Giáo án môn Vật lý 9 - Bài 30: Thực hành chế tạo nam châm vĩnh cửu nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện

Bài: 29 - Tiết: 30 THỰC HÀNH CHẾ TẠO NAM CHÂM VĨNH CỬU Tuần dạy: 16 NGHIỆM LẠI TỪ TÍNH CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN I. MỤC TIÊU: Kiến thức: HS biết: - Chế tạo được một đoạn dây thép thành nam châm, biết cách nhận biết một vật có phải nam châm không? - Biết dùng nam châm để xác định tên cực từ của ống dây có dòng điện chạy qua và chiều dòng điện chạy trong ống dây. HS hiểu: - Sắt, thép đặt trong từ trường của ống dây bị nhiễm từ. - Thép nhiễm từ trở thành nam châm. 2. Kỹ năng: Biết làm việc tự lực để làm việc có kết quả công việc thực hành, xử lý và báo cáo kết quả thực hành theo mẫu.. Thái độ: Rèn luyện tính cẩn thận khi sử dụng các dụng cụ và có tinh thần hợp tác trong nhóm. II. TRỌNG TÂM: Chế tạo nam châm. Từ tính của ống dây khi có dòng điện chạy qua. III. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Chuẩn bị cho các nhóm: Hai nguồn điện: 3V và 6V; Một công tắc. Ống dây A khoảng 200 vòng, (dây dẫn có f0,2mm) quấn trên ống nhựa hoặc bìa cứng. Hai đoạn dây dẫn, một bằng thép, một bằng đồng dài cỡ 3, 5cm (f=0,4mm) Một la bàn. Giá thí nghiệm. Học sinh: Chuẩn bị sẵn báo cáo thực hành như mẫu SGK. IV. TIẾN TRÌNH. Ổn định tổ chức và kiểm diện: 9A1:................................................................................................................................... 9A2:................................................................................................................................... 9A3:................................................................................................................................... KTBC. ( Không thực hiện) Bài mới. HOẠT ĐỘNG THẦY - TRÒ NỘI DUNG Hoạt động 1: Tổ chức tình huống, vào bài. GV: Nêu mục tiêu của bài thí nghiệm. Hoạt động 2: Thực hành. a) Nối hai đầu ống dây A với nguồn điện 3V. b) Thử nam châm: Lần lượt treo cho mỗi đoạn kim loại nằm thăng bằng nhờ một sợi chỉ không xoắn, sau khi đứng yên, nó nằm dọc theo phương nào? Xoay cho đoạn kim loại lệch khói hướng ban đầu, buông tay, sau khi cân bằng trở lại, đoạn kim loại nằm dọc theo hướng nào? Làm như vậy ba lần đối với mỗi đoạn kim loại. c) Dùng bút dạ đánh dấu tên từ cực của nam châm vừa được chế tạo. Hoạt động 3: Nghiệm lại từ tính của ống dây. Cố định sợi chỉ treo nam châm vào giá thí nghiệm. a) Đóng mạch điện. Quan sát hiện tượng xảy ra với nam châm, cho nhận xét. Dựa vào chiều của nam châm trong lòng ống dây, xác định tên từ cực của ống dây và chiều dòng điện chạy qua ống dây. Kiểm tra lại kết quả vừa thu được thông qua dấu các cực của nguồn điện, ghi vào bảng 2 của mẫu báo cáo . b) Đổi cực của nguồn điện để đổi chiều dòng điện đi vào cuộn dây. Lặp lại công việc như đã làm ở mục a), ghi kết quả vào bảng 2 của mẫu báo cáo. II. NỘI DU NG THỰC HÀNH l. Chế tạo nam châm vĩnh cửu: a) Nối hai đầu ống dây A với nguồn điện 3V. Đặt đồng thời các đoạn dây thép và đồng dọc trong lòng ống dây trong khoảng thời gian từ 1 đến 2 phút . b) Thử nam châm: Lấy các đoạn kim loại ra khỏi ống dây, lần lượt treo cho mỗi đoạn nằm thăng bằng nhờ một sợi chỉ không xoắn, sau khi đứng yên, kiểm tra phương lệch của kim nam châm. Ghi kết quả vào bảng 1 của mẫu báo cáo để xác định đoạn kim loại nào đã trở thành nam châm vĩnh cửu. 2. Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện chạy qua. Đặt ống dây B nằm ngang. Luồn qua lỗ tròn trên ống dây B để treo nam châm vừa được chế tạo vào trong lòng ống dây, Xoay ống dây sao cho nam châm nằm song song với mặt phẳng của các vòng dây hình vẽ. Mắc ống dây vào mạch điện có nguồn 6V. Sau khi thu nhật kết quả, đổi cực của nguồn điện. Đóng mạch điện, ghi nhận kết quả vào báo cáo. Câu hỏi, bài tập củng cố: MẪU BÁO CÁO THỰC HÀNH CHẾ TẠO NAM CHÂM VĨNH CỬU NGHIỆM LẠI TỪ TÍNH CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN Họ và tên : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , Lớp : . . . . . . . . . . . . l. Trả lời câu hỏi: Làm thế nào để chơ một thanh thép nhiễm từ? Có những cách nào để nhận biết chiếc kim bằng thép đã bị nhiễm từ hay chưa? Nêu cách xác đã tên từ cực của một ống đây có dòng điện chạy qua và chiều dòng điện trong các vòng dây bằng một kim nam châm? 2. Kết quả chế tạo nam châm vĩnh cửu. Bảng l Kết quả Lần thí nghiệm Thời gian Thử nam châm. Sau khi đứng cân bằng, đoạn dây dẫn nằm theo phương nào? Đoạn dây nào đã trở thành nam châm vĩnh cửu Lần 1 Lần 2 Lần 3 Với đoạn dây thép Với đoạn dây đồng Kết quả nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện: Bảng 2 . Nhận xét Có hiện tượng gì xảy ra với nam châm khi đóng công tắc K Đoầu nào của ống dây là cực từ Bắc Dùng mũi tên cong để ký hiệu chiều dòng điện chạy trong các vòng dây ở một đầu nhất định (Đổi cực nguồn điện) HDHS tự học: Đối với bài học tiết học này: Xem cách tiến hành thí nghiệm. Thực hiện lại bản báo cáo thí nghiệm. Đối vơi tiết học tiếp theo: - Xem lại qui tắc bàn tay trái, tiết sau bài tập vận dụng qui tắc bàn tay trái. - Ôn tập chuẩn bị thi HKI. ( Ôn theo đề cương 381 câu hỏi trắc nghiệm) V. RÚT KINH NGHIỆM. *. Nội dung: *. Phương pháp: *. Sử dụng ĐDDH- TB: