Giáo án Đại số 10 năm học 2009- 2010 Chương 1 Mệnh đề tập hợp

Chương 1: MỆNH ĐỀ TẬP HỢP Tiết 1 Ngàysoạn: 20-08-2009 §1. MỆNH ĐỀ I. Mục tiêu: - Kiến thức: Nắm được khái niệm mđề, phủ định mđề, mđề kéo theo. - Kỹ năng: Thành thạo các bước suy luận, biết lấy ví dụ, xác định được tính “Đúng”, “Sai”, mệnh đề kéo theo. - Về tư duy – thái độ: Hiểu vấn đề, tính toán cẩn thận, biết toán học có ứng dụng trong thực tế. II. Chuẩn bị: -Gv: Chuẩn bị kiến thức cũ có liên quan bài mới như: Dấu hiệu chia hết, dấu hiệu nhận biết tam giác cân, tam giác đều… - Hs: Ôn tập kiến thức lớp dưới, chuẩn bị đồ dùng học tập… III. Phương pháp: Vấn đáp, gợi mở, giải quyết vấn đề. IV. Tiến trình bài học: Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số. Kiểm tra bài cũ: Hãy cho biết tính đúng sai trong các câu sau: a. 3 + 4 = 7 b. c. 10 > 20. d. x > 3. Bài mới: Hoạt động 1: Mệnh đề - Mệnh đề chứa biến.(10/) Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs Nội dung CH1:. Hãy cho biết tính đúng sai trong các câu sau: a. 3 + 4 = 7 b. c. 10 > 20. d. x > 3. Nêu khái niệm mệnh đề SGK CH2.Có kđịnh được tính đúng sai của câu: “n chia hết cho 3”? CH3. Nếu cho n = 3, 9, 12,…ta được kđịnh ntn? Những câu có tính chất “Đúng” hoặc “Sai” đgl mđề. CH4. Hãy cho thêm vài vd về mđ và mđ chứa biến. 1. Nghe câu hỏi - trả lời: đúng đúng sai chưa kết luận được tính đúng sai. 2. chưa kết luận được tính đúng sai. 3. Ta được kđịnh đúng. 4. Vd: 1 + 2 = 4 (mđ) x2 – 1 > 0 (mđ chứa biến). I. Mệnh đề. Mệnh đề chứa biến. 1. Mệnh đề : Mỗi mệnh đề phải hoặc đúng hoặc sai. Một mệnh đề không thể vừa đúng, vừa sai. 2. Mệnh đề chứa biến: SGK Hoạt động 2: Phủ định của một mệnh đề. Vd: An và Bằng tranh luận: An: “ 3 là số nguyên tố” Bằng:“ 3 không là số nguyên tố”. CH :Hai câu trên khác nhau chỗ nào? Gv nêu phủ định của một mđ. Gọi Hs cho thêm vài ví dụ +Hai câu khác nhau bởi từ: không phải Hs ghi nhận kiến thức. +Vd: P: “5 là số nguyên tố” : “5 không là số nguyên tố II.Phủ định của một mệnh đề. Kí hiệu mệnh đề phủ định của mệnh đề P là .Ta có: đúng khi P sai. sai khi P đúng. Hoạt động 3: (10/) Xét câu: “Nếu gió mùa đông bắc về thì trời trở lạnh”. CH1:Trong câu nói trên phát biểu bởi cặp liên từ nào? Gv nêu mđ kéo theo. Hãy phát biểu mđ dạng Gv liên hệ đến các định lí toán học thường có dạng: (SGk) +Cặp liên từ: “ Nếu…Thì…” +Nếu trời trở lạnh thì gió mùa đông bắc về. III.Mệnh đề kéo theo *Mệnh đề “Nếu P thì Q” được gọi là mệnh đề kéo theo. Kí hiệu: *Trong toán học mđ đúng thường có dạng . Khi đó: P là điều kiện đủ để có Q Q là điều kiện cần để có P. 4.Củng cố Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Thế nào là một mệnh đề? Ví dụ CH:Cho . Từ các mệnh đề: P: “có 2 góc bằng 600” Q: “là tam giác đều” 1.Hãy phát biểu mđ dạng: 2.Hãy cho biết đâu là Gt, đâu là Kl? 3.Hãy phát biểu Đlí dạng điều kiện đủ? 4.Hãy phát biểu Đlí dạng điều kiện cần Hs trả lời 1.Hs phát biểu: “ Nếu có 2 góc bằng 600 thì nó là tam giác đều” 2.Gt: có 2 góc bằng 600 Kl: là tam giác đều 3. có 2 góc bằng 600 là ĐK đủ để là tam giác đều. 4.là tam giác đều là ĐK cần để có 2 góc bằng 600 5. Dặn dò: Hs về học bài và xem tiếp bài học Làm bài tập 1,2,3(SGK) ------------------------------ Tiết 2: Ngày soạn:20-08-2009 §1. MỆNH ĐỀ (tt) I. Mục tiêu: Kiến thức: Nắm được mđề đảo, hai mđề tương đương, các kí hiệu với mọi và tồn tại. Kỹ năng: Thành thạo các bước suy luận, biết lấy ví dụ, xác định đúng kí hiệu. Về tư duy,thái độ: Hiểu vấn đề, tính toán cẩn thận, thấy được toán học có ứng dụng trong thực tế. II. Chuẩn bị: -Gv: Chuẩn bị kiến thức cũ, Sgk, Sgv… - Hs: Ôn tập kiến thức cũ, chuẩn bị đồ dùng học tập… III. Phương pháp: Vấn đáp, gợi mở, giải quyết vấn đề. IV. Tiến trình bài học: 1. Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số. 2. Kiểm tra bài cũ: (5/) Thế nào là một mệnh đề?.Mệnh đề kéo theo được lập bởi liên từ nào?. Hãy cho VD. 3. Bài mới: Hoạt động 1: Mệnh đề đảo – Hai mệnh đề tương đương. Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs Nội dung Cho . Xét mệnh đề dạng sau: “Nếu là một tg đều thì là tg cân”. CH1. Trong mđ trên đâu là mđ P, đâu là mđ Q? CH2. Hãy phát biểu mđ dạng . Xét tính đúng sai mđ này. Gv nêu mệnh đề đảo và hai mệnh đề tương đương Theo dõi câu hỏi trả lời. +. P: là một tg đều Q: là tam giác cân. Đây là mệnh đề đúng + Nếu là tam giác cân thì là một tam giác đều. Đây là mđ sai. IV. Mệnh đề đảo – Hai mệnh đề tương đương. *Mệnh đề được gọi là mệnh đề đảo của mệnh đề . *Nếu cả và đều đúng ta nói P và Q là 2 mđ tương đương. Kí hiệu: Hoạt động 2: Kí hiệu . Gv nêu vd6 Sgk và cần nhấn mạnh: “với mọi” có nghĩa là “tất cả”. CH1. Phát biểu mđ sau: “” mđ này đúng hay sai? Gv nêu vd7 Sgk và cần nhấn mạnh “tồn tại” có nghĩa là “có ít nhất một”. CH2. Phát biểu mđ sau: “”. Mđ “Đ”, “S”. Nghe–ghi nhận kiến thức-trả lời + Mọi số nguyên ta có nó cộng thêm 1 lớn hơn chính nó. Mệnh đề đúng. + Tồn tại một số nguyên x mà bình phương của nó bằng chính nó. Mđ đúng (x = 0, 1). *Kí hiệu đọc là “với mọi” *Kí hiệu đọc là “ có một”. 4. Củng cố: CH:Thế nào là:Mệnh đề đảo – Hai mệnh đề tương đương? Yêu cầu Hs lập mđ phủ định của mđ: a. “Q: x2 = 2” b. “R: x < x +1” Hs trả lời. a. “Q: x2 2” b. “R: x x + 1” *Mệnh đề được gọi là mệnh đề đảo của mệnh đề . *: Đúng : Đúng Ta nói P và Q là 2 mđ tương đương. Kí hiệu: 5. Dặn dò: Hs về học bài và làm bài tập SGK(5/) Làm các bài tập còn lại trong SGK ------------------------------------------- Tiết 3 Ngày soạn: 28-08-2009 Tuần 2 BÀI TẬP I. Mục tiêu: - Kiến thức: Nắm được đâu là mệnh đề và phát biểu mệnh đề theo dạng khác, lập được mệnh đề phủ định. - Kỹ năng: Phát biểu được mệnh đề, lập được mệnh đề phủ định,, sử dụng thành thạo kí hiệu. … - Về tư duy – thái độ: Hiểu bài toán trong phạm vi rộng, tính toán cẩn thận, biết toán học có ứng dụng trong thực tế. II. Chuẩn bị: -Gv: Chuẩn bị đáp án bài tập, sách giáo khoa,… - Hs: Ôn tập kiến thức cũ, chuẩn bị đồ dùng học tập… III. Phương pháp: Vấn đáp, gợi mở, giải quyết vấn đề. IV. Tiến trình bài học: Ổn định kiểm tra sĩ số. Kiểm tra bài cũ: ( CH1:Nêu lại khái niệm mệnh đề. CH2: Trong các câu sau câu nào là mệnh đề, câu nào là mệnh đề chứa biến? a. 3+2=7 b. 4+x=3 c. x+y>1 d. 2-<0. Bài mới: Hoạt động 1: Bài tập 3 sgk Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs Cho P: “a và b cùng chia hết cho c”. Q: “a+b chia hết cho c”. CH1:Hãy phát biểu mđ . CH2. Hãy phát biểu mđ theo điều kiện cần. CH3. Hãy phát biểu mđ theo điều kiện đủ. Các câu còn lại Hs làm tương tự. Bài giải : 1. Nếu a+b chia hết cho c thì a và b cùng chia hết cho c. 2. a+b chia hết cho c là điều kiện cần để a và b cùng chia hết cho c. 3. a và b cùng chia hết cho c là điều kiện đủ để a+b chia hết cho c. Hoạt động 2: Bài tập 4 CH: Trong bài tập 4a hãy xác định đâu là mđ P, đâu là mđ Q. CH:Hãy phát biểu mđ theo kn điều kiện cần và đủ. Gv nhận xét Các câu còn lại làm tương tự. Bài giải *P: “Một số có tổng các chữ số chia hết cho 9” *Q: “Số đó chia hết cho 9” *Một số có tổng các chữ số chia hết cho 9 là điều kiện cần và đủ để Số đó chia hết cho 9. Hoạt động 3: Bài tập 5, CH: Dùng kí hiệu để viết các mệnh đề trên? Gọi học sinh lên trình bày Gv nhận xét. Bài 5. a. R: x.1 = x b. R: x + x = 0 c. R: x + (-x) = 0 Hoạt động 4: Bài tập 7 BT7. CH:Lập mệnh đề phủ định ở mỗi mệnh đề sau và xét tính đúng sai. Gọi học sinh lên trình bày Gv nhận xét Bài 7. a.N: n không chia hết n (Đ) b. Q: x2 2 (Đ) c. R: x x + 1(S) d. R: 3x x2+1 (S) Hoạt động 5: Bài tập 6(5/) CH: Từ kí hiệu của bài toán hãy phát biểu thành lời ở BT6 và cho biết tính đúng sai của nó. Gọi học sinh lên trình bày Gv nhận xét Bài giải :a. Bình phương mọi số thực đều dương. (Sai). b. Tồn tại số tự nhiên n mà bình phương của nó bằng chính nó. (Đúng) c. Mọi số tự nhiên n không lớn hơn hai lần số đó. (Đúng) d. Tồn tại số thực x nhỏ hơn nghịch đảo của nó. (Đúng) 4. Củng cố Giáo viên khắc sâu các kiến thức về mệnh đề , mệnh đề kéo theo , mệnh đề đảo , hai mệnh đề tương đương , các ký hiệu với mọi , tồn tại . 5. Dặn dò:Yêu cầu Hs xem lại bài tập và xem tiếp bài mới (5/) Làm bài tập trong SBT ************************ Tiết 4 Ngày soạn: 28-08-2009 §2. TẬP HỢP I. Mục tiêu: Kiến thức: Hiểu được khái niệm tập hợp , tập con , hai tập hợp bằng nhau Kỹ năng: Sử dụng đúng các ký hiệu ,Þ.Biết biểu diễn tập hợp bằng các cách . Vận dụng các khái niệm tập con , hai tập hợp bằng nhau vào giải bài tập Thực hiện được các phép toán lấy giao , hợp của hai tập hợp , phần bù của mọt tập hợp trong những trường hợp đơn giản Về tư duy – thái độ: Hiểu bài toán trong phạm vi rộng, tính toán cẩn thận, biết toán học có ứng dụng trong thực tế. II. Chuẩn bị: Gv: Chuẩn bị bảng phụ, sách giáo khoa, sách giáo viên… Hs: Ôn tập kiến thức cũ, chuẩn bị đồ dùng học tập… III. Phương pháp: Vấn đáp, gợi mở, giải quyết vấn đề. IV. Tiến trình bài học: 1. Ổn đ ịnh lớp 2. Kiểm tra bài cũ: CH: 3 có thuộc tập hợp các số nguyên (Z) ? CH2: có là số hữu tỷ ? 3. Bài mới: Hoạt động 1: Khái niệm tập hợp(15/) Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs Nội dung Từ bài kt giáo viên đưa ra ký hiệu Cho hs lấy ví dụ CH : Hãy liệt kê các phần tử của tập hợp ước nguyên dương của 30 CH: Vậy để xác định một tập hợp ta có những cách nào ? Giáo viên đưa ra các cách Giáo viên giới thiệu biểu đồ Ven Học sinh trả lời các câu hỏi Nghe và hiểu các ký hiệu Lấy ví dụ theo yêu cầu của giáo viên I. Khái niệm tập hợp 1.Tập hợp và phần tử *Nếu a là phần tử của tập hợp X ta KH: a X (a thuộc X) * Nếu a không là phần tử của tập hợp X, KH :a X (a không thuộc X) 2.Các cách xác định một tập hợp : Cách 1 : Liệt kê các phần tử của tập hợp Cách 2 : Chỉ ra tính chất đặc trưng cho các phần tử của nó. 3 Tập hợp rỗng Là tập hợp không chứa phần tử nào . KH: Hoạt động 2: Tập con và hai tập hợp bằng nhau(20/) Hoạt động của Gv Hoạt động của Hs Nội dung CH1: Có nhận xét gì về các phần tử của Z so với tập hợp Q Ta nói Z là tập hợp con của Q CH2 : Vậy khi nào thì tập hợp A là tập con của tập hợp B ? Giáo viên đưa ra khái niệm hai tập hợp bằng nhau . Cho hs lấy ví dụ về tập con Đưa ra biểu đồ Ven Đưa ra khái niệm hai tập hợp bằng nhau +Mọi phần tử tập Z đều thuộc tập Q. *NZQR a {a,b} . Sai sửa lại : a {a,b} {a} {a,b}. Đúng II. Tập hợp con *ĐN : (SGK) Tóm tắt :AB (x, xA x B) Ta còn viết B A * Tính chất +(AB vaø BC ) ( A C) +A A , A + A , A * Biểu đồ Ven A B AB II. Tập hợp bằng nhau Khi AB và BA Ta nói A = B 4. Củng cố: (5/) Giáo viên khắc sâu các kiến thức đã học 5. Dặn dò: Làm bài tập 1,2,3 (SGK) ----------------------------- TiÕt 5 Ngµy 4 /09/2009 Bài 3: C¸c phÐp to¸n TËp hîp (1 tiÕt) 1. Môc tiªu VÒ kiÕn thøc: HS n¾m v÷ng ®­îc c¸c phÐp to¸n: Hîp, giao, hiÖu cña hai tËp hîp, phÇn bï cña tËp hîp con. N¾m ®­îc c¸c tÝnh chÊt cña c¸c phÐp to¸n tËp hîp. VÒ kü n¨ng: Thµnh th¹o kü n¨ng vËn dông c¸c phÐp to¸n ®Ó gi¶i c¸c bµi to¸n vÒ tËp hîp. Về tư duy – thái độ: Hiểu bài toán trong phạm vi rộng, tính toán cẩn thận, biết toán học có ứng dụng trong thực tế. 2. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh. GV: ChuÈn bÞ hÖ thèng c¸c h×nh vÏ vÒ biÓu ®å Ven sö dông trong d¹y häc. HS: ¤n l¹i c¸c kiÕn thøc ®· häc vÒ tËp hîp, c¸c tÝnh chÊt cña tËp hîp. 3. Dù kiÕn ph­¬ng ph¸p d¹y häc. Sö dông ph­¬ng ph¸p vÊn ®¸p – gîi më cã phèi hîp ho¹t ®éng nhãm vµ ph©n bËc ho¹t ®éng theo c¸c néi dung ghi b¶ng. 4. tiÕn tr×nh bµi häc. A. Bµi cò. CH1: Cã nh÷ng c¸ch cho tËp hîp nµo? LÊy vÝ dô vÒ nh÷ng c¸ch cho ®ã. CH2: Cho A Ì B vµ xÎA. KÕt luËn: ®óng hay sai? B) Bµi míi. Ho¹t ®éng 1 VÝ dô 1. Cho ; a) ViÕt tËp A vµ tËp B theo c¸ch liÖt kª c¸c phÇn tö. b) LiÖt kª c¸c phÇn tö cña tËp C lµ c¸c ­íc chung cña 12 vµ 18. Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh Nội dung CH1: LiÖt kª c¸c phÇn tö cña A vµ B CH2: Chøng tá r»ng A ≠ B. CH3: LiÖt kª c¸c ­íc chung cña 12 vµ 18 CH4: NhËn xÐt vÒ tËp C? Giáo viên đưa ra định nghĩa +Gîi ý tr¶ lêi CH1: A={1, 2, 3, 4, 6, 12} B={1, 2, 3, 6, 9, 18} +Gîi ý tr¶ lêi CH2: Cã 4 phÇn tö thuéc A nh­ng kh«ng thuéc B + Gîi ý tr¶ lêiC H3: C={1, 2, 3, 6} + C gåm c¸c phÇn tö võa thuéc A võa thuéc B. + Nghe , hiểu định nghĩa I– Giao cña hai tËp hîp • TËp hîp C gåm c¸c phÇn tö võa thuéc A, võa thuéc B ®­îc gäi lµ giao cña A vµ B. ViÕt: C = A Ç B VËy: A Ç B = {x/ xÎA vµ xÎB} VÝ dô 2(Củng cố ). Cho A={1, 2, 3}, B = {3, 4, 7, 8}; C={3; 4} H·y chän c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u sau: a) AÇB = C; b) AÇC = B; c) BÇC=A; d) A = B. Ho¹t ®éng 2 VÝ dô 3. Trong vÝ dô 1, h·y liÖt kª c¸c phÇn tö cña tËp hîp C lµ c¸c ­íc cña 12 hoÆc 18? Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh Néi dung CH1: X¸c ®Þnh tÝnh chÊt phÇn tö thuéc C CH2: LiÖt kª c¸c phÇn tö thuéc C CH 3: NhËn xÐt vÒ mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn tö cña A, B, C? Giáo viên đưa ra định nghĩa +Gîi ý tr¶ lêi CH1: a ÎC nÕu a lµ ­íc cña 12 hoÆc a lµ ­íc cña 18. +Gîi ý tr¶ lêi CH2: C={1, 2, 3, 4, 6, 9, 12, 18} +Gîi ý tr¶ lêi CH3: Mét phÇn tö thuéc C th× hoÆc thuéc A hoÆc thuéc B II. hîp cña hai TËp hîp TËp hîp C gåm c¸c phÇn tö thuéc A hoÆc thuéc B ®­îc gäi lµ hîp cña A vµ B. ViÕt: C = A È B. VËy: A È B ={x/ xÎA hoÆc xÎB} VÝ dô 4. Cho hai tËp .X¸c ®Þnh A È B? Ho¹t ®éng 3 VÝ dô 5. Gi¶ sö A lµ tËp hîp c¸c häc sinh giái cña líp 10C5. A={An, B×nh, C­êng, Dòng, §øc, Giang, Hoa} B lµ tËp hîp c¸c häc sinh ngåi bµn 1 cña líp 10C5: B={An, B»ng, Dòng, Giang, Hoa, Lan, Minh} X¸c ®Þnh tËp hîp C gåm c¸c häc sinh giái cña líp 10C5 mµ kh«ng ngåi ë bµn 1? Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh Néi dung CH1: H·y x¸c ®Þnh AÇB CH2: X¸c ®Þnh tËp hîp C? Gîi ý: C¸c phÇn tö cña C thuéc A nh­ng kh«ng thuéc AÇB. Gi¸o viªn ®­a ra ®Þnh nghÜa CH3: CAB chØ tån t¹i khi nµo ? + Gîi ý tr¶ lêi CH1: AÇB ={An, Dòng, Giang, Hoa} + Gîi ý tr¶ lêi CH2: C={B×nh, C­êng, §øc,} A B A\B A B Nghe vµ hiÓu ®Þnh nghÜa III. hiÖu vµ phÇn bï cña hai TËp hîp • TËp hîp C gåm c¸c phÇn tö thuéc A nh­ng kh«ng thuéc B gäi lµ hiÖu cña A vµ B. ViÕt: C = A\B. VËy A\B = {x/ xÎA vµ x ÏB} • Khi B Ì A th× A\B gäi lµ phÇn bï cña B trong A, kÝ hiÖu CAB. Chó ý: CAB chØ tån t¹i khi BÌA VÝ dô 6. H·y x¸c ®Þnh tÝnh ®óng sai cña mçi c©u sau: 3. Cñng cè • N¾m v÷ng c¸c phÐp to¸n tËp hîp: Giao, hîp, hiÖu, phÇn bï. • N¾m ®­îc c¸c tÝnh chÊt. 4.Bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3, 4 –( SGK). ----------------------------- TiÕt 6 Ngµy 4 /09/2009 Bµi 4 . C¸c TËp hîp sè 1. Môc tiªu. VÒ kiÕn thøc: Häc sinh hiÓu ®­îc c¸c kÝ hiÖu vµ mèi quan hÖ gi÷a chóng, hiÓu ®óng c¸c kÝ hiÖu: (a; b); [a; b], [a; b); (a; b]; (–¥; b); (–¥; b]; (a: +¥); [a; +¥). VÒ kü n¨ng: BiÕt biÓu diÔn c¸c kho¶ng, ®o¹n trªn trôc sè. BiÕt thùc hiÖn c¸c phÐp to¸n vÒ tËp hîp cho c¸c kho¶ng, ®o¹n. Về tư duy – thái độ: Hiểu bài toán trong phạm vi rộng, tính toán cẩn thận, biết toán học có ứng dụng trong thực tế 2. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh. GV: ChuÈn bÞ tèt hÖ thèng c¸c vÝ dô, c¸c c©u hái h­íng dÉn hs t×m hiÓu néi dung bµi häc. HS: ¤n l¹i c¸c kiÕn thøc ®· häc vÒ c¸c phÐp to¸n tËp hîp vµ c¸c tÝnh chÊt. Xem tr­íc néi dung bµi häc. 3. Dù kiÕn ph­¬ng ph¸p d¹y häc. Sö dông ph­¬ng ph¸p vÊn ®¸p – gîi më cã phèi hîp ho¹t ®éng nhãm vµ ph©n bËc ho¹t ®éng theo c¸c néi dung ghi b¶ng. 4. tiÕn tr×nh bµi häc. A. Bµi cò. CH1: ViÕt c¸c tËp hîp sau theo thø tù tËp tr­íc lµ tËp con cña tËp sau: CH2: Chän kh¼nng ®Þnh ®óng trong c¸c kh¼ng ®Þnh sau: B) Bµi míi. Ho¹t ®éng 1 VÝ dô 1. §iÒn ®óng sai vµo c¸c c©u sau: a) TËp * lµ tËp con cña tËp §óng ÿ Sai ÿ b) TËp lµ tËp con cña tËp * §óng ÿ Sai ÿ c) TËp {0; 2; 13} lµ tËp con cña tËp * §óng ÿ Sai ÿ d) TËp {0; 2; 13} lµ tËp con cña tËp §óng ÿ Sai ÿ Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh Néi dung CH1: Mäi phÇn tö cña * cã lµ phÇn tö cña kh«ng? CH2: Tr¶ lêi a)? CH3: Mäi phÇn tö cña cã lµ phÇn tö cña* kh«ng? CH4: Tr¶ lêi b)? CH5: T­¬ng tù cho c), d)? VÝ dô 2. Chän ph¸t biÓu sai: a) "xÎ th× xÎ. b) "xÎ* th× xÎ. c) "xÎ lu«n tån t¹i x’Î sao cho x + x’ =0 d) c¶ 3 ph¸t biÓu ®Òu sai +Gîi ý tr¶ lêi CH1: Cã. + Gîi ý tr¶ lêi CH2: §óng +Gîi ý tr¶ lêi CH3: Kh«ng. Ch¼ng h¹n phÇn tö 0 + Gîi ý tr¶ lêi CH4: Sai +Gîi ý tr¶ lêi CH5: c) Sai; d) §óng + VD2: d I– c¸c tËp hîp sè ®· häc 1. TËp c¸c sè tù nhiªn ={0; 1; 2; ….} *={1; 2; 3; ….} =\{0} 2. TËp c¸c sè nguyªn ={…–3, –2, –1, 0, 1, 2, 3, ….}. C¸c sè –3; –2; –1, … lµ c¸c sè nguyªn ©m. Þ gåm c¸c sè tù nhiªn vµ c¸c sè nguyªn ©m. Ho¹t ®éng 3 Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña hs Néi dung CH : Lấy ví dụ số hữu tỷ ? VÝ dô 3. Chon ph¸t biÓu ®óng trong c¸c c©u sau: a) Cho a, bÎ, khi ®ã lu«n lµ sè h÷u tØ. b) Cho a, b kh¸c kh«ng lµ sè nguyªn, khi ®ã lu«n lµ sè h÷u tØ. c) Cho a, b kh¸c kh«ng lµ sè nguyªn, khi ®ã lu«n lµ sè nguyªn. d) c¶ 3 c©u ®Òu sai. +VÝ dô: Chó ý nghe , hiÓu kh¸i niÖm Tr¶ lêi c¸c vÝ dô 3. TËp c¸c sè h÷u tØ Sè h÷u tØ ®­îc biÓu diÔn d­íi d¹ng mét ph©n sè , trong ®ã a, bÎ, b≠0. Hai ph©n sè biÓu diÔn cïng mét sè h÷u tØ khi vµ chØ khi ad = bc. Sè h÷u tØ còng cã biÓu diÔn ®­¬c d­íi d¹ng sè thËp ph©n h÷u h¹n hoÆc v« h¹n tuÇn hoµn Ho¹t ®éng 4 Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña hs Néi dung VÝ dô 4. Chän ph¸t biÓu ®óng trong c¸c c©u sau: a.Mäi sè v« tØ bao giê còng tån t¹i sè ®èi cña nã lµ sè h÷u tØ. b.TËp lµ tËp con cña tËp sè v« tØ. c.TËp c¸c sè v« tØ lµ tËp con cña tËp . d.C¶ 3 ph¸t biÓu trªn ®Òu sai. Chó ý nghe , hiÓu kh¸i niÖm Tr¶ lêi vÝ dô: d 4. TËp hîp c¸c sè thùc TËp hîp c¸c sè thùc bao gåm c¸c sè thËp ph©n h÷u h¹n, v« h¹n tuÇn hoµn, v« h¹n kh«ng tuÇn hoµn. C¸c sè thËp ph©n v« h¹n kh«ng tuÇn hoµn gäi lµ sè v« tØ. VÝ dô: a = 0.101101110…(lµ 1 sè v« tØ) TËp sè thùc bao gåm c¸c sè h÷u tØ vµ c¸c sè v« tØ. Mçi sè thùc ®Òu ®­îc biÓu diÔn bëi mét ®iÓm trªn trôc sè vµ ng­îc l¹i. Ho¹t ®éng 5 II– c¸c tËp hîp con th­êng dïng cña . Trong to¸n häc ta th­êng gÆp nh÷ng tËp hîp con sau ®©y cña tËp c¸c sè thùc . ( ) a b ( a ) b [ ] a b [ ) a b ( ] a b [ a ] b Kho¶ng: *(a; b) = {xÎ/a<x<b} *(a; +¥) = {xÎ/ a<x} * (–¥; b) = {xÎ/ x<b} §o¹n: [a;b] = {xÎ/ a£x£b} Nöa kho¶ng: *[a; b)={xÎ/ a£x<b} * (a; b]= {xÎ/ a<x£b} *[a; +¥)={xÎ/ a£ x} * (–¥; b] = (xÎ/ x£b} Cã thÓ viÕt: =(–¥; +¥) VÝ dô 5.( cñng cè ) X¸c ®Þnh : a) ; b) ; Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh CH1: ViÕt A, B d­íi d¹ng kho¶ng ®o¹n? CH2: BiÓu diÔn A, B trªn trôc sè? H3: X¸c ®Þnh c¸c phÇn tö thuéc A hoÆc B CH4: X¸c ®Þnh AÇB? CH5: T­¬ng tù cho b)? +Gîi ý tr¶ lêi CH1: A=[1; +¥); B =(–¥; 3] +Gîi ý tr¶ lêi CH2: BiÓu diÔn trªn h×nh vÏ. +Gîi ý tr¶ lêi CH3: AÈB = . + Gîi ý tr¶ lêi CH4: AÇB = [1; 3] 3.Cñng cè +HiÓu c¸c kÝ hiÖu kho¶ng, ®o¹n. + c¸c phÐp to¸n tËp hîp ¸p dông víi kho¶ng ®o¹n. 4.Bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3, – SGK. ---------------------------------------- TiÕt 7 Ngµy 11/09/2009 LuyÖn tËp 1. Môc tiªu. VÒ kiÕn thøc: Häc sinh n¾m ch¾c ®­îc c¸c kÝ hiÖu vµ mèi quan hÖ gi÷a chóng, hiÓu ®óng c¸c kÝ hiÖu: (a; b); [a; b], [a; b); (a; b]; (–¥; b); (–¥; b]; (a: +¥); [a; +¥). VÒ kü n¨ng: BiÓu diÔn thµnh th¹o c¸c kho¶ng, ®o¹n trªn trôc sè. Thùc hiÖn thµnh th¹o c¸c phÐp to¸n vÒ tËp hîp cho c¸c kho¶ng, ®o¹n. Về tư duy – thái độ: Hiểu bài toán trong phạm vi rộng, tính toán cẩn thận, biết toán học có ứng dụng trong thực tế + Tạo hứng thú say mê học toán cho học sinh 2. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh. GV: ChuÈn bÞ tèt hÖ thèng bµi tËp c¸c c©u hái h­íng dÉn hs t×m ra c¸ch gi¶i . HS: ¤n l¹i c¸c kiÕn thøc ®· häc vÒ c¸c phÐp to¸n tËp hîp, các tập hợp số . Lµm bµi tËp vÒ nhµ 3. Dù kiÕn ph­¬ng ph¸p d¹y häc. Sö dông ph­¬ng ph¸p vÊn ®¸p – gîi më cã phèi hîp ho¹t ®éng nhãm vµ ph©n bËc ho¹t ®éng theo c¸c néi dung ghi b¶ng. 4. tiÕn tr×nh bµi häc. 1. Bµi cò. CH1: X¸c ®Þnh c¸c tËp hîp sau vµ biÓu diÔn chóng trªn trôc sè : a- [- 3 ; 1) ( 0 ; 4 ] b- ( 0 ; 2 ] È [-2 ; 1 ] c- (- 2 ; 11 ) È ( 2 ; +¥ ) d- ( -1 ; ) [- 1 ; 3 ) e- (-¥ ; 0 ) È (- 1 ; +¥ ) . 2) Bµi míi. Ho¹t ®éng 1 Bµi tËp 1(SGK-Tr.18): X¸c ®Þnh c¸c tËp hîp sau vµ biÓu diÔn chóng trªn trôc sè : a- [- 3 ; 1) È ( 0 ; 4 ] b- ( 0 ; 2 ] È [- 1 ; 1 ] c- (- 2 ; 15 ) È ( 3 ; +¥ ) d- ( -1 ; ) È [- 1 ; 2 ) e- (-¥ ; 1 ) È (- 2 ; +¥ ) . Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh CH : Biểu diễn tập hợp A ? Biểu diễn tập hơph B ? Lấy hợp của chúng ? CH; Vậy tập hợp cần tìm ? Chú ý đầu mút - H­íng dÉn häc sinh biÓu diÔn c¸c tËp sè trªn trôc sè vµ c¸ch dïng trôc sè ®Ó lÊy hîp, giao c¸c tËp sè a- [- 3 ; 4 ], b- [ -1 ; 2 ], c - (- 2 ; +¥ ) d- [- 1 ; 2 ], e- (-¥ ; +¥ ) Thay kÝ hiÖu È bëi Ç ta cã : a- ( 0 ; 1 ), b- ( 0 ; - 1 ], c- ( 3 ; 15 ) d- ( - 1 ; ), e- ( - 2 ; 1 ) Ho¹t ®éng 2 : Bµi tËp 1: X¸c ®Þnh c¸c tËp hîp sau vµ biÓu diÔn chóng trªn trôc sè : a- [- 3 ; 1) Ç ( 0 ; 4 ] b ( 0 ; 2 ] Ç [- 1 ; 1 ] c- (- 2 ; 15 ) Ç ( 3 ; +¥ ) d- ( -1 ; ) Ç [- 1 ; 2 ) e- (-¥ ; 1 ) Ç (- 2 ; +¥ ) . Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh CH : Biểu diễn tập hợp A ? Biểu diễn tập hơph B ? Lấy giao của chúng ? CH; Vậy tập hợp cần tìm ? Chú ý đầu mút a. (0;1) b. (0;1) c. (3;15) d. ( -1 ; ) e. (-2;1) Ho¹t ®éng 3 : Bµi tËp 3: X¸c ®Þnh c¸c tËp hîp sau vµ biÓu diÔn chóng trªn trôc sè a. (-2;3) \(1;5) b. (-2;3)\ [1;5) c. R\(2;+) d. . R\(-:3] Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh CH : Biểu diễn tập hợp A ? Biểu diễn tập hơph B ? Lấy hợp của chúng ? CH; Vậy tập hợp cần tìm ? Chú ý đầu mút Cñng cè häc sinh ph­¬ng ph¸p biÓu diÔn c¸c tËp sè trªn trôc sè vµ c¸ch dïng trôc sè ®Ó lÊy hîp, giao c¸c tËp sè a. (-2;1) b. (-2 ;1] c. ((-:2] d. (3;+) 3.Cñng cè Gi¸o viªn kh¾c s©u ph­¬ng ph¸p t×m giao , hîp cña c¸c tËp hîp sè . 4.Bµi tËp vÒ nhµ: Bµi 2 – SGK. ********************** TiÕt 8 Ngµy 13/09/2009 Bµi 5. sè gÇn ®óng. Sai sè I. Môc tiªu. • VÒ kiÕn thøc: Häc sinh hiÓu ®­îc c¸c kh¸i niÖm sè gÇn ®óng, sai sè tuyÖt ®èi, ®é chÝnh x¸c cña mét sè gÇn ®óng. • VÒ kü n¨ng: Häc sinh biÕt c¸ch viÕt sè quy trßn cña sè gÇn ®óng c¨n cø vµo ®é chÝnh x¸c cho tr­íc. II. chuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh. GV: ChuÈn bÞ s½n mét sè bµi tËp vµ hÖ thèng c¸c c©u hái h­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu néi dung bµi häc. HS: ¤n l¹i c¸c kiÕn thøc ®· häc vÒ c¸ch lµm trßn sè. C¸ch sö dông m¸y tÝnh bá tói. T×m hiÓu tr­íc vÒ néi dung bµi häc. III. dù kiÕn ph­¬ng ph¸p d¹y häc. Sö dông ph­¬ng ph¸p vÊn ®¸p – gîi më cã phèi hîp ho¹t ®éng nhãm vµ ph©n bËc ho¹t ®éng theo c¸c néi dung ghi b¶ng. IV. tiÕn tr×nh bµi häc. 1. KT bµi cò. CH1: Dïng m¸y tÝnh bá tói, h·y t×m khi lµm trßn ®Õn: a) 4 ch÷ sèthËp ph©n. b) 7 ch÷ sè thËp ph©n. CH2: Chän p = 3,14. §óng hay sai? B) Bµi míi. Ho¹t ®éng 1 VÝ dô 1. Dïng m¸y tÝnh bá tói t×m . Khi lµm trßn ®Õn: 4 ch÷ sè thËp ph©n; 6 ch÷ sè thËp ph©n. Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh N«Þ dung CH1: T×m khi lµm trßn ®Õn 4 ch÷ sè thËp ph©n CH2: T×m khi lµm trßn ®Õn 6 ch÷ sè thËp ph©n CH3: NhËn xÐt vÒ c¸c kÕt qu¶ thu ®­îc? Khi ®o chiÒu dµi mét chiÕc bµn, qua c¸c lÇn ®o kh¸c nhau ta thu ®­îc c¸c kÕt qu¶ kh¸c nhau CH4: H·y kÓ mét vµi con sè trong thùc tÕ mµ nã lµ sè gÇn ®óng CH5: Cã thÓ ®o c¹nh huyÒn cña mét tam gi¸c vu«ng c©n cã c¹nh gãc vu«ng b»ng 1m ®­îc kh«ng? + Gîi ý tr¶ lêi CH1: +Gîi ý tr¶ lêi CH2: + Gîi ý tr¶ lêi CH3: C¸c kÕt qu¶ ®ã kh¸c nhau. +Gîi ý tr¶ lêi CH4: ChiÒu dµi tõ Yªn Thµnh vµo TP. Vinh lµ 63 km +Gîi ý tr¶ lêi CH5: Kh«ng. V× sè ®ã lµ …. I– sè gÇn ®óng. + Nh÷ng sè liÖu dïng trong tÝnh to¸n th­êng chØ lµ nh÷ng sè gÇn ®óng. Ch¼ng h¹n: Ta th­êng lÊy gi¸ trÞ sè p lµ 3,14 hay 3,14159… hay lÊy gi¸ trÞ cña lµ 1,41 hoÆc 1,414213562… + Khi ®o c¸c ®¹i l­îng, c¸c kÕt qu¶ thu ®­îc lµ c¸c sè gÇn ®óng. Nh­ vËy cã sù sai lÖch gi÷a gi¸ trÞ chÝnh x¸c cña mét ®¹i l­îng víi gi¸ trÞ gÇn ®óng cña nã. Ho¹t ®éng 2 VÝ dô 2. Nam vµ Minh tÝnh diÖn tÝch diÖn tÝch cña mét h×nh trßn cã b¸n kÝnh r = 2cm b»ng c«ng thøc S=pr2. Nam lÊy p =3,1 vµ thu ®­îc S = 12,4 cm2, Minh lÊy p = 3,14 vµ ®­îc kÕt qu¶ p=12,56 cm2. KÕt qu¶ nµo chÝnh x¸c h¬n? Cã: p » 3,141592653… Ta cã : 3,1 < 3,14<p do ®ã: 3,14´4 < 3,14´4< p´4 = S VËy kqu¶ cña Minh gÇn víi kq ®óng h¬n.Ta nãi kq cña Minh cã sst® nhá h¬n cña Nam. Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña h s Néi dung CH1: H·y tr×nh bµy c¸ch so s¸nh xem kÕt qu¶ nµo chÝnh x¸c h¬n. CH2: LËp biÓu thøc liªn hÖ gi÷a c¸c kÕt qu¶ thu ®­îc víi kÕt qu¶ ®óng? Trong thùc tÕ do kh«ng biÕt ®­îc a nªn kh«ng thÓ tÝnh ®­îc Da. Tuy nhiªn ta cã thÓ ­íc l­îng ®­îc Da’ ThËt vËy, trong VÝ dô 2, ta cã: 3,14´4 < 3,14´4< p´4 = S< 3,15. Do ®ã: 12,4<12,56<3,15´4 = 12,6 Suy ra:, Ta nãi kÕt qu¶ cña Minh cã sai sè tuyÖt ®èi kh«ng v­ît qu¸ 0,04; kÕt qu¶ cña Nam cã sai sè tuyÖt ®èi kh«ng v­ît qu¸ 0,2. Hay kÕt qu¶ cña Minh cã ®é chÝnh x¸c lµ 0,04, kÕt qu¶ cña Nam cã ®é chÝnh x¸c lµ 0,2. GV: NÕu a lµ sè gÇn ®óng cña th× ra lu«n t×m ®­îc sè d­¬ng d sao cho Da£ d. (Trong VD trªn d=0,2). VËy sè d ®ã cã duy nhÊt kh«ng? +Gîi ý tr¶ lêi CH1: BiÓu diÔn c¸c kÕt qu¶ trªn trôc sè, tÝnh kho¶ng c¸ch tõ c¸c kÕt qu¶ ®ã ®Õn sè ®óng råi xem kÕt qu¶ nµo gÇn sè ®óng h¬n. +Gîi ý tr¶ lêi CH2: Tr¶ lêi: Kh«ng. V× cã v« sè sè d­¬ng d’>d vÉn tho¶ m·n Da£ d’. Sè d­¬ng d nhá nhÊt tháa m·n Da£ d gäi lµ ®é lÖch cña a. II. Sai sè tuyÖt ®èi. 1. Sai sè tu