Giáo án môn Đại số khối 9 - Tiết 52 đến tiết 54

Tiết 52 luyện tập A. Mục tiêu HS được củng cố lại khái niệm phương trình bậc hai một ẩn, xác định thành thạo các hệ số a, b, c ; đặc biệt là a ạ 0. Giải thạo các phương trình thuộc hai dạng đặc biệt khuyết b : ax2 + c = 0 và khuyết c : ax2 + bx = 0. Biết và hiểu cách biến đổi một số phương trình có dạng tổng quát ax2 + bx + c = 0 (a ạ 0) để được một phương trình có vế trái là một bình phương, vế phải là hằng số. B. Chuẩn bị của GV và HS GV : Bảng phụ ghi sẵn một số bài tập. HS : Bút dạ, bảng nhóm. C. Tiến trình dạy – học Hoạt động của GV Hoạt động của HS Hoạt động 1 kiểm tra (7 phút) – GV gọi 1HS lên bảng kiểm tra. a) Hãy định nghĩa phương trình bậc 2 một ẩn số và cho 1 ví dụ phương trình bậc hai một ẩn ? Hãy chỉ rõ hệ số a, b, c của phương trình. – HS : a) Nêu định nghĩa phương trình bậc hai một ẩn tr 40 SGK. Ví dụ : 2x2 – 4x + 1 = 0 a = 2, b = –4, c = 1 b) Chữa bài tập 12b, d SGK tr 42. b) Bài 12 : Hãy giải phương trình : 5x2 – 20 = 0 Û 5x2 = 20 Û x2 = 4 Û x = ±2 Phương trình có hai nghiệm : x1 = 2 ; x2 = –2 . 2x2 + x = 0 Û x(2x + ) = 0 Û x = 0 hoặc 2x + = 0 Û x = 0 hoặc 2x = – Û x = 0 hoặc x = Vậy phương trình có 2 nghiệm : x1 = 0 ; x2 = – GV gọi 1HS lên nhận xét phần kiểm tra bạn : về lý thuyết, về bài tập rồi cho điểm. Hoạt động 2 luyện tập. (36 phút) ã Dạng 1 : Giải phương trình. Bài tập 15(b, c) tr 40 SBT. (Đề bài đưa lên màn hình). – 2HS lên bảng làm bài. – HS dưới lớp làm việc cá nhân. – HS1 : 15b. Giải phương trình. Chú ý : HS dưới lớp có thể làm như sau : –x2 + 6x = 0 Û –x(x – 3) = 0 Û –x = 0 hoặc x – 3 = 0 Û x = 0 hoặc x = 3 –x2 + 6x = 0 Û x(–x + 6) = 0 Û x = 0 hoặc –x + 6 = 0 Û x = 0 hoặc –x = –6 Û x = 0 hoặc x = = 3. Vậy phương trình có 2 nghiệm là : x1 = 0 ; x2 = 3. HS2 : 15c). Giải phương trình : 3,4x2 + 8,2x = 0 Û 34x2 + 82x = 0 Û 2x(17x + 41) = 0 Û 2x = 0 hoặc 17x + 41 = 0 Û x = 0 hoặc 17x = –41 Û x = 0 hoặc x = –. Vậy phương trình có 2 nghiệm là : x1 = 0 ; x2 = –. Bài tập 16(c, d) tr 40 SBT. HS giải phương trình. Hai HS trình bày trên bảng. c) 1,2x2 – 0,192 = 0 Û 1,2x2 = 0,192 Û x2 = 0,192 : 1,2 Û x2 = 0,16 Û x = ±0,4 Vậy phương trình có nghiệm là : x1 = 0,4 ; x2 = – 0,4 – GV đưa lên màn hình các cách giải khác để HS tham khảo. Cách 1 : Chia cả hai vế cho 1, 2 ta có x2 – 0,16 = 0 x2 = 0,16 x = ±0,4 Cách 2 : x2 – 0,16 = 0 Û (x – 0,4)(x + 0,4) = 0 Û x = 0,4 hoặc x = – 0,4. d) 1172,5x2 + 42,18 = 0 – GV gọi HS đứng tại chỗ làm bài, GV ghi bảng, HS dưới lớp theo dõi và ghi bài. Vì 1172,5x2 ³ 0 với mọi x ị 1172,5x2 + 42,18 > 0 với mọi x. ị Vế trái không bằng vế phải với mọi giá trị của x ị phương trình vô nghiệm. – GV lưu ý HS nào viết bài giải như sau vẫn đúng : Cách 2 : 1172,5x2 + 42,18 = 0 1172,5x2 = – 42,18 x2 = – Vế trái x2 ³ 0, vế phải là số âm ị phương trình vô nghiệm. Bài tập 17(c, d) tr 40 SBT. – HS lên bảng làm bài 17 SBT. HS dưới lớp làm việc cá nhân giải 2 câu trên. HS1 : Bài 17c tr 40 SBT : Giải phương trình : (2x – )2 – 8 = 0 Û (2x – )2 = 8 Û (2x – )2 = (2)2 Û 2x – = ±2 Û 2x – = 2 hoặc 2x – = –2 Û 2x = 3 hoặc 2x = – Û x = hoặc x = –. Vậy phương trình có 2 nghiệm là : x1 = ; x2 = –. – GV hỏi HS1 : Em có cách nào khác để giải phương trình đó ? HS : (2x – )2 – (2)2 = 0 Û (2x – + 2)(2x – – 2) = 0 Û (2x + )(2x – 3) = 0 Û 2x = – hoặc 2x = 3 Û x = – hoặc x = Vậy kết quả như trên. HS2 : Làm bài 17d tr 40 SBT : (2,1x – 1,2)2 – 0,25 = 0 Û (2,1x – 1,2)2 = 0,52 Û 2,1x – 1,2 = ±0,5 ị 2,1x – 1,2 = 0,5 ; 2,1x – 1,2 = – 0,5 ị 2,1x = 1,7 ; 2,1x = 0,7 ị x = ; x = – GV và HS chữa bài của HS trên bảng và 1, 2 bài HS dưới lớp. Vậy phương trình có 2 nghiệm là : x1 = ; x2 = Bài tập 18(a, d) tr 40 SBT. GV yêu cầu HS hoạt động nhóm. – HS thảo luận nhóm từ 2 đến 3 phút. Đề bài : Giải các phương trình sau bằng cách biến đổi chúng thành những phương trình mà vế trái là một bình phương, còn vế phải là một hằng số : a) x2 – 6x + 5 = 0 d) 3x2 – 6x + 5 = 0 Nửa lớp làm câu a. Nửa lớp làm câu d. Bài làm của các nhóm. a) x2 – 6x + 5 = 0 Û x2 – 6x + 9 – 4 = 0 Û (x – 3)2 = 4 Û x – 3 = ±2 Suy ra x – 3 = 2 ; x – 3 = –2 x = 5 ; x = 1 Phương trình có hai nghiệm là : x1 = 5 ; x2 = 1 d) 3x2 – 6x + 5 = 0 Û x2 – 2x + = 0 Û x2 – 2x = – – Cộng cả 2 vế với 1 x2 – 2x + 1 = 1 – (x – 1)2 = – Vế phải là số âm, vế trái là số không âm nên phương trình vô nghiệm. – GV đưa bài của một số nhóm lên màn hình đèn chiếu để chữa rồi cho điểm 1 – 2 nhóm. Dạng 2 : Bài tập trắc nghiệm. GV đưa lên màn hình bài tập trắc nghiệm. Bài 1 : Kết luận sai là : HS suy nghĩ cá nhân rồi trả lời. a) Phương trình bậc hai một ẩn số ax2 + bx + c = 0 phải luôn có điều kiện a ạ 0. b) Phương trình bậc hai một ẩn khuyết c không thể vô nghiệm. c) Phương trình bậc hai một ẩn khuyết cả b và c luôn có nghiệm. Bài 1 : Chọn d. Kết luận này sai vì phương trình bậc hai khuyết b có thể vô nghiệm. Ví dụ : 2x2 + 1 = 0 d) Phương trình bậc hai khuyết b không thể vô nghiệm. Bài 2 : Phương trình 5x2 – 20 = 0 có tất cả các nghiệm là : A. x = 2 ; B. x = –2 C. x = ±2 ; D. x = ±16 HS chọn C. Bài 3 : x1 = 2 ; x2 = –5 là nghiệm của phương trình bậc hai : A. (x – 2)(x – 5) = 0 B. (x + 2)(x – 5) = 0 C. (x – 2)(x + 5) = 0 D. (x + 2)(x + 5) = 0 Chọn C. Hướng dẫn về nhà (2 phút) – Làm bài tập 17(a, b) ; 18(b, c), 19 tr 40 SBT. – Đọc trước bài “Công thức nghiệm của phương trình bậc hai”.