Giáo án môn Địa lý 9 tiết 20: Vùng trung du và miền núi bắc bộ (tiếp theo)

Bài 18: VÙNG TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI BẮC BỘ (tiếp theo) Tuaàn:10 Tiết : 20 1. MỤC TIÊU: 1.1. Kiến thức: Hiểu những vấn đề cơ bản về tình hình phát triển kinh tế ở Trung du và miền núi Bắc Bộ về công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ. Nhận biết vị trí và tầm quan trọng của các trung tâm kinh tế trong vùng. 1.2. Kĩ năng: Phaân tích baûn ñoà kinh teá ñeå hieåu söï phaân boá cuûa moät soá khoaùng saûn, phaân boá caùc ngaønh kinh teá coâng nghieäp, noâng nghieäp cuûa vuøng. Phaân tích caùc baûng soá lieäu ñeå hieåu tình hình phaùt trieån kinh teá cuûa vuøng Trung du vaø mieàn nuùi Baéc Boä Khai thác các kênh chữ, kênh hình để phân tích, giải thích trình baøy ñaëc ñieåm phaùt trieån kinh teá cuûa Trung du vaø mieàn nuùi Baéc Boä. 1.3. Thái độ: Ý thức bảo vệ môi trường trong quá trình phát triển kinh tế . 2.TROÏNG TAÂM: -Trình baøy ñöôïc theá maïnh kinh teá cuûa vuøng, theå hieän ôû moät soá ngaønh coâng nghieäp, noâng nghieäp, laâm nghieäp; söï phaân boá cuûa caùc ngaønh ñoù -Neâu ñöôïc caùc trung taâm kinh teá vaø caùc ngaønh kinh teá cuûa töøng trung taâm 3. CHUẨN BỊ : 3.1/ Giáo viên: Sách giáo viên, bản đồ kinh tế vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ. 3.2/Học sinh: Ñoïc tröôùc noäi dung baøi , traû lôùi caùc caâu hoûi trong SGK ,xem caùc baøi taäp trong vôû baøi tập trong vôû baøi taäp vaø taäp baûn ñoà Địa lí 9. 4. TIẾN TRÌNH: 4.1. Ổn định toå chöùc vaø kieåm dieän: 9A1: ../vaéng :. 9A2:../ .vaéng :.. 4.2. Kiểm tra mieäng: Caâu 1. Xác định vị trí địa lí của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ ? (6 điểm). Caâu 2. Vùng Trung du Bắc Bộ thuận lợi cho việc phát triển: (2 điểm). a. Chuyên canh cây công nghiệp, khu công nghiệp và đô thị. b. Khai thác rau màu quan trọng. c. Chăn nuôi gia cầm. d. Troàng caây aên quaû nhieät ñôùi Caâu 3:Hoâm nay chuùng ta seõ tìm hieåu nhöõng noäi dung gì trong baøi môùi ?(2ñ) Caâu 1. (6 điểm). - Giáp Trung Quốc, Lào, Đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ, vịnh Bắc Bộ. Caâu 2. (2 điểm). a. Caâu 3: Theá maïnh kinh teá cuûa vuøng, theå hieän ôû moät soá ngaønh coâng nghieäp, noâng nghieäp, laâm nghieäp; söï phaân boá cuûa caùc ngaønh. 4.3. Bài mới: Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung baøi hoïc Hoaït ñoäng 1:(GDMT,TKNL) * Chia lớp thành 5 nhóm: Thaûo luaän (4 phuùt ) - Nhóm 1: Quan sát hình 18.1, xác định các nhà máy nhiệt điện, thuỷ điện ; các trung tâm luyện kim, hoá chất ? - Nhóm 2: Vì sao khai thác khoáng sản là thế mạnh của tiểu vùng Đông Bắc ? (khu vực giàu khoáng sản bậc nhất nước ta ). - Nhóm 3: Vì sao phát triển thuỷ điện là thế mạnh của tiểu vùng Tây Bắc ? (Đầu nguồn một số hệ thống sông lớn, địa thế khu vực cao đồ sộ nhất nước ta – Lòng sông, các chi lưu rất dốc, nhiều thác ghềnh _ Nguồn thuỷ năng lớn nhất Việt Nam). - Nhóm 4: Nêu ý nghĩa của thuỷ điện Hoà Bình ? (sản xuất điện, điều tiết lũ, cung cấp nước tưới mùa khô, khai thác du lịch, nuôi trồng thuỷ sản, điều hoà khí hậu). - Nhóm 5: Xác định các cơ sở chế biến khoáng sản, cho biết mối liên hệ giữa nơi khai thác và nơi chế biến ? (Đại bộ phận công nghiệp chế biến khoáng sản phân bố trên địa bàn các tỉnh Trung du Bắc Bộ vì: ³ Nguồn thuỷ, nhiệt điện lớn. ³ Nguồn nguyên liệu và lao động tại chỗ dồi dào. ³ Giao thông vận tải thuận lợi hơn ở miền núi Bắc Bộ. c Kết luận. * Giaùo duïc moâi tröôøng: GV:Vieäc khai thaùc taøi nguyeân thieân nhieân seõ aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nhö theá naøo? HS:Laøm caïn kieät nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng soáng cuûa con ngöôøi nhö oâ nhieãm nöôùc vaø khoâng khí . GV: Ñeå caùc ngaønh kinh teá nöôùc ta phaùt trieån laâu daøi thì ñoái vôùi caùc taøi nguyeân thieân nhieân chuùng ta phaûi laøm gì? HS: Khai thaùc trong giôùi haïn cho pheùp, baûo toàn caûnh GV: Cho biết nông nghiệp của vùng có những điều kiện tự nhiên thuận lợi cho sự phát triển như thế nào ? HS: Quan saùt H18.2 + baûn ñoà noâng nghieäp Vieät Nam GV: Xác định trên hình 18.2 địa bàn phân bố chính các cây công nghiệp lâu năm ? Cây trồng nào có tỉ trồng lớn nhất so với cả nước ? HS : GV: Nhờ những điều kiện thuận lợi gì mà cây chè chiếm tỉ trọng lớn về diện tích và sản lượng so với cả nước ? HS: Đất Feralit, khí hậu, thị trường lớn... GV: Trung du và miền núi Bắc Bộ có điều kiện gì để sản xuất lương thực ? HS: Cánh đồng giữa núi, nương rẫy . GV: Vùng còn có những thế mạnh gì đem lại hiệu quả kinh tế cao ? HS: Nghề rừng, nuôi trâu, lợn ; đánh bắt và nuôi trồng thuỷ hải sản... GV: Nêu ý nghĩa của việc phát triển nghề rừng theo hướng nông – lâm kết hợp ? HS: Điều tiết chế độ dòng chảy, cân bằng sinh thái, nâng cao đời sống... GV: Những khó khăn trong sản xuất nông nghiệp ? HS: - Sản xuất còn mang tính tự túc, tự cấp, lạc hậu. - Thiên tai, lũ quét, xói mòn đất. - Thị trường, vốn đầu tư, quy hoạch. GV: haïn cheá thieân tai ôû mieàn nuùi thì con ngöôøi phaûi laøm gì? HS: Ñònh canh ñònh cö, khoâng phaù röøng, troàng röøng, phaùt trieån moâ hình noâng, laâm keát hôïp Quan saùt baûn ñoà kinh teá cuûa vuøng Trung du vaø mieàn nuùi Baéc Boä GV: Xác định trên hình 18.1 các tuyến đường sắt, ô tô xuất phát từ Hà Nội đi đến các thành phố, thị xã các tỉnh biên giới Việt – Trung, Việt – Lào ? GV: Đặc điểm của tuyến đường trên ? HS: Nối liền Đồng bằng sông Hồng với Trung Quốc, Lào GV: Vùng có thể trao đổi các sản phẩm gì với các vùng khác? GV: - Xuất: Khoáng sản, lâm sản, chăn nuôi. - Nhập: Lương thực, hàng công nghiệp. GV: Tìm trên hình 18.1 các cửa khẩu quan trọng ở biên giới Việt – Trung, Việt – Lào ? GV: Cho biết các thế mạnh phát triển du lịch của vùng ? HS: Hoaït ñoäng 2: GV: Xác định trên hình 18.1 vị trí các trung tâm kinh tế ? HS: GV: Nêu các ngành công nghiệp đặc trưng của mỗi trung tâm ? HS: - Thái Nguyên: Luyện kim, cơ khí. - Việt Trì: Hoá chất. vật liệu xây dựng. - Hạ Long: khai thác than, du lịch . - Lạng Sơn: Hàng tiêu dùng, cửa khẩu quốc tế quan trọng. IV. Tình hình phát triển kinh tế: 1. Công nghiệp: - Tập trung phát triển công nghiệp khai thác và chế biến khoáng sản, thủy điện . - Khai thác gắn liền với công nghiệp chế biến, một phần phục vụ xuất khẩu. - Khai thác than tập trung nhiều Quảng Ninh, các nhà máy thủy điện : Hòa Bình, Thác Bà, Trị An . 2. Nông nghiệp: - Khí hậu nhiệt đới ẩm có mùa đông lạnh, thích hợp cho cây công nghiệp cận nhiệt và ôn đới phát triển. - Cây cheø là thế mạnh của vùng, chiếm tỉ trọng lớn nhất, có thương hiệu nổi tiếng trong và ngoài nước. - Ngô là lương thực chính của cư dân vùng cao phía Bắc. - Nghề rừng phát triển theo hướng nông – lâm kết hợp. - Đàn trâu chiếm tỉ trọng lớn nhất nước (57,3%). - Phát triển nông nghiệp còn nhiều khó khăn. 3. Dịch vụ: - Các cửa khẩu quốc tế quan trọng: Móng Cái, Hữu Nghị, Lào Cai, Tây Trang. - Du lịch là thế mạnh kinh tế của vùng, đặc biệt là vịnh Hạ Long. V. Các trung tâm kinh tế: - Các thành phố có vị trí quan trọng: Thái Nguyên, Việt Trì, Hạ Long. Mỗi trung tâm có chức năng riêng. 4.4. Caâu hoûi, baøi taäp cuûng coá : Caâu 1: Vì sao khai thác khoáng sản là thế mạnh của tiểu vùng Đông Bắc ? Caâu 2: Phát triển thuỷ điện là thế mạnh của tiểu vùng Tây Bắc ? Caâu 3: Cho biết nông nghiệp của vùng có những điều kiện tự nhiên thuận lợi cho sự phát triển như thế nào ? Caâu 4: Cho biết các thế mạnh phát triển du lịch của vùng ? Caâu 1: khu vực giàu khoáng sản bậc nhất nước ta Caâu 2: Đầu nguồn một số hệ thống sông lớn, địa thế khu vực cao đồ sộ nhất nước ta – Lòng sông, các chi lưu rất dốc, nhiều thác ghềnh _ Nguồn thuỷ năng lớn nhất Việt Nam Caâu 3: Khí hậu nhiệt đới ẩm có mùa đông lạnh, thích hợp cho cây công nghiệp cận nhiệt và ôn đới phát triển. Caâu 4: Du lịch là thế mạnh kinh tế của vùng, đặc biệt là vịnh Hạ Long. 4.5. Hướng dẫn học sinh tự học : Học bài, trả lời câu hỏi 1, 2, 3 trang 69 sách giáo khoa . Làm bài tập bản đồ 1, 2, 3, 4 - Tập bản đồ Địa lí 9.Laøm caùc baøi taäp trong vôû baøi taäp vaø taäp baûn ñoà Chuẩn bị bài 19: “Thực hành: Đọc bản đồ, phân tích và đánh giá ảnh hưởng của tài nguyên khoáng sản đối với phát triển công nghiệp ở Trung du và miền núi Bắc Bộ”: Thử phân loại các khoáng sản ? Vùng có những ngành công nghiệp nào có điều kiện phát triển mạnh ? Vì sao ? Dựa vào hình 18.1 và hiểu biết, hãy vẽ sơ đồ thể hiện mối quan hệ giữa sản xuất và tiêu thụ sản phẩm của than đá theo mục đích ? 5. RÚT KINH NGHIỆM: -Noäi dung:------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Phöông phaùp:--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Söû duïng ñoà duøng, thieát bò daïy hoïc: -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------