Đề tài Bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường tiểu học Thống Nhất

A. Đặt vấn đề I . Phần mở đầu Hàng năm, chúng ta đã tập trung tìm những biện pháp bồi dưỡng học sinh giỏi để qua nó làm cho đoá hoa trường học giàu sắc hương. Vấn đề tuyển chọn và tìm biện pháp bồi dưỡng học sinh giỏi có thể nói đã được bàn luận rất nhiều. Đúng là càng bàn càng thấy vấn đề bồi dưỡng học sinh giỏi nhất là học sinh tiểu học không phải là chuyện đơn thuần mà nó phong phú phức tạp và đầy khó khăn. Xây dựng cho mình một đề án quản lý về một vấn đề giáo dục trong trường học là một khâu then chốt của yêu cầu quản lý giáo dục ở trường học. Ta đã biết hàng năm có 100% số trẻ đến tuổi đi học (6 tuổi) được huy động đến trường mà không phải tuyển chọn về trình độ. Trong thời đại ngày nay nhà trường tham gia tích cực vào việc đào tạo nguồn nhân lực cho đất nước đặc biệt là xã hội loài người đang chuyển nền kinh tế sang nền kinh tế tri thức, nên hệ thống giáo dục phải có trách nhiệm vì sự nghiệp đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, nâng cao dân trí là quan trọng nhất. Chúng ta đã có những nổ lực rất lớn trên nhiều phương diện. Đồng thời chúng ta đã phải thấy cho hết khó khăn và những điều bất cập. Lý luận dạy học sinh cũng đã nói rất nhiều về bồi dưỡng nhân tài, coi việc bồi dưỡng nhân tài là vấn đề trọng tâm thiết yếu của nhiệm vụ chính trị trọng tâm của nhà trường. Chất lượng giáo dục được biểu hiện khá rõ nét ở kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi. Có lẽ trên phạm vi rộng lớn các nhà quản lý giáo dục đã luôn nhận thức rõ, xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện, chỉ đạo và kiểm tra. Với trách nhiệm của mình người quản lý giáo dục cần phải tìm ra được những biện pháp tổ chức cho vấn đề bồi dưỡng học sinh giỏi đáp ứng những đòi hỏi của xã hội về chất lượng giáo dục. Chúng tôi đều luôn tư duy để có được những biện pháp tổ chức, bồi dưỡng học sinh giỏi và đã thu được kết quả khả quan. Chúng tôi có một quãng thời gian tuy không dài trong trải nghiệm nhưng chúng tôi đã nghĩ và thấy được: Việc tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh ở trường tiểu học cần có sự chỉ đạo chặt chẽ. Vì có nhận thức rõ ràng về thiên chức bổn phận nên chúng tôi có cơ sở vững vàng để thực thi công vụ. Tuyển chọn và tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi là một vấn đề đặt ra song song với những vấn đề khác trong trường học. Xác định được vai trò của việc bồi dưỡng học sinh giỏi, lại được lý luận quản lý giáo dục cho thấy “ Giáo dục trước hết là phương tiện mà xã hội dùng để đổi mới điều kiện sinh tồn của chính bản thân xã hội” tạo ra cho chúng tôi sự phấn đấu. Phân tích quan niệm này chúng tôi thấy có lý vì nó có tính thực tiển – Giáo dục đã góp phần tái sản xuất sức sản xuất và quan hệ sản xuất. Nhờ giáo dục mà xã hội phát triển nhanh hơn, mạnh hơn . Với trường phổ thông nói chung và trường tiểu học nói riêng, nhất là trường tiểu học Thống Nhất là một trường chuẩn quốc gia có nhiều thành tích trong công tác dạy và học thì việc bồi dưỡng học sinh giỏi là một việc không thể thiếu và luôn luôn được quán triệt sâu sắc, thường xuyên trong tập thể sư phạm nhà trường. Bồi dưỡng học sinh giỏi là một vấn đề có tính khoa học và tích cực của tinh thần cầu thị . Bởi vì thực tế chúng ta nhận thấy kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi là nhuỵ là hương của đoá hoa trường học, kết quả giáo dục ở các nhà trường thường được thể hiện ở chất lượng thông qua các kỳ thi đặc biệt là kỳ thi học sinh giỏi. Nếu chúng ta không biết phát hiện và bồi dưỡng, nhân nhen, vun đắp tri thức cho học sinh thì rõ ràng không thoả mãn yêu cầu của giáo dục trong giai đoạn hiện nay. Đứng trước nhiệm vụ trọng tâm là dạy và học trong đó điểm cốt yếu là bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường tiểu học Thống Nhất trong giai đoạn hiện nay. Là một Hiệu trưởng , nhận thức được vị trí, vai trò, tầm quan trọng, tính cấp thiết của vấn đề đào tạo nhân tài cho đất nước . Do đó tôi chọn vấn đề : Chỉ đao việc tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường tiểu học để nghiên cứu nhằm góp phần vào việc nâng cao chất lượng đào tạo đáp ứng đòi hỏi của giáo dục hiện nay , góp phần thực hiện nhiệm vụ năm học của trường . II : Thực trạng của vấn đề chỉ đạo, phát hiện và tuyển chọn đội tuyển học sinh giỏi của trường tiểu học Thống Nhất . Thực trạng của vấn đề: 1.1. Khái quát về tình hình địa phương và nhà trường: 1.1.a. Khái quát về tình hình địa phương: + Thuận lợi : Địa phương Thống nhất là địa phương có truyền thống hiếu học , điều kiện kinh tế xã hội ổn định. Mức sống của đa số nhân dân trong khu vực tương đối tốt . Là vùng có dân trí cao , có phong trào xã hội hoá giáo dục ngày càng phát triển cả về quy mô và chất lượng . nhà trường nhận được sự quan tâm đầy tinh thần trách nhiệm của Đảng bộ và chính quyền địa phương . + Khó khăn : Địa bàn rộng phân bố dân cư không tầp trung , một bộ phận dân cư kinh tế còn khó khăn ảnh hưởng đến việc đầu tư cho con em học tập. ngân sách địa phương còn hạn hẹp dẫn đến việc đầu tư CSVC cho trường học còn bị hạn chế . 1.1.b. Tình hình nhà trường : + Thuận lợi : Đội ngũ CBGV-NV nhà trường có tư cách đạo đức tốt, có ý thức tập thể, ý thức xây dựng đơn vị, đa số giáo viên có tay nghề vững vàng. tỉ lệ giáo viên chuẩn và trên chuẩn là 68 % nhà trường được công nhận trường chuẩn quốc gia năm 2001 và là cơ quan có nếp sống văn hoá. Các tổ chức trong trường như: Chi bộ, Công đoàn, Đoàn đội đều là các tổ chức vững mạnh. Học sinh đều đi học đúng độ tuổi, tâm sinh lý phù hợp với chương trình đào tạo. + Khó khăn : Giáo viên dạy các môn đạc thù còn thiếu , một số giáo viên con còn nhỏ lại đang theo học các lớp nâng cao nên nên thời gian eo hẹp . Học sinh ở xa trường nên khó khăn trong đi lại nhất là khi gặp thời tiết khắc nghiệt . 1.1.c. Quan niệm về học sinh giỏi tiểu học – khó khăn và tồn tại: + Lâu nay,việc quan niệm, đánh giá học sinh giỏi bậc tiểu học còn phiến diện. Chủ yếu thiên về đánh giá chất lượng học tập văn hoá trong đó chú trọng hai môn là toán và tiếng việt, còn các môn học khác thường bị xem nhẹ hơn do đó giáo viên ít quan tâm đến việc tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi ở các môn học khác. Ngay cả trong cán bộ quản lý cũng có tư tưởng nàydo vậy trong kế hoạch chỉ đạo không được toàn diện. + ở trường tiểu học nói chung và trường tiểu học Thống Nhất nói riêng, mặc dù đã tổ chức dạy học hết các môn học bắt buộc xong còn thiếu nhiều giáo viên dạy các môn đặc thù như môn Thể dục, môn Âm nhạc, môn Mỹ thuật...Cho nên việc bồi dưỡng học sinh giỏi ở các môn này còn nhiều yếu kém. + Phương tiện, thiết bị dạy họcở các môn đặc thù còn thiếu nhiều ( Dụng cụ dạy TDTT, dạy âm nhạc, mỹ thuật... ). + Kinh phí dành cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi còn hạn chế. +Việc bố trí giáo viên dạy bồi dưỡng : Lâu nay việc bồi dưỡng học sinh giỏi thường chọn một số giáo viên giỏi chuyên môn về toán, tiếng việt và tổ chức cho các giáo viên này chuyên trách bồi dưỡng học sinh giỏi toàn trường cách bố trí này tuy có ưu điểm là có tính chuyên sâu nhưng lai có nhược điểm lớn là giáo viên không nắm sát đối tượng học sinh , không biết được việc nắm kiến thức cơ bản, các lỗ hổng kiến thức của học sinh để có biện pháp bù đắp kịp thời mà chỉ tập trung dạy nâng cao cho học sinh như vậy nền móng kiến thức cơ bản của học sinh chưa chắc chắn. Như vậy khi thầy dạy trò khó học, khó tiếp thu bài , hứng thú dạy và học không cao. + Việc tuyển chọn, bồi dưỡng học sinh giỏi còn mang tính thời điểm, thiếu kế hoạch dài hơi, tao nguồn lâu dài. + Việc kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở của Ban giám hiệuchưa thường xuyên, liên tục, chủ yếu giao khoán cho giáo viên cho giáo viên phụ trách. +Việc khen thưởng, động viên những thành tích của thày và trò chưa thgật kịp thời, thường để dồn đến cuối năm , tổng kết năm học mới công bố, do đó hiệu quả động viên khuyến khíchchưa cao, tác dụng củat khen thưởng vì vậy còn hạn chế 2. Kết quả - Hiệu quả của thực trạng trên. Do việc quan niệm về học sinh giỏi ở bậc tiểu học chưa toàn diện, kế hoạch tuyển chọn và bồi dưỡng còn mang tính thời điểm , việc bố trí giáo viên dạy chưa phù hợp, thiếu giáo viên dạy các môn đặc thù, việc đầu tư kinh phí, thời gian chưa tương xứng, việc chỉ đạo kiểm tra đôn đốc chưa sát sao nên mặc dù trường tiểu học Thống Nhất là trường chuẩn quốc gia mức độ I, có đội ngũ giáo viên có tay nghề giỏi đông đảo nhưng những năm gần đây kết quả dự thi học sinh giỏi có chiều hướng đi xuống rõ rệt. Năm học 2003 – 2004: được xếp thứ 06 Năm học 2004 – 2005: Được xếp thứ 23 Đặc biệt các môn Thể dục, Âm nhạc, Mỹ thuật lâu nay không có giải. Từ những thực trạng trên để công tác bồi dưỡng học sinh giỏi đạt kết quả tốt hơn, tôi mạnh dạn cải tiến cônh tác kế hoạch và chỉ đạo việc bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường tiểu học Thống Nhất. B. giải quyết vấn đề I. Các giải pháp Xây dựng quan điểm đúng đắn về học sinh giỏi bậc tiểu học: Theo vụ tiểu học, Bộ giáo dục & Đào tạo thì : Học sinh giỏi môn nào đó là sự đánh giá, ghi nhận kết quả học tập mà các em đạt được ở mức độ cao so với mục tiêu môn học ở từng lớp và ở cả bậc tiểu học. Kết quả mỗi môn học của học sinh được thể hiện ở trình độ tư duy, thể hiện qua thái độ và cách ứng xử, qua cách vận dụng kiến thước và kỹ năng vào cuộc sống hàng ngày. Nhà nước yêu cầu các nhà trường tiểu học dạy đủ và đều các môn học, để các em được học tập, rèn luyện theo quy định trong mục tiêu và kế hoạch giáo dục. Những học sinh đạt loại giỏi theo yêu cầu gọi là học sinh giỏi tiểu học. Một học sinh có thể giỏi ở tất cả các môn có thể chỉ giỏi ở một vài môn. Trong việc đánh giá học sinh giỏi không được xem nhẹ bất cứ môn nào. + Các môn học phải được đánh giá bình đẳng kể cả việc luyện viết cho học sinh vì nét chữ là nết người. 2. Phải có đủ giáo viên dạy các môn đặc thù, có chuyên môn về môn mình dạy( trước hết là các môn mà Phòng giáo dục, sở giáo dục tổ chức thi học sinh giỏi ). 3. Bằng nhiều nguồn lực phải tăng cường phương tiện, thiết bị dạy học cho tất vả các môn học. 4. Tăng cường kinh phí cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. 5. Bố trí giáo viên bồi dưỡng một cách hợp lý. 6.Tuyển chọn, bồi dưỡng học sinh giỏi phải có kế hoạch dài hơi, có tính chiến lược lâu dài. 7.Phải có kế hoạh bồi dưỡng đội ngũ giáo viên dạy bồi dưỡng học sinh giỏi. 8. Phải tăng cường kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở giáo viên và học sinh. 9. Không giao khoán gọn cho giáo viên phụ trách. 10. Phải tổ chức động viên khen thưởng kịp thời. II. Các biện pháp tổ chức thực hiện. 1. Xây dựng quan niệm đúng đắn về học sinh giỏi tiểu học: Cán bộ quản lý, tập thể giáo viên, học sinh và phụ huynh học sinh phải nhận thức được trong giai đoạn hiện nay giáo dục tiểu học là nền móng của ngôi nhà giáo dục cao tầng, vì vậy muốn ngôi nhà vững trãi thì phần nền móng phải được xây dựng vững chắc, học sinh phải được học đầy đủ các môn học trong chương trình không được xem nhẹ môn nào. Mỗi môn lại có phương pháp, nội dung chương trình khác nhau nên đòi hỏi phải có giáo viên chuyên sâu về phân môn. 2.Bố trí có đủ giáo viên dạy đủ các môn theo đúng chuyên môn, sở trường của từng người: Trường tiểu học Thống Nhất lâu nay có đủ giáo viên dạy theo biên chế lớp, nhưng giáo viên dạy các môn đặc thù còn thiếu. Ngay từ đầu năm nhà trường đã tham mưu với phòng giáo dục để có giáo viên dạy đặc thù: Nhữ ánh Sao : Dạy môn thể dục Nguyễn Thị Dung: Dạy môn âm nhạc Nguyễn Thị Cúc: Dạy môn mỹ thuật. Các giáo viên này đều có kinh nghiệm , hoặc được đào tạo đúng chuyên nghành về môn phụ trách. 3.Phương tiện – thiết bị: Ngoài những phương tịên, thiết bị được cấp, nhà trường còn chủ động huy động kinh phí từ các nguồn: Đóng góp của phụ huynh học sinh, của địa phương, của các cơ quan, đơn vị đóng trên địa bàn mua sắm thêm được: - 01 thiết bị âm thanh phục vụ sinh hoạt tập thể, học môn âm nhạcvà luyện tập văn nghệ trị giá 11 000 000 đ. - Đầu tư xây dựng sân tập thể dục. - Xây dựng 01 nhà luyện tập bóng bàn. - Mua sắm 30 bộ cờ vua . - Xây dựng 03 sân cầu lông phục vụ học tập, thi đấu và luyện tập thể dục, thể thao rèn luyện sức khoẻ cho giáo viên và học sinh. - Sắm 03 đàn ócgan cho 03 giáo viên dạy môn âm nhạc. - Mua sắm toàn bộ tài liệu nâng cao các môn học theo yêu cầu của giáo viên dạy. 4.Về kinh phí: Nhà trường giành một khoản kinh phí đáng kể là 15 000 000 đ để hỗ trợ, bồi dưỡng giáo viên dạy bồi dưỡng học sinh giỏi và làm phần thưởng cho giáo viên, học sinh đạt giải trong các kỳ thi học sinh giỏi. Mỗi giáo viên được trả thù lao dạy học là 25 000 đ/ buổi ôn luyện. Xây dựng hệ số thưởng cho giáo viên có học sinh giỏi là 1,5 lần mức thưởng của học sinh Việc bố trí giáo viên dạy: Sắp xếp để giáo viên vừa dạy đại trà, vừa bồi dưỡng như vậy việc dạy sẽ sát đối tượng hơn. Giáo viên nắm chắc được những điểm mạnh, yếu của học sinh để từ đó có biên pháp bù lấp, nâg cao dần kiến thức cho từng học sinh cụ thể. Việc tuyển chọn học sinh: Ngay từ đầu năm học, tổ chức thi tuyển chọn học sinh giỏi ở các bộ môn vào ngày 25 tháng 08 năm 2005. Đó là các môn: Toán, Tiếng Việt, âm nhạc, Mỹ thuật, TDTT, viết chữ đẹp. Việc tuyển chọn dựa trên các tiêu chí: Căn cứ vào kết quả học tập của năm học trước: Đối tượng dự tuyển là những học sinh có kết quả học tập từ loại khá trở lên của năm học trước ở tất cả các bộ môn. Căn cứ vào phả hệ truyền thống của dòng họ ( Vì chỉ số thông minh của con người có một phần nhỏ di truyền ). Căn cứ vào sự giới thiệu của bạn bè, đồng nghiệp và gia đình. Căn cứ vào kết quả điểm thi mà nhà trường tổ chức. Căn cứ vào chỉ số thông minh IQ qua phương pháp trắc nghiệm. 7. Kế hoạch bồi dưỡng không những mang tính thời điểm mà còn phải có tính lâu dài, bền vững: Mặc dù chưa thi học sinh giỏi từ lớp 03 trở lên nhưng việc tuyển chọn, bồi dưỡng được tiến hành ngay từ lớp 01 và duy trì suốt trong năm học.và trong thời gian hè. 8.Chú trọng công tác bồi dưỡng giáo viên : Định kỳ cứ 02 tháng một lần tổ chức họp trao đổi kinh nghiệm dạy học giữa giáo viên với nhau, giữa giáo viên với ban gián hiệu. Hàng tháng đều có nhận xét đánh giá bỗ sung kịp thời trong các buổi họp sơ kết tháng. 9.Việc xây dựng kế hoạch, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi được tiến hành thường xuyên, ban giám hiệu có kế hoạch cụ thể cho từng tuần, từng tháng, từng học kỳ và cả năm. BGH có kế hoạch dự giờ định kỳ và đột xuất các giờ bồi dưỡng học sinh giỏi . Có lịch kiểm tra, xốc lại đội hình cho các thời điểm thích hợp. 10. Việc tổ chức khen chê: Trong các kỳ sơ kết công tác tuần, tháng học kỳ BGH đều có nhận xét cụ thể những ưu, khuyết điểm, cùng với tập thể giáo viên bàn bạc tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Nhà trường phối hợp với hội cha mẹ học sinh tổ chức đưa đón học sinh đi dự thi học sinh giỏi kịp thời, trang trọng và an toàn tuyệt đối. Kết thúc mỗi kỳ thi, khi nhận được thông bao chính thức của phòng giáo dục, của sở giáo dục nhà trường đều tổ chức phát thưởng kịp thời vào buổi chào cờ gần nhất, nên có tác dụng động viên khích lệ kịp thời. C. Kết luận Kết quả nghiên cứu, tính hiệu quả so với cách làm truyền thống: Với việc đổi mới tư duy, nội dung, biện pháp chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi nên mặc dù năm học 2005 – 2006 chưa kết thúc nhưng trường tiểu học thống Nhất đã thu được kết quả rất tốt trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi có thể nói là đã tiến bộ vượt bậc so với những năm hoc trước. Do có kế hoạch chỉ đạo công tác tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi ngay từ đầu năm và sát với đối tượng học sinh và tình hình nhà trường tiểu học Thống Nhất nên kết quả của công tác này rất khả quan . Tỉ lệ học sinh giỏi được chọn tăng hơn so với năm trước cả về số lượng và chất lượng, điều này làm tăng chất lượng đại trà của học sinh nhà trường. Qua công tác bồi dưỡng học sinh giỏi đội ngũ giáo viên cũng được nâng cao về trình độ tay nghề, vững vàng, vững tin hơn trong công việc . Kết quả được cụ thể bằng bảng số liệu sau: Môn Năm học 2004 - 2005 Năm học 2005 - 2006 Cấp huyện Cấp tỉnh Cấp huyện Cấp tỉnh SL XT SL XT SL XT SL XT Văn hoá 6 23 2 Chưa thi TDTT 0 0 0 0 8 5 2 Âm nhạc 0 0 0 0 1 1 1 Kể chuyện 0 0 0 0 1 1 1 Mỹ thuật 2 13 0 0 2 11 0 Chữ đẹp 8 5 0 0 13 2 2 Bài học kinh nghiệm: Muốn làm tốt công tác tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi , góp phần nâng cao chất lượng đào tạo thì người hiệu trưởng phải nắm được cơ sở khoa học của vấn đề, phải nghiên cứu kỹ đặc điểm tình hình nhà trường - địa phương, trình độ của giáo viên, cơ sở vật chất phục vụ dạy và học. Từ đó xây dựng kế hoạch, tìm ra biện pháp chỉ đạo thực hiện cụ thể, sát với thực tế. Trong công tác chú ý đến việc kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở, khen chê kịp thời. Nói đến kết quả dạy học phải nói đến chất lượng học sinh, mà nói đến chất lượng học sinh phải nói đến kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi . Do đó làm tốt công tác bồi dưỡng học sinh giỏi là góp phần rất quan trọng +trong việc thực hiện nhiệm vụ năm học của nhà trường . Kiến nghị: Từ thực tế bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường tiểu học Thống Nhất chúng tôi thấy còn những khía cạnh chưa nghiên cứu tốt như: Cơ chế chính sách cho giáo viên bồi dưỡng học sinh giỏi, xây dựng một chương trình bồi dưỡng học sinh giỏi trên cơ sở các điều kiện cần có. Chúng tôi cho rằng đây là vấn đề nghiên cứu tiếp của đề tài. Chúng tôi kiến nghị Sở giáo dục nên có chương trình, tài liệu bồi dưỡng học sinh giỏi tiểu học theo chương trình tiểu học mới nhằm tạo cơ sở cho chúng tôi thực hiện công tác chỉ đạo có hiệu quả cao. Việc bồi dưỡng học sinh giỏi là vấn đề rất cần thiết và phải làm thường xuyên, có tính khoa học, nên chúng ta cũng cần phải tìm thêm những biện pháp để có thể phù hợp với công việc đầy khó khăn này nhằm góp phần nâng cao chất lượng nguồn lao động có tri thức. Trên đây là những vấn đề mà bản thân đã nghiên cứu và trải nghiệm ở trường tiểu học Thống Nhất. Vì khuôn khổ thời gian có hạn, hơn thế phương pháp và năng lực nghiên cứu của bản thân còn nhiều hạn chế cho nên đề tài này không tránh khỏi những khiếm khuyết cần được bổ sung . Tôi rất mong muốn và chân thành cảm ơn các ý kiến đóng góp của các nhà quản lý giáo dục, các đồng nghiệp để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn. Thống Nhất, ngày 30 tháng 03 năm 2006 Người viết Mục lục Phần a: Đặt vấn đề I. Lời nói đầu...................................................................Trang 1 II. Thực trạng của vấn đề............................................... Trang 3 Thực trạng................................................................. Trang 3 Kết quả, hiệu quả của thực trạng............................. .trang 5 Phần B: Giải quyết vấn đề I Các giải pháp........................................................... .trang 6 II Các biện pháp tổ chức thực hiện........................... trang 7 Phần C: Kết luận Kết quả nghiên cứu, tính hiệu quả.................................trang 10 Kiến nghị- đề xuất.........................................................trang 11 Phần Nội dung Chương I: Cơ sở lý luận về vấn đề tuyển chọn và bồi dưỡng HSG. I. Cơ sở lý luận : Từ xưa đến nay người có tài năng đã có vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế xã hội. Một dân tộc như dân tộc ta từ xa xưa đã khẳng định “Những người tài giỏi là yếu tố cốt tử đối với một chỉnh thể” . Sự nhận thức về vai trò của người tài đã được khẳng định, khi số lượng người tài giỏi dồi dào thì sự phát triển của đất nước sẽ càng vững mạnh, và trái lại. Hiện nay khi loài người đang bước vào thiên niên kỷ thứ 3 . Chúng ta đã xác định nền kinh tế thế kỷ XXI là nền kinh tế tri thức, nền văn minh thế kỷ XXI là nền văn minh trí tuệ. Từ đấy chúng ta hiểu và khẳng định “Sự cạnh tranh chất xám” là điều đương nhiên cũng từ nhận thức đó nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam chúng ta đã quan tâm đến chiến lược phát triển con người chú trọng nhiều đến vấn đề người tài giỏi. Kinh nghiệm cho thấy việc khẳng định đúng và thi hành tốt vấn đề bồi dưỡng nhân tài cho đất nước sẽ mang lại cho đất nước nhiều giá trị tinh thần và vật chất quý báu. Với hướng đi đúng đắn cho nên lúc này hơn lúc nào hết chúng ta cần và rất cần nguồn lực lao động tạo ra của cải vật chất cho xã hội ngày càng dồi dào. Hạt nhân của nguồn lao động chính là người tài giỏi, vấn đề mà cuộc sống hiện đại đang rất cần đó chính là nguồn chất xám để có thể làm ra các sản phẩm ngày càng thêm dồi dào phong phú. Nguồn lực ban đầu phải được bắt đầu từ nhà trường mà trong nhà trường thì phải được bắt đầu từ trường tiểu học. Như chúng ta đã biết ngay từ khi mới giành được độc lập, Bác Hồ của chúng ta đã có hướng “Tìm người tài đức” có “Hồng”, có “Chuyên” hồng phải thắm, chuyên phải sâu ra giúp nước. Quan niệm về yêu cầu đào tạo nhân lực trên cơ sở bồi dưỡng nhân tài nó luôn là cốt lõi của mọi thời đại bởi nó là chu trình tạo ra sức mạnh hợp quy luật. Chúng ta thấy để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội của đất nước cần nâng cao chất lượng đào tạo nhân tài. Với giáo dục và đào tạo thì trên đường trường với định hướng đưa giáo dục và đào tạo của ta hội nhập với khu vực và quốc tế là một đòi hỏi vừa có tính khách quan vừa có tính chủ quan, mang tính chất vừa cấp thiết vừa thường xuyên. Giáo dục và đào tạo của ta luôn hướng vào mục tiêu cách mạng. Việc bồi dưỡng học sinh giỏi học sinh năng khiếu là một việc làm đã có từ lâu, việc làm này khẳng định tinh thần trách nhiệm có tính nhân văn sâu sắc của các thế hệ trước đối với thế hệ sau này. Thực tế cho thấy sản phẩm của người thầy bao giờ củng được thể hiện qua kết quả các kỳ thi nhất là kỳ thi học sinh giỏi hàng năm. Để có thể bồi dưỡng học sinh giỏi được chúng ta cần phải xác lập các tiêu chuẩn và từ các tiêu chuẩn vừa có tính khảch quan vừa có tính chủ quan này như quan sát đối tượng để tuyển chọn. Qua hoạt động dạy và học tôi thấy trong học sinh giỏi có thể có học sinh giỏi toàn diện, có thể chỉ có học sinh giỏi ở một năng lực (môn học) đặc thù nào đấy, vì vậy mà chúng ta phải biết dựa vào tiêu chuẩn phát hiện xem xét, tuyển trọn ,đào tạo , bồi dưỡng. Đối với người quản lý còn phải lưu ý đến cả cơ chế thi đua khen thưởng sao cho thoả đáng. Để tiến hành bồi dưỡng học sinh giỏi, việc làm đầu tiên là phải tuyển chọn chính xác đối tượng. Tìm chọn học sinh giỏi phải dựa vào 3 yếu tố sau: Tiêu chuẩn đầu tiên của một học sinh giỏi là thông tuệ có nghĩa là học sinh đó có năng lực tư duy tốt. Thông tuệ có nghĩa là thông minh có nghĩa là trí tụê phát triển. Đối với những học sinh có những tố chất này họ thường tiếp thu vấn đề nhanh, nhớ lâu, biết suy diễn, biết quy nạp, biết khái quát hoá... Trong lĩnh hội trí thức học sinh thuộc diện này hiểu biết sâu rộng nhiều vấn đề nhất là những vấn đề có liên quan đến lĩnh vực sở trường. Trong cuộc sống những người thuộc diện này thường có phản xạ nhanh, ứng xử nhạy cảm giải quyết linh hoạt có hiệu quả các vấn đề. Thực tế trong quá trình dạy chúng ta suy nghĩ đến vấn đề dạy sát đối tượng nên việc tìm ra học sinh có tố chất thông tuệ không phải là khó cũng không phải là dễ dàng. Người thầy giáo cần có sự quan sát trực quan, nhưng cũng cần có sự sáng tạo cho mình cơ sở để tư duy để xem xét kết luận và như vậy trong quá trình dạy học cần phải nhìn nhận kỷ lưỡng để phát hiện mới có thể tìm ra được những học sinh giỏi. Tiêu chẩn thứ 2 của học sinh giỏi là phải sáng tạo, sự sáng tạo sẽ làm cơ sở đánh giá chính xác thông tuệ của học sinh. Như chúng ta đã biết học sinh khi đến trường là để học cái chưa biết, học cái mới, học cái sau này cần, đối với học sinh giỏi họ luân có óc tư duy độc lập, có óc phê phán không muốn nghĩ theo lối mòn, luôn tìm tòi đi vào bản chất vấn đề, tìm ra quy luật, có khả năng dự báo, sáng tạo ra phương pháp tiếp cận tri thức Thực tế cho thấy ở học sinh có năng khiếu thường khát khao được học với người thầy toàn tâm toàn ý vì học trò, dốc sức dành cho trò những cái cần thiết về tri thức để học sinh có hành trang tốt bước vào cuộc sống. Tiêu chuẩn thứ 3 là tiêu chuẩn có quan hệ mật thiết với hai tiêu chẩn trên . Người học sinh có năng khiếu là người có phẩm chất nổi bật như: Say mê, tò mò, luôn nhạy cảm trước những vấn đề mới. Trong hoạt động học sinh giỏi luôn nghiêng hẳn về các hoạt động có tính mục đích hầu hết những học sinh này có lối sống trung thực, kiên trì vượt khó, luôn tạo ra cái mới, có ý thức vươn lên để tự hoà nhập mình. Các yếu tố cơ bản của học sinh giỏi có mối quan hệ được thể hiện ở lược đồ: Ba vòng tròn có cùng bán kính lồng vào nhau theo kiểu giao thoa đã thể hiện mối quan hệ của các yếu tố thông tuệ, sáng tạo , phẩm chất. Trước hết chúng ta nói về năng lực: Năng lực là tổng hợp các đặc điểm tâm lý của con người tạo ra cho mỗi người những điều kiện về tốc độ, chiều sâu, về trình độ của việc lĩnh hội trí thức, kỹ năng kỹ sảo để đáp ứng yêu cầu hoàn thành nhiệm vụ trong đời sống xã hội. Năng lực được biểu hiện ở 3 cấp. - Cấp thấp: Thiểu năng Cấp trung bình; Khả năng Cấp cao; Tài năng Con đường hình thành năng lực cũng gần như tương đồng với quá trình hình thành nhân cách. Vấn đề năng khiếu: Năng khiếu là hệ thống tiền đề bên trong dựa trên tư chất bẩm sinh, di truyền được phát triển trong đời sống cá thể con người tạo cho họ những năng lực giải quyết vấn đề chất l