Đề tài Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học cho trẻ 4-5 tuổi

Phần thứ nhất: Mở đầu ************* 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục mầm non là ngành học mở đầu trong hệ thống giáo dục quốc dân ,chiếm vị trí rất quan trọng . Giáo dục mầm non có nhiệm vụ xây dựng những cơ sở ban đầu ,đặt nền móng cho việc hình thành nhân cách con người Đây là thời điểm mấu chốt và quan trọng nhất , ở cái thời điểm ấy tất cả mọi việc đều bắt đầu : Bắt đầu ăn , bắt đầu nói , bắt đầu nghe ,nhìn và vận động bằng đôi chân , đôi tay của mình ….Tất cả những cử chỉ đó dều làm nên những thói quen , kể cả thói quen xấu .Cho nên giáo dục mầm non đã góp phần không nhỏ vào việc giáo dục thế hệ trẻ . Trách nhiệm nặng nề và cao cả ấy tất cả thuộc về cô giáo mầm non , tạo nên nền tảng vững chắc chặng khôn lớn của trẻ. ở lứa tuổi này “ Cái sảy nảy cái ung ” chính vì vậy nhạy cảm và có trách nhiệm cao là một yêu cầu không thể thiếu trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ , cô giáo phải rất linh hoạt nhạy bén kịp thời ,có năng lực và có tính chủ động ,sáng tạo cao . Giáo dục có tầm quan trọng rất lớn đối với đời sống con người nhất là tuổi mầm non . Ca dao xưa có câu “ Dạy con từ thủơ còn thơ ” câu ca dao ấy đã đi vào lòng người và không thể nào quên . Mỗi chúng ta đều được lớn lên từ những tiếng ru dịu ngọt của ông bà cha mẹ , ngay từ lúc chào đời những tiếng ru êm dịu của bà của mẹ lại cất lên “ Cháu ơi cháu ở với bà ” Hoặc “ Con cò lặn lội bờ sông ” …Đã tan biến vào hồn ta và cùng ta lớn dậy . Lớn lên chút nữa ta lại được bay bổng trong thế giới cổ tích như được vui chơi những trò chơi gắn với những câu ca dao , đồng dao “ Chi chi chành chành ” hay “ Nu na nu nống ”. Chúng ta lớn lên bằng những tiếng ru ấy và cũng lớn lên bằng những câu chuyện thần tiên . Ta lớn lên về thể xác và cũng mở rộng dần đôi cánh của tâm hồn và tình cảm . Chính vì lẽ đó việc cho trẻ mầm non - Đặc biệt là trẻ ở độ tuổi 4- 5 tuổi làm quen với các tác phẩm văn học là hết sức quan trọng và cần thiết bởi vì : Thông qua văn học giúp cho trẻ nhận biết được thế giới xung quanh , mở rộng vốn hiểu biết của trẻ đối với thiên nhiên và cuộc sống xung quanh thông qua đó trẻ biết tích luỹ được những kinh nghiệm sống . Đặc biệt thông qua việc làm quen với văn học giúp cho ngôn ngữ của trẻ phát triển ,làm phong phú thêm vốn từ của trẻ , trẻ biết dùng từ chính xác biểu cảm. Văn học còn giúp cho trẻ nhận biết được cái hạy, cái đẹp , cái thiện ,cái ác Xuất phát từ vấn đề trên hơn nữa bản thân tôi là một giáo viên trực tiếp đứng lớp chăm sóc giáo dục các cháu 4 - 5 tuổi nên tôi mạnh dạn chọn đề tài "một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học cho trẻ 4-5 tuổi" này với mục đích giúp trẻ dễ dàng hơn trong việc cảm nhận ngôn ngữ nghệ thuật của thơ chuyện và biết thể hiện nó bằng chính ngôn ngữ hành động của trẻ. 2. Mục đích nghiên cứu : Trong công tác giáo dục trẻ mầm non thì việc cho trẻ làm quen với văn học là việc làm thường xuyên không thể thiếu . Văn học còn có tác dụng giáo dục về mọi mặt đối với trẻ như : Ngôn ngữ , đạo đức ,trí tuệ , thẩm mỹ , thể lực và đạc biệt là ngôn ngữ . Ngôn ngữ là phương tiện để giao tiếp và dùng ngôn ngữ để bày tỏ nguyện vọng của mình đồng thời ngôn ngữ là công cụ của tư duy vì vậy các nhà giáo dục sử dụng nhiều phương pháp văn học khác nhau nên có nội dung khác nhau 3. Đối tượng nghiên cứu . Căn cứ vào yêu cầu của đề tài tôi chọn đối tượng nghiên cứu là trẻ mầm non 4-5 tuổi trường mầm non Sao Mai huyện Trạm Tấu. 4.Giới hạn phạm vi nội dung nghiên cứu : Trong phạm vi khả năng và trách nhiệm của mình ,tôi vận dụng vấn đề mà bài viết này đề cập đến là chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non từ 4-5 tuổi ở chính đơn vị trường tôi đã và đang công tác . 5.Nhiệm vụ nghiên cứu : Qua đề tài nghiên cứu ,giúp giáo viên có những định hướng phù hợp trong công tác chăm sóc trẻ mầm non độ tuổi 4 – 5 tuổi Sau khi vận dụng đề tài sẽ góp phần đắc lực cho quá trình hình thành nhân cách cho trẻ . 6. Phương pháp nghiên cứu : Trước hết phải nhận định tình hình chung của đối tượng nghiên cứu , sau đó dọc – Phân tích – Tổng hợp tài liệu tham khảo . Xây dựng đề cương sáng kiến , áp dụng sáng kiến và hoàn thành sáng kiến 7. Thời gian nghiên cứu : Tháng 9: Đăng ký đề tài Tháng 10 : Khảo sát đối tượng , tham khảo tài liệu . Tháng 11/08 à 3/09 : Viết đề cương sáng kiến , áp dụng sáng kiến . Tháng 4/ 09 : Viết sáng kiến Phần thứ hai : Nội dung Chương I : Cơ sở lý luận của đề tài Mục tiêu chiến lược phát triển của giáo dục mầm non từ nay đến 2020 đã đưa ra quan điểm xác định vị trí của giáo duckj mầm non đặt nền móng cho sự phát triển nhân cách thông qua hệ thống giáo dục quốc dân tạo tiền đề để phổ cập giáo dục tiểu học Mục tiêu chung của phát triển giáo dục mầm non đến 2010 là nhanh chóng mở rộng phạm vi phạm vi chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ 0-6 tuổi trên cơ sở xây dựng một đội ngũ giáo viên hiểu biết nghiệp vụ , tâm huyết với nghề . Giáo dục có tầm quan trọng rất lớn đối với con người nhất là tuổi mầm non khi mới đến trường , đòi hỏi những nhà giáo dục trẻ phải là người có đạo đức , mẫu mực,có trình độ, yêu nghề ,mến trẻ . Giáo dục môn văn học cho trẻ mầm non là môn học vô cùng quan trọng. Tình yêu thiên nhiên là điểm khởi đầu của tình yêu quê hương đất nước, yêu con người , giáo dục lòng nhân ái cho trẻ .Việc cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học giúp cho trẻ thêm yêu quê hương đất nước , yêu lãnh tụ , yêu ông bà cha mẹ ,anh chị em và bạn bè của mình hơn. Qua các tác phẩm văn học còn giúp cho trẻ phát triển về mặt thẩm mỹ ,thông qua những từ ngữ ,hình ảnh đẹp trong tác phẩm văn học giúp cho trẻ cảm nhận được cái hay ,cái đẹp trong cuộc sống xung quanh mình . */ Kết luận : Đối với trẻ thơ một trong những nhiệm vụ cơ bản của việc giáo dục nhân cách cho trẻ là hình thành ở trẻ tình yêu thiên nhiên yên cuộc sống con người qua đó trẻ biết kính yêu ông bà, cha mẹ, anh chị tình cảm thương yêu quan tâm tới bạn bè em nhỏ, luôn có thái độ chăm sóc và bảo vệ vật nuôi cây trồng... Bộ môn văn học nói chung và văn học trẻ thơ nói riêng là kho tàng quý báu được khai thác không ngừng phục vụ cho việc bồi dưỡng tâm hồn trẻ. Đặc biệt là các tác phẩm thơ chuyện dành cho trẻ Mầm non với hình tượng nghệ thuật gần gủi phù hợp với nhận thức của trẻ được áp dụng theo từng lứa tuổi. Đã từng bước chắp cánh cho trẻ vươn tới bao ước mơ, bao điều tốt đẹp. Trẻ Mầm non không thể cảm nhận được nội dung nghệ thuật của bài thơ câu chuyện, khi thiếu sự tác động của cô giáo và người lớn xung quanh. Bởi trẻ chưa biết đọc mà phải nhờ vào sự tổ chức, hướng dẫn của cô giáo qua giọng đọc kể của cô giáo làm cho tác phẩm văn học đến với các cháu trở thành nhân tố giúp trẻ phát triển tư duy, trí tưởng trợng, ngôn ngữ, thẩm mỹ, hình thành nhận cách và giáo dục đạo đức cho trẻ. Chương II: Thực trạng của đề tài 1. Lịch sử của đề tài -Qua thực hiện chuyên đề làm quen văn học chữ viết đã được tập huấn chuyên đề, giáo viên đã được nắm được phương pháp hình thức tổ chức hoạt động làm quen với văn học, nhiều cô giáo có khả năng cảm nhận cái hay, cái đẹp trong bài thơ câu chuyện và biết thể hiện nó bằng chí năng lực sư phạm của mình với giọng đọc thơ truyền cảm đầy sáng tạo, đã tạo ra những cảm xúc cho trẻ hứng thú khi tiếp xúc với các tác phẩm thơ chuyện mẫu giáo. Bên cạnh đó vẫn còn một số giáo viên khả năng cảm nhận các tác phẩm thơ chuyện còn hạn chế giọng đọc và cách phối hợp ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ, minh hoạ chưa bộc lộ cảm xúc hấp dẫn cuốn hút trẻ, phương pháp lồng ghép tích hợp chưa linh hoạt sáng tạo kết quả trẻ chưa cao, trẻ chưa thực sự say mê, hào hứng, sử dụng đồ dùng dạy học chưa có khoa học, dẫn đến giờ học trẻ ít tập trung chú ý hiệu quả trên tiết học chưa cao. Qua thực tấe giảng dạy ở trường mầm non Sao Mai tôi nhận thấy bộ môn làm quen văn học có tầm quan trọng trong việc phát triển nhận thức, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mỹ và thông qua đọc thơ kể chuyện làm giàu vốn từ cho trẻ, rèn luyện khả năng phát âm và cách diễn đạt mạch lạc. Các tác phẩm thơ chuyện chỉ có thể phát huy tác dụng của nó khi cô biết chuyển tải được tư tưởng cảm xúc của tác giả và nội dung tác phẩm thông qua các hình thức nghệ thuật hấp dẫn, phong phú, đa dạng. a/ Đối với truyện : Thông qua câu chuyện ,cô giáo nhằm truyền tải cho trẻ nội dung của câu chuyện , thông qua câu chuyện giáo dục trẻ những bài học mà nội dung câu chuyện giáo dục trẻ những bài học mà nội dung câu chuyện phản ánh . Giúp trẻ hiểu được những từ khó hiểu có trong câu chuyện . Dạy trẻ tập trả lời câu hỏi theo hệ thống câu hỏi ngắn gọn ,dễ hiểu giúp trẻ phát triển ngôn ngữ , làm phong phú vốn từ và mở rộng tầm hiểu biết của trẻ. Dạy trẻ biết cảm thụ cái hay ,cái đẹp trong câu chuyện cũng như cái hay ,cái đẹp trong cuộc sống hàng ngày ,vẻ đẹp của tâm hồn , vẻ đẹp trong giao tiếp ứng xử . Dạy trẻ biết tái tạo lại lại nội dung câu chuyện , giúp trẻ hình thành kỹ năng ghi nhớ có chủ định mặt khác còn giúp trẻ phát âm chuẩn xác ,rõ ràng , mạch lạc khi giao tiếp . Dạy trẻ biết tái tạo lại nội dung câu chuyện bằng hình thức đóng kịch , hình thức này giúp trẻ được nhập vai , được hoà mình vào trong thế giới cổ tích . b/ Đối với thơ: Tiếp tục cung cấp cho trẻ những kinh nghiệm sống , những qui luật của vạn vật xung quanh , thông qua các bài thơ ,bài vè ,ca dao ,đồng dao…trẻ được khám phá những cái hay , cái đẹp , hình tượng và biểu tượng đẹp đẽ trong bài thơ.câu thơ … Cho trẻ xem tranh ảnh phản ánh nội dung bài thơ nhằm làm giàu thêm vốn hiểu biết cho trẻ từ đó trẻ biết hình dung tưởng tượng khi đọc câu thơ mang một hình ảnh nào đó , dạy trẻ biét trả lời câu hỏi đơn giản theo nội dung bài . Cung cấp cho trẻ những kiến thức , những khái niệm trừu tượng trong cuộc sống mà câu thơ phản ánh thông qua các giải pháp và giảng giải làm rõ ý từ khó . Dạy trẻ đọc thuộc bài thơ với nhịp điệu vừa phải , biết ngắt giọng và nhấn giọng , đọc với aam điệu vui tươi , diễn cảm nhằm giúp trẻ được nội dung bài thơ . 2. Khảo sát tình hình thực tế a. Thuận lợi và khó khăn : */ Thuận lợi: Trong năm học 2008 – 2009 được sự phân công của nhà trường , lớp mẫu giáo 4 -5 tuổi của tôi có 2 cô/ lớp . Nhìn chung giáo viên đều nhiệt tình , có tinh thần trách nhiệm , yêu nghề ,mến trẻ quan tâm chăm sóc và giáo dục trẻ Nhà trường và phòng giáo dục luôn quan tâm tới mọi hoạt động của giáo viên nhất là việc nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Các bậc phụ huynh đã có sự quan tâm đến việc chăm sóc và giáo dục trẻ vì vậy hầu hết trẻ trong lớp đều nhanh nhẹn ,tích cực . */ Khó khăn : Bên cạnh những thuận lợi trên chúng tôi cũng còn gặo không ít khó khăn đó là : Lớp học còn chật chội gây khó khăn cho việc tổ chức các hoạt động. Khả năng nhận thức của học sinh không đồng đều Đồ dùng , đồ chơi chưa đáp ứng được nhu cầu vui chơi của trẻ . Một số bậc phụ huynh chưa thực sự hiểu về trách nhiệm của gia đình trong việc chăm sóc , giáo dục trẻ cũng như chương trình chăm sóc trẻ ở lứa tuổi mầm non do vậy chưa có có biện pháp phối , kết hợp giữa cha mẹ và cô giáo để đạt hiệu quả giáo dục tốt nhất. Từ thực trạng trên tôi đã mạnh dạn áp dụng những giải pháp sau Chương III: Giải quyết vấn đề Muốn đạt được kết quả cao trong vấn đề này thì trước hết cô giáo cần phải yêu văn học, say mê văn học, thích học hỏi tìm tòi khám phá những cái hay cái đẹp trong từng tác phẩm văn học, tích luỹ kiến thức, hiểu biết về văn học nói chung và cụ thể là các bài thơ câu chuyện, đặc biệt là thơ chuyện Mầm non. 1. Quá trình cho trẻ làm quen với văn học : Dựa vào 2 hình thức chính đó là: - Trong tiết học - Ngoài tiết học a. Trong tiết học Khi đọc một thơ, kể câu chuyện để chuẩn bị dạy cho trẻ giáo viên phải hiểu được nội dung, xác định được thể loại thơ chuyện xác định được nhịp đọc, phải hiểu được tác giả sử dụng nghệ thuật gì ? (so sánh, nhân cách hoá...) biết được nội dung bài thơ câu chuyện nhắn gửi điều gì? Ví dụ 1: Bài thơ: Em vẽ. Em vẽ Con gà trống Mào đỏ tươi .................. ................... Em vẽ Nhiều mái trường Tươi mái đỏ. Với nghệ thuật so sánh tác giả đã vẽ lên trước mắt ta con gà trống, con mèo lười, thật sống động một con gà mới chỉ nghe thôi chưa được nhìn, được ngắm mà đã cảm nhận được vẽ đẹp rực rỡ của con gà. Ví dụ 2: Với nghệ thuật nhân cách hoá nhà thơ "Đàm Thị Lam Luyến" đã viết lên bài thơ "em yêu nhà em" Chẳng đăng bằng chính nhà em Có đàn chim sẻ bên thểm líu lo Có nàng gà mái hoa mơ Cục ta, cục tác, khi vừa đẻ xong Có bà chuối mật lưng ong Có ông ngô bắt râu hồng như tơ Có ao muống với cá cờ Em là chị tấm đợi chờ bống lên Có đầm ngào ngạt hoa sen ếch con học nhạc dế mèn ngâm thơ Dù đi xa thật là xa Chẳng đâu vui được nhà nhà của em. Bài thơ đã nói lên một vẻ đẹp thật sinh động, ngộ nghĩnh đáng yêu vây quanh ngôi nhà em bé, làm cho người nghe bài thơ cảm thấy như mình được xích gần đến với những gì viết trong thơ. - Thông qua việc tự học tự bồi dưỡng kiến thức văn học, giúp giáo viên hiểu rõ và truyền thụ tác phẩm văn học đến với trẻ có hiệu quả hơn. Cuối tiết học có bài thơ nào đã phổ nhạc giáo viên sẽ hát cho cho trẻ nghe còn chưa được phổ nhạc sẽ ngâm thơ cho trẻ nghe để trẻ dễ cảm nhận được cái hay ,cái đẹp trong bài thơ đó. b. Ngoài tiết học : Việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học có thể tiến hành ở mọi lúc mọi nơi khi đi dạo , khi thăm quan … *Vào những giờ hoạt động ngoài trời tôi cho trẻ quan sát hoa hồng lồng vào cho trẻ đọc bài thơ "cây hồng". Vào mùa hè cho trẻ quan sát bầu trời. Cô có thể vào cho trẻ đọc bài thơ "ông mặt trời", " nắng mùa hè" qua đó cho trẻ biết về nắng nóng của mùa hè, giáo dục trẻ đi học đội mũ, nón. * Vào giờ vệ sinh rửa tay, lau mặt của trẻ, trước giờ vào vệ sinh tôi lồng vào đọc bài thơ "rửa tay sạch sẽ" giúp trẻ chú ý hơn trong việc thực hiện vệ sinh rửa tay, lau mặt tốt có hiệu quả. * Giờ hoạt động vui chơi cô cho một số trẻ về góc xem truyện tranh, tập kể chuyện sáng tạo, cho trẻ đọc thơ kết hợp từ và hình ảnh... * Trong giờ ngủ trưa, trước giờ đi ngủ cô cho trẻ đọc bài thơ "ngủ" hoặc bài thơ "giờ đi ngủ" qua đó trẻ hiểu và có ý thức trong giờ ngủ trưa. * Trong lúc chờ bàn ăn cô có thể cho trẻ ôn lại hoặc làm quen một số bài thơ đã học, cô sưu tầm một số bài thơ ngoài chương trình đưa vào cho trẻ đọc nhằm giáo dục về ăn uống để lồng vào cho trẻ. Ngoài ra co còn tận dụng các cơ hội để trẻ được làm quen với văn học như tạo môi trường trong lớp theo tranh ảnh khổ to thể hiện các câu chuyện , bài thơ theo chủ điểm mà trẻ đã được nghe sưu tầm qua sách báo , tranh ảnh , truyện , thơ … để xây dựng góc thư viện . Như vậy , bằng cách tổ chức các hoạt động một cách linh hoạt khéo léo cô đã giúp cho trẻ được sống trong môi trường văn học . c. Cho trẻ làm quen văn học thông qua các môn học khác : Ví dụ: Môn MTXQ: Tìm hiểu về "một số loại sau" tôi lồng vào cho trẻ đọc bài thơ "họ nhà rau", "cây cải nhỏ". Tìm hiểu về một số con vật sống trong gia đình có hai chân có mỏ, lồng vào trẻ đọc bài thơ "con gà". Tìm hiểu về Bác Hồ, cô lồng vào bài thơ "Bác Hồ của em". Ví dụ: Môn toán, dạy số lượng 5, lồng vào trẻ đọc bài thơ "Họ nhà rau" hỏi trẻ trong bài thơ kể về mấy loại rau. Trẻ đến và nói kết quả 5 loại rau Hoặc cho trẻ chuyển tiếp vừa đi vừa đọc bài thơ "đi cầu đi quán", vừa cất đồ dùng, quay sang hỏi trẻ trong bài thơ "đi cầu đi quán, đi bán lợn con", mua về được những gì? cho trẻ kể xem được bao nhiêu thứ (trẻ nói kết quả). Ví dụ: Môn âm nhạc: Dạy hát bài "cháu yêu bà" Cô có thể lồng vào cho trẻ đọc bài thơ "giúp bà" nhằm giáo dục trẻ yêu bà và giúp đỡ bà. Ví dụ: Môn tạo hình đề tài "Vẽ hoa" cô có thể lồng vào giáo dục trẻ biết yêu chăm sóc vườn hoa...kết hợp đọc bài thơ "chăm vườn hoa" Hoặc "vẽ con cá" cô lồng vào cho trẻ đọc bài thơ "con cá vàng" * Trong những giờ đón trả trẻ tôi thường đưa thơ chuyện vào đọc cho trẻ nghe, dạy trẻ đọc, tôi chú ý tìm những bài thơ câu chuyện phù hợp theo từng chủ điểm. Ví dụ: Vào đầu năm học tôi thường tìm những bài thơ như "Bạn mới đến trường", vào giờ đón trẻ cho trẻ đọc thơ "lời chào buổi sáng"... nhằm giúp trẻ hiểu và lễ phép chào hỏi, biết thương yêu quan tâm giúp đỡ bạn. Hay nhân dịp 8/3 tôi đưa vào cho trẻ đọc một số bài thơ, câu chuyện có ý nghĩa về bà, mẹ, cô giáo, chị như bài thơ "quà 8/3", "giúp bà", "cô và mẹ"... Quá đó giúp trẻ hiểu về ý nghĩa của ngày 8/3 ngày của bà, mẹ, cô giáo... từ đó trẻ biết quan tâm đến bà, mẹ, cô giáo, bạn gái... Việc kết môn học trong các môn học khác là vô cùng quan trọng , điều đó giúp trẻ được tiếp xúc với văn học bằng nhiều hình thức và nhiều phương diện VD: Môn thể dục : Khi chơi trò chơi cô cho trẻ đọc bài đồng dao hoặc ca dao sao cho có nhịp điệu nhanh , dí dỏm giúp trẻ thực hiện tốt các động tác của bài thể dục. Như vậy , việc cho trẻ làm quen với văn học thông qua các môn học khác giúp trẻ cảm nhận được tác phẩm văn học một cách sâu sắc hơn. d. Phối kết hợp phụ huynh: Công tác phối kết hợp phụ huynh và nhà trường là một vấn đề rất quan trọng, nó góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. Vì thế tôi đưa vào trong các buổi họp phụ huynh đầu năm , giúp phụ huynh hiểu được tầm quan trọng của bộ môn làm quen văn học từ đó để đưa ra biện pháp cụ thể. Bằng cách cô ghi các nội dung bài thơ câu chuyện ở góc tuyên truyền, nhắc nhở phụ huynh theo dõi và về nhà kiểm tra trẻ qua các nội dung trẻ đã học. Động viên phụ huynh cung cấp sách chuyện tranh ảnh cho trẻ. Hàng ngày giờ đón trả trẻ cô gặp gỡ trao đổi với phụ huynh về việc tiếp thu trên lớp của trẻ để kết hợp phụ huynh có biện pháp giúp đỡ trẻ, bồi dưỡng cho trẻ. Thực tế cho thấy , sau khi nhận thức rõ tầm quan trọng đó các bậc phụ huynh đã nhiệt tình ủng hộ đồng thời tạo môi trường văn học cho con tại gia đình , mua sách báo phù hợp với từng độ tuổi , kể chuyện cho con nghe , dạy con đọc những bài ca dao, đồng dao thậm chí con hát cho con nghe , dạy con hát…Chính vì vậy ,khi đến lớp trẻ đã có nhièu tiến bộ rõ rệt và hứng thú hơn khi nghe cô giáo kể chuyện ,đọc thơ. Trên các tiết học tôi đều theo dõi để tìm ra những cái sai của trẻ rồi tìm cách gặp phụ huynh trao đổi, động viên phụ huynh giúp đỡ thêm cho trẻ ở nhà. - Đối với trẻ tiếp thu bài tốt, đọc thơ kể chuyện hay, diễn cảm tôi cũng gặp và trao đổi phụ huynh để về nhà bố mẹ động viên khen ngợi trẻ kịp thời. 2. Bồi dưỡng phương pháp để tổ chức hướng dẫn cho trẻ làm quen văn học: * Nghiên cứu đối tượng: Bằng phương pháp trực quan cô phải nắm được đặc điểm tâm sinh lý của từng trẻ. Vì trẻ cùng độ tuổi (4 - 5 tuổi) cùng một năm nhưng có sự chênh lệch về tháng tuổi. Nên sự phát triển tư duy ngôn ngữ của trẻ không đồng đều. Nhiều trẻ đọc kể trọn câu đầy đủ rõ ràng mạch lạc, nhưng cũng có những trẻ đọc kể ngắt nghỉ, thay đổi ngữ điệu chưa đúng trên cơ sở đó giáo viên cần phải chú ý tới việc đề ra yêu cầu bài dạy phù hợp với từng đối tượng trẻ. - Đối với những trẻ về tư duy ngôn ngữ tốt khi không chỉ dạy trẻ đọc kể thuộc mà còn tập cho trẻ cách thể hiện giọng đọc kể, kết hợp điệu bộ minh hoạ động tác mạnh dạn và tự tin hơn. Đối với trẻ tư duy ngôn ngữ còn hạn chế cô giáo cần có biện pháp tập cho trẻ, động viên khuyến khích trẻ hứng thú tham gia luyện tập, chú ý theo dõi để sửa sai cho trẻ. Qua tiếp xúc với trẻ tôi nhận thấy về mặt tâm lý nhiều trẻ trong lớp rất mạnh dạn tự tin trong trường hợp này tôi thường sử dụng phương pháp nêu gương để phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của trẻ, còn đặc biệt những trẻ nhút nhát tôi thường sử dụng phương pháp động viên khích lệ trẻ để tạo cho trẻ sự tin tưởng và mạnh dạn tham gia vào các hoạt động trên tiết học tốt hơn. * Phương pháp trực quan: Như chúng ta đã biết trẻ Mầm non nói chung và trẻ 4 - 5 tuổi nói riêng tư duy của trẻ trực quan hành động trẻ chỉ tập trung chú ý và ghi nhớ nhừng gì mà trẻ cảm thấy thích thú, trẻ Mầm non thường "thích lạ mau chán, chóng nhớ dễ quên" vì thế giáo viên nên chuẩn bị đồ dùng học tập gồm các loại tranh ảnh mô hình, vật thật đầy đủ, đa dạng, phong phú, sinh động phù hợp với nội dung của từng bài dạy. Nhưng cũng có một thể loại không kém phần quan trọng thu hút sự chú ý của trẻ đó là đưa vào sử dụng rối trong các tiết học. Ví dụ: Bài thơ " em vẽ", sử dụng tranh ảnh kết hợp mô hình Chuyện: "Cáo thỏ gà trống", sử dụng tranh ảnh kết hợp rối Thơ: "Cây thược dược" sử dụng vật thật ( hoa thược dược) Ngoài ra cô giáo cần chú ý tạo môi trường học tập cho trẻ hàng ngày được trực tiếp quan sát không chỉ trong tiết học mà còn mọi lúc mọi nơi. * Phương pháp đọc kể: Đối với phương pháp đọc kể trước hết cô giáo phảo xác định được giọng đọc kể của từng tác phẩm thơ chuyện, đọc kể phải bộ lộ được cảm xúc qua ánh mắt, cử chỉ điệu bộ minh hoạ phù hợp với nội dung câu chuyện. Bởi trong các tác phẩm đều có một nội dung riêng, một tư tưởng, một chủ đề riêng , không phải bài thơ nào cũng có giọng đọc kể hay điệu bộ minh hoạ giống nhau. Ví dụ: Khi đọc bài "em yêu nhà em" Cô đọc nhẹ nhàng êm dịu thể hiện tình cảm trìu mến, chú ý ngắt giọng trong các câu thơ: Cục ta/ cục tác/ khi vừa đẻ xong Có ông ngô bắp/ râu hồng như tơ Có ao muống/ với cá cờ ếch con học nhạc/ dế mèn ngâm thỏ Ví dụ: Câu chuyện "Tích Chu" đoạn đầu kể chậm rãi chú ý nhấn vào chi tiết "có thứ gì ngon bà cũng nhường Tích Chu, ban đêm Tích Chu ngủ, bà thức để quạt cho Tích Chu" và câu so sánh "Lòng bà thường Tích Chu cao hơn trời, rộng hơn biển". - Rồi giọng nói của bà chậm rãi, mệt mỏi hơn, nhỏ hơn bình thường thể hiện ở câu "Tích Chu ơi... khô cả cổ rồi". - Giọng của Tích Chu kêu lên hốt hoảng lo sợ, cường độ giọng hơi to hơn và nhịp độ giọng cũng nhanh hơn bình thường ở câu Tích Chu gọi bà "Bà ơi bà trở lại thành người với cháu đi... bà uống" khi kể hơi kết hợp với ánh mắt cử chỉ hốt hoảng lo sợ bộc lộ lên vẻ mắt của cô giáo. - Giọng Tích Chu tha thiết Giọng bà chậm rãi và hơi nhỏ hơn Giọng bà tiên từ từ nhẹ nhàng... Kể chú ý vào chi tiết tích chu lặn lội lên đường để lấy nước suối tiên cho bà uống và câu " từ đây Tích Chu hết lòng yêu thương chăm sóc bà". Qua thực hiện phương pháp này tôi thấy đọc kể là một vấn đề rất quan trọng, qua đọc kể giúp trẻ dễ dàng hiểu được nội dung tác phẩm, tập trung chú ý, xuất hiện sự hồi hộp lo lắng chờ đợi được thể hiện trên trẻ. Chính vì thế mà tôi thường xuyên chú ý tới việc luyện tập giọng đọc kể cho mình. Trước hết tôi xác định giọng đọc, phối hợp ánh mắt cử chỉ điệu bộ minh hoạ tự nhiên thoải mái, đơn giản, hấp dẫn phù hợp với nội dung. Tôi cho đây là một vấn đề quan trọng đòi hỏi giáo viên chú ý rèn luyện về khả năng này bằng cách: Nghe băng đĩa chuyện thơ dành cho trẻ Mầm non. Học hỏi qua các giáo viên dạy giỏi môn làm quen văn học. Dự giờ dạy mẫu các trường Mầm non có chất lượng cao. Chú ý lắng nghe ý kiến góp ý xây dựng, tiết dạy cần ghi chép những điều tâm đắc để học hỏi đúc rút kinh nghiệm cho bản thân. Kiên trì chịu khó tự học, tự bồi dưỡng tập đọc, tập kể nhiều lần, để bộc lộ được cảm xúc, phản ánh đúng nội dung tác phẩm. */ Tóm lại : Việc cho trẻ làm quen văn học ngay từ lứa tuổi Mầm non là một cơ sở tốt để giúp trẻ hình thành và phát triển nhân cách con người. Đối với trẻ thơ một trong những nhiệm vụ cơ bản của việc giáo dục nhân cách cho trẻ là hình thành ở trẻ tình yêu thiên nhiên yên cuộc sống con người qua đó trẻ biết kính yêu ông bà, cha mẹ, anh chị tình cảm thương yêu quan tâm tới bạn bè em nhỏ, luôn có thái độ chăm sóc và bảo vệ vật nuôi cây trồng... Bộ môn văn học nói chung và văn học trẻ thơ nói riêng là kho tàng quý báu được khai thác không ngừng phục vụ cho việc bồi dưỡng tâm hồn trẻ. Đặc biệt là các tác phẩm thơ chuyện dành cho trẻ Mầm non với hình tượng nghệ thuật gần gủi phù hợp với nhận thức của trẻ được áp dụng theo từng lứa tuổi. Đã từng bước chắp cánh cho trẻ vươn tới bao ước mơ, bao điều tốt đẹp. Trẻ Mầm non không thể cảm nhận được nội dung nghệ thuật của bài thơ câu chuyện, khi thiếu sự tác động của cô giáo và người lớn xung quanh. Bởi trẻ chưa biết đọc mà phải nhờ vào sự tổ chức, hướng dẫn của cô giáo qua giọng đọc kể của cô giáo làm cho tác phẩm văn học đến với các cháu trở thành nhân tố giúp trẻ phát triển tư duy, trí tưởng trợng, ngôn ngữ, thẩm mỹ, hình thành nhận cách và giáo dục đạo đức cho trẻ. Muốn đạt được kết quả cao trong vấn đề này thì trước hết cô giáo cần phải yêu văn học, say mê văn học, thích học hỏi tìm tòi khám phá những cái hay cái đẹp trong từng tác phẩm văn học, tích luỹ kiến thức, hiểu biết về văn học nói chung và cụ thể là các bài thơ câu chuyện, đặc biệt là thơ chuyện Mầm non. Phần thứ ba: Kết luận – Khuyến nghị 1. Kết luận : - Trong quá trình áp dụng sáng kiến của mình với việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học . Sau một thời gian thực hiện tôi nhận thấy khả năng cảm thụ văn học của trẻ có những chuyển biến rõ rệt : Số cháu nhận thức được môn học này đạt 90-95 % ; trẻ biết cảm thụ cái hay , cái đẹp trong cuộc sống có thái độ đúng mực với cái thiện , cái ác , biết yêu quê hương , đất nước , yêu ông bà cha mẹ , yêu quí thầy cô giáo ,bạn bè…Từ đó tôi nhận thấy sáng kiến của mình đa phần nào góp phần vào công việc đổi mới phương pháp giáo dục . Đổi mới để phù hợp với tình hì