Giáo án Đại số 9 - Tuần 13 - năm học 2012- 2013

Tiết 25 : đường thẳng song song và đường thẳng cắt nhau Ngày soạn: Ngày dạy: I/ Mục tiêu: Về kiến thức: Học sinh nắm vững điều kiện hai đường thẳng y = ax + b (a 0); y = a’x+b’ (a’ 0) cắt nhau; song song với nhau; trùng nhau Về kỹ năng: Học sinh biết chỉ ra các cặp đường thẳng song song; cắt nhau. Học sinh biết vận dung lý thuyết vào việc tìm giá trị của tham số trong các hàm số bậc nhất sao cho đồ thị của chúng là hai đường thẳng song song với nhau; cắt nhau ; trùng nhau II/ Chuẩn bị: 1/ Chuẩn bị của thầy: - Bảng phụ ghi các bài tập; Bảng phụ vẽ sẵn đồ thị của ?2; bảng phụ có kẻ sẵn ô vuông - Thước thẳng, eke 2/ Chuẩn bị của trò: - Ôn lại cách vẽ đồ thị hàm số y = ax + b (a0) - Thước thẳng, eke III/ Các hoạt động dạy học chủ yếu 1-ổn định tổ chức: 2-Kiểm tra bài cũ: G- đưa bảng phụ có kẻ sẵn ô vuông và yêu cầu học sinh: Học sinh1:Vẽ trên cùng một mặt phẳng toạ độ đồ thị các hàm số sau y=2x và y = 2x + 3 Nêu nhận xét về hai đồ thị hàm số này Học sinh khác nhận xét kết quả của bạn G- nhận xét và cho điểm G- Trên cùng một mặt phẳng toạ độ hai đường thẳng có những vị trí tương đối nào H- trả lời G- Với hai đường thẳngy = ax + b (a0) và y = a’x + b’ ( a’0) khi nào song song; khi nào cắt nhau? Bài học hôm nay sẽ trả lời câu hỏi đó. 3- Bài mới: Phương pháp Nội dung ? Một em lên bảng vẽ đồ thị hàm sôd y = 2x – 2 trên cùng măt phẳng toạ độ với hai đồ thị hàm số đã vẽ? Học sinh lên bảng thực hiện Cả lớp làm bài tập ?1a ? Nhận xét vị trí tương đối giữa hai đường thẳng vừa vẽ? H- trả lời ? Khi nào hai đường thẳng y = ax + b (a0) và y = a’x + b’ ( a’0) song song với nhau; khi nào trùng nhau? H- trả lời G- đưa bảng phụ có ghi kết luận tổng quát trong sgk: Gọi học sinh đọc nội dung tổng quát G- đưa bảng phụ có ghi bài tập ?2 sgk: Học sinh trả lời miệng G- đưa bảng phụ có vẽ sẵn đồ thị ba hàm số trên để minh hoạ cho nhận xét G-?Một cách tổng quát đường thẳng y = ax + b (d) a0 và y = a’x + b’(d’) a’ 0 cắt nhau khi nào H- trả lời G- đưa ra kết luận tiếp theo ? Khi nào hai đường thẳng y = ax + b (d) a0 và y = a’x + b’(d’) a’ 0 cắt nhau trên trục tung? G- đưa bảng phụ có ghi bài tập ?Xác định hệ số a; a’; b; b’ của cac hàm số trên? ? Tìm điều kiện của m để hai hàm số trên là hàm số bậc nhất? G- yêu cầu học sinh làm bài tập theo nhóm : nửa lớp làm ý a; nửa lớp làm ý b G- kiểm tra hoạt động của các nhóm Đại diện các nhóm báo cáo kết quả Học sinh khác nhận xét kết quả của nhóm bạn 1- Đường thẳng song song 2 1 O x y -2 3 -2 d1 d3 d2 x (d1): y = 2x x (d2): y = 2x - 2 x (d3): y = 2x + 3 b/ Hai đường thẳng y = 2x + 3 và y =2x – 2 song song vì cùng song song với đường thẳng y = 2x; chúng cắt tục tung tại hai điểm khác nhau (0; 3); (0;-2) Tổng quát: Đường thẳng y = ax + b (d) a0 và y = a’x + b’(d’) a’ 0 (d) // (d’) a= a’; b b’ (d) Trùng (d’) a = a’; b = b’ 2- Đường thẳng cắt nhau ?2 Hai đường thẳng y = 0,5x + 2 và y =0,5x–1 không song song cũng không trùng nhau nên chúng cắt nhau Hai đường thẳng y = 1,5x + 2 và y =0,5x–1 cắt nhau Tổng quát: (d) cắt (d’) a a’ Khi a a’ và b = b’ thf (d) và (d’) cắt nhau tại một điểm trên trục tung 3 – Bài toán áp dụng Hàm số y = 2m x + 3 có hệ số a = 2m và b = 3 Hàm số y = (m+1)x + 2 có hệ số a’=m+1 và b’ = 2 Hai hàm số trên là hàm số bậc nhất khi: 2 m 0 và m + 1 0 m 0 và m - 1 a/ Đồ thị hàm số y = y = 2m x + 3 và đồ thị hàm số y = (m+1)x + 2 cắt nhau khi 2m m + 1 m 1 kết hợp với đk trên ta có hai đường thẳng cắt nhau khi và chỉ khi m 0; m -1; m 1. b/ Hàm số y = 2m x + 3 và hàm số y=(m+1)x + 2 có b b’ ( 3 2), Vậy hai đường thẳng song song với nhau khi a = a’ hay 2m = m+1 m = 1 (TMĐK) 4- Củng cố G- đưa bảng phụ có ghi bài tập 20 tr 54 sgk: H- trả lời miệng G- đưa bảng phụ có ghi bài tập 21 tr 54 sgk: và yêu cầu học sinh làm vào vở sau đó hai học sinh lên bảng trình bày Học sinh khác nhận xét kết quả của bạn G- nhận xét 5- Hướng dẫn về nhà Nắm vững các điều kiện về các hệ số để hai đường thẳng song song ; trùng nhau; cắt nhau Học bài và làm bài tập: 22; 23; 24 trong sgk tr 55 ;18; 19 trong SBT tr 59 IV/Rút kinh nghiệm Ban giám hiệu kiểm tra Ngày tháng năm 2008 --------------------------------------- Tiết 26 : luyện tập Ngày soạn: Ngày dạy: I/ Mục tiêu: Về kiến thức: Học sinh được củng cố điều kiện để hai đường thẳng y = ax + b ( a 0) và y = a’x + b’ (a’ 0) cắt nhau; song song ; trùng nhau Về kỹ năng: Học sinh biết xác định các hệ số a; b trong các bài toán cụ thể. rèn kỹ năng vẽ đồ thị hàm số bậc nhất. Xác đinh được giá trị của các tham số đã cho trong các hàm số bậc nhất sao cho đồ thị của chúng là hai đường thẳng cắt nhau ; song song với nhau; trùng nhau II/ Chuẩn bị: 1/ Chuẩn bị của thầy: - Bảng phụ ghi các bài tập; - Bảng có kẻ sẵn ô vuông - Thước thẳng, eke 2/ Chuẩn bị của trò: - Bnảg phụ nhóm - Thước thẳng, eke; com pa III/ Các hoạt động dạy học chủ yếu 1-ổn định tổ chức: 2-Kiểm tra bài cũ: Hai học sinh lên bảng thực hiện Học sinh1: Cho hai đường thẳng y = ax + b (d) a0 và y = a’x + b’(d’) a’ 0. Nêu điều kiện về các hệ số để (d) // (d’); (d) Trùng (d’); (d) cắt (d’)? Chữa bài tập 22a sgk Học sinh 2: Chữa bài tập 22b sgk Xác định vị trí tương đối của đường thẳng y = -2x với đường thẳng vừa tìm được? Vì sao? Học sinh khác nhận xét kết quả của bạn G- nhận xét và cho điểm 3- Bài mới: Phương pháp Nội dung G- đưa bảng phụ có ghi bài tập 23 tr 55 sgk: Học sinh đứng tại chỗ trả lời câu a ?Đồ thị hàm số y = 2x + b đi qua điểm A(1; 5) , em hiểu điều đó như thế nào? H- trả lời Học sinh lên bảng thực hiện Học sinh khác nhận xét kết quả của bạn G- nhận xét G- đưa bảng phụ có ghi bài tập 24tr 55 sgk: G- đặt y = 2x + 3k (d) y= (2m +1)x + 2k – 3 (d’) ?Gọi 3 học sinh lên bảng thực hiện, mỗi học sinh làm 1 câu Dưới lớp làm bài tập theo nhóm G- kiểm tra hoạt động của các nhóm Học sinh khác nhận xét kết quả của bạn trên bảng G- nhận xét bổ sung Gọi học sinh đọc nội dung bài số 25 Chưa vẽ đồ thị , em có nhận xét gì về vị trí tương đối của hai đường thẳng này? H- trả lời Nêu các bước vẽ đò thị hàm số bậc nhất H- trả lời G- đưa bảng phụ có kẻ sẵn lưới ô vuông yêu cầu 2 học sinh lên bảng vẽ? Dưới lớp học sinh vẽ vào vở G- kiểm tra cách vẽ của học sinh dưới lớp Học sinh khác nhận xét kết quả của bạn trên bảng G- nhận xét bổ sung Gọi học sinh đọc yêu cầu của ý b ?Một học sinh lên bảng vẽ đường thẳng song song với trục Ox cắt Oy tại điểm có tung độ bằng 1, xác định các điểm M; N trên mặt phẳng toạ độ? Ta cóthể xác đinh ngay tung độ hay hoành độ của M và N H- trả lời ? Nêu cách hoành độ điểm M và N? H- trả lời G- yêu cầu học sinh làm bài 25 b theo nhóm G- kiểm tra hoạt động của các nhóm Đại diện các nhóm bào cáo kết quả Học sinh khác nhận xét kết quả của nhóm bạn G- nhận xét bổ sung G- đưa bảng phụ có ghi bài tập 24 tr 60 SBT: ?Trong các đồ thị hàm số đã học đồ thị hàm số nào đi qua gốc toạ độ? ?Muốn đồ thị hàm số y = (k+1)x + k đi qua gốc toạ độ cần có điều kiện gì? G- yêu cầu học sinh hoạt động nhóm để làm bài tập Đại diện một nhóm báo cáo kết quả G- kiểm tra thêm bài làm của vài nhóm Gọi học sinh khác nhận xét kết quả của bạn Bài số 23 sgk tr 55: Cho hàm số y = 2x + b. Xác định hệ số b trong mỗi trường hợp sau: a/ Đồ thị hàm số y = 2x + b cắt trục tung tại điểm có tung độ -3 nên tung độ gốc là : b = -3 b/ Đồ thị hàm số y = 2x + b đi qua điểm A(1; 5) nghĩa là khi x = 1 thì y = 5 ta thay x = 1; y = 5 vào phương trình y = 2x + b được 5 = 2 . 1 + b b = 3 Bài số 24 sgk tr 55: y = 2x + 3k (d) y= (2m +1)x + 2k – 3 (d’) a/ Đk : 2m + 1 0 m ta có (d) cắt (d’) 2m + 1 2 m - kết hợp với đk ta có (d) cắt (d’) khi m b/ (d) // (d’) c/ (d) trùng (d’) Bài số 25 sgk tr 55 a/ Vẽ đồ thị các hàm số trên cùng một mặt phẳng toạ độ: y = x + 2 và y = x + 2 * hàm số y = x + 2 +/TXĐ:mọi x thuộc R +/ Hàm số đồng biến vì a = > 0 +/ Giao của đồ thị với trục tung: Cho x = 0 y = 2 Giao của đồ thị với trục hoành Cho y = 0 x = -3 +/ Đồ thị hàm số y = x + 2 là đường thẳng cắt trục tung tại điểm A(0; 2); cắt trục hoành tại B(-3; 0) * Hàm số y = x + 2 Đồ thị hàm số y = x + 2 là đường thẳng cắt trục tung tại điểm A(0; 2); cắt trục hoành tại B(; 0) b/ Đường thẳng song song với trục Ox cắt Oy tại điểm có tung độ bằng 1, cắt các đường thẳng y = x + 2 và y = x + 2 tại các điểm M; N nên điểm M và N đều có tung độ y = 1 * Điểm M : Thay y = 1 và phương trình y = x + 2 ta có 1 = x + 2 x = Vậy toạ độ M(; 1) *Điểm N : Thay y = 1 và phương trình y = x + 2 ta có 1 = x + 2 x = - 1 x = Vậy toạ độ N(; 1) Bài số 24 tr 60 SBT: a/ Đồ thị hàm số y = (k+1)x + k đi qua gốc toạ độ khi k = 0 b/ Đường thẳng y = (k+1)x + k cắt trục tung tại điểm có tung độ bằng 1 - khi k = 1 - c/ Đường thẳng y = (k+1)x + k song song vớ đường thẳng y = (+1)x+3 khi và chỉ khi : k 4- Củng cố ? Điều kiện để đồ thị hàm số là đường thẳng đi qua gốc toạ độ; ? Điều kiện để đồ thị hai hàm số bậc là hai đường thẳng song song cắt nhau; trùng nhau 5- Hướng dẫn về nhà Luyện kỹ năng vẽ đồ thị hàm số bậc nhất Ôn tập khái niệm tg cách tính kh biết tg Làm bài tập: 26 trong sgk tr 55 ;20; 21; 22 trong SBT tr 60 IV/Rút kinh nghiệm Ban giám hiệu kiểm tra Ngày tháng năm 2008 --------------------------------------- ---------------------------------------