Giáo án Hình học khối 9 - Tiết 1 đến tiết 35

Ngày soạn: 18-8-2011 Ngày giảng: 20-8-2011 Chương 1: CƠ HỌC Tiết 1: Chuyển động cơ học I. Mục tiêu: 1. kiến thức: -Nªu ®­îc dÊu hiªu ®Ó nhËn biÕt chuyÓn ®éng c¬ häc. Nêu được những ví dụ về chuyển động cơ - Nªu ®­îc vÝ dô vÒ tÝnh t­¬ng ®èi cña chuyÓn ®éng c¬, biết xác định trạng thái của vật đối với mỗi vật được chọn làm mốc và các dạng cđ cơ học thường gặp: C§ th¼ng, C§ cong, C§ trßn. 2. kỹ năng :Rèn luyện kĩ năng quan sát vận dụng liên hệ thực tế. 3. thái độ : Thái độ tích cực tự giác. II. §å dïng d¹y häc -Giáo viên: giáo án, bảng phụ ghi ND c©u C6. - học sinh: B¶ng nhãm, bót d¹ III. Ph­¬ng ph¸p: Ho¹t ®éng nhãm, ho¹t ®éng c¸ nh©n IV. Tiến trình d¹y học. A. Ổn định: B. Kiểm tra bài cũ. - Kiểm tra đồ dùng sách vở phục vô môn học - Nêu một số yêu cầu của môn học. - Chia nhóm cố định (4 nhóm - chỉ định nhóm trưởng). C.Bài mới: *Hoạt động 1: Khëi ®éng - Môc tiªu: Giíi thiÖu néi dung ch­¬ng I. T¹o t×nh huèng cã vÊn ®Ò vÒ chuyÓn ®éng c¬ häc -Thêi gian:3ph - C¸ch tiÕn hµnh: - YcÇu 1 hs ®äc phÇn GT ND ch­¬ng 1( SGK- 3) - §V§ vµo bµi: YCÇu hs quan s¸t H1.1 SGKvµ §V§ nh­ SGK *Hoạt động 2: T×m hiÓu c¸ch X§ vËt C§ hay ®øng yªn - Môc tiªu: -Nªu ®­îc dÊu hiªu ®Ó nhËn biÕt chuyÓn ®éng c¬ häc. Nêu được những ví dụ về chuyển động cơ - Ph­¬ng ph¸p: Ho¹t ®éng nhãm, c¸ nh©n - Thêi gian:13ph - C¸ch tiÕn hµnh: Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh ? Cho học sinh thảo luận nhãm ngang trả lời C1trong TG 2'. Gv. Thông báo cách nhận biết: dựa vào vị trí của vật đó so với vật khác được chọn làm mốc.(VËt mèc) ? YcÇu hs ®äc TB t×m hiÓu vÒ vËt mèc, c¸ch chän vËt mèc. ? Khi nào vật chuyển động ? ? YC hs hđ c¸ nh©n tr¶ lêi C2 : LÊy vd vÒ cđ c¬ häc ? YC hs h® c¸ nh©n tr¶ lêi C3 Khi lÊy vd yc hs nãi râ vËt mèc -GV hái thªm: C¸i c©y trång bªn ®­êng lµ ®øng yªn hay C§? NÕu lµ ®øng yªn th× ®óng hoµn toµn kh«ng? *chốt: để xét một vât cđ hay đứng yên => ta xét sự thay đổi vị trí của nó so với vật mốc. I, Lµm thÕ nµo ®Ó biÕt 1 vËt C§ hay ®øng yªn? - thảo luận C1 => đưa các cách nhận định biết khác nhau(quan s¸t b¸nh xe quay, nghe tiÕng m¸y to hoÆc nhá dÇn, nh×n thÊy khãi bôi hoÆc bôi tung lªn ë lèp « t«...) C1: So s¸nh vtrÝ cña « t«, thuyÒn, ®¸m m©y víi 1 vËt nµo ®ã ®øng yªn bªn ®­êng, bê s«ng -Hs ®äc th«ng b¸o t×m hiÓu vÒ vËt mèc, c¸ch chän vËt mèc. -Khi vị trí của vật so với vật mốc thay đổi theo tg - H§ c¸ nh©n tr¶ lêi C2 C3: VËt ®­îc coi lµ ®øng yªnkhi vÞ trÝ cña vËt ®ã so víi vËt mèc kh«ng thay ®æi. -VD: Ng­êi ngåi trªn thuyÒn ®ang tr«i theo dßng n­ícv× vÞ trÝ cña ng­êi trªn thuyÒn kh«ng ®æi nªn so víi thuyÒn th× ng­êi ®­îc coi lµ ®øng yªn( vËt mèc: chiÕc thuyÒn) -H§c¸ nh©n tr¶ lêi: C©y cèi bªn ®­êng cã thÓ lµ ®øng yªn, cã thÓ lµ C§, kh«ng ®óng hoµn toµn. Hoạt động 3: T×m hiÓu vÒ tÝnh t­¬ng ®èi cña C§ vµ đứng yên. Môc tiªu: Nªu ®­îc vÝ dô vÒ tÝnh t­¬ng ®èi cña chuyÓn ®éng c¬, Ph­¬ng ph¸p: Ho¹t ®éng c¸ nh©n Thêi gian:10ph C¸ch tiÕn hµnh: Trợ giúp của giáo viên (I) Hoạt động của học sinh (II) ? Y/c HS quan sát H1-2(SGK) hoạt động cá nhân trả lời C4, C5 (SGK). ? Từ C4, C5 thảo luận theo bài tìm cụm từ điền vào chỗ trống của C6. -YC hs hđ c¸ nh©n tr¶ lêi C7: H·y t×m VD minh ho¹ cho nhËn xÐt C6 *Chốt: 1 vËt cđ hay ®øng yªn phô thuéc vµo viÖc chän vËt lµm mèc vËy chuyển động hay đứng yên chØ cã t/c tương đối. ? HS vận dụng tÝnh tương đối của C/Đ trả lời C8 II ,tính tương đối của chuyển động và đứng yên . -C4 : So với ga hành khách đang chuyển động vì vị trí của hành khách so với ga thay đổi -C5 :So với toa tầu hành khách đứng yên -C6 : (1) Đối với vật này (2) Đứng yên C7: Hµnh kh¸ch cđ so víi nhµ ga nh­ng l¹i ®øng yªn so víi toa tµu. - C8: Vị trí của mặt trời so với 1điểm gắn với trái đất thay đổi theo thời gian , nên Mặt trời chuyển động so với Trái đất . Hoạt động 4 : Tìm hiểu một số chuyển động thường gặp Môc tiªu: Biết xác định trạng thái của vật đối với mỗi vật được chọn làm mốc và các dạng cđ cơ học thường gặp: C§ th¼ng, C§ cong, C§ trßn. Ph­¬ng ph¸p: Ho¹t ®éng c¸ nh©n Thêi gian:6ph C¸ch tiÕn hµnh: Trợ giúp của giáo viên (I) Hoạt động của học sinh (II) ?hãy lấy VD về các dạng C/Đ ? quan sát và chỉ ra quỹ dạo chuyển động của viên phấn khi thả rơi tự do; khi bi ném theo phương ngang. -YC hs vÒ nhµ lµm C9 III, Mét sè C§ th­êng gÆp - HS đọc SGK,quan sát C/Đ ở H1-3 , chỉ ra : Chuyển động thẳng Chuyển động cong ChuyÓn ®éng trßn - Khi thả rơi tự do :Chuyển động thẳng - Khi ném theo phương ngang :Chuyển động cong . Hoạt động 5 : Vận dụng -Môc tiªu: Rèn luyện kĩ năng quan sát vận dụng liên hệ thực tế. -Ph­¬ng ph¸p: Ho¹t ®éng nhãm - Thêi gian: 10ph - C¸ch tiÕn hµnh; Trợ giúp của giáo viên (I) Hoạt động của học sinh (II) ? Y/C HS quan sát H1-4 tr¶ lêi C10 H§ nhãm trong tg 5' + Gîi ý: cã 4 vËt: cét ®iÖn, ng­êi ®øng bªn ®­êng, ng­êi l¸i « t«, « t«. *Chốt : Xét một vật chuyển động hay đứng yên phải gắn liền với vật mốc nào ? YC Cá nhân đọc và trả lời C11 ? * Chốt : Ba nội dung cơ bản Y/C HS trả lời BT1, BT2 (SGK) IV. vận dụng - Thảo luận theo nhóm để đưa ra câu trả lời cho từng vật. C10:- ¤ t« ®øng yªn so víi ng­êi l¸i xe, C§ so víi ng­êi ®øng bªn ®­êng vµ cét ®iÖn - Ng­êi l¸i xe ®øng yªn so víi « t«, C§ so víi ng­êi ®øng bªn ®­êng vµ cét ®iÖn. - Ng­êi ®øng bªn ®­êng: §øng yªn so víi cét ®iÖn, C§ so víi « t« vµ ng­êi l¸i xe. - Cét ®iÖn: §øng yªn so víi ng­êi ®øng bªn ®­êng, C§ so víi « t« vµ ng­êi l¸i xe. C11: không. VD: đầu kim đồng hồ so với mốc làm chốt quay thay đổi kim đồng hồ chuyển động nhưng khoảng cách từ đầu kim và mốc là không thay đổi. V. Hướng dẫn về nhà: (3'). - Đọc và trả lời các câu hởi từ C1 đến C11 (SGK). - Học thuộc phần ghi nhớ. - Tìm hiểu điều có thể em chưa biết về quỹ đạo chuyển động của đầu van xe đạp. - Làm bài tập 3,4,5 (SBT). Ngày soạn : 25-8-2011 Ngày giảng: 27-8-2011 Tiết 2: Vận tốc I.Mục tiêu: 1. kiÕn thøc: - Nªu ®­îc ý nghÜa cña tèc ®é lµ ®Æc tr­ng cho sù nhanh, chËm cña chuyÓn ®éng vµ nªu ®­îc ®¬n vÞ ®o tèc ®é 2.kĩ năng: VËn dông ®­îc c«ng thøc tÝnh vËn tèc v= ®Ó tÝnh qu·ng ®­êng, thêi gian. Kü n¨ng xử lý kết quả rút ra kiến thức ,đổi đơn vị, tính toán , vận dụng liên hệ thực tế . 3.Thái độ : Tích cực, tự giác ,tinh thần hợp tác nhóm . II. §å dïng d¹y häc : -GV: Tranh vẽ sẵn bảng 2.1, 2.2 -HS: B¶ng nhãm, bót d¹ III. Ph­¬ng ph¸p: Ho¹t ®éng nhãm, ho¹t ®«ng c¸ nh©n IV. Tiến trình dạy học *Hoạt động 1: Khëi ®éng - Môc tiªu: T¹o t×nh huèng cã vÊn ®Ò vÒ bµi míi -Thêi gian: 5p - C¸ch tiÕn hµnh: Kiểm tra bài cũ: Thế nào là chuyển động , đứng yên ? lấy ví dụ minh hoạ cho tính tương đối của chuyển động hay đứng yên ? ë bµi 1 ta c¸ch lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt mét vËt C§ hay ®øng yªn. VËy lµm thÕ nµo ®Ó để nhận biết sự nhanh hay chậm của chuyển động ? Bµi míi. * Hoạt động 2: Tìm hiểu vận tốc là gì ? - Môc tiªu: Nªu ®­îc ý nghÜa cña tèc ®é lµ ®Æc tr­ng cho sù nhanh, chËm cña chuyÓn ®éng - Ph­¬ng ph¸p: Ho¹t ®éng nhãm - Thêi gian:13’ -§å dïng: B¶ng 2.1 - C¸ch tiÕn hµnh: Trî gióp cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh Thông báo bảng kết quả thi chạy ( bảng 2-1) -yªu cÇu hs th¶o luËn nhãm t×m hiÓu sè liÖu ghi trªn b¶ng ®Ó ®iÒn kq vµo(...) tr¶ lêi C1, C2 - Thêm: Dựa vào đâu để biết và xếp hạng ở C1? ( tg th¶o luËn nhãm 5') -Dựa vào kết quả của C2 : GV thông báo quãng đường chạy được trong 1giây gọi là vận tốc. -Dựa vào kết quả vận tốc của mổi bạn ,em haỹ cho biết độ lớn của vận tốc biểu thị tính chất nào của chuyển động ? Điền vào C3 * Chốt:Ý nghĩa của vận tốc đặc trưng cho sự nhanh hay chậmcủa chuyển động I.Vận tốc là gì? - Th¶o luËn nhãm Tìm hiểu số liệughi trên bảng điền kết quả vào (... ) để trả lời câu hỏi C1,C2 C1: B¹n chạy hểt ít thời gian hơn thì về đích tríc C2 C3:- H§ c¸ nh©n tr¶ lêi C3 (1) nhanh (2) chậm (3) quãng đường đi được (4) đơn vị * Hoạt động 3: Công thức tính vận tốc - Môc tiªu: biÕt ®­îc c«ng thøc tÝnh vËn tèc - Ph­¬ng ph¸p: vÊn ®¸p -Thêi gian: 5’ - C¸ch tiÕn hµnh: - Hướng dẫn HS tìm hiểu công thức tính vận tốc, chú ý các đại lượng có trong công thức - Từ công thức nếu biết hai đại lượng ta có thể tìm được đại lượng còn lại như s hoặc t như thế nào ? II.Công thức tính vận tốc. - Công thức : v = v: Vận tốc s : Quãng đường đi được t: thời gian đi hết quãng đường - Từ công thức suy ra: s = v.t t = * Hoạt động 4: Đơn vị vận tốc - Môc tiªu: VËn dông ®­îc c«ng thøc tÝnh vËn tèc v= ®Ó tÝnh qu·ng ®­êng, thêi gian. Kü n¨ng xử lý kết quả rút ra kiến thức ,đổi đơn vị, tính toán , vận dụng liên hệ thực tế . - Ph­¬ng ph¸p: Ho¹t ®éng c¸ nh©n - Thêi gian: 20’ -§å dïng: B¶ng phô b¶ng 2.2 - C¸ch tiÕn hµnh: - Thông báo: Ьn vị vận tốc phụ thuộc vào đơn vị đo chiều dài và thời gian - Giới thiệu đơn vị hợp pháp : m/s ; km/h . - Hướng dẫn HS đổi đơn vị - Giíi thiÖu dcô ®o ®é lín vËn tèc( tèc kÕ) h×nh 2.2 -Căn cứ vào đơn vị vận tốc HS đọc và trả lời C5? -Làm thế nào để biết chuyển động nào nhanh hay chậm ? Chú ý:Khi so sánh phải đổi về cùng đơn vị - Yêu cầu HS hoạt động cá nhân đồng thời 3 bài C6 ,C7, C8. Gọi 3 HS Đại diện 3 dãy lên bảng . - Qua câu 6 chốt: chỉ so sánh vận tốc khi chúng cùng đơn vị. C7: Chú ý Đổi đơn vị vµ thời gian theo đơn vị được tính ë vận tốc. C8: Khoảng cách từ nhà tới nơi làm việc quãng đường đi được trong 30 ph. * chốt: khi vận dụng công thức v = lưu ý đơn vị phải đổi phù hợp để tính. - YcÇu hs ®äc ghi nhí III.Đơn vị vận tốc. - Tìm hiểu bảng 2-2 (SGK) : Điền đơn vị thích hợp vào C4 1 m/s = C5 : a, Trong 1 giờ ô tô đi được 36 km; người đi xe đạp đi được 10,8 km ;trong 1 giây tàu hoả đi được 10 m. -So sánh vận tốc Đổi 10m/s = b, vậy ô tô tàu hoả chuyển động nhanh b»ng nhau, người đi xe đạp chuyển động chậm nhất. - C6: t = 1,5 h ; s = 81 km Tính vận tốc bằng km/h, m/s. Giải: vận tốc của tàu là: v= Đổi ra m/s : 54km/h = C7: t =40 ph = 2/3 h v = 12 km/h S = ? km Gi¶i:Qu·ng ®êng ®i ®îc lµ: s = v.t = 12.2/3 =8 (km) C8: v =4 km/h, t = 30 ph = 1/2 h tính S? Gi¶i: K/c từ nhà đến n¬i lµm viÖc là: ct: s = v.t = 4. 1/2 = 2 (km) -nhắc lại các kiến thức cơ bản của bài *Ghi nhí: SGK- 10 1 km/h = Ghi nhí SGK ( T10) *Hướng dẫn về nhà :(2’) * Tìm hiểu có thể em chưa biết : -Vận tốc trong hành hải " Nút " là vận tốc của chuyển động mỗi giờ đi được 1hải lý ( 1 hải lý = 1,852 km ) => 1nút = 1,852 km/h = 0,514m/s. - Vận tốc ánh sáng là 300.000 km/s. Mét n¨m ánh sáng tương ứng với khoảng cách là 3. 105.360.24.3600 = 9,4608.1012 km 1016 m - Khoảng cách từ trái đất tới ngôi sao gần nhất vào khoảng 4,3 năm ánh sáng. * Bài tập về nhà: 2 -1 đến 2 -5 (SBT). Ngày soạn:............... Ngày giảng:...................... Tiết 3: Chuyển động đều chuyển động không ®ều I. Mục tiêu: 1. KiÕn thøc Ph©n biÖt ®­îc chuyÓn ®éng ®Òu, chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu dùa vµo kh¸i niÖm vËn tèc ®é, lấy được ví dụ minh hoạ 2. Kü n¨ng - X¸c ®Þnh ®­îc tèc ®é trung b×nh b»ng thÝ nghiÖm -TÝnh ®­îc tèc ®é trung b×nh cña chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu -Vận dụng công thức tính được vận tốc trung bình trên một đoạn đường . 3. Th¸i ®é: Tù gi¸c, ham hiÓu biÕt, hîp t¸c nhãm II. §å dïng d¹y häc - GV: Bảng 3-1 (SGK-12), 1 nhãm hs: 1 m¸ng nghiªng, 1 b¸nh xe, 1 th­íc, 1bót d¹ - HS: b¶ng nhãm bót d¹. III. Ph­¬ng ph¸p: Ho¹t ®éng c¸ nh©n, vÊn ®¸p, ho¹t ®éng nhãm IV.Tiến tr×nh d¹y häc Hoạt động 1: Khëi ®éng Môc tiªu: t¹o t×nh huèng cã vÊn ®Ò vÒ chuyÓn ®éng ®Òu, kh«ng ®Òu Thêi gian: 4’ C¸ch tiÕn hµnh: Hoạt động của học sinh Trî gióp của giáo viên Tốc độ của xe khi nhanh, khi chậm khi đều ®ều vận tốc của xe khi lớn khi bé khi kh«ng thay đổi. - Khi đi xe đạp từ nhà đến trường em có nhận xét gì về tốc độ (vận tốc) của xe. - Thông báo xe chuyển động không đều. -Hái: thế nào là chuyển động ®ều, không đều. * Hoạt động 2:T×m hiÓu vÒ C§ ®Òu, C§ kh«ng ®Òu - Môc tiªu:- Ph©n biÖt ®­îc chuyÓn ®éng ®Òu, chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu dùa vµo kh¸i niÖm vËn tèc ®é, lấy được ví dụ minh hoạ - X¸c ®Þnh ®­îc tèc ®é trung b×nh b»ng thÝ nghiÖm - §å dïng: b¶ng phô b¶ng 3.1, 1 nhãm hs: 1 m¸ng nghiªng, 1 b¸nh xe, 1 th­íc, 1bót d¹ -Ph­¬ng ph¸p: ho¹t ®éng nhãm, vÊn ®¸p - Thêi gian: 15’ - C¸ch tiÕn hµnh: I, §Þnh nghÜa: * H§ c¸ nhân Đọc tìm hiểu thông báo chuyển động đều không đều. -Chuyển động đều:Là chuyển động có độ lớn vận tốc không thay đổi theo thời gian -Chuyển động không đều :Là chuyển động có độ lớn vận tốc thay đổi theo thời gian . -Lấy ví dụ: C§ dÒu lµ C§ cña kim ®ång hå, cña Tr¸i ®Êt quay xq MÆt trêi..., C§ kh«ng ®Òu nh C§ cña « t«, xe m¸y... -Bánh xe lăn trên máng nghiêng AD,máng nằm ngang DE . - Tr¶ lêi: Ghi lại quãng đường trục bánh xe chuyển động được trong những khoảng thời gian bằng nhau . - H§ nhãm lµm TN C1 + §äc C1, nghe HD vµ ®iÒn kq vµo b¶ng Tªn qu·ng®êng AB BC CD DE EF ChiÒu dµi(m) Thêi gian(s) 3 3 3 3 3 - §¹i diÖn 1 nhãm tr¶ lêi C1 C1 - TRên quãng đường AD trục bánh xe chuyển động không đều => vAD thay đổi . -Trên qu·ng đường DF trục bánh xe chuyển động đều => vDF không thay đổi C2: a , Chuyển động đều . b, c, d Chuyển động không đều . - Yªu cÊu hs H§ c¸ nh©n tìm hiểu thông báo (SGK) vÒ C§ ®Òu, C§ kh«ng ®Òu - Hái thế nào là chuyển động đều , chuyển động không đều ? * *Chốt:Để kh¼ng định chuyển động đề ®Òu hay không đều ta căn cứ vào vận tốc tèc. - YcÇu hs tù lÊy VD vÒ C§ ®Òu, C§ kh«ng ®Òu -Em hãy quan sát hình 3-1 rồi mô tả thí nghiệm ở hình đó - Làm thế nào để để biết trên mỗi đoạn đường bánh xe chuyển động đều hay không ? tìm phương án kiểm tra . - GV treo b¶ng phô, yc hs th¶o luËn nhãm lµm TN C1 trong tg 10' + HD hs cø 3 gi©y dïng bót d¹ ®¸nh dÊu vµ ®iÒn kq vµo b¶ng - Thông báo kết quả thí nghiệm được ghi ở bảng 3-1(cã sai sè do ma s¸t...). Em hãy nghiên cứu kết qu¶ råi rút ra nhận xét ?Trên quãng đường nào bánh xe chuyển động đều ,không đều .Vì sao * Chốt : Cách nhận biết chuyển động đều hay không đều ta căn cứ vào vận tốc . -Yêu cầu HS đọc và trả lời C2 ,giải thích kết quả ? *TB: Trong thực tế ta thường gặp chuyển động không đều như ô tô chuyÓn động từ Bảo Thắng đến Lao Cai với vận tốc v = 36km/h là nói đến vận tốc trung bình. VËy vtb cña C§ ®Òu lµ g× chuyÓn sang phÇn 2 * Hoạt động 3: T×m hiÓu vÒ vtb cña C§ kh«ng ®Òu - Môc tiªu: -TÝnh ®­îc tèc ®é trung b×nh cña chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu - ph­¬ng ph¸p: vÊn ®¸p - Thêi gian: 10’ - C¸ch tiÕn hµnh: II. VËn tèc trung b×nh cña chuyÓn ®éng kh«ng ®Òu *HĐ cá nhân -Học sinh đọc TB (SGK) - 12 -Công thức: vTB = ( vTB là vận tốc trung bình trên cả quãng đường , s là quãng đường đi được , t là thời gian đi hết qãng đường đó ) C3: vAB = =0,017 m/s vBC = = 0,05 m/s vCD = = 0,08 m/s -Trục bánh xe chuyển động nhanh lên . * Thêm: sA F = 1,11m, t = 15s vTB = = = 0,074 m/s - HS tìm hiểu thông báo về VTB (SGK) chú ý :gắn với quãng đường nào . - Giới thiệu công thức -Áp dụng tính C3 ? -Tính vận tốc của trục bánh xe trên cả quãng đường AF? * Chốt: Trong chuyển động không đều tính vận tốc trung bình phải nói rõ trên quãng đường nào . - Lu ý: vtb kh¸c TB céng vtèc trªn c¸c qu·ng ®êng liªn tiÕp cña ®o¹n ®êng ®ã Hoạt động 4: Vận dụng -Môc tiªu: -Vận dụng công thức tính được vận tốc trung bình trên một đoạn đường - Ph­¬ng ph¸p: VÊn ®¸p, ho¹t ®éng c¸ nh©n - Thêi gian: 14’ - C¸ch tiÕn hµnh: III, VËn dông: *Cá nhân -Đọc thầm C4 - Trả lời: không đều vì vận tốc của ô tô thay đổi theo thời gian. * Nói vận tốc 50 km/h nói tới vận tốc TB trên cả quãng đường HN HP - 1 HS lên bảng ghi tóm tắt C5: s1 = 120 m ; t1 = 30 s s1 = 60 m ; t1 = 24 s Tính vtb1 , vtb2 , vtb ? Giải: Vận tốc TB của xe đạp trên quãng đường S1 xuèng dốc là: vtb1 = = = 4 m/s Vận tốc TB của xe đạp trên quãng đường bằng là: vtb2 = = = 2,5 m/s Vận tốc TB của xe đạp trên cả hai quãng đường là: vtb = = = 3,33 m/s C6 : t=1h , vtb =30 km/h , tính s? Giải : Quãng đường đi được trong thời gian 5h là : s = vtb . t = 30.5 =150 ( km ) C7: Về nhà tự làm - HS tr¶ lêi phÇn ghi nhí( SGK- -Làm bài tập C4 , Gọi HS trả lời ,lớp nhận xét kết quả . - Yªu cÇu một HS lên bảng ghi tóm tắt C5 *Thêm :Đầu bài cho biết đại lượng nào ? phải tính đại lượng nào ? - Muèn tÝnhvận tốc trung bình trên cả quãng đường ta làm như thế nào (Lấy tæng quãng đường chia cho tổng thời gian ).H·y tÝnh vtb ? -HS tự làm C6, gọi một em lên bảng - Chú ý sửa sai cho HS . *Hướng dẫn HS về nhà tự đo thời gian khi chạy cự li 60m. Áp dụng tính vtb trên quãng đường chạy đó . *Cñng cè: Qua bµi häc h«m nay ta cÇn n¾m ®îc kiÕn thøc nµo *.Hướng dẫn về nhà :2’ -Học thuộc phần ghi nhớ - Hoàn thiện nốt bài C7 , làm bài tập 3-2 đến 3-7 (SBT). .. In Ngày soạn : Ngày giảng: Tiết 4: Biểu diễn lực I. Mục tiêu : 1. KiÕn thøc *Nêu được ví dụ thể hiện lực tác dụng làm thay đổi tốc độ và hướng chuyển động của vật. Nêu được lực là đại lượng véc tơ, hiểu rõ các đặc điểm của lực . 2. Kü n¨ng Biểu diễn ®­îc lực bằng vect¬ 3. Th¸i ®é * Thái độ học tập nghiêm túc,có tinh thần hoạt động nhóm ,biết liên hệ thực tế . II. §å dïng d¹y häc - GV: Giáo án ,bảng phụ vẽ hình 4-3 (SGK) -HS: B¶ng nhãm, bót d¹ . III. Ph­¬ng ph¸p d¹y häc H§ nhãm, c¸ nh©n IV. Tiến trình dạy học. Ho¹t ®éng 1. Khëi ®éng Môc tiªu: T¹o t×nh huèng cã vÊn ®Ò vÒ biÓu diÔn lùc Thêi gian: 2p C¸ch tiÕn hµnh: ĐVĐ:(SGK) . Có thể thay : Kéo một viên gạch lên tầng hai với một lực 15N. Làm thế nào để biểu diễn lực kéo đó ? *Ho¹t động 2:T×m hiÓu vÒ mèi quan hÖ gi÷a lùc vµ sù thay ®æi vËn tèc Môc tiªu: Nêu được ví dụ thể hiện lực tác dụng làm thay đổi tốc độ và hướng chuyển động của vật. Ph­¬ng ph¸p:H§ nhãm Thêi gian:13p C¸ch tiÕn hµnh: Hoạt động của HS Trî gióp của GV I. Ôn lại khái niệm về lực * HĐ nhóm C1: H 4-1: Lực hút của nam châm lên miếng thép làm tăng vận tốc của xe lăn, xe chuyển động nhanh hơn . - H 4-2 : Lực tác dụng của vợt lên qủa bóng làm quả bóng biến dạng , ngược lại quả bóng tác dụng lực lên vợt làm vợt biến dạng . -TB: Ở lớp 6 ta đã biết lực có thể làm biến dạng hay làm thay đổi chuyển động của vật . -YcÇu hs H§ nhãm quan s¸t H4.1 vµ H4.2 SGK tr¶ lêi c©u C1 trong tg 5' +Gäi ®¹i diÖn 2 nhãm tr¶ lêi, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt , bæ sung. * Chốt : Lực có thể làm biến dạng hoạc thay đổi chuyển động của vật (Lực có liên quan đến vận tốc ) * Hoạt động 3:Th«ng b¸o ®Æc ®iÓm cña lùcvµ c¸ch biÓu diÔn lùc b»ng vÐc t¬ Môc tiªu: Nêu được lực là đại lượng véc tơ, hiểu rõ các đặc điểm của lực Ph­¬ng ph¸p:H§ c¸ nh©n §å dïng: b¶ng phô vÏ h×nh 4-3 SGK Thêi gian: 14’ C¸ch tiÕn hµnh: II. Biểu diễn lực 1, Lùc lµ mét ®¹i l­îng vÐc t¬ * HĐ cá nhân 2, C¸ch biÔu diÔn vµ ký hiÖu vÐc t¬ lùc - Hs ®äc TB SGK a, Biểu diễn lực dùng mũi tên : -Điểm đặt - Phương và chiều (hướng ) -Cường độ của lực b, Véc tơ lực ký hiệu: Cường độ của lực ký hiệu : F * Ví dụ (SGK - 16) - H§ c¸ nh©n quan s¸t H4.3 chØ râ c¸c yÕu tè cña lùc *HĐ cá nhân -HS quan sát trên H4-3 ,chỉ rõ các yếu tố của lực . +Điểm đặt A + phương nằm ngang, chiều từ trái sang phải + Cường độ F= 15N -TB: Lực không chỉ có độ lớn mà còn có phương và chiều . Lực là đại lượng véc tơ - Véc tơ lực được xác định bởi 3 yếu tố (Điểm đặt, hướng, độ lớn ) -GV TB cho hs biÔu diÔn lùc b»ng mòi tªn cã: - gèc: ®iÓm ®Æt cña lùc - ph­¬ng, chiÒu. - ®é dµi: c­êng ®é lùc theo tØ xÝch - GV TB ký hiÖu. - YcÇu c¸ nh©n ®äc ví dụ (SGK) - GV treo b¶ng phô H4.3 yc hs quan s¸t vµ tr¶ lêi c©u hái ? ChØ râ c¸c yÕu tè cña lùc trong h×nh vÏ -Dùng hình vẽ sẵn H4-3 ( Biểu diễnlực 15N tác dụng lên xe lăn B ) * Chốt:Véc tơ lực xác định cần đảm bảo 3 yếu tố (Điểm đặt, hướng, cường độ ) * Hoạt động 4:VËn dông Môc tiªu: Biểu diễn ®­îc lực bằng vect¬ Ph­¬ng ph¸p: §å dïng: Thêi gian:14p C¸ch tiÕn hµnh: III. Vận dụng: * HĐ cá nhân C2: a,( 0,5 cm ứng với 10N ) b, (1 cm ứng với 5000 N) * HĐ cá nhân C3: a, Lực kéo vật lên theo phương thẳng đứng,có cường độ 20 N, cã chiÒu tõ d­íi lªn. b, Lùc kÐo vËt theo ph­¬ng th¼ng ®øng cã c­êng ®é 20 N, cã chiÒu tõ d­íi lªn c, Lực kéo vật theo phương nghiêng hợp với phương nằm ngang một góc 30 độ, có cường độ 30 N, có chiều hướng lên trên. - HS đọc ghi nhớ (SGK) . - Gọi 2 HS lên bảng làm C2( GV cho s½n tØ xÝch), c¸c hs kh¸c lµm vµo vë Hỏi thêm :Căn cứ vào hình vẽ được hãy diễn tả bằng lời các yếu tố của lực? C3: HS quan sát H4-4 (16-SGK) Hãy diễn tả bằng lời các yếu tố của lực có trong hìng vẽ? * Chốt: Các yếu tố của lực , cách biểu diễn lực, ghi nhớ. * Ho¹t ®éng 5:Hướng dẫn về nhà:(2p) -Học thuộc ghi nhớ, cách biểu diễn lực . - Bài tập về nhà 4-1 đến 4-5 (SGK). Tiết 5: Sự cân bằng lực, quán tính Ngày soạn : 24/9/2010 Ngày giảng:25/9/2010 I. Mục tiêu: 1. KiÕn thøc - Nªu ®­îc qu¸n tÝnh cña mét v©t lµ g× - Nêu được ví dụ về t¸c dông cña hai lực cân bằng lªn mét vËt chuyÓn ®éng, đặc điểm của hai lực cân bằng,biểu thị được bằng véc tơ lực, giải thích được các hiện tượng ở thí nghiệm H5-3, biết xử lý kết quả để rút ra kết luận. - Vận dụng giải thích các hiện tượng thực tế liên quan đến quán tính. 2. Kü n¨ng - Rèn luyện kỹ năng quan sát, suy luận, giải thích,biểu diễn lực cân bằng. - Gi¶i thÝch ®­îc mét sè hiÖn t­îng th­êng gÆp liªn quan ®Õn qu¸n tÝnh 3. thái độ: nghiêm túc, tích cực, tự giác . II. §å dïng d¹y häc -GV: G/a, bảng phụ H5-1, Bảng phụ ghi c©u hái vµ b¶ng phô vẽ sẵn kết quả C1, dông cô TN: M¸y ATót - HS: B¶ng nhãm III. Ph­¬ng ph¸p H§ nhãm, c¸ nh©n IV. Tiến trình dạy học: Hoạt động 1: Khëi ®éng Môc tiªu:Tao t×nh huèng cã vÊn ®Ò vÒ hai lùc c©n b»ng Thêi gian: 2’ C¸ch tiÕn hµnh: ĐVĐ (SGK-17) * Hoạt động 2: Tìm hiểu hai lực cân bằng là gì? Môc tiªu: - Nêu được ví dụ về t¸c dông cña hai lực cân bằng lªn mét vËt chuyÓn ®éng, đặc điểm của hai lực cân bằng,biểu thị được bằng véc tơ lực Ph­¬ng ph¸p:H§ nhãm §å dïng: Bảng phụ vẽ sẵn kết quả C1 Thêi gian:12’ C¸ch tiÕn hµnh: H§ cña HS Trî gióp cña GV I, Lực cân bằng: 1, Lực cân bằng là gì? - HS quan s¸t h×nh 5.2 HS H§ nhãm tr¶ lêi C1 -§¹i diÖn 1 nhãm b¸o c¸o kq C1: a/ Quyển sách chịu tác dụng hai lực : Trọng lực P vµ phản lực Q. b/ Quả cầu chịu tác dụng cña hai lực: trọng lực P và lực căng T. c/ Quả bóng chịu tác dụng hai lực:Trọng lực P và lực đẩy F cña mÆt bµn. -Biểu diễn bằng hình vẽ. -HS: Cùng tác dụng lên 1 vật, có cường độ bằng nhau, có phương cùng nằm trên một đường thẳng nhưng ngược chiều nhau. - Yc hs quan s¸t h×nh 5.2 -GV TB: QuyÓn s¸ch, quả bóng, quả cầu đều đang đứng yên vì chịu t¸c dông cña hai lực cân bằng. - YcÇu hs H§ nhãm tr¶ lêi C1(tg5') ? Hãy kể tên và biểu diễn các lực tác dụng lên mỗi vật vật đó ? (Chọn tỷ xích 1cm ứng với 0,5N) - GV gäi ®¹i diÖn 1 nhãm b¸o c¸o kq - GV nhận xét: Dùng bảng phụ vẽ sẵn biểu diễn lực ở C1 để chuẩn xác ý kiến. - YcÇu hs vÏ h×nh vµo vë( Ýt nhÊt 1 h×nh) ? Em hãy nêu đặc điểm của hai lực cân bằng * Chốt: Dưới tác dụng của hai lực cân bằng 1 vật đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên * Hoạt động 3:.Tác dụng của hai lực cân bằng lên 1 vật đang chuyển động . Môc tiªu: giải thích được các hiện tượng ở thí nghiệm H5-3, biết xử lý kết quả để rút ra kết luận. Ph­¬ng ph¸p: H§ c¸ nh©n §å dïng: dông cô TN: M¸y ATót Thêi gian: 14’ C¸ch tiÕn hµnh: 2,Tác dụng của hai lực cân bằng lên 1 vật đang chuyển động * HĐcá nhân dự đoán: vận tốc của vật không thay đổi. Do đó vật sẽ chuyển ®éng thẳng đều. a, Dự đoán: - Dự đoán: vận tốc của vật không thay ®æi(vËt sÏ C§ th¼ng ®Òu) b,TNkiÓmtra: H×nh 5.3 - HS quan s¸t GV lµm TN HS mô tả TN: Hai quả cân giống hệt nhau A, B treo vào một sợi dây vắt qua 1 ròng rọc cố định, một thước đo qu·ng đường chuyển động của A. - HS H§ c¸ nh©n tr¶ lêi C2 C4 -HS: Ta ®o qu·ng ®­êng A ®i ®­îc trong cïng 1 tg. C2:Quả A chịu tác dụng của 2 lực cân bằng trọng lượng PA và lực căng T.( vì T =PB ) C3 Lúc này PA + PA' > T nên vật AA' chuyển động nhanh dần đi xuống, b chuyển động đi lên. C4: Quả A còn chịu tác dụng của 2 lực cân bằng PA và T ta thấy A vẫn chuyển động. C5: Kết quả thí nghiệm: t1= 2, S1= 9, v1= 4,5cm/s t2= 2, S2= 9, v2= 4,5cm/s t3= 3, S3= 9, v3= 4,5cm/s - HS: vật A chuyển động thẳng đều * HS ph¸t biÓu KL: 1 vËt ®ang C§ mµ chÞu t/d cña 2 lùc c©n b»ng th× sÏ tiÕp tôc C§ th¼ng ®Òu vật A chuyển động thẳng đều. *KL:(SGK-19) -TB: Khi các lực tác dụng lên vật không cân bằng nhau thì vận tốc của vật thay đổi. Hỏi: Lực tác dụng lên vật cân bằng nhau thì vận tốc của vật sẽ ra sao ? - GV ta làm thí nghiệm để kiểm tra dù ®o¸n nµy. -GV:Em hãy quan sát H5-3 vµ quan s¸t GV lµm TN m¸y A tót ? H·y m« t¶ TN -YC hs H§ c¸ nh©n tr¶ lêi c¸c c©u hái tõ C2 C4 ? Muèn biÕt A C§ ®Òu hay kh«ng ®Òu ta lµm thÕ nµo - GV treo b¶ng phô C5 yc 1hs ®äc kq TN cña GV vµ ghi kq vµo b¶ng 5.1 tõ ®ã tÝnh vËn tèc cña A ?Từ kết quả rút ra kết luận gì về sự chuyển động của vật A. . ? Em hãy phát biểu thành kết luận . *Chốt: D­íi t/d cña c¸c lùc c©n b»ng 1 vËt ®ang ®øng yªn sÏ tiÕp tôc ®øng yªn, ®ang C§ sÏ tiÕp tôc C§ th¼ng ®Òu. C§ nµy ®­îc gäi lµ C§ theo qu¸n tÝnh. Hoạt động 4: T×m hiÓu vÒ quán tính Môc tiªu: - Nªu ®­îc qu¸n tÝnh cña mét v©t lµ g×? Vận dụng giải thích các hiện tượng thực tế liên quan đến quán tính Ph­¬ng ph¸p: H§ c¸ nh©n §å dïng: Bảng phụ ghi c©u hái Thêi gian: 15’ C¸ch tiÕn hµnh: II,Quán tính: * HĐ cá nhân tìm hiểu thông