Giáo án Ngữ văn 10 cơ bản Tiết 14 –15: UY-LÍT- XƠ TRỞ VỀ

Tiết 14 –15: UY-LÍT- XƠ TRỞ VỀ (Trích “Ô-đi-xê”-sử thi Hi Lạp) I.Mục tiêu: Giúp học sinh: -Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn và trí tuệ của người Hi Lạp qua cảnh đoàn tụ gia đình của Uy-Lít-Xơ. -Phân tích và lí giải được các đối thoại và diễn biến tâm lí của nhân vật.Hiểu được đặc điểm của nghệ thuật sử thi Ô-đi-xê. II.Phương tiện dạy học: -SGK Ngữ văn 10. -SGV Ngữ văn 10. -Sách thiết kế Ngữ văn 10. III.Cách thức tiến hành: GV tổ chức dạy học theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo,gợi tìm;két hợp với các hình thức trao đổi thảo luận,trả lời các câu hỏi. IV.Tiến trình bài học: 1.Kiểm tra bài cũ: 2.Giới thiệu bài mới: 3.Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CƠ BẢN *GV yêu cầu HS đọc tiểu dẫn. -Tiểu dẫn gồm những nội dung gì? +Tác giả Hô-me-rơ. -Em có nhận xét gì về tác giả Hô-me-rơ? +Tác phẩm Ô-đi-xê. -Tóm tắt tác phẩm? -Nêu chủ đề của tác phẩm này? +Đoạn trích. -Vị trí của đoạn trích? -Đoạn trích kể về điều gì? -Có thể chia bố cục đoạn trích như thế nào? -Nhân vật bà nhũ mẫu được miêu tả như thế nào? +Đây là nhân vật phụ,đóng vai trò là người đưa tin. +Mỗi cử chỉ đều biểu hiện thái độ vui mừng khôn xiết: nhanh nhẹn bước,chân hấp tấp,vừa đi vừa vấp. -Khi được nhũ mẫu báo tin ULX trở về,PNL có thái độ như thế nào? +Không tin,lòng đầy hoài nghi:·Nàng cho rằng một mình ULX không đủ sức giết chết hết bọn cầu hôn.Đây phải là hành động của một vị thần chứ không thể là hành động của một con người bình thường. ·ULX ra đi biền biệt hai mươi năm,PNL đã chờ đợi mỏi mòn.Nàng đã chuyển từ hi vọng sang thất vọng,thậm chí là đã có ý nghĩ tuyệt vọng rằng chồng mình đã chết. -PNL phản ứng ra sao trước những lời lẽ thuyết phục của nhũ mẫu? PNL vẫn không tin,cho rằng đó là câu chuyện thần bí.Nàng nửa tin nửa ngờ,nửa mừng nửa sợ: +Xuống nhà để gặp con trai và xem xác chết của bọn cầu hôn . +Gặp mặt người đã giết chúng. ®Nàng vẫn không khẳng định đấy là ULX-chồng mình. -Khi đối mặt với ULX,PNL đã cư xử như thế nào? +Có sự thay đổi trong tâm lí :·Trước:phân vân,nghi ngờ,lưỡng lự. ·Bây giờ:như không tin vào mắt mình. ®Sửng sốt,bất ngờ,thận trọng suy xét mọi việc bằng lí trí. -Bằng cách nào PNL nhận ra người chồng của mình? -Em đánh giá thế nào về thử thách mà nàng đưa ra cho ULX? +PNL quyết định thử thách ULX: ·Nói với con nhưng cũng là ngầm thông báo cho ULX biết sự thận trọng đấy là vì chàng;và cũng báo cho ULX biết nàng sẽ có những thử thách để hai người nhận ra nhau. ®Thông minh,khéo léo,tế nhị. ·Trước lời trách móc của ULX,PNL hướng câu chuyện tới chi tiết chiếc giường. ®khôn ngoan,nhanh trí. +Khi nhận ra người chồng thân yêu,PNL hạnh phúc vô bờ: ·bủn rủn chân tay. ·nước mắt chan hoà. ·phân trần với ULX,…. ®mọi nỗi hồ nghi đều tan biến hết,chỉ còn lại nỗi mừng tủi sau hai mươi năm xa cách,đợi chờ. ÞPNL là người phụ nữ Hi Lạp cổ đại nêu cao tấm gương thuỷ chung,son sắt với chồng.Để có thể giữ mình trọn vẹn cùng chồng,nàng phải là con người của lí trí khôn ngoan,thận trọng. -Trước thái độ thận trọng,nghi ngờ của vợ,chàng có phản ứng như thế nào? +Nhẫn nại,không nôn nóng ®con người điềm tĩnh. +Mỉm cười ®đắc ý và tán thưởng cách cư xử và thái độ của PNL. ®niềm tin vào vợ và tin mình sẽ vượt qua thử thách để đoàn tụ cùng gia đình. + Không quên mối hiểm hoạ do việc giết chết bọn cầu hôn ®chủ động,điềm tĩnh. ®khôn ngoan,mưu mẹo,tài trí. -Khi PNL đưa ra chi tiết chiếc giường,ULX có phản ứng gì? +ULX “giật mình”: ·kinh ngạc hết sức. ·một thoáng hoài nghi. ·nói ra bí mật của chiếc giường. ®miêu tả diễn biến tâm lí chính xác. +Vợ chồng nhận ra nhau: ôm lấy vợ,nước mắt dầm dề:®nhiều ý nghĩa: ·xót xa vì thấu hiểu hoàn cảnh khổ đau mà vợ chàng phải một mình gánh chịu,đến nỗi phải thận trọng ngay cả khi gặp lại chồng. ·tủi thân vì số phận oan nghiệt khiến vợ chồng xa cách hai mươi năm biền biệt. ·ân hận vì đã trách móc và có thoáng nghi ngờ vợ. ·vui mừng vì vợ chồng nhận ra nhau. ÞCon người vừa lí tưởng,vừa đời thường;điềm tĩnh,tài trí,nhiều mưu mẹo,thuỷ chung,yêu quê hương sâu sắc. -Đoạn trích này có ý nghĩa gì? +Đề cao,khẳng định sức mạnh của tâm hồn và trí tuệ con người Hi Lạp.Dồng thời làm rõ giá trị hạnh phúc gia đình khi người Hi Lạp chuyển từ chế độ thị tộc sang chế độ chiếm hữu nô lệ. +Khẳng định thiên tài Hô-me-rơ. +Giúp người đọc hiểu rõ nghệ thuạt sử thi :miêu tả có xu hướng ”trì hoãn sử thi”,dựng đối thoại và so sánh làm nổi bật tâm trạng nhân vật. I.Tìm hiểu chung: 1.Tác giả: -Hô-me-rơ. -Là người bị mù. -Thông minh,uyên bác. 2.Tác phẩm “Ô-đi-xê”: a.Tóm tắt: SGK. b.Chủ đề: SGK. 3.Đoạn trích: -Vị trí: Khúc ca thứ 23. -Nội dung: Kể về cuộc gặp gỡ sau 20 năm xa cách giữa Uy-li-xơ và vợ mình-nàng Pê-nê-lốp. -Bố cục: 2phần: +Báo tin. +Gặp mặt II.Đọc hiểu: 1.Pênêlốp: -Được nhũ mẫu báo tin,PNL không tin: +Giết bọn cầu hôn : việc làm chỉ có ở các vị thần. +Nghĩ rằng ULX đã chết. -Trước lời lẽ,bằng chứng của nhũ mẫu: phân vân,nửa tin nửa ngờ. -Đối mặt với ULX: sửng sốt,thận trọng suy xét bằng lí trí. -Thử thách ULX: +Gián tiếp nói với ULX qua lời nói với con. ®thông minh,khéo léo,tế nhị. +PNL hướng tới chi tiết chiếc giường: ®khôn ngoan,nhanh trí. -Nhận ra chồng: hạnh phúc vô bờ,mừng mừng,tủi tủi. ÞLà người phụ nữ có những phẩm chất cao quý: +Lòng thuỷ chung son sắt. +Trí thông minh,khôn ngoan,thận trọng. 2.Uylixơ: -Trước sự nghi ngờ của vợ: nhẫn nại,điềm tĩnh. -“Mỉm cười” :+đồng tình. +tin vào vợ và tin vào lí trí của mình. -Không quên hiểm hoạ :+chủ động,điềm tĩnh. +Khôn ngoan,mưu trí,sáng suốt. -Nhắc tới chiếc giường,ULX “giật mình”: +kinh ngạc. +thoáng hoài nghi. +nói ra bí mật. ®miêu tả tâm lí chính xác. -Nhận ra nhau:nước mắt : +xót xa. +tủi thân. +ân hận. +vui mừng. ÞVẻ đẹp của lí trí lẫn tình cảm. *Ý nghĩa đoạn trích: +Đề cao ,khẳng định sức mạnh tâm hồn,trí tuệ con người Hi Lạp. +Khẳng định tài năng của tác giả Hô-me-rơ. +Giúp người đọc hiểu rõ nghệ thuật sử thi. III.Tổng kết: Ghi nhớ (SGK). 4.Củng cố-Luyện tập: Hãy nhập vai nhân vật Uylixơ và kể lại cuộc gặp mặt này. 5.Dặn dò: -Học bài,ghi nhớ. -Chuẩn bị bài mới.