Giáo án giảng dạy môn Vật lý 10 - Tuần 29 đến tuần 30

Tuaàn ........29....... Ngaøy soaïn:.................. Tieát ................ Chöông VI. CÔ SÔÛ CUÛA NHIEÄT ÑOÄNG LÖÏC HOÏC Tieát 57 : NOÄI NAÊNG VAØ SÖÏ BIEÁN ÑOÅI NOÄI NAÊNG I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa noäi naêng trong nhieät ñoäng löïc hoïc. - Chöùng minh ñöôïc noäi naêng cuûa moät vaät phuï thuoäc nhieät ñoä vaø theå tích. - Neâu ñöôïc caùc vd cuï theå veà thöïc hieän coâng vaø truyeàn nhieät. - Vieát ñöôïc coâng thöùc tính nhieät löôïng vaät thu vaøo hay toûa ra, neâu ñöôïc teân vaø ñôn vò caùc ñaïi löôïng coù maët trong coâng thöùc. 2. Kyõ naêng - Giaûi thích moät caùch ñònh tính moät soá hieän töôïng ñôn giaûn veà thay ñoåi noäi naêng. - Vaän duïng ñöôïc coâng thöùc tính nhieät löôïng ñeå giaûi caùc baøi taäp ra trong baøi vaø caùc baøi taäp töông töï. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân : Thí nghieäm ôû hình 32.1a vaø 32.1c SGK. Hoïc sinh : OÂn laïi caùc baøi 22, 23, 24, 25, 26 trong SGK vaät lí 8. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Giôùi thieäu chöông : Nhieät ñoäng löïc hoïc nghieân cöùu caùc hieän töôïng nhieät veà maët naêng löôïng vaø bieán ñoåi naêng löôïng : + Noäi naêng vaø söï bieán ñoåi noäi naêng. + Nguyeân lí I nhieät ñoäng löïc hoïc. + Nguyeân lí II nhieät ñoäng löïc hoïc. Hoaït ñoäng 2 (10 phuùt) : Tìm hieåu veà noäi naêng vaø söï bieán ñoåi noäi naêng, Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Giôùi thieäu khaùi nieäm noäi naêng. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C1. C2. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi Giôùi thieäu ñoä bieán thieân noäi naêng. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát khi naøo thì noäi naêng cuûa vaät bieán thieân. Ghi nhaän khaùi nieäm. Traû lôøi C1.C2. Ghi nhaän ñoä bieán thieân noäi naêng. Thaûo luaän nhoùm ñeå traû lôøi caâu hoûi. I. Noäi naêng. 1. Noäi naêng laø gì ? U = f(T, V) 2. Ñoä bieán thieân noäi naêng. Trong nhieät ñoäng löïc hoïc ngöôøi ta khoâng quan taâm ñeán noäi naêng cuûa vaät maø quan taâm ñeán ñoä bieán thieân noäi naêng DU cuûa vaät, nghóa laø phaàn noäi naêng taêng theâm hay giaûm bôùt ñi trong moät quaù trình. Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Tìm hieåu caùc caùch laøm thay doåi noäi naêng. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Yeâu caàu hoïc sinh neâu caùc caùch laøm bieán ñoåi noäi naêng. Giôùi thieäu söï thöïc hieän coâng ñeå laøm bieán ñoåi noäi naêng vaø ñaëc ñieåm cuûa söï thöïc hieän coâng. Yeâu caàu hoïc sinh moâ taû quaù trình truyeàn nhieät. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C3. C4. Neâu caùch laøm bieán ñoåi noäi naêng baèng quaù trình truyeàn nhieät vaø ñaëc ñieåm cuûa noù. Neâu ñònh nghóa vaø kí hieäu nhieät löôïng. Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi coâng thöùc tính nhieät löôïng ñaõ hoïc ôû THCS. Thaûo luaän nhoùm ñeå tìm ra caùc caùch laøm bieán ñoåi noäi naêng. Ghi nhaän söï thöïc hieän coâng vaø ñaëc ñieåm cuûa noù. Moâ taû quaù trình truyeàn nhieät. Traû lôøi C3. C4. Ghi nhaän quaù trình truyeàn nhieät vaø ñaëc ñieåm cuûa noù. Ghi nhaän khaùi nieäm. Neâu coâng thöùc thính nhieät löôïng vaø giaûi thích caùc ñaïi löôïng trong coâng thöùc ñoù. II. Caùc caùch laøm thay ñoåi noäi naêng. 1. Thöïc hieän coâng. 2. Truyeàn nhieät. a) Quaù trình truyeàn nhieät. Quaù trình laøm thay ñoåi noäi naêng khoâng coù söï thöïc hieän coâng goïi laø quaù trình truyeàn nhieät. b) Nhieät löôïng. Soá ño ñoä bieán thieân noäi naêng trong quaù trình truyeàn nhieät laø nhieät löôïng. DU = Q Nhieät löôïng maø moät löôïng chaát raén hoaëc loûng thu vaøo hay toaû ra khi nhieät ñoä thay ñoåi ñöôïc tính theo coâng thöùc : Q = mcDt Hoaït ñoäng 4 (10 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø traû lôøi caùc caâu hoûi vaø laøm caùc baøi taäp trang 173. Cho hoïc sinh ñoïc taïi lôùp phaàn : Em coù bieát. Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi. Ghi caùc baøi taäp veà nhaø. Ñoïc phaàn : Hieäu öùng nhaø kính. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY KYÙ DUYEÄT Tuaàn .........29...30... Ngaøy soaïn:.................. Tieát ................ Tieát 58 - 59 : CAÙC NGUYEÂN LÍ CUÛA NHIEÄT ÑOÄNG LÖÏC HOÏC I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Phaùt bieåu vaø vieát ñöôïc coâng thöùc cuûa nguyeân lí thöù nhaát cuûa nhieät ñoäng löïc hoïc (NÑLH), neâu ñöôïc teân, ñôn vò vaø quy öôùc veà daáu cuûa caùc ñaïi löôïng trong coâng thöùc. - Phaùt bieåu ñöôïc nguyeân lí thöù hai cuûa NÑLH. 2. Kyõ naêng - Vaän duïng ñöôïc nguyeân lí thöù hai cuûa NÑLH vaøo caùc ñaúng quaù trình cuûa khí lí töôûng ñeå vieát vaø neâu yù nghóa vaät lí cuûa bieåu thöùc cuûa nguyeân lí naøy cho töøng quaù trình. - Vaän duïng ñöôïc nguyeân lí thöù nhaát cuûa NÑLH ñeå giaûi caùc baøi taäp ra trong baøi hoïc vaø caùc baøi taäp töông töï. - Neâu ñöôïc vd veà quaù trình khoâng thuaän nghòch. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân : Tranh moâ taû chaát khí thöïc hieän coâng. Hoïc sinh : OÂn laïi baøi “Söï baõo toaøn naêng löôïng trong caùc hieän töôïng cô vaø nhieät” (baøi 27,vaät lí 8). III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Tieát 1. Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Noäi naêng cuûa moät vaät hoaëc moät heä laø gì ? Neâu caùc caùch laøm bieán ñoåi noäi naêng. Caùc caùch naøy gioáng vaø khaùc nhau ôû nhöõng ñieåm naøo ? Hoaït ñoäng 2 (25 phuùt) : Tìm hieåu nguyeân lí I nhieät ñoäng löïc hoïc. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Neâu vaø phaân tích nguyeân lí I nhieät ñoäng löïc hoïc. Neâu vaø phaân tích qui öôùc daáu cuûa A vaø Q trong bieåu thöùc nguyeân lí I. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C1.C2. Cho hoïc sinh ñoïc baøi toaùn thí duï. Höôùng daãn cho hoïc sinh giaûi baøi toaùn. Höôùng daãn hoïc sinh thaûo luaän nhoùm ñeå ruùt ra ñaëc ñieåm cuûa caùc ñaüng quaù trình. Ghi nhaän nguyeân lí. Ghi nhaän qui öôùc daáu trong bieåu thöùc cuûa nguyeân lí I. Traû lôøi C1.C2. Ñoïc baøi toaùn. Giaûi baøi toaùn. Thaûo luaän nhoùm ñeå tìm ñaëc ñieåm cuûa quaù trình ñaüng nhieät. Thaûo luaän nhoùm ñeå tìm ñaëc ñieåm cuûa quaù trình ñaüng aùp. Thaûo luaän nhoùm ñeå tìm ñaëc ñieåm cuûa quaù trình ñaüng tích. I. Nguyeân lí I nhieät ñoäng löïc hoïc. 1. Phaùt bieåu nguyeân lí. Ñoä bieán thieân noïi naêng cuûa moät vaät baèng toång coâng vaø nhieät löôïng maø vaät nhaän ñöôïc. DU = A + Q Qui öôùc daáu : DU> 0: noäi naêng taêng; DU< 0: noäi naêng giaûm. A> 0: heä nhaän coâng; A< 0: heä thöïc hieän coâng. Q> 0: heä nhaän nhieät; Q< 0: heä truyeàn nhieät. 2. Vaän duïng. Xeùt moät khoái khí lí töôûng chuyeån töø traïng thaùi 1 (p1, v1, T1) sang traïng thaùi 2 (p2, V2, T2): + Vôùi quaù trình ñaüng nhieät (Q = 0), ta coù : DU = A + Vôùi quaù trình ñaüng aùp (A ¹ 0; Q ¹ 0), ta coù: DU = A + Q + Vôùi quaù trình ñaüng tích (A = 0), ta coù : DU = Q Ñoä bieán thieân noäi naêng baèng nhieät löôïng maø heä nhaän ñöôïc. Quaù trình ñaüng tích laø quaù trình tuyeàn nhieät. Hoaït ñoäng 3 (15 phuùt) : Vaän duïng, cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn cuûa baøi. Höôùng daãn ñeå hoïc sinh giaûi baøi taäp ví duï sgk. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi caùc baøi taäp 4, 5 trang 180. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi taäp coøn laïi. Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn trong baøi. Giaûi baøi taäp thí duï. Giaûi caùc baøi taäp 4, 5 trang 180. Ghi caùc baøi taäp veà nhaø. Tieát 2. Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Phaùt bieåu nguyeân lí I nhieät ñoäng löïc hoïc. Neâu caùc quy öôùc daáu cho caùc ñaïi löôïng trong bieåu thöùc cuûa nguyeân lí. Hoaït ñoäng 2 (35 phuùt) : Tìm hieåu nguyeân lí II nhieät ñoäng löïc hoïc. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Moâ taû thí nghieän hình 33.3. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát theá naøo laø quaù trình thuaän nghòch. Cho ví duï veà quaù trình khoâng thuaän nghòch. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát theá naøo laø quaù trình khoâng thuaän nghòch. Giôùi thieäu vaø phaân tích caùch phaùt bieåu cuûa Clau-di-uùt. Giôùi thieäu vaø phaân tích caùch phaùt bieåu cuûa Caùc-noâ. Veõ hình 33.4. Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc saùch giaùo khoa ñeå neâu nguyeân taéc caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa ñoäng cô nhieät. Neâu vaø phaân tích coâng thöùc tính hieäu suaát cuûa ñoäng cô nhieät. Ñoïc saùch giaùo khoa. Neâu quaù trình thuaän nghòch. Ñoïc saùch giaùo khoa. Qua caùc ví duï, cho bieát theá naøo laø quaù trình khoâng thuaän nghòch. Ghi nhaän nguyeân lí II theo Clau-di-uùt. Traû lôøi C3. Ghi nhaän nguyeân lí II theo Caùc-noâ. Traû lôøi C4 Ñoïc saùch giaùo khoa. Giaûi thích nguyeân taéc caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa ñoäng cô nhieät. Ghi nhaän hieäu suaát cuûa ñoäng cô nhieät. Giaûi thích vì sao hieäu suaát cuûa ñoäng coù nhieät luoân nhoû hôn 1. II. Nguyeân lí II nhieät ñoäng löïc hoïc. 1. Quaù trình thuaän nghòch vaø khoâng thuaän nghòch. a) Quaù trình thuaän nghòch. SGK b) Quaù trình khoâng thuaän nghòch. SGK 2. Nguyeân lí II nhieät doäng löïc hoïc. a) Caùch phaùt bieåu cuûa Clau-di-uùt. Nhieät khoâng theå töï truyeàn töø moät vaät sang moät vaät noùng hôn. b) Caùch phaùt bieåu cuûa Caùc-noâ. Ñoäng cô nhieät khoâng theå chuyeån hoaù taát caû nhieät löôïng nhaän ñöôïc thaønh coâng cô hoïc. 3. Vaän duïng. + Nguoàn noùng ñeå cung caáp nhieät löôïng (Q1). + Boä phaän phaùt ñoäng goàm vaät trung gian nhaän nhieät sinh coâng (A) goïi laø taùc nhaân vaø caùc thieát bò phaùt ñoäng. + Nguoàn laïnh ñeå thu nhieät löôïng do taùc nhaân toaû ra (Q2). Hieäu suaát cuûa ñoäng cô nhieät : H = < 1 Hoaït ñoäng 4 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn cuûa baøi. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi caùc baøi taäp töø 33.2 ñeán 33.5 vaø 33.7 ñeán 33.9. Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi. Ghi caùc baøi taäp veà nhaø. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY KYÙ DUYEÄT Tuaàn ....30........... Ngaøy soaïn:.................. Tieát ................ Tieát 60 : BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Noäi naêng vaø söï bieán ñoåi noäi naêng. Söï thöïc hieän coâng vaø truyeàn nhieät. - Caùc nguyeân lí I vaø II nhieät ñoäng löïc hoïc. 2. Kyõ naêng - Traû lôøi ñöôïc caùc caâu hoûi traéc nghieäm coù lieân quan ñeán nhöõng kieán thöùc neâu treân. - Giaûi ñöôïc caùc baøi taäp lieân quan ñeán söï truyeàn nhieät vaø nguyeân lí I. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân : - Xem laïi caùc caâu hoûi vaø caùc baøi taäp trong saùch gk vaø trong saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm moät vaøi caâu hoûi vaø baøi taäp khaùc. Hoïc sinh : - Traû lôøi caùc caâu hoûi vaø giaûi caùc baøi taäp maø thaày coâ ñaõ ra veà nhaø. - Chuaån bò caùc caâu hoûi caàn hoûi thaày coâ veà nhöõng phaàn chöa roû. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng1 (10 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ vaø heä thoáng hoaù laïi nhöõng kieán thöùcñaõ hoïc. + Noäi naêng vaø caùc caùch laøm bieán ñoåi noäi naêng. + Nguyeân lí I nhieät ñoäng löïc hoïc : DU = A + Q. Qui öôùc daáu. Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn B. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn B. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn A. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 4 trang 173 : B Caâu 5 trang 173 : C Caâu 6 trang 173 : B Caâu 33.2 : D Caâu 33.3 : A Caâu 33.4 : C Caâu 33.5 : D Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Giaûi caùc baøi taäp. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Cho hoïc sinh ñoïc baøi toaùn. Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh caùc vaät naøo toaû nhieät, caùc vaät naøo thu nhieät. Höôùng daãn hoïc sinh laäp phöông trình ñeå giaûi baøi toaùn. Cho hoïc sinh ñoïc baøi toaùn. Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tính ñoä bieán thieân noäi naêng cuûa khoái khí Cho hoïc sinh ñoïc baøi toaùn. Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tính ñoä bieán thieân noäi naêng cuûa khoái khí. Ñoïc baøi toaùn. Xaùc dònh vaät toaû nhieät, vaät thu nhieät. Laäp phöông trình vaø giaûi. Xaùc ñònh coâng khoái khí thöïc hieän ñöôïc. Xaùc ñònh ñoä bieán thieân noäi naêng Xaùc ñònh ñoä lôùn coâng khoái khí thöïc hieän ñöôïc. Vieát bieåu thöùc nguyeân lí I vaø xaùc ñònh ñoä bieán thieân noäi naêng. Baøi 7 trang173 Khi coù söï caân baèng nhieät, nhieät löôïng maø mieáng saét toaû ra baèng nhieät löôïng bình nhoâm vaø nöôùc thu vaøo. Do ñoù ta coù : cs.ms(t2 – t) = cN.mN(t – t1) + cn.mn(t – t1) => t = = 25oC Baøi 8 trang 180 Ñoä bieán thieân noäi naêng cuûa khí : DU = A + Q = - p. DV + Q - 8.106.0,5 + 6.106 = 2.106 (J) Baøi 33.9 Ñoä lôùn cuûa coâng chaát khí thöïc hieän ñöôïc ñeå thaéng löïc ma saùt : A = F.l Vì khí nhaän nhieät löôïng vaø thöïc hieän coâng neân : DU = A + Q = - F.l + Q = -20.0,05 + 1,5 = 0,5 (J) IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY KYÙ DUYEÄT Tuaàn ......31......... Ngaøy soaïn:.................. Tieát ................ Chöông VII. CHAÁT RAÉN VAØ CHAÁT LOÛNG. SÖÏ CHUYEÅN THEÅ Tieát 61 : CHAÁT RAÉN KEÁT TINH. CHAÁT RAÉN VOÂ ÑÒNH HÌNH I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Phaân bieät ñöôïc chaát raén keát tinh vaø chaát raén voâ ñònh hình döïc treân caáu truùc vi moâ vaø nhöõng tính chaát vó moâ cuûa chuùng. - Phaân bieät ñöôïc chaát raén ñôn tinh theå vaø chaát raén ña tinh theå döïc treân tính dò höôùng vaø tính ñaúng höôùng. - Neâu ñöôïc nhöõng yeáu toá aûnh höôûng ñeán caùc tính chaát cuûa caùc chaát raén döïc treân caáy truùc tinh theå, kích thöôùc tinyhh theå, kích thöôùc tinh theå vaø caùch saép xeáp tinh theå. - Neâu ñöôïc nhöõng öùng duïng cuûa caùc chaát raén keát tinh vaø chaát raén voâ ñònh hình trong saûn xuaát vaø ñôøi soáng. 2. Kyõ naêng: So saùnh chaát raén, chaát loûng vaø chaát khí II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân : - Tranh aûnh hoaëc moâ hình tinh theå muoái aên, kim cöông, than chì - Baûng phaân loïai caùc chaát raén vaø so saùnh nhöõng ñaëc ñieåm cuûa chuùng. Hoïc sinh : OÂn laïi nhöõng kieán thöùc veà caáu taïo chaát. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (25 phuùt) : Tìm hieåu veà chaát raén keát tinh. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Giôùi thieäu veà caáu truùc tinh theå cuûa moät soá loaïi chaát raén. Neâu vaø phaân tích khaùi nieäm caáu truùc tinh theå vaø quaù trình hình thaønh tinh theå. Giôùi thieäu kích thöôùc tinh theå. Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc sgk ñeå ruùt ra caùc ñaëc tính cô baûn cuûa chaát raén keát tinh. Yeâu caàu hoïc sinh tìm ví duï minh hoaï cho moãi ñaëc tính. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C2. Giôùi thieäu caùc öùng duïng cuûa chaát ñôn tinh theå vaø chaát ña tinh theå. Yeâu caàu hoïc sinh tìm ví duï minh hoaï. Quan saùt vaø nhaän xeùt veà caáu truùc cuûa caùc vaät raén. Ghi nhaän khaùi nieäm. Traû lôøi C1. Ghi nhaän söï phuï thuoäc cuûa kích thöôùc tinh theå cuûa moät chaát vaøo toác ñoä keát tinh. Neâu caùc ñaëc tính cuûa chaát raén keát tinh. Tìm ví duï minh hoaï cho töøng ñaëc tính. Traû lôøi C2. Ghi nhaän caùc öùng duïng. Tìm caùc ví duï minh hoaï. I. Chaát raén keát tinh. 1. Caáu truùc tinh theå. 2. Caùc ñaëc tính cuûa chaát raén keát tinh. + + + 3. ÖÙng duïng cuûa caùc chaát raén keát tinh. Caùc ñôn tinh theå silic vaø giemani ñöôïc duøng laøm caùc linh kieän baùn daãn. Kim cöông ñöôïc duøng laøm muõi khoan, dao caùt kính. Kim loaïi vaø hôïp kim ñöôïc duøng phoå bieán trong caùc ngaønh coâng ngheä khaùc nhau. Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Tìm hieåu chaát raén voâ ñònh hình. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Giôùi thieäu moät soá chaát raén voâ ñònh hình. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C3. Yeâu caàu hoïc sinh neâu caùc ñaëc tính cuûa chaát raén voâ ñònh hình. Giôùi thieäu caùc öùng duïng cuûa chaát raén voâ ñònh hình. Yeâu caàu hoïc sinh tìm ví duï minh hoaï. Neâu khaùi nieäm chaát raén voâ ñònh hình. Traû lôøi C3. Neâu caùc ñaëc tính cuûa chaát raén voâ ñònh hình. Ghi nhaän caùc öùng duïng. Tìm caùc ví duï minh hoaï. II. Chaát raén voâ ñònh hình. Chaát raén voâ ñònh hình laø caùc chaát khoâng coù caáu truùc tinh theå vaø do ñoù khoâng coù daïng hình hoïc xaùc ñònh. Caùc chaát raén voâ ñònh hình coù tính ñaüng höôùng vaø khoâng coù nhieät ñoä noùng chaûy xaùc ñònh. Hoaït ñoäng 3 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Yeâu caàu hoïc sinh toùm nhöõng kieán thöùc trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø traû lôøi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp trang 186, 187. Toùm taét nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi. Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY KYÙ DUYEÄT Tuaàn ..........31..... Ngaøy soaïn:.................. Tieát ................ Tieát 62 : BIEÁN DAÏNG CUÛA VAÄT RAÉN I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Neâu ñöôïc nguyeân nhaân gaây bieán daïng cô cuûa chaát raén. Phaân bieät ñöôïc hai loïai bieán daïng: bieán daïng ñaøn hoài vaø bieán daïng khoâng ñaøn hoài (hay bieán daïng daïng deûo) cuûa caùc vaät raén döïa treân tính chaát baûo toaøn ( giöõ nguyeân) hình daïng vaø kích thöôùc cuûa chuùng. - Phaân bieät ñöôïc caùc kieåu bieán daïng keùo vaø neùn cuûa vaät raén döïa treân ñaëc ñieåm (ñieåm ñaët, phöông, chieàu) taùc duïng cuûa ngoïai löïc gaây neân bieán daïng. - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät Huùc. - Ñònh nghóa ñöôïc giôùi haïn beàn vaø heä soá an toøan cuûa vaät raén. 2. Kyõ naêng - Vaän duïng ñöôïc ñinh luaät huùc ñeå giaûi caùc baøi taäp ñaõ cho trong baøi. - Neâu ñöôïc yù nghóa thöïc tieãn cuûa caùc ñaïi löôïng: giôùi haïn beàn vaø heä soá an toøan cuûa vaät raén. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân : Hình aûnh caùc kieåu bieán daïng keùo, neùn, caét , xoaén vaø uoán cuûa vaät raén. Hoïc sinh : - Moät laù theùp moûng, moät thanh tre hoaëc thanh nöùa, moät daây cao su, moät sôïi daây chì - Moät oáng kim loïai ( nhoâm, saét, ñoàng) moät oáng tre, oáng saäy hoaëc oáng nöùa, moät oáng nhöïa. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu söï khaùc nhau cuûa chaát raén keát tinh vaø chaát raén voâ ñònh hình. Hoaït ñoäng 2 ( phuùt) : Tìm hieåu bieán daïng ñaøn hoài. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Tieán haønh moâ phoûng thí nghieäm hình 35.1. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C1. Neâu vaø phaân tích ñoä bieán daïng tæ ñoái. Neâu vaø phaân tích khaùi nieäm bieán daïng cô cuûa vaät raén. Cho hoïc sinh laøm thí nghieäm vôùi loø xo vaø traû lôøi C2. Neâu vaø phaân tích moät soá kieåu bieán daïng cô cuûa vaät raén. Neâu khaùi nieäm bieán daïng deûo vaø giôùi haïn ñaøn hoài. Yeâu caàu hoïc sinh neâu moät vaøi ví duï veà bieán daïng deûo. Nhaän xeùt veà söï thay ñoåi kích thöôùc cuûa vaät raén trong thí nghieäm. Traû lôøi C1. Ghi nhaän khaùi nieäm. Ghi nhaän khaùi nieäm. Laøm thí nghieäm vôùi loø xo vaø traû lôøi C2. Ghi nhaän caùc kieåu bieán daïng. Ghi nhaän caùc khaùi nieäm. Neâu ví duï veà bieán daïng deûo. I. Bieán daïng ñaøn hoài. 1. Thí nghieäm. Ñoä bieán daïng tæ ñoái cuûa thanh raén : e = = 2. Giôùi haïn ñaøn hoài. Khi vaät raén chòu taùc duïng cuûa löïc quaù lôùn thì noù bò bieán daïng maïnh, khoâng theå laáy laïi kích thöôùc vaø hình daïng ban ñaàu. Tröôøng hôïp naøy vaät raén bò maát tính ñaøn hoài vaø bieán daïng ñoù laø bieán daïng deûo Giôùi haïn trong ñoù vaät raén coøn giöõ ñöôïc tính ñaøn hoài cuûa noù goïi laø giôùi haïn ñaøn hoài. Hoaït ñoäng 3 ( phuùt) : Tìm hieåu ñònh luaät Huùc. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Cho hoïc sinh ñoïc sgk vaø traû lôøi C3. Yeâu caàu hoïc sinh vieát bieåu thöùc 35.2 vaø xaùc ñònh ñôn vò cuûa öùng suaát löïc. Neâu vaø phhaân tích ñònh luaät Huùc cho bieán daïng ñaøn hoài cuûa thanh raén bò keùo hay neùn. Giôùi thieäu ñoä lôùn cuûa löïc ñaøn hoài. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C4. Giôùi thieäu caùc khaùi nieäm suaát ñaøn hoài vaø ñoä cöùng cuûa vaät ñaøn hoài. Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh ñôn vò cuûa töøng ñaïi löôïng. Traû lôøi C3. Vieát bieåu thöùc öùng suaát löïc vaø xaùc ñònh ñôn vò cuûa caùc ñaïi löôïng. Ghi nhaän ñònh luaät. Ghi nhaän khaùi nieäm. Traû lôøi C4. Ghi nhaän caùc khaùi nieäm. Xaùc ñònh ñôn vò cuûa caùc ñaïi löôïng. II. Ñònh luaät Huùc. 1. ÖÙng suaát. Thöông soá : s (Pa) = goïi laø öùng suaát löïc taùc duïng vaøo thanh raén. 2. Ñònh luaät Huùc veà bieán daïng cô cuûa vaät raén. Trong giôùi haïn ñaøn hoài, ñoä bieán daïng tæ ñoái cuûa vaät raén hình truï ñoàng chaát tæ leä thuaän vôùi öùng suaát taùc duïng vaøo vaät ñoù. e = = a.s Vôùi a laø heä soá tæ leä phuï thuoäc chaát lieäu cuûa vaät raén. 3. Löïc ñaøn hoài. Fñh = k.|Dl| = E. |Dl| Trong ñoù E = goïi laø suaát ñaøn hoài hay suaát Young ñaëc tröng cho tính ñaøn hoài cuûa vaät raén, k laø ñoä cöùng phuï thuoäc vaøo vaø kích thöôùc cuûa vaät ñoù. Ñôn vò ño cuûa E laø Pa, cuûa k laø N/m. Hoaït ñoäng 4 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc trong baøi. Cho hoïc sinh ñoïc taïi lôùp phaàn : Em coù bieát ? Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø traû lôøi caùc caâu hoûi vaø giaûi caùc baøi taäp trang 191, 192. Toùm taét nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi. Ñoïc ñeå bieát ñöôïc caùc kieåu bieán daïng cuûa vaät raén. Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY KYÙ DUYEÄT Tuaàn .........32...... Ngaøy soaïn:.................. Tieát ................ Tieát 63 : SÖÏ NÔÛ VÌ NHIEÄT CUÛA CHAÁT RAÉN I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc: - Moâ taû ñöôïc caùc duïng cuï vaø phöông phaùp tieán haønh thí nghieäm ñeå xaõ ñònh ñoä nôû daøi cuûa vaät raén. - Döïa vaøo Baûng 36.1 ghi keát quaû ño ñoä daõn daøi cuûa thanh raén thay ñoåi theo nhieät ñoä t, tính ñöôïc giaù trò trung bình cuûa heä soá neùn daøi a. Töø ñoù suy ra coâng thöùc nôû daøi. - Phaùt bieåu ñöôïc quy luaät veà söï nôû daøi vaø söï nôû khoái cuûa vaät raén. Ñoàng thôøi neâu ñöôïc yù nghóa vaät lyù vaø ñôn vò ño cuûa heä soá nôû daøi vaø heä soá nôû khoái. 2. Kyõ naêng : Vaän duïng thöïc tieãn cuûa vieäc tính toaùn ñoä nôû daøi vaø ñoä nôû khoái cuûa vaät raén trong ñôøi soáng vaø kyõ thuaät.. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân : Boä duïng cuï thí nghieäm duøng ño ñoä nôû daøi cuûa vaät raén. Hoïc sinh : Ghi saün ra giaáy caùc soá lieäu trong Baûng 36.1. Maùy tím boû tuùi. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Phaùt bieåu vaø vieát bieåu thöùc ñònh luaät Huùc veà bieán daïng cô cuûa vaät raén. Vieát bieåu thöùc tính ñoä lôùn cuûa löïc ñaøn hoài, giaûi tích vaø neâu ñôn vò cuûa caùc ñaïi löôïng trong ñoù. Hoaït ñoäng 2 (25 phuùt) : Tìm hieåu söï nôû daøi cuûa vaät raén. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Giôùi thieäu thí nghieäm hình 36.2. Yeâu caàu hoïc sinh tính giaù trò cuûa a trong baûng 36.1. Yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt veà caùc giaù trò cuûa a tìm ñöôïc neáu laáy sai soá 5%. Neâu quaù trình laøm thí nghieäm vôùi caùc thanh coù chieàu daøi ban ñaàu khaùc nhau vaø chaát lieäu khaùc nhau. Yeâu caàu hoïc sinh neâu khaùi nieäm söï nôû daøi vì nhieät. Giôùi thieäu ñoä nôû daøi cuûa caùc vaät raén hình truï ñoàng chaát. Yeâu caàu hoïc sinh suy ra bieåu thöùc tính a vaø traû lôøi C2. Cho hoïc sinh ñoïc baûng heä soá nôû daøi cuûa moät soá chaát. Cho hoïc sinh giaûi baøi taäp ví duï sgk. Neâu phöông aùn thí nghieäm. Xöõ lí soá lieäu trong baûng 36.1. Nhaän xeùt veà a qua nhieàu laàn laøm thí nghieäm. Ghi nhaän caùc keát quaû thí nghieäm. Neâu khaùi nieäm. Ghi nhaän ñoä nôû daøi vaø heä soá nôû daøi. Suy ra bieåu thöùc tính a vaø traû lôøi C2. Ñoïc baûng heä soá nôû daøi cuûa moät soá chaát. Giaûi baøi taäp ví duï sgk. I. Söï nôû daøi. 1. Thí nghieäm. Thay ñoåi nhieät ñoä trong bình. Ño Dl = l – lo vaø Dt = t – to Dl = alo(t – to) hoaëc = aDt. 2. Keát luaän. Ñoä nôû daøi Dl cuûa vaät raén hình truï ñoàng chaát tæ leä vôùi ñoä taêng nhieät ñoä Dt vaø ñoä daøi ban ñaàu lo cuûa vaät ñoù. Dl = l – lo = aloDt Vôùi a laø heä soá nôû daøi cuûa vaät raén, coù ñôn vò laø K-1. Giaù trò cuûa a phuï thuoäc vaøo chaát lieäu cuûa vaät raén. Hoaït ñoäng 3 (5 phuùt) : Tìm hieåu söï nôû khoái. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Giôùi thieäu söï nôû khoái. Cho hoïc sinh