Giáo án môn Ngữ văn 7 - Tiết 53, 54: Tiếng gà trưa - Xuân Quỳnh

Tieát 53-54 Ngaøy soaïn:15/11/08 Ngaøy daïy:27/11/08 Vaên baûn: TIEÁNG GAØ TRÖA Xuaân Quyønh I-MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT:Giuùp hoïc sinh -Caûm nhaän ñöôïc veû ñeïp trong saùng, ñaèm thaém cuûa nhöõng kæ nieäm veà tuoåi thô vaø tình caûm baø chaùu trong baøi thô. -Thaáy ñöôïc ngheä thuaät bieåu hieän tình caûm, caûm xuùc qua nhöõng chi tieát töï nhieân, bình dò cuûa baøi thô II-CHUAÅN BÒ: 1.Giaùo vieân: Nghieân cöùu SGK-SGV, tranh aûnh 2.Hoïc sinh: Hoïc baøi, xem baøi môùi III-TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY-HOÏC: NOÄI DUNG HOAÏT ÑOÄNG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HOÏC SINH HOAÏT ÑOÄNG 1 (5’) ²Khôûi ñoäng -Oån ñònh -Kieåm tra baøi cuõ -Baøi môùi -Kieåm tra sæ soá lôùp HOÛI: 1/Ñoïc thuoäc loøng baøi thô “Caûnh khuya vaø Raèm thaùng gieâng”? 2/Haõy neâu noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa hai baøi thô? -Y/c HS nhaän xeùt vaø boå sung -GV nhaän xeùt vaø coâng boá ñieåm -Ghi töïa baøi leân baûng -Baùo caùo sæ soá -Caù nhaân traû lôøi: 1/Ñoïc thuoäc loøng baøi thô “Caûnh khuya vaø Raèm thaùng gieâng” 2/Noäi dung:Hai baøi thô mieâu taû caûnh traêng ôû chieán khu Vieät Baéc, theå hieän tình caûm vôùi thieân nhieân, taâm hoàn nhaïy caûm, loøng yeâu nöôùc saâu naëng vaø phong thaùi ung dung, laïc quan cuûa Baùc Hoà. -Ngheä thuaät:hình aûnh thieân nhieân ñeïp, so saùnh ñoäc ñaùo, coå ñieån, hieän ñaïi, ngoân ngöõ trong saùng, bình dò, töï nhieân -HS nhaän xeùt vaø boå sung -Laéng nghe -Ghi töïa baøi vaøo taäp HOAÏT ÑOÄNG 2 (75’) ²Ñoïc vaø hieåu vaên baûn I-TÌM HIEÅU CHUNG. 1.Taùc giaû: -Xuaân Quyønh (1942-1988), queâ ôû laøng La Kheâ, tænh Haø Taây. -Laø nhaø thô nöõ xuaát saéc trong neàn thô hieän ñaïi Vieät Nam. 2.Hoaøn caûnh saùng taùc: -Baøi thô “Tieáng gaø tröa” ñöôïc vieát thôøi kì ñaàu cuûa cuoäc khaùng chieán choáng ñeá quoác Mó, in laàn ñaàu trong taäp thô “Hoa doïc chieán haøo” (1968) 3.Theå thô: -Töï do, naêm chöõ II-PHAÂN TÍCH. 1.Tieáng gaø tröa treân ñöôøng haønh quaân cuûa ngöôøi chieán só. -“Treân ñöôøng haønh quaân..cuïc ta” ðnghe aâm thanh ñoù, taùc giaû caûm thaáy xao ñoäng, thaáy baøn chaân ñôõ moûi, kæ nieäm tuoåi thô ñaõ veà -“Nghe xao ñoäng….tuoåi thô” ðñieäp töø “nghe”, aån duï chuyeån ñoåi caûm giaùc. -Y/c HS ñoïc chuù thích SGK HOÛI:Döïa vaøo chuù thích haõy neâu vaøi neùt veà : +Taùc giaû? +Hoaøn caûnh saùng taùc? -GV höôùng daãn hoïc sinh ñoïc baøi thô -Y/c HS ñoïc baøi thô -GV nhaän xeùt veà caùch ñoïc cuûa hoïc sinh HOÛI:Baøi thô ñöôïc laøm theo theå thô gì? HOÛI:Baøi thô coù boá cuïc nhö theá naøo?Neâu noäi dung cuûa moãi phaàn? -Y/c HS ñoïc khoå thô ñaàu HOÛI:Caûm höùng cuûa taùc giaû trong baøi thô ñöôïc khôi gôïi töø söï vieäc gì? HOÛI:Taùc giaû nghe aâm thanh ñoù trong trong hoaøn caûnh naøo? HOÛI:Maïch caûm xuùc trong baøi thô dieãn bieán nhö theá naøo? HOÛI:Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät theå hieän qua caùc caâu thô: “Cuïc...cuïc taùc cuïc ta.....tuoåi thô”? HOÛI:Töø aâm thanh ñoù taùc giaû lieân töôûng ñeán ñieàu gì? -Caù nhaân ñoïc -Caù nhaân traû lôøi: +Taùc giaû:Xuaân Quyønh (1942-1988), queâ ôû laøng La Kheâ, tænh Haø Taây, laø nhaø thô nöõ xuaát saéc trong neàn thô hieän ñaïi Vieät Nam, …thô Xuaân Quyønh thöôøng vieát veà nhöõng tình caûm gaàn guõi, bình dò trong ñôøi soáng gia ñình vaø cuoäc soáng thöôøng ngaøy…. +Hoaøn caûnh saùng taùc:baøi thô “Tieáng gaø tröa” ñöôïc vieát thôøi kì ñaàu cuûa cuoäc khaùng chieán choáng ñeá quoác Mó, in laàn ñaàu trong taäp thô “Hoa doïc chieán haøo” (1968) -Laéng nghe -Caù nhaân ñoïc -Laéng nghe -Caù nhaân traû lôøi:theå thô töï do, naêm chöõ. -Caù nhaân traû lôøi:3 phaàn +Khoå ñaàu:tieáng gaø tröa treân ñöôøng haønh quaân cuûa ngöôøi chieán só. +Naêm khoå thô tieáp:tieáng gaø tröa vôùi nhöõng kæ nieäm thôøi aáu thô vaø tình caûm baø chaùu cuûa nhaân vaät tröõ tình. +Khoå cuoái:tieáng gaø tröa, nieàm haïnh phuùc vaø söùc maïnh chieán ñaáu. -Caù nhaân ñoïc -Caù nhaân traû lôøi:nghe tieáng gaø nhaûy oå…cuïc…cuïc taùc cuïc ta. -Caù nhaân traû lôøi:döøng chaân trong moät xoùm nhoû giöõa chaëng ñöôøng haønh quaân. -Caù nhaân traû lôøi:nghe aâm thanh ñoù, taùc giaû caûm thaáy xao ñoäng, thaáy baøn chaân ñôõ moûi, kæ nieäm tuoåi thô ñaõ veà,… -Caù nhaân traû lôøi:ñieäp töø “nghe” ñem laïi caûm giaùc tieáng gaø vöøa nhö môû ra. Lôøi giôùi thieäu ñaày hoà hôûi haân hoan, gôïi laïi quaù khöù tuoåi thô. Aån duï chuyeån ñoåi caûm giaùc (nghe baèng caûm giaùc baèng taâm töôûng, baèng söï nhôù laïi, baèng hoài öùc traøn veà,… -Caù nhaân traû lôøi:lieân töôûng tôùi tieáng gaø tröa cuûa thôøi thô aáu. 2.Nhöõng kæ nieäm thôøi thô aáu. -Nhöõng con gaø maùi mô, maùi vaøng vaø oå tröùng hoàng ñeïp nhö trong tranh, hình aûnh ngöôøi baø vôùi nhöõng lo toan. ðveû ñeïp töôi saùng, gaàn guõi, bình dò, laø bieåu hieän cuûa tình caûm noàng haäu, gaàn guõi, thaân thöông -Nieàm vui vaø mong öôùc nhoû beù cuûa tuoåi thô ñöôïc boä quaàn aùo môùi töø tieàn baùn gaø. 3.Hình aûnh ngöôøi baø. -Taàn taûo chaét chiu trong caûnh ngheøo. -Daønh cho troïn tình thöông yeâu chaêm lo cho chaùu. 4.Tieáng gaø tröa, nieàm haïnh phuùc vaø söùc maïnh chieán ñaáu. -Tình caûm yeâu queâ höông, ñaát nöôùc baét ñaàu töø tính chaát gia ñình, tình baø chaùu, töø tieáng gaø tröa,… -Y/c HS ñoïc 5 khoå thô tieáp HOÛI:Nhöõng kæ nieäm thôøi aáu thô naøo ñöôïc gôïi ra? HOÛI:Em coù nhaän xeùt gì veà nhöõng kæ nieäm ñoù? HOÛI:Trong baøi thô caâu “tieáng gaø tröa” xuaát hieän maáy laàn?. Moãi caâu gôïi ra ñieàu gì?. Neâu taùc duïng? HOÛI:Em coù nhaän xeùt gì veà caâu thô “tieáng gaø tröa” ñöôïc laëp laïi nhieàu laàn trong baøi thô? HOÛI:Em coù nhaän xeùt gì veà hình aûnh “giaác nguû hoàng saéc tröùng”? -GV choát yù:”Tieáng gaø tröa” vöøa gôïi ñeán nhöõng kæ nieäm gian khoù cuûa thôøi thô aáu , vöøa coù theå ñöôïc xem laø hình aûnh aån duï cho öôùc mô veà moät cuoäc soáng thanh bình, yeân aû,.. -Y/c HS ñoïc laïi caùc khoå thô HOÛI:Hình aûnh cuûa baø hieän leân qua nhöõng kæ nieäm gì? -GV treo tranh HOÛI:Qua baøi thô, em coù caûm nhaän gì veà hình aûnh ngöôøi baø vaø tình caûm baø chaùu? HOÛI:Baøi thô ñaõ bieåu hieän nhöõng tính chaát ñeïp ñeõ naøo trong taâm hoàn caäu beù naêm xöa? -Y/c HS ñoïc khoå thô cuoái HOÛI:Theo em caùc hình aûnh “OÅ rôm hoàng nhöõng tröùng” vaø “OÅ tröùng hoàng tuoåi thô” trong baøi coù giaù trò bieåu ñaït gì? -Y/c HS ñoïc khoå thô cuoái HOÛI:Em coù nhaän xeùt gì veà nhöõng hình aûnh “Vì loøng yeâu Toå quoác…cuïc taùc”? HOÛI:Qua ñoù em hieåu theâm ñieàu gì veà ngöôøi chieán só- nhaân vaät tröõ tình cuûa baøi thô? -Caù nhaân ñoïc -Caù nhaân traû lôøi:nhöõng con gaø maùi mô, maùi vaøng vaø oå tröùng hoàng ñeïp nhö trong tranh, hình aûnh ngöôøi baø vôùi nhöõng lo toan. -Caù nhaân traû lôøi:veû ñeïp töôi saùng, gaàn guõi, bình dò, laø bieåu hieän cuûa tình caûm noàng haäu, gaàn guõi, thaân thöông, söï gaén boù cuûa con ngöôøi vôùi gia ñình vaø laøng queâ,.. -Caù nhaân traû lôøi: +Laàn 1 (khoå 2) gôïi kæ nieäm veà nhöõng con gaø maùi mô, maùi vaøng. +Laàn 2 (khoå 3) gôïi chi tieát chaân thöïc, ñôøi thöôøng, gaén kæ nieäm:baø maéng yeâu khi toø moø xem gaø ñeû. +Laàn 3 (khoå 4) gôïi hình aûnh ngöôi baø :khum soi tröùng, nieàm vui raïng rôõ tuoåi aáu thô khi maëc quaàn aùo môùi. +Laàn 4 (khoå cuoái) goïi nieàm mô öôùc cuûa trong caû giaác mô nguû tuoåi thô, tieáng gaø tröa trôû thaønh haønh trang cuûa chaùu,.. -Caù nhaân traû lôøi:caâu thô “tieáng gaø tröa” ñöôïc laëp laïi nhieàu laàn trong baøi thô taát caû ñeàu ôû vò trí ñaàu khoå thô coù giaù trò môû ra moät hình dung, moät lieân töôûng môùi, caâu thô nhö laø moät sôïi daây lieân keát caùc hình aûnh kæ nieäm tuoåi thô, ñieåm nhòp cho doøng chính xaùc cuûa nhaân vaät tröõ tình,.. -Caù nhaân traû lôøi:hình aûnh “giaác nguû hoàng saéc tröùng” ôû ñaây laø “tröùng hoàng tuoåi thô”, laø hình aûnh ñeïp coù yù nghóa saâu saéc, haïnh phuùc nhoû beù, giaûn dò maø trong laønh tinh khieát cuûa treû em noâng thoân, nhaân vaät thôøi chieán tranh,… -Laéng nghe -Caù nhaân ñoïc -Caù nhaân traû lôøi: +Hình aûnh baø qua kí öùc chaùu laø lôøi traùch maéng suoàng saõ, thaân yeâu. +Hình aûnh ñoâi baøn tay giaø nua, nhaên nheo chaét chiu soi töøng quaû tröùng hoàng. +Laø khuoân maët, ñoâi maét môø ñuïc lo cho ñaøn gaø toâi ñeå chaùu coù quaàn aùo môùi. -Quan saùt tranh -Caù nhaân traû lôøi:taâm hoàn baø chaùu thaät saâu naëng, thaém thieát, caûm ñoäng vaø thieâng lieâng,… -Caù nhaân traû lôøi:taâm hoàn trong saùng, hoàn nhieân vaø tính chaát traân troïng daønh cho baø,… -Caù nhaân ñoïc -Caù nhaân traû lôøi:caû hai ñeàu laø hieän töôïng: +Moät laø hình aûnh ñeïp baát ngôø cuûa taùc giaû. +Moät laø hình töôïng ngheä thuaät lung linh cuûa taùc giaû ñöôïc löu trong kí öùc nhö ngoïn nguoàn tính chaát saâu xa cuûa con ngöôøi ñem ñeán moät söùc maïnh tinh thaàn to lôùn ñeå chieán ñaáu cho nhöõng muïc ñích cao ñeïp cuûa cuoäc ñôøi,.. -Caù nhaân ñoïc -Caù nhaân traû lôøi: +Ñoäng töø “Vì” nhaán maïnh vaø khaúng ñònh nhöõng nieàm tin chaân thöïc , chaéc chaén cuûa con ngöôøi veà muïc ñích chieán ñaáu heát söùc cao caû nhöng cuõng heát söùc bình thöôøng,.. +Vì tieáng gaø….laø nhöõng ñieàu chaân thaät, thaân thöông, quyù giaù, laø bieåu töôïng cuûa haïnh phuùc ôû moãi laøng queâ Vieät Nam, laø nieàm töï haøo vaø kieâu haõnh,laø moät tình yeâu roäng lôùn, saâu saéc, cao caû,… -Caù nhaân traû lôøi:tình caûm yeâu queâ höông, ñaát nöôùc baét ñaàu töø tính chaát gia ñình, tình baø chaùu, töø tieáng gaø tröa,… HOAÏT ÑOÄNG 3 (5’) III-TOÅNG KEÁT. -Noäi dung:Tieáng gaø tröa ñaõ goïi veà nhöõng kæ nieäm ñeïp ñeõ cuûa tuoåi thô vaø tình baø chaùu. Tình caûm gia ñình ñaõ laøm saâu saéc theâm tình queâ höông ñaát nöôùc. -Ngheä thuaät:baøi thô theo theå 5 tieáng coù caùch dieãn ñaït tình caûm töï nhieân vaø nhieàu hình aûnh bình dò, chaân thöïc. HOÛI:Qua phaân tích haõy neâu noäi dung cuûa baøi thô? HOÛI:Theo em, taïi sao baøi thô ñöôïc laáy teân “Tieáng gaø tröa”? HOÛI:Baøi thô coù nhöõng neùt ñaëc saéc naøo veà ngheä thuaät? -Caù nhaân traû lôøi:Tieáng gaø tröa ñaõ goïi veà nhöõng kæ nieäm ñeïp ñeõ cuûa tuoåi thô vaø tình baø chaùu. Tình caûm gia ñình ñaõ laøm saâu saéc theâm tình queâ höông ñaát nöôùc. -Caù nhaân traû lôøi:ñaàu moái chính xaùc, caûm höùng chuû ñaïo xuyeân suoát baøi thô, tieáng gaø tröa ñaõ ñi vaøo kæ nieäm, ñöôïc gôïi laïi treân ñöôøng haønh quaân, trôû thaønh yeáu toá khaéc saâu theâm tính chaát thieâng lieâng vôùi queâ höông, ñaát nöôùc. -Caù nhaân traû lôøi:töï söï, tröõ tình, hình aûnh bình dò, chaân thöïc, ngoân ngöõ giaûn dò, töï nhieân, sinh ñoäng, theå thô 5 tieáng,… HOAÏT ÑOÄNG 4 (5’) ²Cuûng coá-Daën doø -Veà nhaø hoïc thuoäc loøng 6 khoå thô ñaàu. -Xem vaø chuaån bò baøi Ñieäp ngöõ caàn naém: +Ñieäp ngöõ vaø taùc duïng cuûa ñieäp ngöõ +Luyeän taäp -Nhaän xeùt lôùp hoïc -Nghe tieáp thu ñeå chuaån bò