Giáo án Ngữ văn 10 tiết 116: thực hành thao tác chứng minh, giải thích, quy nạp, diễn dịch

Ngày soạn 01 tháng 4 năm 2007. Ngữ văn. Tiết 116. Thực hành thao tác chứng minh, giải thích, quy nạp, diễn dịch a- Mục tiêu cần đạt. Giúp HS. * Nắm vững yêu cầu của các thao tác chứng minh, giải thích, chứng minh,diễn dịch đã học. * Biết vận dụng tổng hợp các thao tác trên để viết đoạn văn, bài văn nghị luận. b- Phương tiện thực hiện. - SGK, SGV, Giáo án. - Bảng phụ, một số ví dụ minh họa, bài tập bổ sung. c- Cách thức tiến hành Đây là bài thực hành, nên GV hướng dẫn HS ôn lại một vài nét chính về lí thuyết, trên cơ sở đó làm một số bài tập (đây là nội dung chính) d- Tiến trình. i- ổn định tổ chức ii- Kiểm tra bài cũ iii- Giới thiệu bài mới. GV dùng câu hỏi hỏi về vai trò của các thao tác nghị luận làm lời dẫn vào bài. Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt - Đọc và xác định tên gọi của các thao tác nghị luận tương ứng (HS đọc đoạn văn và trả lời câu hỏi) Người viết đã sử dụng thao tác nghị luận nào? - Cho luận điểm, viết đoạn văn có sử dụng thao tác chứng minh. 1- Ôn lại lí thuyết GV kẻ bảng hướng dẫn HS tìm các thao tác tương ứng theo thứ tự: Diễn dịch, Chứng minh, quy nạp, giải thích. (Có thể tổ chức theo cách trắc nghiệm) 2- Thực hành. Bài tập 1: Xác định thao tác nghị luận trong đoạn văn. Luận điểm là: Thơ văn là những sản phẩm có vẻ đẹp đặc biệt và đọc đáo, không phải ai cũng biết thưởng thức vẻ đẹp của nó. + Cổ nhân ví thơ văn như gấm vóc (Gấm vóc là màu rất đẹp trên đời) Phàm người có miệng, có mắt ai cũng quý trọng mà không vứt bỏ xem thường. + Thơ văn lại là sắc đẹp ngoài cả sắc đẹp, vị ngon ngoài cả vị ngon. + Không thể đem mắt thường mà xem, miệng tầm thường mà nếm được. Chỉ có thi nhân là có thể xem để biết được sắc đẹp, ăn mà biết được vị ngon ấy. Hoàng Đức Lương đã sử dụng lí lẽ giảng giải căt nghĩa nhằm thuyết phục người nghe hiểu rõ về thơ văn. Bài tập số 2. * Luận điểm: Không có vinh quang nào mà không trải qua gian khổ đắng cay + Vinh quang là những kết quả lớn lao, xuất sắc của một cá nhân hay tập thể trong mọi lĩnh vực cuộc sống. + Kết quả đó không phải là ai cũng đạt được. Nó là một quá trình phấn đấu rèn luyện không ngừng, phải vượt quagian nan thử thách... * Chứng minh + Một nhà khoa học + Một anh hùng trong lĩnh vực sản xuất... + Một vận động viên thể thao... 3- Củng cố GV hướng dẫn HS củng cố lại những thao tác chứng minh, giải thích, quy nạp, diễn dịch, và làm những bài tập còn lại. III- Rút kinh nghiệm