Giáo án môn Công nghệ Lớp 9 - Phần: Trồng cây ăn quả - Chương trình cả năm (Bản chuẩn kĩ năng)

So¹n : 18/ 08 / 2013 Tiết 1 - Bài 1 NGHỀ TRỒNG CÂY ĂN QUẢ Ngày giảng lớp - sĩ số 9A 9B 9C I. MỤC TIÊU: Qua bài này, học sinh phải: - KiÕn thøc: - Biết được vai trò vị trí của nghề trồng cây ăn quả trong nền kinh tế và đời sống. - Biết được các đặc điểm của nghề, yêu cầu đối với người làm nghề và triển vọng của nghề trồng cây ăn quả. -Th¸i ®é: -Yªu thÝch häc c«ng viÖc trồng c©y ăn quả. Cã ý thøc t×m nghÒ nh»m gióp cho viÖc ®Þnh h­íng nghÒ nghiÖp sau nµy. II.CHUẨN BỊ: + Đối với giáo viên - Nội dung bài học và kiến thức bổ sung có liên quan đến bài học - Hình 1,2.SGK - Các bảng phụ cần thiết + Đối với học sinh - Nghiên cứu trước bài 1 - Chuẩn bị một số loại quả III.TIẾN TRÌNH BÀI HỌC: 1. Ổn định lớp 2. Bài mới Trồng cây ăn quả là một nghề góp phần nâng cao chất lượng bữa ăn hàng ngày, cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến, đồng thời còn là nguồn thu nhập đáng kể Nghề trồng cây ăn quả được phát triển từ lâu đời, nhân dân ta đã tích luỹ được nhiều kinh nghiệm và chọn lọc được nhiều giống quý có năng suất và chất lượng cao. Chúng ta cùng tìm hiểu bài 1. CH: Em hãy kể tên các giống cây ăn quả quý ở nước ta mà em biết? Treo cho HS xem bảng những giống cây ăn quả như bên dưới. Treo hình 1.SGK CH: Trái cây có những chất dinh dưỡng chủ yếu nào? CH: Quan sát hình 1, em hãy cho biết nghề trồng cây ăn quả có những vai trò gì trong đời sống và kinh tế? CH: Đối tượng lao động của nghề là gì? Ví dụ? CH: Qua kiến thức Công nghệ 7 đã học, em hãy cho biết trồng cây ăn quả bao gồm những khâu nào? CH: Để tiến hành được những công việc đó, cần những dụng cụ lao động nào? CH: Người trồng cây ăn quả thường xuyên phải làm việc ở đâu? CH: Người làm nghề trồng cây ăn quả thì tư thế làm việc sẽ như thế nào? Cho ví dụ cụ thể ? CH: Kết quả cuối cùng mà người trồng cây ăn quả mong muốn là gì? CH: Cần phải có những yêu cầu gì đối với người trồng cây ăn quả ? CH: Tại sao nghề trồng cây ăn quả lại có những yêu cầu như vậy? CH: Theo em trong những yêu cầu đó, yêu cầu nào là quan trọng nhất? Tại sao? CH: Để đáp ứng được các yêu cầu của nghề, nhiệm vụ của em phải làm gì? ( Cần cố gắng học thật tốt lý thuyết, nắm chắc kỹ thuật trồng cây ăn quả, phải yêu nghề, luôn rèn luyện sức khoẻ để đáp ứng cho việc làm việc ngoài trời và các yêu cầu khác của nghề) Giới thiệu:Hiện nay, nghề trồng cây ăn quả đang được khuyến khích phát triển, tạo thêm công ăn việc làm và thu nhập cho người lao động, tăng thêm nguồn ngoại tệ cho đất nước Cho HS xem bảng 1 CH: Em hãy nhận xét triển vọng phát triển cây ăn quả trong thời gian tới? CH: Để đáp ứng yêu cầu phát triển, cần thực hiện tốt những công việc nào? CH: Thế nào là chuyên canh, thâm canh? CH: Xây dựng các chính sách phù hợp, đẩy mạnh đào tạo, huấn luyện cán bộ kỹ thuật nhằm mục đích gì? GV: Tạo điều kiện thuận lợi nhất để nghề trồng cây ăn quả phát triển mạnh, người dân an tâm sản xuất. I.Vai trò, vị trí của nghề trồng cây ăn quả Cung cấp quả cho con người Cung cấp nguyên liệu cho công nghệ chế biến đồ hộp, nước giải khát Xuất khẩu II. Đặc điểm và yêu cầu của nghề 1. Đặc điểm của nghề a. Đối tượng lao động: là các loại cây ăn quả b. Nội dung lao động: nhân giống, làm đất, gieo trồng, chăm bón, thu hoạch, bảo quản, chế biến. c. Dụng cụ lao động: cuốc, xẻng, dao, cưa d. Điều kiện lao động: chủ yếu làm việc ngoài trời. e. Sản phẩm: là những loại quả 2. Yêu cầu của nghề : a.Phải có tri thức và những kĩ năng cơ bản về nghề trồng cây ăn quả b.Phải yêu nghề, cần cù, chịu khó, ham học hỏi, năng động, sáng tạo. c.Phải có sức khoẻ tốt -Yêu cầu nào cũng quan trọng và rất cần thiết, không thể thiếu một yêu cầu nào nếu muốn có kết quả trồng tốt nhất. Tuy nhiên phải yêu nghề, yêu thiên nhiên, cần cù, chịu khó, ham học hỏi, năng động sáng tạo thì mới có thể theo nghề trồng cây ăn quả và trồng có kết quả được, nếu không yêu nghề thì chẳng bao giờ có sáng tạo hay học hỏi thì dù có tri thức vẫn không thể trồng cho kết quả tốt nhất được III.Triển vọng của nghề -Nghề trồng cây ăn quả đang được khuyến khích phát triển mạnh. GV: Chuyên canh: trồng một loại cây ăn quả trên một vùng đất Thâm canh: áp dụng những tiến bộ KHKT: giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật... vào trồng trọt để nâng cao năng suất và chất lượng nông sản. 3. Củng cố: - Học sinh đọc “Ghi nhớ” - Trả lời các câu hỏi sau Nghề trồng cây ăn quả có vai trò gì đối với đời sống và kinh tế? Em hãy nêu các yêu cầu đối với người làm nghề trồng cây ăn quả và phân tích ý nghĩa của chúng? 4. HDVN: - Học bài 1 - Nghiên cứu trước bài 2 So¹n:25/ 08 /2013 Tiết 2 - Bài 2 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ trång C©y ĂN QUẢ Ngày giảng lớp - sĩ số 9A 9B 9C I.Mục tiêu bài học Qua bài này, học sinh phải: 1- KiÕn Thøc: - Nªu ®­îc gi¸ trÞ, yªu cÇu thùc vËt vµ yªu cÇu ngo¹i c¶nh cña c©y ¨n qu¶. 2- Kü n¨ng : - Hiểu được các biện pháp kỹ thuật gieo trồng, chăm sóc cây ; thu hoạch, bảo quản, chế biến quả. 3-Th¸i ®é: - Cã thái độ yêu thích nghề trồng cây ăn quả, hình thành tư duy kỹ thuật nhân giống cây II.Chuẩn bị 1.Giáo viên Bảng 2, hình 3.SGK và các sơ đồ cần thiết 2.Học sinh Nghiên cứu trước bài 2 III. TiÕn tr×nh bµi häc 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ Nêu vai trò, vị trí của nghề trồng cây ăn quả ở nước ta? Nêu đặc điểm và yêu cầu của nghề trồng cây ăn quả? 3. Gi¶ng bµi mới Hầu hết các loại cây ăn quả đều có giá trị dinh dưỡng và giá trị kinh tế cao, được nhân dân ta trồng khắp mọi nơi. Quá trình sinh trưởng và phát triển của cây ăn quả chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác nhau. Hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu giá trị cùng đặc điểm thực vật và yêu cầu ngoại cảnh của cây ăn quả qua tiết thứ nhất của bài 2. Tìm hiểu về giá trị của việc trồng cây ăn quả Treo sơ đồ giá trị của cây ăn quả CH: Phần lớn các loại quả cung cấp cho con người những chất dinh dưỡng nào? CH: Nêu một vài ví dụ về công dụng làm thuốc của cây ăn quả? CH: Nêu vài ví dụ cho thấy cây ăn quả có giá trị kinh tế cao? CH: Tại sao nói cây ăn quả góp phần bảo vệ môi trường sinh thái? Giới thiệu:cây ăn quả còn có tác dụng chống xói mòn, bảo vệ đất. Hiện nay du lịch sinh thái người ta còn chú trọng đến các vườn cây ăn quả, do đó cây ăn quả còn có ý nghĩa phục vụ du lịch. CH: Tóm lại, cây ăn quả có những giá trị nào? Tìm hiểu về đặc điểm thực vật và yêu cầu ngoại cảnh của cây ăn quả CH: Thực vật có những loại rễ nào? Giới thiệu: cây ăn quả có rễ cái có thể xuống sâu 1à10m giúp cây đứng vững và hút nước, chất dinh dưỡng, rễ con tập trung ở lớp đất mặt có độ sâu từ 0,1à10m có nhiệm vụ hút nước, chất dinh dưỡng cho cây CH: Theo em, cây ăn quả thường có dạng thân nào là chủ yếu? CH: Thực vật thường có những loại hoa nào? Ví dụ hoa lưỡng tính có ở xoài, chôm chôm, nhãn, vải. CH: Cây ăn quả thường có những dạng quả nào? CH: Số lượng hạt trong một quả thì như thế nào? CH: Dựa vào kiến thức môn Địa lý, em hãy giới thiệu sơ lược về khí hậu ở nước ta? CH: Cây ăn quả chịu tác động của những yếu tố ngoại cảnh nào? CH: Cây ăn quả ở nước ta thích hợp ở nhiệt độ như thế nào? Tại sao? CH: Phần lớn cây ăn quả chịu độ ẩm không khí và lượng mưa như thế nào ở nước ta? CH: Cây ăn quả nào không thích ánh sáng mạnh ở nước ta? CH: Theo em biết, trong quá trình trồng cây ăn quả, nhu cầu phân bón ở từng thời kỳ ra sao? Chúng ta cần bón phân gì ở từng thời kỳ đó? CH: Cây ăn quả thích hợp với những loại đất nào? CH: Tóm lại cây ăn quả thích hợp với điều kiện ngoại cảnh như thế nào? I.Giá trị của việc trồng cây ăn quả -Giá trị dinh dưỡng: chứa nhiều đường, đạm, béo, khoáng, vitamin -Giá trị kinh tế cao -Làm thuốc -Bảo vệ môi trường sinh thái II.Đặc điểm thực vật và yêu cầu ngoại cảnh của cây ăn quả 1.Đặc điểm thực vật a.Rễ:gồm rễ cái và nhiều rễ con b.Thân:phần lớn là thân gỗ, gồm nhiều cấp cành khác nhau c.Hoa:gồm 3 loại: hoa đực, hoa cái, hoa lưỡng tính. d.Quả và hạt: Quả hạch, quả mọng và quả có vỏ cứng. Hạt đa dạng 2.Yêu cầu ngoại cảnh a.Nhiệt độ:phụ thuộc từng giống cây b.Độ ẩm:khoảng 80 – 90% c.Lượng mưa: 1000 – 2000mm c.Ánh sáng: phần lớn là cây ưa sáng, một số thích bóng râm ( dứa, dâu tây) e.Chất dinh dưỡng: -Cần đủ N-P-K với tỉ lệ hợp lý. -Bón lót trước khi trồng -Bón thúc đạm lân vào thời kỳ đầu, kali vào thời kỳ sau -Sau thu hoạch nên bón phân chuồng ủ hoai f.Đất: thích hợp nhất là đất đỏ, đất phù sa ven sông. 4. Củng cố - Học sinh đọc “Ghi nhớ” 5. HDVN :- Nghiên cứu trước phần còn lại của bài 2 So¹n:01/09/2013 Tiết 3 - Bài 2 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ trång C©y ĂN QUẢ(tiÕp) Ngày giảng lớp - sĩ số 9A 9B 9C Mục tiêu : Qua bài này, học sinh phải: 1- KiÕn Thøc: -Biết được giá trị của việc trồng cây ăn quả, đặc điểm thực vật và yêu cầu ngoại cảnh của cây ăn quả 2- Kü n¨ng :-Hiểu được các biện pháp kỹ thuật gieo trồng, chăm sóc cây ; thu hoạch, bảo quản, chế biến quả. 3-Th¸i ®é: -Có thái độ yêu thích nghề trồng cây ăn quả, hình thành tư duy kỹ thuật nhân giống cây. II.Chuẩn bị 1.Giáo viên Nội dung bài học và kiến thức bổ sung có liên quan đến bài học Bảng 2, hình3.SGK và các sơ đồ cần thiết 2.Học sinh Học thuộc bài 2 (tiết 1) Nghiên cứu trước phần còn lại của bài 2 III.Tiến trình bài học 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ Trình bày các giá trị của cây ăn quả? Trình bày đặc điểm thực vật của cây ăn quả? Phân tích các yêu cầu về ngoại cảnh của cây ăn quả? 3. Bài mới : Hầu hết các loại cây ăn quả đều có giá trị dinh dưỡng và giá trị kinh tế cao, được nhân dân ta trồng khắp mọi nơi. Quá trình sinh trưởng và phát triển của cây ăn quả chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác nhau. Để trồng cây ăn quả đạt kết quả cao cần có hiểu biết sâu sắc về kỹ thuật trồng và chăm sóc. Hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về kỹ thật trồng cây ăn quả qua tiết thứ hai của bài 2. Tìm hiểu kỹ thuật trồng và chăm sóc cây ăn quả ? Nước ta có thể trồng được những nhóm cây ăn quả ở những đới khí hậu nào? Tại sao? Treo bảng 2.Các loại cây ăn quả Tuy nhiên, để có được nhiều giống cây ăn quả có chất lượng cao cần phải làm gì? ? Chúng ta có những phương pháp nhân giống nào? ? Cây ăn quả đều được nhân giống bằng tất cả các phương pháp này phải không? Tại sao? ? Ở miền Nam chúng ta nên trồng cây con vào thời điểm nào là thích hợp nhất? Tại sao? ?Theo em, ở miền Bắc nên trồng vào thời điểm nào là thích hợp nhất? Tại sao? Khoảng cách trồng cây phụ thuộc vào yếu tố nào?Tại sao? - Trång c©y theo kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh cã t¸c dông g×? - T¹i sao khi ®µo hè cÇn ®Ó riªng líp ®Êt mÆt ra 1 bªn? ? mục đích, tác dụng của việc làm cỏ vun xới ? T¹i sao ph¶i bãn ph©n thóc? Bãn vµo nh÷ng thêi k× nµo? - Khi nµo ta nªn t­íi n­íc cho c©y? - H·y cho biÕt thÕ nµo lµ t¹o h×nh ? - H·y cho biÕt thÕ nµo lµ söa cµnh? - T¸c dông cña viÖc lµm nµy? - T¹o h×nh söa cµnh vµo nh÷ng thêi ®iÓm nµo ? ? Cây ăn quả thường có loại bệnh nào? ? Biện pháp phòng trừ - H·y kÓ c¸c c¸ch mµ ë nhµ em dïng ®Ó phßng trõ s©u bÖnh? ? Sử dụng chất điều hòa sinh trưởng có ý nghĩa gì? ? Theo em cây ăn quả thu hoạch tốt nhất vào thời điểm nào? ? Bảo quản cÇn l­u ý ®iÒu g× ? Nêu các cách chế biến III.Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây ăn quả 1.Giống cây: phong phú, đa dạng, gồm: cây ăn quả nhiệt đới, á nhiệt đới và ôn đới. 2.Nhân giống Nhân giống hữu tính bằng hạt Nhân giống vô tính bằng cách giâm cành, chiết, ghép, tách chồi và nuôi cấy mô. 3.Kỹ thật trồng a.Thời vụ Miền Nam: tháng 4 – 5(đầu mùa mưa) Miền Bắc: tháng 2 – 4(vụ xuân) và tháng 8 – 10 (vụ thu) b.Khoảng cách trồng hợp lý tuỳ giống Trång dµy hîp lý ®Ó tiÕt kiÖm diÖn tÝch ®Êt, dÔ ch¨m sãc, dÔ thu ho¹ch, c©y ph¸t triÓn tèt, n¨ng xuÊt cao. c. §µo hè, bãn ph©n lãt: - §µo hè tr­íc khi trång 15 ®Õn 30 ngµy, kÝch th­íc hè tuú theo tõng lo¹i c©y. - Trén líp ®Êt mÆt víi ph©n bãn råi cho xuèng hè lÊp ®Êt. d. Trång c©y: C©y ¨n qu¶ ®­îc trång theo quy tr×nh: §µo hè trång Bãc vá bÇu §Æt c©y vµo hè LÊp ®Êt T­íi n­íc. 4. Ch¨m sãc: a. Lµm cá, vun xíi: Cã t¸c dông diÖt cá d¹i, lµm mÊt n¬i Èn n¸u cña s©u bÖnh, ®Êt t¬i xèp. b. Bãn ph©n thóc: - Bãn vµo hai thêi k×: + Tr­íc vµ khi ®ang ra hoa. + Sau khi thu ho¹ch qu¶. - Bãn ph©n thóc b»ng ph©n ho¸ häc, ph©n chuång, ®Êt phï sa. - Bãn ph©n theo r·nh hoÆc theo hè. c. T­íi n­íc: - Cã t¸c dông hoa tan chÊt dinh d­ìng cho c©y hót ®­îc ®Ô dµng. - Chñ ®éng t­íi theo yªu cÇu cña c©y. d. T¹o h×nh, söa cµnh: - T¹o h×nh: Gióp cho c©y cã thÕ ®øng, bé khung khoÎ m¹nh ®Ó mang ®­îc l­îng qu¶ nhiÒu nhÊt. - Söa cµnh: Lo¹i bá nh÷ng cµnh nhá, s©u bÖnh lµm cho c©y th«ng tho¸ng. - TiÕn hµnh vµo 3 thêi k×: + §èn t¹o h×nh. + §èn t¹o qu¶. + §èn phôc håi. e. Phßng trõ s©u bÖnh: Phßng trõ s©u bÖnh kÞp thêi b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p; Thñ c«ng, ho¸ häc, sinh häc g. Sö dông chÊt ®iÒu hoµ sinh tr­ëng: §­îc sö dông trong khi nh©n gièng, t¹o gièng c©y míi, khi sö dông ph¶i dïng chÊt cã trong danh môc cho phÐp cña nhµ n­íc. IV. Thu hoạch bảo quản chế biến 1. Thu hoạch Các loại cây ăn quả chứa nhiều nước, vỏ mỏng nên dể bị dập nát. Vì vậy khi thu hoạch phải nhẹ nhàng, cẩn thận, đúng độ độ chín. Thu hoạch quả lúc trời mát. Quả hái về phải được làm sạch, phân loại và để ở nơi râm mát. 2. Bảo quản Quả phải được xử lí bằng hóa chất, chiếu tia phóng xạ, gói giấy mỏng, đưa vào kho lạnh, không chất đống quả khi bảo quản. 3. Chế biến Tùy theo mỗi loại cây, quả được chế thành xirô quả, sấy khô, làm mứt quả,.... Bảng 2: CÁC LOẠI CÂY ĂN QUẢ STT Nhóm Các loại cây ăn quả điển hình 1 Cây ăn quả nhiệt đới Chuối, dứa, mít, xoài, dừa, hồng xiêm, ổi, na, sầu riêng, măng cụt, khế, vú sữa, trứng gà, chôm chôm, thanh long, đu đủ, đào lộn hột. 2 Cây ăn quả á nhiệt đới Cam, quýt, chanh, bưởi, nhãn, vải, bơ, hồng, mơ, hạt dẻ 3 Cây ăn quả ôn đới Táo tây, lê, mận, nho, dâu tây 4. Củng cố: -Học sinh đọc “Ghi nhớ” 5. HDVN:-Học bài 2 -Nghiên cứu trước bài 3 Soạn: 05/ 09/ 2013 Tiết 4-Bài 3 CÁC PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNG TRỒNG CÂY ĂN QUẢ Ngày giảng lớp - sĩ số 9A 9B 9C I.Mục tiêu bài học Qua bài này, học sinh phải: 1- KiÕn Thøc: -Biết được những yêu cầu kỹ thuật của việc xây dựng vườn ươm cây ăn quả - Hiểu được đặc điểm và yêu cầu kỹ thuật của các phương pháp nhân giống cây ăn quả. 2 Kü n¨ng : - Làm được một số phương pháp nhân giống cây ăn quả 3-Th¸i ®é: -Yêu thích công việc thiết kế vườn ươm và nhân giống cây ăn quả II.Chuẩn bị 1.Giáo viên Tranh ph­¬ng ph¸p nh©n gièng 2.Học sinh Học thuộc bài 2 Nghiên cứu trước bài 3 III. Tiến trình bài học 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ Phân tích các yêu cầu kỹ thuật khi tiến hành chăm sóc cây ăn quả Khi thu hoạch, bảo quản, chế biến sản phẩm của cây ăn quả cần lưu ý điều gì? 3.Bài mới Muốn phát triển nghề trồng cây ăn quả nhanh, đạt hiệu quả kinh tế cao phải có nhiều giống tốt, khoẻ mạnh, sạch bệnh, chất lượng cao.Muốn vậy cần phải coi trọng khâu thiết kế vườn ươm và nhân giống cây ăn quả. Bài học hôm nay chúng ta cùng thiết kế vườn ươm và nhân giống cây trồng bằng hạt. Tìm hiểu về xây dựng vườn ươm cây ăn quả Giới thiệu : để nhân giống cây có hiệu quả, bắt buộc chúng ta cần phải xây dựng vườn ươm cây ăn quả thật khoa học. - Bước đầu tiên là phải chọn được địa điểm hợp lý. ? Theo em phải chọn địa điểm như thế nào mới gọi là hợp lý. -Có được địa điểm hợp lý ta sẽ tiến hành quy hoạch thiết kế vườn ươm. GV:Treo sơ đồ vườn ươm cây ăn quả CH: Cho HS quan s¸t H4 trong SGK. - H·y cho biÕt v­ên ­¬m th­êng thiÕt kÕ lµm mÊy phÇn? - H·y cho biÕt ý nghÜa, c«ng dông cña c¸c khu trong v­ên ­¬m? Dẫn dắt học sinh dần hình thành các khu theo như sơ đồ, giải thích rõ nhiệm vụ mỗi khu. Tìm hiểu các phương pháp nhân giống CH: có những phương pháp nhân giống nào? CH: Thế nào là nhân giống hữu tính? CH: Em hãy nêu ưu nhược điểm của phương pháp nhân giống này? CH: Để đạt hiệu quả cao trong nhân giống bằng hạt cần chú ý đến vấn đề gì? Câu hỏi mở rộng: gieo hạt thường áp dụng trong những trường hợp nào? Câu hỏi chuyển tiếp: ngoài phương pháp nhân giống hữu tính bằng hạt, ta còn phương pháp nhân giống nào nữa? Qua câu trả lời của HS, nêu lên phương pháp nhân giống vô tính. Đầu tiên tìm hiểu về phương pháp chiết cành Đưa một cành cây đã chuẩn bị sẵn, yêu câu một HS nêu cách chiết. CH: Thời vụ chiết cành lúc nào là tốt nhất? CH: Chiết cành có những ưu nhược điểm gì? CH: Dựa vào kinh nghiệm thực tế, em hãy giới thiệu khái quát về phương pháp giâm cành? Giới thiệu cho HS biết khi tiến hành giâm cành cần lưu ý những vấn đề gì. CH: Em hãy nêu ưu nhược điểm của phương pháp giâm cành? I. Xây dựng vườn ươm cây ăn quả 1.Chọn địa điểm -Gần vườn trồng, gần nơi tiêu thụ và thuận tiện cho việc vận chuyển. -Gần nguồn nước tưới. -Đất phì nhiêu, dễ thoát nước, b»ng ph¼ng, tÇng ®Êt mÆt dµy, ®é mµu mì cao, ®é chua tuú lo¹i c©y, thành phần cơ giới trung bình 2.Thiết kế vườn ươm. -Khu cây giống -Khu nhân giống -Khu luân canh II.Các phương pháp nhân giống cây ăn quả. 1.Phương pháp nhân giống hữu tính bằng hạt - Ưu điểm: nhân giống với số lượng nhiều trong thời gian ngắn, cây sống lâu, đơn giản, dễ làm, chi phí thấp. Nhược điểm: khó giữ đặc tính cây mẹ, cây lâu ra hoa, quả. TL: Cần trả lời được những vấn đề sau: Gieo hạt lấy cây làm gốc ghép Không có phương pháp nhân giống khác thay thế. Chọn lọc giống cây tốt. 2.Phương pháp nhân giống vô tính a.Chiết cành Nên chiết cành vào đầu mùa mưa là tốt nhất. - Ưu điểm: giữ được đặc tính của cây mẹ, mau ra hoa, quả, mau cho cây giống. - Nhược điểm: nhân giống với số lượng thấp, cây mau già cỗi, tốn thời gian. b.Giâm cành - Ưu điểm: giữ được đặc tính cây mẹ, mau ra hoa, quả, hệ số nhân giống cao. - Nhược điểm: yêu cầu kỹ thuật cao, đòi hỏi cần phải có nhà giâm. 4. Củng cố: -Học sinh đọc “Ghi nhớ” -Trả lời các câu hỏi sau: Khi tiến hành nhân giống cây ăn quả, cần chọn vườn ươm như thế nào? Trình bày ưu nhược điểm của phương pháp gieo hạt; chiết cành; giâm cành? 5. HDVN: -bài 3 -Nghiên cứu trước các phương pháp ghép, nêu được ưu nhược điểm của mỗi phương pháp. So¹n :07/09/2013 Tiết 5 - Bài 3 CÁC PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNG TRỒNG CÂY ĂN QUẢ (TIẾT 2) Ngày giảng lớp - sĩ số 9A 9B 9C I.Mục tiêu bài học Qua bài này, học sinh phải: 1- KiÕn Thøc: - Hiểu được đặc điểm và yêu cầu kỹ thuật của phương pháp nhân giống v« tÝnh cây ăn quả. 2 Kü n¨ng : -Làm được một số phương pháp nhân giống cây ăn quả 3-Th¸i ®é: - Yêu thích công việc thiết kế vườn ươm và nhân giống cây ăn quả II.Chuẩn bị 1.Giáo viên Nội dung bài học và kiến thức bổ sung có liên quan đến bài học Hình 4,5,6,7,8.SGK và bảng 3.SGK 2.Học sinh Học thuộc bài 3 Nghiên cứu trước bài 3, các phương pháp ghép III. TiÕn tr×nh bµi häc: 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ Nêu cách chọn địa điểm và thiết kế một vườn ươm cây ăn quả thật khoa học? Trình bày cách tiến hành và nêu ưu nhược điểm của phương pháp nhân giống hữu tính bằng hạt Trình bày cách tiến hành và nêu ưu nhược điểm của phương pháp chiết cành? Trình bày cách tiến hành và nêu ưu nhược điểm của phương pháp giâm cành? 3. Bài mới Tìm hiểu về các phương pháp ghép CH: Dựa vào kinh nghiệm thực tế, em hãy định nghĩa thế nào là ghép? Dựa vào các định nghĩa từ HS, GV khái quát lên có hai phương pháp ghép cơ bản là ghép cành và ghép mắt. Treo các hình có trong SGK. CH: Kết hợp với các tranh và vốn hiểu biết của mình, có những cách ghép cành nào? CH: Ghép cành có chung đặc điểm là gì? Yêu cầu HS mô tả lại từng phương pháp ghép cành. CH: Có những phương pháp ghép mắt nào? CH: Các phương pháp ghép mắt có điểm gì chung? Yêu cầu HS mô tả lại từng phương pháp ghép mắt. CH: Khi tiến hành các phương pháp ghép, để đạt được tỷ lệ ghép thành công cao, cần làm tố những yêu cầu kĩ thuật nào? CH: Nêu ưu , nhược điểm của phương pháp ghép? Giới thiệu thêm cho HS biết các phương pháp nhân giống khác như tách chồi, nuôi cấy mô. c.Ghépc,c, c. Ghép: - ghép là phương pháp gắn một đoạn cành hoặc một mắt ghép từ một cây trưởng thành sang cây làm gốc ghép của những cây cùng họ với nhau. -Ghép cành là gắn một đoạn cành của cây cùng họ lên một gốc ghép, cần trùm đoạn cành bằng túi PE cho kín + Ghép áp +Ghép đoạn cành +Ghép nêm -Ghép mắt Gắn mắt ghép vào cây cùng họ, mắt ghép phải có mầm ngủ còn nguyên vẹn, dùng dây nilông buộc kín vết ghép +Ghép cửa sổ +Ghép chữ T +Ghép mắt nhỏ có gỗ Yêu cầu sau: Cây làm gốc ghép phải khoẻ mạnh và cùng họ với mắt ghép hay đoạn cành định ghép vào. Chọn cành hoặc mắt ghép phải khoẻ, có mầm ngủ còn nguyên vẹn. Chọn thời điểm ghép thích hợp -Ưu điểm: Giữ được đặc tính cây mẹ, mau ra hoa, quả, hệ số nhân giống cao, tăng sức chống chịu môi trường, duy trì được nòi giống. -Nhược điểm: đòi hỏi kỹ thuật cao cùng với các thao tác nhuần nhuyễn. 4. Củng cố: -Học sinh đọc “Ghi nhớ” -Hoàn thành bảng sau Phương pháp nhân giống Ưu điểm Nhược điểm Gieo hạt Chiết cành Giâm cành Ghép Đáp án Phương pháp nhân giống Ưu điểm Nhược điểm Gieo hạt Đơn giản, dễ làm, chi phí ít Hệ số nhân giống cao Cây sống lâu Khó giữ được đặc tính cây mẹ Lâu ra hoa, quả Chiết cành Giữ được đặc tính cây mẹ Ra hoa, quả sớm Mau cho cây giống Hệ số nhân giống thấp Cây mau già cỗi Tốn công Giâm cành Giữ được đặc tính cây mẹ Ra hoa, quả sớm Hệ số nhân giống cao Đòi hỏi kỹ thuật và thiết bị cần thiết (nhà giâm) Ghép Giữ được đặc tính cây mẹ Ra hoa, quả sớm Hệ số nhân giống cao Tăng sức chống chịu với điều kiện ngoại cảnh Duy trì được nòi giống Đòi hỏi kỹ thuật phức tạp trong việc chọn gốc ghép, cành ghép và thao tác ghép. 5. HDVN: -Nghiên cứu trước bài 4 Soạn :15/09/2013 Tiết 6-Bài 4 THỰC HÀNH : GIÂM CÀNH (TIẾT 1) Ngày giảng lớp - sĩ số 9A 9B 9C I.Mục tiêu bài học Qua bài này, học sinh phải: 1- KiÕn Thøc: - Biết cách giâm cành đúng thao tác, đúng kỹ thuật 2 Kü n¨ng : - Làm được các thao tác của quy trình giâm cành 3-Th¸i ®é: - Có ý thức giữ kỷ luật,an toàn lao động, vệ sinh , có hứng thú nhân giống cây ăn quả. - Có ý thức b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i vµ lµm viÖc dóng quy tr×nh II.Chuẩn bị 1.Giáo viên - Nội dung bài học và kiến thức bổ sung có liên quan đến bài học - Các vật liệu dụng cụ thực hành Dao nhỏ, sắc, kéo cắt cành Khay nhựa, đất bột mịn Bình tưới Cành chanh vônka Quy trình thực hành Phóng to các hình 10a,b,c,d trong SGK 2.Học sinh -Dao nhỏ, sắc, kéo cắt cành -Khay nhựa, đất bột mịn -Bình tưới -Cành chanh vônka -Túi bầu PE có kích thước 9X15 -Quy trình thực hành III.Tiến trinh bài h ọc 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ Ghép là gì? Có những cách ghép nào? Nêu ưu nhược điểm của phương pháp ghép? 3. Bài mới: Nhân giống hữu tính hiện nay được áp dụng khá phổ biến, để hiểu rõ hơn chúng ta cùng nghiên cứu kỹ thuật và thao tác giâm cành. HĐ1Tìm hiểu quy trình thực hiện giâm cµnh cành Giới thiệu: để tiến hành nhân giống vô tính bằng cách giâm cành, cần xét đến đặc điểm sinh học của cành đem giâm, một số loại cành giâm ra rễ nhưng có một số loại cành giâm không ra rễ. Hiện nay nhân giống bằng phương pháp giâm cành áp dụng phổ biến cho giống chanh vônka. Để tiến hành giâm cành được tốt, cần lựa chọn cành và thời vụ giâm cành thích hợp. CH: Theo em, chúng ta phải lựa chọn như thế nào? Treo các hình 10a,b,c,d.SGK CH: Em hãy cho biết giâm cành tiến hành qua những bước nào? Treo sơ đồ quy trình thực hành Thực hành mẫu cho HS xem cách cắt cành giâm. CH: Cành giâm được cắt như thế nào? CH: Tại sao cần cắt bớt phiến lá khi giâm? CH: Khi giâm, chúng ta nên bỏ đoạn sát thân cây mẹ và phần ngọn.Tại sao phải loại bỏ? Giới thiệu: Sau khi cắt được cành giâm chúng ta sẽ xử lý cành giâm bằng thuốc kích thích ra rễ. CH: Theo em, chúng ta cần lưu ý điều gì khi tiến hành xử lý cành giâm? Giới thiệu: Chúng ta có thể cắm cành vào luống đất hoặc cắm trực tiếp vào bầu. GV cắm mẫu cho các em xem. CH: Khi tiến hành cắm cành giâm, cần phải cắm như thế nào cho hợp lý? CH: Sau khi cắm cành, chúng ta cần phải chăm sóc chu đáo. Theo em, chăm sóc tốt cho cành giâm cần làm những công việc gì? Tại sao? Giới thiệu: sau khi giâm khoảng 15 ngày, nếu thấy cành lá còn xanh, lá không rụng rễ mọc nhiều, ra dài và hơi ngả vàng thì chuyển ra vườn ươm hoặc đưa vào bầu đất để tiếp tục chăm sóc. Sau đó có thể đem trồng hoặc để làm gốc ghép. Tổ chức thực hành Chia lớp thành 4 nhóm Cử nhóm trưởng và thư ký Phân công nhiệm vụ cho trưởng nhóm và thư ký cùng các thành viên Nhóm trưởng điều động thành viên trong nhóm chuẩn bị vật liệu, dụng cụ thực hành I. Giai đoạn hướng dẫn ban đầu I.Quy trình thực hành giâm cành Bước 1. Cắt cành giâm Chọn cành non 1-2 năm tuổi, cành khoẻ, không sâu bệnh hại, chưa ra hoa, quả - Cắt vát từng đoạn cành có chiều dài 5-7cm, đường kính 0,5cm, mỗi đoạn có 2-4 phiến lá, cắt bớt phiến lá. Bước 2. Xử lý cành giâm -Chỉ nhúng gốc cành -Thời gian nhúng phụ thuộc vào nông độ chất kích thích ra rễ -Vẫy khô đoạn cành trước khi cắm Bước 3. Cắm cành giâm - Cần cắm với mật độ thích hợp 5x5 hoặc 10x10 với độ sâu 3-5 cm nếu cắm vào luống, hoặc nếu cắm vào bầu thì mỗi bầu là 1 cành Bước 4. Chăm sóc cành giâm -Cần phải làm giàn che nắng che mưa cho cành nhằm đảm bảo không quá nắng hoặc quá ẩm ướt để cành không bị khô hoặc thối do ngập úng -Tưới phun sương nhằm hạn chế lá tiếp xúc với những giọt nước mạnh làm cành lắc lư