Giáo án Ngữ văn 10 Tiết1-2: Vào phủ chúa trịnh

Giảng văn Ngày soạn:01/09/07 Tiết:1-2 Ngày dạy: 07/09/07. Vào phủ chúa trịnh ( Trích: Thượng kinh ký sự) Lê Hữu Trác a. Mục đích yêu cầu: Giúp HS : -Hiểu được cảm nhận và thái độ của Lê Hữu Trác đối với uy quyền và cuộc sống xa hoa của phủ chúa Trịnh. -Nắm được đặc điểm bút pháp ký sự của tác giả qua đoạn trích. -Có thái độ dúng đắn khi nhìn về lịch sử. B. phương pháp: - Đọc - hiểu. Cảm thụ. Phân tích - mở rộng. C.tiến trình dạy học: * Bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS. * Bài mới: Hải thượng lãn ông là tên gọi quen thuộc mỗi lần người ta nhắc đến Lê Hữu Trác-vị danh y lỗi lạc.Không những thế LHT còn là một nhà văn tài hoa,từng để lại tác phẩm ký sự quan trọng: Thượng kinh ký sự. Hoạt động của thầy - trò. Kiến thức cơ bản Hoạt động 1 -Tóm tắt nội dung chính ở phần tiểu dẫn? Hoạt động 2 -Gọi 1-2 Hs đọc. - Đoạn trích có mấy sự kiện chính?Đặt nhan đề cho từng sự kiện? -Với sự kiện thứ nhất,em có ấn tượng gì nhất? - Để đến được nơi ở thế tử Cán,Lê Hữu Trác phải đi quanhững nơi nào?Hay thống kê những chi tiết tgiả miêu tả? -Hãy nhận xét nghệ thuật của nhà văn? _ Cách miêu tả gợi cho em suy nghĩ gì về khung cảnh cuộc sống phủ chúa? -Cung cách sinh hoạt được miêu tả qua những câu văn nào?hãy đọc lên. -Ngôn ngữ,trình tự kể,mức độ sự thật ntn? - Cho thấy cung cách sh ở đây ra sao? - Đằng sau bức tranh quang cảnh phủ chúa Trịnh em cảm nhận được diều gì nữa không? - Thái độ được bộc lộ bằng cách nào? - Chỉ ra những chi tiết thể hiện điều đó? - Tác giả dùng mấy lần từ thánh chỉ, thánh thượng, thánh thể? Em hiểu thánh ở đây là gì? - Dụng ý của cách dùng này? - Nơi ở, lối vào, cung cách sống của thế tử Cán? - Nhận xét ? - Hình hài vóc dáng của thế tử đựơc miêu tả ntn? -Nhận xét gì về cách mtả này? - Cảm nhận chung nhất về thế tử Cán? - Diễn biến thái độ, cảm xúc, của tgiả khi chữa bệnh? - Tác giả là thầy thuốc ntn? Hoạt động 3. - Qua đoạn em biết gì về nt viết ký của tgiả? - Những giá trị nội dung? I. Tìm hiểu chung. -Tác giả: Lê Hữu Trác(1724-1791)Yên Mĩ,Hưng Yên. +Hiệu: Hải thượng lãn ông(không lo nghĩ gì về con đường danh vọng)-danh y lõi lạc. +Nhà văn tài hoa. -Văn bản: TKKS + Thể ký(xem đọc –hiểu) + Nội dung: ghi chép và cảm nhận của tgiả về hiện thực được chứng kiến khi về kinh đô chữa bệnh cho Trịnh Cán. -Đoạn trích: vào phủ chúa Trịnh. II.Đọc- hiểu 1.Lê Hữu Trác vào phủ chúa Trịnh. a. Quang cảnh phủ chúa Trịnh. - Qua mấy lần cửa,những dãy hành lang quanh co nối nhau liên tiếp. - Đi đến một cái cửa lớn,hành lang phía tây,đến một cái nhà lớn. -Vườn hoa: cây cối um tùm,chim kêu ríu rít,danh hoa đua thắm,gió đưa thoang thoảng mùi hương. -Có những cây lạ lùng,những hồn đá kỳ lạ,đồ dùng sơn son thiếp vàng. -Đại dường,Gác tía,phòng trà. Miêu tả tỉ mỉ, chi tiết, sinh động. Tráng lệ, cao sang,rộng lớn,không đâu sánh bằng. b. Cung cách sinh hoạt trong phủ chúa. -Người giữ truyền báo rộn ràng,người có việc qua lại như mắc cửi. -Lính nghìn cửa vác đòng nghiêm ngặt. -Ăn uống: mâm vàng,chén bạc,đồ ăn toàn là của ngon vật lạ. -Nghi thức:ra vào phải có thẻ,chờ đợi có lệnh mới vào,muốn khám phải được phép,lạy bốn lạy,không thấy mặt chúa. -Phi tần chầu chực... Ghi chép trung thực,theo trình tự diễn ra.Ngôn ngữ giản dị,mộc mạc. Quyền uy tột đỉnh,hưởng thụ xa hoa cực điểm,lộng quyền,hệ thống quan liêu ăn bám lớn. “ Cả trời Nam sáng nhất là đây”:Phủ chúa oai vệ hơn cả cung vua. c. Thái độ của tác giả. - Bước chân đến đây mới hay cảnh giàu sang của vua chuía thực khác hẳn người thường. -… Tôi bây giờ mới biết phong vị nhà đại gia… Sững sờ trước quang cảnh của phủ chúa(khác gi ngự phủ đào nguyên thưở nào). - Giọng điệu nhấn mạnh,hài hước,châm biếm. Tỏ ra dửng dưng trước quyến rũ của vật chất.Không đồng tình với cuộc sống xa hoa. - Dùng từ: thánh chỉ,thánh thượng,thánh thể để gọi chúa. - Miêu tả hàng loạt chức vị quan lại… Châm biếm, phê phán sự lộng quyền,xa hoa của chúa Trịnh. 2. Lê Hữu Trác chữa bệnh. a. Thế tử Cán. - Lối vào nơi ở: “ đi trong tối om, qua năm, sáu lần cửa” - Nơi ở : +sập vàng, nến to,giá đồng, bàn ghế đồng sơn son thếp vàng,nệm gấm. + Chục người đứng hầu chực sau tấm màn che, cung nữ xúm xít, hương hoa ngào ngạt. Con người bị vây quanh bao nhiêu vật dụng, người đông nhưng không khí lạnh lẽo, băng giá, thiéu hẳn sinh khí. - Thế tử: mặc áo đỏ, ngồi trên sập vàng + Khen LHT biết giữ phép tắc” ông này lạy khéo” + Tinh khí khô hết, da mặt khô, rốn lồi to, gân thì xanh, chân tay gầy gò… Vừa tả vừa nhận xét khách quan Thế tử Cán thật đáng thương, tinh khí khô hết, mang đường nét chết, cơ thể gầy gò, ốm yếu. cuộc sống vật chất quá đầy dủ, quá mức giàu sang, nhung nội lực( tinh thần, ý chí, nghị lực, phẩm chất ) thì trống rỗng? b.Lê Hữu Trác: - Chỉ ra căn bệnh cụ thể và nguyên nhân của nó - Ngầm phê phán cscủa thế tử. - suy nghĩ đấu tranh: + Chữa có hiệu quả ngay thì sợ công danh ràng buộc,ko về núi được. + Chữa cầm chừng thì trái y đức, phụ lòng ông cha - Quyết định: gạt sở thích riêng, làm tròn nhiệm vụ và thẳng thắn đưa ra lí lẽ để giải thích về bệnh. Tác gỉa: thầy thuốc giỏi, có kiến thức sâu rộng,giàu kinh nghịêm, y đức III. Tổng kết. - Nghệ thuật viết kí: Quan sát tỉ mỉ, ghi chép trung thực, tả cảnh sinh động, cách kể háp dẫn,chọn chi tiết có thần, kết hợp vx với thơ ca, tăng chất trữ tình.Bộc lộ thái độ kín đáo, để sự vật tự nói. - Giá trị nội dung: + Bức tranh hiện thực sinh động về cuộc sống của chúa Trịnh. + Thể hiện vẻ đẹp nhân cách của một thầy thuốc: tài năng, bản lĩnh vô vi,thích gần gũi với thiên nhiên, ko màng danh vọng, giữ gìn y đức * Hướng dẫn đọc thêm: yêu cầu cần nắm được: - Đôi nết về ĐHTrứ, và xuất xứ tp? - Các sự kiện chính của văn bản: + Lời nói , cử chỉ, thái độ của người cha khi con thi đỗ. + Lời nói , cử chỉ, thái độ của người cha khi con thất bại - Triết lý về việcđỗ – trượt trong thi cử của Đặng Dịch Trai? - Kí tự thuật có đặc điểm gì? * Dặn dò: - Xem ại bài và so sành giữa hai văn bản cùng thể lọại? - Chuẩn bị bài mới.