Giáo án Ngữ văn 10 tiết 102- Tào tháo uống rượu luận anh hùng (trích hồi 21 tam quốc diến nghĩa)

Ngày soạn 16 tháng 3 năm 2007 Ngữ Văn. Tiết:102. Tào Tháo uống rượu luận anh hùng (Trích hồi 21 Tam Quốc diến nghĩa) La Quán Trung. Dế chọi (Trích Liêu Trai chí dị) Bồ Tùng Linh. a- Mục tiêu cần đạt. Giúp HS: * Tính cách của các nhân vật trong đoạn trích. * Nghệ thuật kể chuyện: Xây dựng các tình tiết có tính gay cấn, giải quyết các xung đột trong đoạn trích. * Nhận rõ y nghĩa xã hội sâu xa, tinh thần phê phán mạnh mẽ đối với chế độ phong kiến tàn bạo qua một câu chuyện nhỏ. Bước đầu thấy được một số đặc điểm nghệ thuật của bút pháp Liêu Trai chí dị. b- Phương tiện thực hiện. - Giáo án, SGK, một số tư liệu về Tam Quốc diễn nghĩa - Một số tư liêu về Liêu Trai chí dị. c- Cách thức tiến hành GV tổ chức giờ học theo hướng đọc kết hợp với việc trả lời câu hỏi trong SGK, giúp HS nhận thức về đoạn trích. d- Tiến trình lên lớp i- ổn định tổ chức ii- Kiểm tra bài cũ Trình bày những nét chính về nghệ thuật của đoạn trích Hồi trống Cổ Thành. iii- Giới thiệu bài mới. Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt (HS đọc phần Tiểu dẫn và trả lời câu hỏi). - Tóm tắt nội dung chính của phần Tiểu dẫn. (HS đọc đoạn trích) - Chi tiết nào đánh dấu điểm mở nút? Vì sao cho rằng đó là chi tiết đánh dấu điểm mở nút? - Qua đoạn trích em em hãy rút ra những nét tính cách của hai nhân vật Tào Tháo và Lưu Bị? - Để làm nổi bật tính cách hai nhân vật, Đoạn trích sử dụng những hình thức nghệ thuật gì? - Thái độ của tác giả thể hiện như thế nào trong đoạn trích đối với hai nhân vật Lưu Bị và Tào Tháo? - Trình bày một số nét chính của phần Tiểu dẫn? - Trình bày chủ đề của tác phẩm. - Thú chọi dế đã gây ra những hậu quả gì cho gia đình Thành Danh? - Phân tích giá trị nghệ thuật của chi tiết đứa con chếthóa thành con dế? - Trình bày những hiểu biết của em về nghệ thuật của tác phẩm. A- Tào Tháo uống rượu luận anh hùng. 1- Tiểu dẫn - Nêu vị trí của đoạn trích. Ba anh em Lưu- Quan – Trương chưa đủ lực lượng phải sống nhờ Tào Tháo… 2- Đoạn trích. Đó là chi tiết Lưu Bị khôn khéo che đậy cử chỉ giật mình đánh rơi thìa, đũa khi nghe Tào Tháo khẳng định: Anh hùng thời này chỉ có ta và sứ quân. Bởi được mời đến bàn luận chuyện anh hùng có nghĩa là Lưu Bị đã bị đặt vào tầm ngắm, bị đặt vào tình thế rất dễ bị bại lộ bí mât‏‏. - Tào Tháo: kiêu ngạo. Bộc lộ y muốn bá chủ luôn xem mình là người tài giỏi, người anh hùng… - Lưu Bị: khiêm nhường: + Giả vờ chăm sóc vườn rau- công việc của người bình thường không muốn để tâm đến những việc khác. + Ngay cả hai người em cũng không biết y định. + Khôn khéo che đậy âm mưu của mình… Nghệ thuật: + Miêu tả cử chỉ thái độ của nhân vật: . Huyền Đức sợ tái mặt khi Hứa Chử và Trương Liêu… . Nghe nói giật nảy mình… + Miêu tả ngôn ngữ nhân vật để làm rõ sự khiêm nhường cẩn trọng của Lưu Bị: . Nói với hai em Quan, Trương: Hai em đâu biết y anh… . Nói với Tào Tháo về vòi rồng: Tôi chưa được tường, hoặc Bị này được nhờ ơn thừa tướng làm quan trong triều, anh hùng trong thiên hạ thực không được biết… + Miêu tả yếu tố thiên nhiên. . Rồng xuất hiện: cái cớ cho Tào Tháo nói về rồng và cũng là để nói về người anh hùng. . Mây mù kéo tới- sấm và mưa giúp Huyền Đức thanh minh được việc đánh rơi thìa đũa của mình. →Thái độ ủng Lưu phản Tào Thái độ đó được thể hiện trong ngôn ngữ, cách xây dựng tính cách nhân vật. B- Dế chọi 1- Tiểu dẫn - Một số nét chính về tác giả Bồ Tùng Linh… - Một số nét chính về tập truyện ngắn Liêu Trai chí dị: + Thể loại: truyện truyền kì + Xuất xứ: + Giá trị của tác phẩm 2- Truyện ngắn Dế chọi - Tác phẩm viết về thú chơi chọi dế- đây là một thú chơi của trẻ con. - Nhân vật của truyện ngày là Thành Danh + Đến vụ nộp dế Thành không dám bổ bán, sách nhiễu dân mà nhà thì không còn gì để bù, lo phiền nhiều lúc muốn chết. + Từ đó sáng đi tối về, bới đất lật đá…tìm dế + Qua mười ngày, Thành phải chịu đòn trăm gậy, đôi mông bê bết máu, chỉ còn nghĩ đến chuyện tử tự mà thôi… + Chạy tiền xem bói + Tìm mãi được con dế, chăm sóc từng li từng tí đợi ngày nộp quan. + Đứa con vô tình làm sổng dế, nó đuổi theo bắt được nhưng đã làm gãy cẳng. + Con sợ quá lao đầu xuống giếng chết. …. Nhưng từ trong cái ruỉ có cái may. Đứa con của Thành Danh chết hóa thành con dế đánh bại mọi đối thủ thậm chí đánh bại cả gà. Đây là một chi tiết nghệ thuật hay có sức phản ánh rất lớn xã hội đương thời. Đây là sự bịa đặt nhưng như thật nhằm phản ánh sự thật xã hội Trung Hoa đương thời. Đó là trong xã hội còn tồn tại những điều nghịch lí. Những thú chơi vô bổ đã làm cho bao gia đình khuynh gia bại sản nhưng cũng chính nó đã đem lại phúc ấm… - Sức tưởng tượng kì thú. - Sử dụng những chi tiết kì ảo. Tuy nhiên những chi tiết này không tạo nên cảm giác rùng rợn như những truyện truyền kì khác. III- rút kinh nghiệm.