Giáo án môn Hình học lớp 9 - Tiết 58: Hình trụ, điện tích xung quanh và thể tích của hình trụ

Ngày soạn: 01.4.2007 Ngày dạy: 06.4.2007 Chương IV Hình trụ - hình nón - hình cầu Tiết 58 Đ1. Hình trụ - Diện tích xung quanh và thể tích của hình trụ I. Mục tiêu - HS được nhớ lại và khắc sâu các khái niệm về hình trụ ( đáy của hình trụ , trục. Mắt xung quanh, đường sinh, độ dài đường cao, mặt cắt khi nó song song với trục hoặc song song với đáy ) . - Nắm chắc và biết sử dụng công thức tính diện tích xung quanh, diện tích toán phần và thể tích của hình trụ . II. Chuẩn bị - GV: Thiết bị quay hình chữ nhật ABCD để tạo nên hình trụ, một số vật có dạng hình trụ, hai củ cải hoặc củ cà rốt có dạng hình trụ, một con dao nhỏ để tạo mặt cắt của hình trụ. - Cốc thuỷ tinh đựng nước, ống nghiệm hai đầu dạng hình trụ ( 20 ống )để làm ?2 - Tranh vẽ hình 73; 75; 77; 78 - Bảng phụ (hoặc giấy trong, đèn chiếu ). - Thước thẳng, phấn màu, máy tính bỏ túi . III. các hoạt động dạy và học Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Kiến thức cần đạt Hoạt động 1: Giới thiệu về chương IV GV: ở lớp 8 ta đã biết một số khái niệm cơ bản của hình học không gian, ta đã được học về hình lăng trụ đứng, hình chóp đều là một phần của mặt phẳng. - Trong chương IV này, chúng ta sẽ được học về hình trụ, hình nón, hình cầu là những hình không gian có những mặt là mặt cong. Để học tốt chương này cần tăng cường quan sát thực tế, nhận xét hình dạng các vật thể quanh ta, làm một số thực nghiệm đơn giản và ứng dụng những kiến thức đã học vào thực tế Hoạt động 2: Hình trụ GV đưa hình 73 lên bảng, và giới thiệu cho HS: Khi quay hình chữ nhật ABCD một vòng quanh cạnh CD cố định, ta được một hình trụ. GV giới thiệu: Cách tạo nên hai đáy của hình trụ, đặc điểm của đáy; cách tạo nên mặt xung quanh của hình trụ; đường sinh, chiều cao, trục của hình trụ. Sau đó GV thực hành quay hình chữ nhật ABCD quanh Mặt đáy Mặt đáy h Mặt xung quanh d D C B A E F HS nghe GV trình bày . HS: Nghe GV trình bày và quan sát trên hình vẽ. 1. Hình trụ trục CD cố định bằng thiết bị . - GV : Yêu cầu HS nghiên cứu trang 107 - SGK. - GV: Cho HS làm ?1 GV : Cho HS làm bài tập 1/ 110 / SGK . Bán kính đáy: r Đường kính đáy: d = 2r Chiều cao: h HS : Quan sát GV thực hành . HS nghiên cứu nội dung / 107 - SGK HS: Quan sát và chỉ rõ đáy, mặt xung quanh, đương sinh của hình trụ. HS điền vào chỗ trống "". ?1 Hoạt động 3: Cắt hình trụ bởi một mặt phẳng GV: Khi cắt hình trụ bởi một mặt phẳng song song với đáy thì mặt cắt là hình gì ? Khi cắt hình trụ bởi một mặt phẳng song song với trục CD thì mặt cắt là hình gì ? GV: Thực hành minh hoạ để học sinh quan sát . GV: HS quan sát H.75/ SGK. GV: Cho HS thực hành ?2 Hoạt động 4: Diện tích xung quanh của hình trụ GV: Đưa hình 77 lên màn và giới thiệu diện tích xung quanh của hình trụ như SGK. GV: Hãy nêu cách tính diện tích xung quanh củahình trụ đã họ ở tiểu học ? Cho biết bán kính đáy và chiều cao của hình trụ ở hình 77. áp dụng công thức tính diện tích xung quanh để tính . HS : thực hành ?3 Hoạt động 5: Thể tích hình trụ Nêu công thức tính diện tích hình trụ đã học ở lớp dưới. GV: Giới thiệu ví dụ Và yêu cầu HS đọc ví dụ . Hoạt động 6: Củng cố - Hướng dẫn về nhà ? - Nắm vững các khái niệm về hình trụ . ?- Nắm chắc các công thức tính diện tích xung quanh, diện tích toàn phần, thể tích hình trụ và các công thức suy diễn của nó. - BTVN : 7; 8; 9; 10 / 111; 112 - SGK . HS : Suy nghĩ và trả lời . - Khi cắt hình trụ bởi một mặt phẳng song song với đáy thì mặt cắt là hình tròn . Khi cắt hình trụ bởi một mặt phẳng song song với trục CD thì mặt cắt là hình chữ nhật . H S : Trả lời câu hỏi . Mặt nước trong cốc là hình tròn (cốc để thẳng), mặt nước trong ống (để nghiêng) không phải là hình tròn . HS ở dưới nghe và nhận xét . HS : nghe GV trình bày . HS: Trả lời câu hỏi HS: Thực hành ?3 HS: Nghiên cứu SGK . HS lên bảng trình bày ví dụ. HS ghi chép nội dung hướng dẫn về nhà . C D 2. Cắt hình trụ bởi một mặt phẳng ?2 3. Diện tích xung quanh của hình trụ Diện tích xung quanh : Sxq = 2prh Diện tích toàn phần : Stp = 2prh + 2pr2 4. Thể tích hình trụ V = Sh = pr2h Ví dụ