thế, động cơ điện. Câu 17: Trình bày quy trình chung nối dây dẫn điện ? -------------------------------------------------------------- Cách điện mối nối Hàn mối nối Kiểm tra mối nối Nối dây Làm sạch lõi Bóc vỏ cách điện ================================================================== Câu 18: Trình bày các loại mối nối dây dẫn điện và các yêu cầu của mối nối? -------------------------------------------------------------- + Các loại mối nối: gồm có mối nối thẳng (nối tiếp), mối nối phân nhánh (nối rẽ), mối nối dùng phụ kiện (hộp nối dây, bu lông,...). + Yêu cầu đối với mối nối dây dẫn: - Dẫn điện tốt: mặt tiếp xúc sạch, diện tích tiếp xúc đủ lớn, mối nối chặt, các vít phải bắt chặt, hàn thiếc phải ngấu. - Có độ bền cơ học cao: chịu được lực kéo, rung chuyển mạnh - An toàn điện: mối nốiđược cách điện tốt bằng ống ghen hoặc băng cách điện. - Đảm bảo về mặt mĩ thuật: mối nối phải gọn và đẹp + Các chú ý để đảm bảo các yêu cầu của mối nối dây dẫn điện - Phải cạo sạch lõi dây trước khi nối, khi nối phải vặn xoắn các vòng theo thứ tự đều và chắc. - Vặn chặt các ốc vít khi nối dây dùng phụ kiện, nếu hàn thiếc phải ngấu - Sau khi nối phải bọc cách điện mối nối bằng băng cách điện hoặc ống ghen ================================================================== Câu 19: Nêu các yêu cầu của của việc chọn dây dẫn điện? Chọn dây dẫn căn cứ vào đâu? -------------------------------------------------------------- + Yêu cầu của việc chọn dây dẫn điện: Truyền dẫn điện tốt, an toàn, kinh tế. + Chọn dây dẫn điện dựa vào các yếu tố sau: 1. Vỏ cách điện phải phù hợp với điện áp của lưới điện và điều kiện lắp đặt. Ví dụ: Lắp đặt điện trong nhà có U = 220V phải dùng dây bọc chịu được U > 220V; lắp đặt đường dây cao thế phải dùng cáp; 2. Tiết diện dây dẫn phải phù hợp với cường độ dòng điện sử dụng để dây dẫn không quá nóng. ================================================================== Phần IV : Mạng điện sinh hoạt Câu 20: Trình bày đặc điểm của mạng điện sinh hoạt ? -------------------------------------------------------------- + Khái niệm: Mạng điện sinh hoạt là mạng điện tiêu thụ có hiệu điện thế thấp, nhận điện từ mạng điện phân phối để cung cấp cho các thiết bị và đồ dùng điện. + Đặc điểm: - Mạng điện sinh hoạt bao gồm mạch chính (đường dây chính) và mạch nhánh (đường dây nhánh). - Mạch chính gồm 1 dây pha (dây nóng) và một dây trung hòa (dây nguội), giữ vai trò là mạch cung cấp, được đặt trên cao sát trần nhà. - Mạch nhánh được rẽ từ đường dây chính đến các thiết bị và đồ dùng điện, các mạch nhánh được mắc song song với nhau. - Trên các mạch nhánh có các thiết bị đóng cắt và bảo vệ riêng như: cầu dao, cầu chì, công tắc,..., các thiết bị này được lắp trên bảng điện. - Mạng điện sinh hoạt còn có các thiết bị đo lường, điều khiển, bảo vệ như công tơ điện, áptômát, cầu dao, cầu chì, công tắc,..., và các vật cách điện như pulisứ, ống nhựa, bảng điện,.... =================================================================== Câu 21: Kể tên một số khí cụ điện trong gia đình? Vẽ ký hiệu của các khí cụ đó Giải thích các con số ghi trên vỏ các khí cụ đó ? -------------------------------------------------------------------------------------- + Một số khí cụ điện: Cầu dao, cầu chì, áptômát công tắc, ổ điện - phích điện ,... + Kí hiệu: Cầu dao: ; Cầu chì: hoặc ; áp tô mát ổ điện : + Các số liệu kỹ thuật ghi trên các khí cụ điện: - Trên vỏ các khí cụ điện thường có ghi các giá trị định mức như: hiệu điện thế, cường độ dòng điện, công suất định mức. Các số liệu này cho biết ta chỉ được phép sử dụng các khí cụ đó trong mạng điện có các giá trị về điện áp, cường độ dòng điện, công suất nhỏ hơn hoặc bằng giá trị định mức ghi trên vỏ các khí cụ. Nếu không các khí cụ đó sẽ bị hỏng và không an toàn cho mạch điện. - Ví dụ: trên vỏ cầu dao có ghi: 250V – 10A có nghĩa điện áp và cường độ dòng điện định mức của cầu dao là 250V và 10A không được mắc cầu dao vào mạng điện có các giá trị lớn hơn các giá trị định mức trên. (HS giải thích tương tự với các số liệu ghi trên công tắc 250V-5A, cầu chì 220V-7A, ổ điện 250V-6A). =================================================================== Câu 22: Tại sao phụ tải có công suất lớn lại phải chọn dây chảy cầu chì có tiết diện lớn ? ------------------------------------------------------------------------------------ - Phụ tải có công suất lớn thì cường độ dòng điện trong mạch đó lớn vì P = U.I (trong đó U không thay đổi) . Do đó nếu P (công suất) càng lớn thì I (cường độ dòng điện) càng lớn. - Để dòng điện lớn chạy trong mạch và chạy qua dây chảy thì điện trở của dây chảy phải nhỏ vì I = (R là điện trở), trong đó U là không thay đổi cho nên I lớn thì R phải nhỏ. - Muốn có điện trở dây chảy nhỏ để phù hợp dòng điện lớn chạy qua thì tiết diện dây chảy phải tăng lên , vì R = trong đó là hằng số (phụ thuộc vào bản chất dây chảy), l là chiều dài dây chảy không thể giảm được, vì vậy ta chỉ còn cách tăng tiết diện của dây chảy. - Vậy công suất tiêu thụ trong mạch càng lớn thì tiết diện dây chảy cần phải lớn cho phù hợp. Nếu chọn dây chảy có tiết diện quá nhỏ sẽ xảy ra hiện tượng quá tải làm cho dây chảy bị đứt, còn nếu dây chảy có tiết diện quá lớn thì sẽ không bảo vệ được phụ tải và mạch điện khi có sự cố. Câu 23: Trình bày các bước tính toán thiết kế mạng điện sinh hoạt ? -------------------------------------------------------------- + Tính toán thiết kế mạng điện sinh hoạt được tiến hành theo các bước sau: 1. Ước tính công suất yêu cầu của phụ tải điện đối với mạng điện - Khi thiết kế mạng điện, công suất tính toán phải được tính theo tổng công suất của tất cả các thiết bị và đồ dùng điện sử dụng trong nhà, đồng thời phải tính đến khả năng phát triển thêm nhu cầu sử dụng điện sau này. - Công suất yêu cầu (Pyc)= Tổng công suất định mức (Pt) x Hệ số yêu cầu (Kyc) 2. Chọn dây dẫn: Việc lựa chọn dây dẫn phải chú ý đến các điều kiện sau: a) Tiết diện dây dẫn: Được tính toán phù hợp với cường độ dòng điện sử dụng để dây dẫn không quá nóng làm hỏng lớp cách điện gây sự cố về điện. Dòng điện được tính theo công thức: Isd = hoặc Isd = Trong đó : - Uđm là điện áp định mức của mạng điện - Pyc là công suất yêu cầu của mạng điện (được tính ở trên) Sau khi tính được dòng điện sử dụng (Isd), đem so sánh với dòng điện cho phép (Icp) của từng tiết diện dây dẫn nhất định để chọn tiết diện dây cho phù hợp (tra bảng) sao cho Isd Icp. b) Chiều dài dây dẫn: Được tính theo sơ đồ lắp đặt mạng điện cộng thêm các mối nối dây dẫn (mỗi mối nối được tính 100mm). c) Vỏ cách điện: Vỏ cách điện phải phù hợp với điện áp và điều kiện lắp đặt. 3. Chọn các khí cụ điện và các thiết bị điều khiển khác: - Chọn cầu dao, cầu chì, áptômát, công tắc, ổ điện,..., phù hợp với mỗi mạch điện để đảm bảo an toàn khi sử dụng và có tác dụng bảo vệ kịp thời khi có sự cố. - Đối với các thiết bị điều khiển khác, phải đáp ứng được điện áp định mức và dòng điện sử dụng lâu dài đã tính khi chọn dây dẫn, đồng thời đảm bảo về mĩ thuật và tránh nhầm lẫn khi sử dụng. 4. Xây dựng sơ đồ nguyên lí và sơ đồ lắp đặt: - Thể hiện nguyên tắc hoạt động của các thiết bị, đảm bảo các thiết bị đóng cắt và bảo vệ được lắp trên dây pha,... - Đường dây dẫn điện được lắp đặt nổi hay ngầm trong tường, cố định bằng ống ghen hay sứ cách điện,... - Xây dựng sơ đồ lắp đặt cho phù hợp với thực tế, vị trí lắp đặt các đường dây như thế nào,... ================================================================== Câu 24: Việc kiểm tra mạng điện sinh hoạt được tiến hành theo những bước nào? -------------------------------------------------------------- Kiểm tra mạng điện sinh hoạt được tiến hành theo các bước sau: + Đo điện áp: nhằm kiểm tra chất lượng mạng điện nói chung và kiểm tra chất lượng dây điện trong mỗi mạch. Việc đo điện áp cần được tiến hành ở giờ “cao điểm” và tiến hành đo 2 lần: Lần 1: Đánh giá chất lượng mạng điện, tiến hành đo khi mạng điện không tải, nếu kết quả cho gần bằng Uđm thì tốt, nếu kết quả cho < 90% Uđm thì không tốt, phải kiểm tra lại mạng điện. Lần 2: Đánh giá chất lượng dây điện, nếu tiết diện dây quá nhỏ so với yêu cầu và các mối nối xấu thì mức tổn thất điện áp lớn. Nếu kết quả cho mức tổn thất điện áp > 5% thì phải sửa lại mối nối, sau khi sửa mà mức tổn thất vẫn quá 5% thì phải thay dây dẫn. + Kiểm tra dây dẫn: Kiểm tra dây dẫn vào nhà có bị cũ, nứt, hở vỏ cách điện không. Có bị chạm, chập hay không. Loại dây, cỡ dây có đảm bảo theo đúng tính toán thiết kế hay không. + Kiểm tra các vật cách điện: ống sứ, puli, ống luồn dây,... có đảm bảo không. + Kiểm tra bảng điện và các khí cụ điện: - Bảng điện có thuận tiện khi sử dụng hay không, . Các khí cụ và thiết bị điện có chắc chắn không, có đảm bảo tiêu chuẩn an toàn hay không, các mối nối có an toàn và chắc chắn không, ... - Cầu chì phải đủ nắp che, dây chì có kích thước phù hợp và phải được lắp trên dây pha, - Cầu dao, công tắc phải lành lặn, đủ nắp che,