Giáo án Hóa học Lớp 11 - Chương trình học kì 1 - Phùng Văn Bằng

TiÕt 01 Ngµy so¹n : Líp : 11A TiÕt :.. Ngµy d¹y:.. Tæng sè: . .V¾ng: Líp : 11B TiÕt :.. Ngµy d¹y:. Tæng sè:. .. V¾ng: Líp : 11C TiÕt :.. Ngµy d¹y:. Tæng sè:. .. V¾ng: «n tËp ®Çu n¨m I. Mục tiêu bài học 1. Kiến thức: Củng cố kiến thức lý thuyết đại cương nguyên tử, liên kết hóa học, định luật tuần hoàn, phản ứng oxi hoá khử, tốc độ phản ứng hoá học. 2. Kỹ năng Làm các dạng bài tập và cân bằng phản ứng oxi hoá khử. 3. Th¸i ®é - t×nh c¶m Qua bai «n tËp lµm cho HS høng thó víi m«n Hãa häc h¬n. II.Chuẩn bị Giáo viên Hệ thống hoá các kiến thức chương trình lớp 10. Học sinh Xem lại các kiên thức đã học. III.Tiến trình lên lớp Ổn định lớp: Nội dung ôn tập: Hoạt động của GV Ho¹t ®éng cña HS Nội dung Hoạt động 1: Nguyên tử Cấu tạo ? Đặc điểm của các loại hạt ? Đồng vị ? Biểu thức tính khối lượng nguyên tử trung bình ? Thí dụ tính khối lượng nguyên tử trung bình của Clo biết clo có 2 đồng vị là chiếm 75,77% và chiếm 24,23% tổng số nguyên tử. Hoạt động 2: Cấu hình electron nguyên tử ? Thí dụ Viết cấu hình electron nguyên tử 19K, 20Ca, 26Fe, 35Br. Hướng dẫn học sinh viết phân bố năng lượng rồi chuyển sang cấu hình electron nguyên tử. Hoạt động 3: Định luật tuần hoàn Nội dung ? Sự biến đổi tính chất kim loại, phi kim, độ âm điện, bán kính nguyên tử trong một chu kì, trong một phân nhóm chính ? Thí dụ so sánh tính chất của đơn chất và hợp chất của nitơ và photpho. Hoạt động 4: Liên kết hoá học Phân loại liên kết hoá học ? Mối quan hệ giữa hiệu độ âm điện và liên kết hoá học ? Mối quan hệ giữa liên kết hoá học và một số tính chất vật lí ? Hoạt động 5: Phản ứng oxi hoá khử Khái niệm ? Đặc điểm của phản ứng oxi hoá khử ? Lập phương trình oxi hoá khử ? Phân loại phản ứng hoá học. Hoạt động 6: Lý thuyết về phản ứng hoá học Tốc độ phản ứng hoá học ? Những yếu tố ảnh hưởng tốc độ phản ứng ? Cân bằng hoá học ? Nguyên lý chuyển dịch cân bằng hoá học. -Hs suy nghÜ tr¶ lêi - Nªu c¸c KN - Lµm vÝ dô - ViÕt cÊu h×nh - Nghe vµ ghi - Nªu DLTH -Nªu sù biÕn ®æi tÝnh chÊt vµ lÊy vÝ dô minh häa - Nªu c¸c KN -Nªu KN vµ ®Æc ®iÓm - LËp ph­¬ng tr×nh ph¶n øng oxi hãa khö vµ ph©n lo¹i - Nªu c¸c KN -Nguyªn lÝ chuyÓn dÞch c©n b»ng I. Cấu tạo nguyên tử 1. Nguyên tử + Vỏ : các electron điện tích 1-. + Hạt nhân : proton điện tích 1+ và nơtron không mang điện. 2. Đồng vị Thí dụ: ≈ 35,5 3. Cấu hình electron nguyên tử Thí dụ 19K E : 1s22s22p63s23p64s1 Ch : 1s22s22p63s23p64s1 20Ca E : 1s22s22p63s23p64s2 Ch : 1s22s22p63s23p64s2 26Fe E : 1s22s22p63s23p64s23d6 Ch : 1s22s22p63s23p63d64s2 35Br E :1s22s22p63s23p64s23d104p5 Ch :1s22s22p63s23p63d104s24p5 II. Định luật tuần hoàn 1. Nội dung Tính chất của các nguyên tố và đơn chất cũng như thành phần và tính chất của các hợp chất tạo nên từ các nguyên tố đó biến thiên tuần hoàn theo chiều tăng điện tích hạt nhân nguyên tử. 2. Sự biến đổi tính chất Thí dụ so sánh tính chất của đơn chất và hợp chất của nitơ và photpho. 7N : 1s22s22p3 15P : 1s22s22p63s23p3 Chúng thuộc nhóm VA Bán kính nguyên tử N < P Độ âm điện N > P Tính phi kim N > P Hiđroxit HNO3 có tính axit mạnh hơn H3PO4 III. Liên kết hoá học 1. Liên kết ion hình thành do lực hút tĩnh điện giữa các ion mang điện tích trái dấu 2. Liên kết cộng hoá trị được hình thành do sự góp chung cặp electron 3. Mối quan hệ giữa hiệu độ âm điện và loại liên kết hoá học Hiệu độ âm điện (rχ) Loại liên kết 0<rχ< 0,4 Liên kết CHT không cực. 0,4<rχ<1,7 Liên kết CHT có cực. rχ ≥ 1,7 Liên kết ion. IV. Phản ứng oxi hoá khử 1. Khái niệm 2. Đặc điểm phản ứng oxi hóa khử Đặc điểm là sự cho và nhận xảy ra đồng thời. Σe cho = Σe nhận. 3. Lập phương trình oxi hoá khử Thí dụ Cân bằng các phản ứng sau theo phương pháp thăng bằng electron a. KMnO4 + HCl → KCl + MnCl2 + Cl2 + H2O b. K2Cr2O7 + HCl → KCl + CrCl3 + Cl2 + H2O V. Lý thuyết phản ứng hoá học 1. Tốc độ phản ứng hoá học 2. Cân bằng hoá học 3. Nguyên lí chuyển dịch cân bằng Nguyên lí chuyển dịch cân bằng “Khi thay đổi một trong các yếu tố ảnh hưởng đến cân bằng hoá học thì cân bằng sẽ chuyển dịch theo chiều làm giảm tác động của ảnh hưởng đó”. Thí dụ Cho cân bằng như sau : N2(k) + 3H2(k) D 2NH3(k) rH<0. Áp dụng những biện pháp nào để tăng hiệu suất phản ứng ? Cñng cè vµ dÆn dß Xem lại các nội dung đã ôn tập. Xem lại các kiến thức về oxi, lưu huỳnh, halogen. Phª duyÖt cña tæ CM . . TiÕt 02 Ngµy so¹n: Líp daþ: 11A TiÕt d¹y:.. Ngµy d¹y: SÜ sè: . .. V¾ng: Líp d¹y: 11B TiÕt d¹y:.. Ngµy d¹y: ... SÜ sè:. .. V¾ng: Líp d¹y : 11C TiÕt d¹y :.. Ngµy d¹y: SÜ sè:. .. V¾ng: «n tËp ®Çu n¨m I. Mục tiêu bài học Kiến thức: Củng cố các kiến thức về đơn chất halogen, oxi, lưu huỳnh và các hợp chất của chúng. Kỹ năng: vận dụng kiên thức lý thuyết để làm một số dạng bài tập cơ bản. Th¸i ®é - t×nh c¶m Gióp HS hÖ thèng hãa kiÕn thøc mét c¸ch s©u s¾c h¬n vµ t¹o høng thó cho HS II. Chuẩn bị Giáo viên Dụng cụ và hoá chất thí nghiệm đo độ dẫn điện. Học sinh Xem lại hiện tượng dẫn điện đã học trong chương trình vật lý lớp 7. III. Tiến trình lên lớp Ổn định lớp Bài mới Hoạt động của GV Ho¹t ®éng cña HS Nội dung Hoạt động 1: Đơn chất halogen Cấu hình electron ngoài cùng của nhóm halogen ? Từ cấu hình suy ra tính chất hoá học cơ bản ? So sánh tính chất hoá học cơ bản từ Flo đến Iot ? Cho thí dụ chứng minh sự biên thiên đó ? Điều chế ? Hoạt động 2: Hợp chất của halogen Halogen hiđric Tính chất của các halogen hiđric biến đổi như thế nào từ F đến I. HF có tính chất nào đáng chú ý ? Điều chế ? Hợp chất có oxi của clo ? Tính chất hóa học cơ bản ? Nguyên nhân ? Hoạt động 3: Oxi - Ozon Tính chất hoá học cơ bản ? nguyên nhân ? So sánh tính oxi hoá của oxi với ozon ? cho thí dụ minh hoạ ? Điều chế oxi ? Hoạt động 4: Lưu huỳnh Tính chất hoá học cơ bản của lưu huỳnh ? giải thích So sánh tính oxi hoá của lưu huỳnh với oxi và với clo ? Hoạt động 5: Hợp chất lưu huỳnh Tính chất hoá học cơ bản của các hợp chất lưu huỳnh ? Mối quan hệ giữa tính oxi hoá -khử và mức oxi hoá. Chú ý tính oxi hoá khử còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác. Dự đoán này mang tính chất lý thuyết. Hoạt động 6:Bài tập 1 Hoạt động 7: Bài tập 2 Hoạt động 8: Bài tập 3 Dặn dò - Xem lại các nội dung đã ôn tập - Chuẩn bị nội dung bài “Sự điện li”. -HS nªu ®Æc ®iÓm vµ tÝnh chÊt cña nhãm Halogen ViÕt cÊu h×nh chung cña nhãm -LÊy vÝ dô minh häa -Nªu ®Æc ®iÓm cña hîp chÊt - Nªu c¸ch ®iÒu chÕ - Nªu ®Æc ®iÓm ®¬n chÊt vµ hîp chÊt cña nhãm oxi - l­u huúnh - Nªu tÝnh chÊt hãa häc c¬ b¶n cña l­u huúnh vµ hîp chÊt cña nã - HS suy nghÜ gi¶I bµi tËp I. Halogen 1. Đơn chất -1 0 X : ns2np5 X+1e → X Tính oxi hoá mạnh. Tính oxi hoá giảm dần từ Flo đến Iot. 2. Halogen hiđric HF<<HCl<HBr<HI chiều tăng tính axit. HF có tính chất ăn mòn thuỷ tinh. 4HF+ SiO2→ SiF4+ 2H2O II. Oxi - Lưu huỳnh 1. Đơn chất a. Oxi - ozon Tính oxi hoá mạnh - Điều chế + Trong phòng thí nghiệm Phân huỷ những hợp chất giàu oxi và kém bền nhiệt như KMnO4, KClO3, H2O2, KNO3,... + trong công nghiệp b. Lưu huỳnh Lưu huỳnh vừa có tính oxi hoá vừa có tính khử. 2. Hợp chất lưu huỳnh Hiđro sunfua Lưu huỳnh đioxit. Axit sunfuric đặc và loãng. III. Bài tập Bài 1 Tính thể tích xút 0,5M cần dùng để trung hoà 50ml axit sunfuric 0,2 M. Bài 2 Đốt cháy hoàn toàn 3,52g bột lưu huỳnh rồi sục toàn bộ sản phẩm cháy qua 200g dung dịch KOH 6,44%. Muối nào được tạo thành và khối lượng là bao nhiêu ? Bài 3 Cho 12 gam hỗn hợp bột đồng và sắt vào dung dịch axit sunfuric đặc, sau phản ứng thu được duy nhất 5,6 lít SO2 (đktc). Tính % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp đầu. . Phª duyÖt cña tæ CM . . TiÕt 03 Ngµy so¹n: Líp daþ: 11A TiÕt d¹y:.. Ngµy d¹y:. SÜ sè: . .. V¾ng: Líp d¹y: 11B TiÕt d¹y:.. Ngµy d¹y:. SÜ sè:. .. V¾ng: Líp d¹y : 11C TiÕt d¹y :.. Ngµy d¹y: SÜ sè:. .. V¾ng: §1. SỰ ĐIỆN LI I. Mục tiêu bài học Kiến thức - Biết được các khái niệm về sự điện li, chất điện li. - Hiểu nguyên nhân về tính dẫn điện của dung dịch chất điện li. - Hiểu được cơ chế của quá trình điện li. Kỹ năng Rèn luyện kĩ năng thực hành quan sát, so sánh. Rèn luyện kĩ năng lập luận logic. T×nh c¶m - th¸i ®é Qua quan s¸t c¸c thÝ nghiÖm, HS cã sù yªu thÝch m«n hãa häc h¬n II. Chuẩn bị Giáo viên Dụng cụ và hoá chất thí nghiệm đo độ dẫn điện. Tranh vẽ ( Hình 1.1 SGK) Học sinh Xem lại hiện tượng dẫn điện đã học trong chương trình vật lý lớp 7. III. Tiến trình lên lớp Ổn định lớp Bài mới Hoạt động của GV Ho¹t ®éng cña HS Nội dung Hoạt động 1: Hiện tượng điện li. GV lắp hệ thống thí nghiệm như hình vẽ SGK và làm thí nghiệm biểu diễn. Kết luận: - Dung dịch axit, bazơ muối dẫn điện. Các chất rắn khan: NaCl, NaOH và một số dung dịch rượu đường không dẫn điện. Hoạt động 2 :Nguyên nhân dẫn điện của dung dịch axit, bazơ, muối. - Các chất rắn khan: NaCl, NaOH và các dung dịch rượu, đường do chúng tồn tại ở dạng phân tử nên không dẫn điện . - Tại sao các dung dịch muối axit, bazơ muối dẫn được điện? - Biểu diễn sự phân li của axit bazơ muối theo phương trình điện li. Hướng dẫn cách gọi tên một số ion. - GV đưa ra một số axit bazơ, muối quen thuộc để học sinh biểu diễn sự phân li và gọi tên các ion tạo thành. Hoạt động 3: Thí nghiệm - GV làm thí nghiệm 2 của dung dịch HCl và CH3COOH ở SGK cho HS nhận xét và rút ra kết luận. Hoạt động 4: GV gợi ý để HS rút ra các khái niệm chất điện li mạnh. GV nhắc lại đặc điểm cấu tạo của tinh thể NaCl là tinh thể ion, các ion âm và dương phân bố đều đặn tại các nút mạng. GV khi cho tinh thể NaCl vào nước thì có hiện tượng gì xảy ra? GV kết luận dưới tác dụng của các phân tử nước phân cực. Các ion Na+ và ion Cl- tách ra khỏi tinh thể đi vào dung dịch. Hoạt động 5: GV lấy thí dụ CH3COOH để phân tích rồi giúp HS rút ra định nghĩa, đồng thời giáo viên cũng cung cấp cho HS cách biểu diễn trong phương trình điện li của chất điện li yếu Đặc điểm của quá trình điện li yếu ? Chúng cũng tuân theo nguyên lí chuyển dịch cân bằng. - HS quan s¸t thÝ nghiÖm, nhËn xÐt vµ kÕt luËn - HS nghe vµ ghi kÕt luËn - T×m hiÓu nguyªn nh©n vµ kÕt luËn - Suy nghÜ tr¶ lê - HS quan s¸t -HS quan s¸t thÝ nghiÖm vµ ®­a ra nhËn xÐt - HS rót ra c¸c KN - Quan s¸t thÝ nghiÖm vµ kÕt luËn - Quan s¸t GV lam vÝ dô vµ ph©n tich - Nªu ®Æc ®iÓm cña chÊt ®iÖn ly yÕu I. Hiện tượng điện li 1. Thí nghiệm: SGK Kết luận: - Dung dịch axit, bazơ muối dẫn điện. Các chất rắn khan: NaCl, NaOH và một số dung dịch rượu đường không dẫn điện. 2. Nguyên nhân tính dẫn điện của các dung dịch axit, bazơ, muối trong nước - Các axit, bazơ, muối khi tan trong nước phân li ra các ion làm cho dung dịch của chúng dẫn điện. - Quá trình phân li các chất trong nước ra ion gọi là sự điện li. - Những chất tan trong nước phân li ra ion gọi là chất điện li. - Sự điện li được biểu diễn bằng phương trình điện li. Thí dụ NaCl → Na+ + Cl- HCl → H+ + Cl- NaOH → Na+ + OH- II. Phân loại chất điện li 1. Thí nghiệm SGK - Nhận xét ở cùng nồng độ thì HCl dẫn điện nhiều hơn CH3COOH. 2. Chất điện li mạnh và chất điện li yếu a. Chất điện li mạnh - Chất điện li mạnh là chất khi tan trong nước các phân tử hoà tan đều phân li ra ion. NaCl → Na+ + Cl- Chất điện li mạnh bao gồm Các axit mạnh như HNO3, H2SO4, HClO4, HClO3, HCl, HBr, HI, HMnO4... Các bazơ mạnh như NaOH, Ba(OH)2... Hầu hết các muối. b. Chất điện li yếu - Chất điện li yếu là chất khi tan trong nước chỉ có một phần phân li ra ion, phần còn lại tồn tại ở dạng phân tử trong dung dịch. Thí dụ CH3COOH D CH3COO- + H+ - Chất điện li yếu gồm axit có độ mạnh trung bình và yếu: CH3COOH, HCN, H2S, HClO, HNO2, H3PO4... bazơ yếu Mg(OH)2, Bi(OH)3... Một số muối của thuỷ ngân như Hg(CN)2, HgCl2... Củng cố Sự điện li, chất điện li là gì ? Thế nào là chất điện li mạnh, điện li yếu ? Cho thí dụ và viết phản ứng minh hoạ. Dặn dò Làm bài tập SGK và SBT . Chuẩn bị nội dung bài tiếp theo TiÕt 04 Ngµy so¹n: Líp daþ: 11A TiÕt d¹y:.. Ngµy d¹y:. SÜ sè: . .. V¾ng: Líp d¹y: 11B TiÕt d¹y:.. Ngµy d¹y:. SÜ sè:. .. V¾ng: Líp d¹y : 11C TiÕt d¹y :.. Ngµy d¹y: SÜ sè:. .. V¾ng: §2. AXIT, BAZƠ VÀ MUỐI I. Mục tiêu bài học Kiến thức - Biết khái niệm axit, bazơ theo thuyết Areniut. - Biết được sự điện li của axit, bazơ và muối trong nước. Kỹ năng - Rèn luyện kỹ năng viết phương trình điện li của các chất điện li. - Phân biệt được các loại chất và làm các dạng bài tập cơ bản. 3. T×nh c¶m - th¸i ®é Qua quan s¸t c¸c thÝ nghiÖm, HS cã sù yªu thÝch m«n hãa häc h¬n II. Chuẩn bị Giáo viên - Nội dung kiến thức. Học sinh - Cần chuẩn bị trước nội dung bài học ở nhà. III. Tiến trình lên lớp Ổn định lớp Kiểm tra bài cũ - Sự điện li là gì ? Chất điện li là gì ? - Thế nào là chất điện li yếu, điện li mạnh. Bài mới Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Néi dung Hoạt động 1 GV yêu cầu học sinh nhắc lại khái niệm axit ở lớp dưới. Theo khái niệm vừa học axit thuộc loại gì ? Yêu cầu học sinh cho một vài thí dụ về axit và viết phương trình điện li. Nhận xét gì về sự điện li của axit. Axit là gì ? Tính chất chung của axit do ion nào tạo nên ? Hoạt động 2 Vậy những axit như H2SO4, H3PO4 điện li như thế nào ? Chúng được gọi là axit gì? Chú ý cho học sinh rõ axit sunfuric là điaxit, nấc thứ nhất điện li mạnh, nấc thứ hai điện li yếu. Yêu cầu HS viết một số phương trình điện li của một số axit HClO, HNO2, HClO4. Hoạt động 3 Yêu cầu HS nhắc lại khái niệm bazơ ở lớp dưới, cho vài thí dụ về bazơ và viết phương trình điện li. Nhận xét gì về sự điện li của bazơ có chứa ion nào ? Vậy tính chất chung của bazơ là tính chất của ion nào ? Cho học sinh cho một vài thí dụ khác và viết phương trinh điện li. Chú ý nhắc lại cách gọi tên các cation, anion và yêu cầu học sinh gọi tên các cation và anion. Hoạt động 4 - GV làm thí nghiệm Zn(OH)2 + dd HCl.và thí nghiệm Zn(OH)2 + dd NaOH. - HS quan sát và đưa ra khái niệm dựa vào khái niệm axit, bazơ ở trên. - Cung cấp cho HS một số hiđroxit lưỡng tính hay gặp như Al(OH)3, Cr(OH)3, Pb(OH)2, Sn(OH)2 và yêu cầu viết phương trình điện li. Chú ý dạng axit của các hiđroxit lưỡng tính. H2ZnO2, HAlO2.H2O, H2PbO2. Hoạt động 5 Yêu cầu HS nhắc lại định nghĩa muối ở THCS. Cho một vài thí dụ và viết phương trình điện li. Chú ý nhắc lại cách gọi tên các muối. Vậy muối là gì ? muối axit, muối trung hoà ? Hoạt đông 6 Sự điện li của muối trong nước như thế nào ? Cho thí dụ và viết phương trình điện li. Chú ý hướng dẫn HS cách viết phương trình điện li. - Nh¾c l¹i c¸c KN vµ lÊy vÝ dô minh häa ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh hãa häc Yªu cÇu HS nhËn xÐt c¸c ph­¬ng tr×nh ph©n ly cua vÝ dô trªn - HS lÊy vÝ dô kh¸c - Nh¾c l¹i KN NhËn xÐt dunh dÞch sau ph¶n øng - Nªu kh¸i qu¸t tÝnh chÊt chung cña bazơ - HS quan s¸t thÝ nghiÖm vµ rót ra nhËn xÐt - Nªu §N - LÊy mét sè vÝ dô minh häa - Nh¾c l¹i KN ®· häc -LÊy vÝ dô kh¸c -Nghe vµ ghi bµi - ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ®iÖn ly I. Axit 1. Định nghĩa HCl → H+ + Cl- HNO3 → H+ + NO3- H2SO4 → H+ + HSO4- CH3COOH D H+ + CH3COO- - Theo thuyết Areniut axit là chất khi tan trong nước phân li ra cation H+. 2. Axit nhiều nấc H3PO4 D H+ + H2PO4- H2PO4- D H+ + HPO42- HPO4- D H+ + PO43- - Những axit phân li ra nhiều nấc cation H+ gọi là axit nhiều nấc, những axit chỉ phân li một nấc cation H+ gọi là axit một nấc. II. Bazơ NaOH → Na+ + OH- KOH → K+ + OH- Ca(OH)2 → Ca2+ + 2OH- - Theo thuyết Areniut bazơ là chất khi tan trong nước phân li ra anion OH-. III. Hiđroxit lưỡng tính -Hiđroxit lưỡng tính là hiđroxit khi tan trong nước vừa có thể phân li như axit vừa có thể phân li như bazơ. Zn(OH)2 D Zn2+ + 2OH- Zn(OH)2 D ZnO22- + 2H+ Tất cả các hiđroxit lưỡng tính đều là chất ít tan trong nước và điện li yếu. IV. Muối 1. Định nghĩa NaCl → Na+ + Cl- KNO3 → K+ + NO3- NaHSO4 → Na+ + HSO4- KMnO4 → Na+ + MnO4- Muối là hợp chất khi tan trong nước phân li ra cation kim loại (hoặc cation NH4+) và anion gốc axit. 2. Sự điện li của muối trong nước - Hầu hết các muối khi tan trong nước đều phân li hoàn toàn trừ một số muối như HgCl2, Hg(CN)2. - Sự điện li của muối trung hoà. KNO3 → K+ + NO3- K3PO4 → 3K+ + PO43- Na2CO3 → Na+ + CO32- (NH4)2SO4 → 2NH4+ + SO42- - Sự điện li của muối axit. NaHCO3 → Na+ + HCO3- HCO3- D H+ + CO32- NaHS → Na+ + HS- HS- D H+ + S2- 4. Củng cố Theo thuyết Areniut axit, bazơ là gì ? Hiđroxit lưỡng tính là gì ? Tính nồng độ ion H+ của dung dịch HCl 0,1M, CH3COOH 0,1M. Tính nồng độ ion OH- của dung dịch NaOH 0,1M. 5. Dặn dò Làm các bài tập 1; 2a,b,d; 3; 4; 5 trang 10 SGK. Làm các bài tập 1.8; 1.9; 1.10; 1.11 (1,2,3,6,7) trang 4 SBT. Chuẩn bị nội dung bài học tiếp theo. TiÕt 5 Líp: 11A TiÕt d¹y:.. Ngµy d¹y:. SÜ sè: . .. V¾ng: Líp: 11B TiÕt d¹y:.. Ngµy d¹y:. SÜ sè:. .. V¾ng: Líp: 11C TiÕt d¹y :.. Ngµy d¹y: SÜ sè:. .. V¾ng: Bµi 3: Sù ®iÖn li cña n­íc. pH. ChÊt chØ thÞ axÝt - baz¬ I. Mục tiêu bài học Kiến thức Biết được sự điện li của nước, khái niệm pH. Biết đánh giá độ axit, bazơ và màu sắc của một số chất chỉ thị. Ý nghĩa tích số ion của nước. Kỹ năng Rèn luyện kỹ năng viết phương trình điện li. Tính pH của một số dung dịch và làm các dạng bài tập cơ bản. 3. Thái độ- tình cảm: Qua sụ quan sát thí nghiệm, học có ý thức bảo veej môi trường. II. Chuẩn bị Giáo viên Chuẩn bị nội dung kiến thức. Học sinh Cần chuẩn bị trước nội dung bài học ở nhà. III. Tiến trình lên lớp Ổn định lớp Kiểm tra bài cũ Viết phương trình điện li của các muối sau : NaCl, CH3COONa, K2SO4, NaHCO3. Tính nồng độ các ion trong dung dịch HNO3 0,5M. Bài mới Hoạt động của giáo viên Ho¹t ®éng cña häc sinh Nội dung ghi bảng Hoạt động 1 GV cung cấp thông tin cho HS biết nước là chất điện li rất yếu. Hoạt động 2 Nhận xét gì về nồng độ của các ion trong nước nguyên chất ? Vậy môi trường trung tính là gì ? Từ thực nghiệm người ta thấy tích số của = 10-14 là một số không đổi. Số này gọi là tích số ion của nước. Tích số ion của nước phụ thuộc vào những yếu tố nào ? Hoạt động 3 Ý nghĩa tích số ion của nước *. Môi trường axit Tính nồng độ của dung dịch HCl 1,0.10-3M. Kết luận gì về môi trường axit ? *. Môi trường kiềm. Tính nồng độ của dung dịch NaOH 1,0.10-5 M Hoạt động 4 Khái niệm về pH Để đánh giá độ axit, bazơ của môi trường người ta đưa ra khái niệm pH. pH trong các môi trường như thế nào ? Chất chỉ thị axit - bazơ là gì ? Đặc điểm của chỉ thị ? Những chỉ thị nào hay dùng trong phòng thí nghiệm ? Để xác định chính xác giá trị pH của dung dịch người ta làm cách nào ? Nghe, hiÓu. NhËn xÐt vÒ c¸c m«i tr­êng Nªu c¸c yÕu tè phô thuéc Nªn ý nghÜa Nªu kÕt luËn Nghe, hiÓu Nªu ®Þnh nghÜa chÊt chØ thÞ axit – z¬ I. Nước là chất điện li rất yếu 1. Sự điện li của nước H2O D H+ + OH- 2. Tích số ion của nước - Môi trường trung tính là môi trường có = = 1,0.10-14 Tích số = được gọi là tích số ion của nước. Tích số này là hằng số ở nhiệt độ xác định, ở 25oC tích số này bằng 1,0.10-14 . Một cách gần đúng, có thể coi giá trị tích số ion của nước là hằng số trong cả dung dịch loãng của các chất khác nhau. Tích số ion của nước phụ thuộc vào nhiệt độ của dung dịch. 3. Ý nghĩa tích số ion của nước a. Môi trường axit Tính nồng độ của dung dịch HCl 1,0.10-3M. HCl → H+ + Cl- = 1,0.10-14 = = 1,0.10-11M. Môi trường axit là môi trường trong đó > hay > 1,0.10-7M b. Môi trường kiềm Tính nồng độ của dung dịch NaOH 1,0.10-5 M NaOH → Na+ + OH- = 1,0.10-14 = = 1,0.10-9M Môi trường kiềm là môi trường trong đó < hay < 1,0.10-7 M II. Khái niệm về pH 1. Kh¸I niÖm vÒ pH = 1,0.10-pHM. Nếu = 1,0.10-aM thì pH = a Môi trường axit pH < 7 Môi trường kiềm pH > 7 Môi trường trung tính pH = 7 2. Chất chỉ thị axit - bazơ - Chất chỉ thị axit - bazơ là chất có màu sắc biến đổi phụ thuộc vào pH của dung dịch. Củng cố Làm bài tập 4 và 6 trang 14 SGK. Dặn dò Làm bài tập SGK và bài tập SBT. Chuẩn bị nội dung bài học tiếp theo. TiÕt 6+7 Ngµy so¹n : Líp daþ: 11A TiÕt d¹y:.. Ngµy d¹y:. SÜ sè: . .. V¾ng: Líp d¹y: 11B TiÕt d¹y:.. Ngµy d¹y:. SÜ sè:. .. V¾ng: Líp d¹y : 11C TiÕt d¹y :.. Ngµy d¹y: SÜ sè:. .. V¾ng: Bµi 4. PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION TRONG DUNG DỊCH CÁC CHẤT ĐIỆN LI I. Mục tiêu bài học 1.Kiến thức Biết điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi giữa các chất điện li trong dung dịch. Hiểu rõ bản chất của phản ứng trao đổi xảy ra trong dung dịch của các chất điện li. 2. Kỹ năng Rèn luyện kỹ năng viết phương trình phản ứng trao đổi giữa các chất điện li. Kỹ năng viết phương trình ion rút gọn. Vận dụng kiến thức để dự đoán chiều hướng của phản ứng trao đổi giữa các chất điện li và làm một số dạng bài tập cơ bản. 3. T×nh c¶m - th¸i ®é Qua quan s¸t c¸c thÝ nghiÖm, HS cã sù yªu thÝch m«n hãa häc h¬n II. Chuẩn bị 1.Giáo viên Chuẩn bị nội dung kiến thức. Hoá chất và dụng cụ làm thí nghiệm biểu diễn. 2. Học sinh Cần chuẩn bị trước nội dung bài học ở nhà. III. Tiến trình lên lớp Ổn định lớp Kiểm tra bài cũ Tính pH của dung dịch KOH 0,001M và pH của dung dịch HNO3 0,1M. Bài mới Hoạt động của giáo viên Ho¹t ®éng cña häc sinh Nội dung ghi bảng Hoạt động 1 Phản ứng tạo thành chất kết tủa GV làm thí nghiệm biểu diễn phản ứng giữa dung dịch Na2SO4 và dung dịch BaCl2. Giải thích ? GV hướng dẫn cho học sinh các bước viết một phương trình in rút gọn. Từ phương trình ion rút gọn yêu cầu học sinh cho một thí dụ phản ứng trao đổi của một cặp chất khác cũng cho sản phẩm là BaSO4. Rút ra bản chất của phản ứng trong trường hợp này. Hoạt động 2 Phản ứng tạo thành chất điện li yếu. *. Phản ứng tạo thành nước. GV làm thí nghiệm biểu diễn: cho từ từ dung dịch HCl vào dung dịch NaOH (có chứa phenolphtalein) cùng nồng độ. Yêu cầu HS quan sát và viết phản ứng. Giải thích. Yêu cầu học sinh viết phản ứng giữa Mg(OH)2 với dung dịch HCl. Rút ra bản chất phản ứng. *. Phản ứng tạo thành axit yếu. GV làm thí nghiệm biểu diễn cho từ từ dung dịch HCl vào dung dịch CH3COONa. GV hướng dẫn HS ngửi mùi sản phẩm. Hoạt động 3 Phản ứng tạo thành chất khí GV làm thí nghiệm biểu diễn rót dung dịch HCl vào dung dịch Na2CO3. HS quan sát viết phản ứng xảy ra. Bản chất của phản ứng Hoạt động 4 Kết luận Bản chất của phản ứng xảy ra giữa các chất điện li trong dung dịch là gì ? Khi nào thì phản ứng tảo đổi ion giữa các chất điện li trong dung dịch xảy ra ? Phản ứng trao đổi xảy ra khi một số ion trong dung dịch kết hợp được với nhau làm giảm nồng độ ion của chúng. Quan s¸t thÝ nghiÖm vµ nhËn xÐt hiÖn t­îng, viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc Quan s¸t hiÖn t­îng, nhËn xÐt Quan s¸t hiÖn t­îng, nhËn xÐt Quan s¸t hiÖn t­îng, nhËn xÐt Nghe, hiÓu Tr¶ lêi I. Điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li 1. Phản ứng tạo thành chất kết tủa Thí nghiệm : trộn 2 dung dịch Na2SO4 và BaCl2. Phản ứng Na2SO4 + BaCl2 → BaSO4 $ + 2NaCl Phương trình ion rút gọn Ba2+ + SO42- → BaSO4 $ Phản ứng có sự kết hợp giữa các ion tạo thành một sản phẩm kết tủa. 2. Phản ứng tạo thành chất điện li yếu a. Phản ứng tạo thành nước Thí nghiệm HCl + NaOH → NaCl + H2O Phương trình ion rút gọn H+ + OH- → H2O Phản ứng xảy ra do có sự kết hợp của 2 ion H+ và OH- tạo thành chất điện li yếu. b. Phản ứng tạo thành axit yếu Thí nghiệm HCl + CH3COONa → NaCl + CH3COOH Phương trình ion rút gọn H+ + CH3COO- → CH3COOH Phản ứng có sự kết hợp của 2 ion H+ và CH3COO- tạo thành CH3COOH là chất điện li yếu 3. Phản ứng tạo thành chất khí Thí nghiệm: 2HCl + Na2CO3 → 2NaCl + H2O + CO2 # Phương trình ion rút gọn 2H+ + CO32- → H2O + CO2 # Phản ứng có sự kết hợp của 2 ion H+ và ion CO32- tạo thành sản phẩm khí là CO2 IV. Kết luận 1. Phản ứng xảy ra trong dung dịch các chất điện li là phản ứng giữa các ion. 2. Phản ứng tao đổi trong dung dịch các chất điện li chỉ xảy ra khi các ion kết hợp được với nhau tạo thành một trong các chất sau : - chất kết tủa. - chất điện li yếu. - chất khí. Củng cố Làm bài tập 4 và 5 trang 20 SGK. Dặn dò Làm bài tập SGK và bài tập 1.24 đến 1.36 SBT. Chuẩn bị bài tập tiết sau luyện tập chương. TiÕt 08 Ngµy so¹n: Líp daþ: 11A TiÕt d¹y:.. Ngµy d¹y:. SÜ sè: . .. V¾ng: Líp d¹y: 11B TiÕt d¹y:.. Ngµy d¹y:. SÜ sè:. .. V¾ng: Líp d¹y : 11C TiÕt d¹y :.. Ngµy d¹y: SÜ sè:. .. V¾ng: Bµi 5. LUYỆN TẬP AXIT - BAZƠ - MUỐI. PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION TRONG DUNG DỊCH CÁC CHẤT ĐIỆN LI I. Mục tiêu bài học Kiến thức Củng cố các kiến thức về axit, bazơ, muối và khái niệm pH của dung dịch. Củng cố kiến thức về phản ứng trao đổi ion xảy ra trong dung dịch chất điện li. Kỹ năng Rèn luyện kỹ năng viết phương trình phản ứng trao đổi giữa các chất điện li dạng đầy đủ và dạng ion thu gọn. Vận dụng kiến thức để dự đoán chiều hướng của phản ứng trao đổi giữa các chất điện li và làm một số dạng bài tập cơ bản. 3. Th¸i ®é tinh c¶m: Qua bµi luyÖn tËp, gióp c¸c em co høng thó nghiªn cøu bé m«n h¬n.. II. Chuẩn bị Giáo viên Chuẩn bị nội dung kiến thức và bài tập. Học sinh Cần chuẩn bị trước nội dung luyện tập ở nhà. III. Tiến trình lên lớp Ổn định lớp Nội dung luyện tập Hoạt động của thầy và trò Ho¹t ®éng cña häc sinh Nội dung ghi bảng Hoạt động 1 Axit - bazơ muối Yêu cầu học sinh nhắc lại các khái niệm axit, bazơ, muối theo quan điể