Giáo án dạy Đại số 9 - Tuần 11

Tuần 11 Tiết 21 Ngày soạn: ... Ngày dạy: . Đ2.hàm số bậc nhất. A. Mục tiêu Nắm vững các kiến thức về ĐN hàm số bậc nhất, Tính chất của hàm số bậc nhất. Hiểu và chứng minh được hàm số y = - 3x + 1 nghịch biến trên R và hàm số y = 3x + 1 đồng biến trên R. Từ đó thừa nhận trường hợp tổng quát : hàm số y = ax + b đồng biến trên R khi a > 0, nghịch biến trên R khi a < 0. Thấy được nguồn gốc thực tế của toán học. B. Chuẩn bị Giáo viên: Thước thẳng, phiếu học tập, bảng phụ. Học sinh: Thước thẳng. C. Các hoạt động dạy học trên lớp I. ổn định lớp:( 1 phút) II. Kiểm tra bài cũ(5 phút) Hàm số là gì? Hãy cho một VD về hàm số được cho bởi công thức? Điền vào chỗ cho đúng. Cho hàm số y = f(x) xác định với mọi x R. Với mọi x1, x2 bất kì R ta có : Nếu x1 < x2 mà thì hàm số y = f(x) đồng biến trên R. Nếu x1 < x2 mà thì hàm số y = f(x) nghịch biến trên R. III. Dạy học bài mới:(30 phút). Hoạt động của thày Hoạt động của trò 1.Khái niệm về hàm số bậc nhất. -Đặt vấn đề: ta đã biết k/n hàm số và biết lấy VD về hàm số. Hôm nay ta sẽ học một hàm số cụ thể là hàm số bậc nhất. Vậy hàm số bậc nhất là gì và tính chất của nó ra sao, đó là nội dung bài học hôm nay. Bài toán: sgk tr 46. -Vẽ sơ đồ chuyển động và hướng dẫn học sinh. -Treo bảng phụ, cho hs điền khuyết. -Sau một giờ ô-tô đi được: -Sau t giờ ô-tô đi được: . -Sau t giờ ô-tô cách trung tâm HN là:.. -Yêu cầu 2 em lên bảng làm. -Nhận xét? ?2. -Cho HS làm ?2. -Treo bảng phụ ghi nội dung ?2. -Gọi 1 HS lên điền vào bảng. -Nhận xét? -Vì sao s lại là hàm số của t? -GV nhận xét. Định nghĩa: SGK tr 47. Chú ý: Khi b = 0, ta có hàm số y = ax đã học ở lớp 7. phiếu học tập: -Các hàm số sau có phải là h/s bậc nhất không? Vì sao? a)y=1 – 5x, b)y = , c)y=2x2+3, d)y=0x+7, y = mx + 2.e)y=1-5x. -Nếu là hàm số bậc nhất, hãy chỉ rõ các hệ số a, b? -Nhận xét? 2.Tính chất. Xét hàm số y=- 3x+ 1. -Hàm số xác định với những giá trị nào của x? Vì sao? -Chứng minh hàm số trên nghịch biến trên R? (Có thể hướng dẫn hs nếu cần). -Nhận xét? ?3. : Xét hàm số y = 3x + 1. -Cho hs làm ?3, thảo luận theo nhóm. -Yêu cầu 2 nhóm lên bảng trình bày. -Nhận xét? -Từ 2 VD trên, rút ra nhận xét: Hàm số y = ax + b đồng biến khi nào? Nghịch biến khi nào? -Nhận xét? Tổng quát: SGK tr 47. -Bài tập: xét xem các hàm số sau, h/s nào đồng biến, h/s nào nghịch biến? Vì sao? a)y=1 – 5x, b)y = , c)y=2x+3, d)y= - x+7, y = x + 2 .e)y=1- x -Cho HS làm ?4 -Yêu cầu 1 HS lên bảng trình bày. -Nhận xét? GV nhận xét. -Nghe GV thuyết trình. -Nắm nội dung bài toán. -Quan sát sơ đồ, điền vào phiếu học tập. ?1. Sau 1 giờ, ô tô đi được là 50 km. Sau t giờ ô tô đi được là 50t km. Sau t giờ, ô tô cách trung tâm HN là: s = 8 + 50t (km). -Nghiên cứu ?2. -1 HS lên bảng điền bảng. t 1 2 3 4 s 58 108 158 208 -Nhận xét. -Bổ sung. -Vì s phụ thuộc vào t và -Nhận xét. -Quan sát phiếu học tập. -Một hs trả lời. -Nhận xét. -Bổ sung. -Hàm số xác định với mọi giá trị của x R vì biểu thức – 3x + 1 xác định với mọi giá trị của x R. -một hs nêu cách chứng minh. -Hàm số xác định với mọi giá trị của x R vì biểu thức – 3x + 1 xác định với mọi giá trị của x R. -Khi cho x1 < x2 ta có f(x1) – f(x2) = - 3x1 + 1 + 3x2 – 1 = 3(x2 – x1) > 0 nên hàm số nghịch biến trên R. -Nhận xét. -Thảo luận theo nhóm ?3. -Quan sát bài làm trên bảng. -Hàm số xác định với mọi giá trị của x R vì biểu thức 3x + 1 xác định với mọi giá trị của x R. -Khi cho x1 < x2 ta có f(x1) – f(x2) = - 3x2 + 1 + 3x1 – 1 = 3(x1 – x2) < 0 nên hàm số đồng biến trên R. -Nhận xét. ..đồng biến khi a > 0,nghịch biến khi a< 0. -Nhận xét. -2 HS tìm các hàm số Các hàm số đồng biến là: , b)y = , c)y=2x+3, y = x + 2 Các hàm số nghịch biến là: d)y= - x+7, e)y=1- x -Nhận xét. -Làm ?4. -Quan sát bài làm trên bảng -Nhận xét. -Bổ sung. IV. Củng cố (7 phút) Gv nêu lại các khái niệm, tính chất đã học trong tiết. Bài 8 tr 48. a)Hàm số y = 1 – 5x nghịch biến trên R vì có a = - 5 < 0, b = 1. b)Hàm số y = (x – 1) + đồng biến trên R vì có a = > 0, b = Bài 9 tr 48. Cho hàm số y = (m – 2) x + 3. Hàm số đồng biến m – 2 > 0 m > 2. Hàm số nghịch biến m – 2 < 0 m < 2. V.Hướng dẫn về nhà ( phút) -Học thuộc lí thuyết. -Xem lại các VD và BT. -Làm các bài 10 sgk, bài 6,7,8 sbt . **************************** Tuần 11 Tiết 22 Ngày soạn: ... Ngày dạy: . luyện tập A. Mục tiêu Củng cố dịnh nghĩa hàm số bậc nhất, tính chất của hàm số bậc nhất. Tiếp tục rèn luyện kĩ năng “nhận dạng” h/s bậc nhất, kĩ năng áp dụng các tính chất của h/s bậc nhất để xét xem hàm số đó đồngg biến hay nghịch biến trên R. Biểu diễn điểm trên mptđ. - Rèn kĩ năng giải BT. B. Chuẩn bị Giáo viên: Thước thẳng, phiếu học tập. Học sinh: Thước thẳng. C. Các hoạt động dạy học trên lớp I. ổn định lớp:( 1 phút) II. Kiểm tra bài cũ:( 8 phút) HS1: -Nêu ĐN hàm số bậc nhất? -Chữa bài 6 c,d,e sbt. HS2: -Nêu tính chất của hàm số bậc nhất? -Chữa bài 9 tr 48 sgk. III. Dạy học bài mới:(30 phút). Hoạt động của thày Hoạt động của trò Bài 11 tr 48 SGK. Biểu diễn các điểm trên mptđ: A(- 3 ; 0), B(-1;1), C(0;3), D(1;1), E(3;0), F(1,-1), G(0;-3), H(-1;-1) -GV gọi 2 HS lên bảng, 1 em biểu diễn các điểm A, B, C, D, 1 em biểu diễn các diểm E, F, G, H. -Kiểm tra các em dưới lớp. -Nhận xét? -GV nhận xét, bổ sung nếu cần. Bài 12 tr 48 SGK. Cho h/s y = ax + 3, tìm a biết khi x = 1 thì y = 2,5. -Cho hs nghiên cứu đề bài. -Nêu hướng làm? -Nhận xét? -Gọi 1 hs lên bảng làm bài. -Nhận xét? -GV nhận xét, bổ sung nếu cần. Bài 13 tr 48 sgk. Tìm m để mỗi h/s sau là bậc nhất: -Cho HS thảo luận nhóm. -Kiểm tra sự hoạt động của các nhóm. -Cho các nhóm đổi bài cho nhau. -Yêu cầu 1 nhóm lên trình bày. -Nhận xét? -GV nhận xét. Bài 14 sgk tr 48. Cho h/s y = . -Hàm số y = ax + b đồng biến trên R khi nào? nghịch biến trên R khi nào? -Gọi 1 HS làm phần a. -Nhận xét? -Gọi 1 HS nêu cách làm phần b. -Gọi 1 HS làm phần b. -Nhận xét. -Gọi 1 HS lên bảng làm phần c. -Nhận xét? -GV nhận xét, bổ sung nếu cần. -2 hs lên bảng biểu diễn các điểm trên mptđ. -Dưới lớp làm vào vở. -Theo dõi bài làm trên bảng. -Nhận xét. -Bổ sung. -Nghiên cứu đề bài. -Thay x = 1, y = 2,5 vào h/s, tìm a. -1 HS lên bảng làm bài, dưới lớp làm bài. -Quan sát bài làm trên bảng . Giải: Ta có khi x = 1 thì y = 2,5 2,5 = a.1 + 3 a = 2,5 – 3 a = - 0,5. Vậy với a = - 0,5 khi x = 1, y = 2,5 -Nhận xét. -Bổ sung. -Thảo luận theo nhóm -Phân công công việc cho các thành viên trong nhóm. -Các nhóm đổi bài cho nhau. -QS bài làm trên bảng . a) y = là h/s bậc nhất 0 5 – m 0 m 5. Vậy với m 5 thì h/s đã cho là bậc nhất. b) là h/s bậc nhất 0 m + 1 0 và m – 1 0 m -1 và m 1. Vậy với m 1 thì h/s đã cho là h/s bậc nhất. -Nhận xét bài làm. -Các nhóm nhận xét sự chính xác của các bài làm. -đồng biến trên R khi a > 0, nghịch biến trên R khi a < 0. -1 HS lên bảng làm bài. -Nhận xét. -Thay x = vào hàm số, tìm y. -1 HS lên bảng làm bài. -Nhận xét, bổ sung. -1 HS lên bảng làm phần c, dưới lớp làm bài. -Quan sát bài làm trên bảng. a) h/s trên nghịch biến trên R vì a = < 0. b ) Khi x = ta có y = y = 1 – 5 – 1 = - 5 . c) Khi y = ta có x = x= -Nhận xét, bổ sung. IV. Củng cố (6 phút) Bài tập Cho HS thảo luận theo nhóm. Ghép một ô ở cột bên trái với một ô ở cột bên phải để được kq đúng. A. Mọi điểm trên mptđ có tung độ bằng 0 1. Đều thuộc trục hoành Ox, có phương trình là y = 0. B. Mọi điểm trên mptđ có hoành độ bằng 0. 2. Đều thuộc tia phân giác của góc phần tư I hoặc II, có phương trình là y = x. C. Bất kì điểm nào trên mptđ có hoành dộ và tung độ bằng nhau. 3. Đều thuộc tia phân giác của góc phần tư II hoặc IV, có phương trình là y = -x. D. Bất kì điểm nào trên mptđ có hoành độ và tung độ đối nhau 4. Đều thuộc trục tung Oy, có phương trình là x = 0. Sau đó GV khái quát :.. V.Hướng dẫn về nhà (2 phút) -Ôn tập lại các kiến thức đã học. -Xem lại các VD và BT. -Làm các bài 11, 12, 13 tr 54 sbt. -Đọc trước bài “Đồ thị của hàm số y = ax + b.” *****************************