Giáo án Ngữ văn 10 Tuần 8 Đọc văn: TẤM CÁM ( Truyện cổ tích)

Tuần 8 Ngày soạn: 2/10/2011 Tiết : Ngày dạy: 4/ 10/ 2011 Đọc văn: TẤM CÁM ( Truyện cổ tích) A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT -Hiểu được ý nghĩa của những mâu thuẫn ,xung đột trong truyện và sự biến hóa của Tấm -Nắm được đặc trưng cơ bản của truyện cổ tích thần kỳ qua một truyện cụ thể B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ. 1.Kiến thức : -Những mâu thuẫn xung đột giữa gì ghẻvà con chồng trong gia đình phụ quyền thời cổ,giữa thiện và ác trong xã hội.Sức sống mãnh liệt của con người và niềm tin của nhân dân. -Kết cấu của truyện cổ tích:người nghèo khổ,bất hạnh trải qua nhiều hoạn nạn cuối cùngđược hưởng hạnh phúc.Sử dụng hợp lý,sáng tạo các yếu tố thần kỳ 2.Kỹ năng: -Tóm tắt văn bản tự sự -Phân tích một truyện cổ tích thần kỳ theo đặc trưng thể loại - Nhận thức, xác định giá trị của cái tốt, cái thiện, có ý thức bảo vệ cái tốt, cái thiện, chống lại cái ác - Giao tiếp, trình bày suy nghĩ, ý tưởng về những quan điểm, cách đánh giá khác nhau về kết thúc chuyện 3.Thái độ: Có được tình yêu đối với người lao động,củng cố niềm tin vào sự chiến thắng của cái thiện, của chính nghĩa trong cuộc sống. C.PHƯƠNG PHÁP : - Phát vấn, phân tích, thảo luận nhóm, tích hợp với Làm văn (Cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu). D.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC . 1.Ổn định: 10a1……………………………………10a2……………………………………...................... 2.Bài cũ: 10a1……………………………………10a2……………………………………...................... ? Nội dung tư tưởng và nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện ADV và MC-TT? 3.Bài mới: Truyện cổ tích Tấm Cám nói chung,hình tượng nhân vật Tấm nói riêng đã đi vào lòng người VN từ bao đời nay.Truyện đã được chuyển thể thành chèo,kịch,cải lương,đồng thời là nguồn đề tài cho thơ ,nhạc ,họa… .Vì vậy việc đọc –hiểu truyện ,giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn giá trị tư tưởng-NT của truyện… HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY ? Nhắc lại khái niệm về truyện cổ tích? ? Có mấy loại truyện cổ tích? VD? ? Nêu đặc trưng của truyện cổ tích thần kì? ? Các yếu tố thần kì? ? Nêu các kiểu nhân vật trong truyện cổ tích thần kì? Các nhân vật trong truyện cổ tích thần kì có đặc điểm gì đặc biệt? ? Kết cấu phổ biến của truyện cổ tích thần kì? ? Nội dung của truyện cổ tích thần kì? ? Truyện Tấm Cám thuộc loại truyện cổ tích nào? ? Tìm bố cục của truyện? ? Hoàn cảnh xuất thân của Tấm và Cám được giới thiệu như thế nào? ? Mâu thuẫn xung đột giưa Tấm và mẹ con Cám được tác giả miêu tả ntn?(Gv: gợi mở.Khi ở nhà? Khi là hoàng hậu?) Hs: Trao đổi thảo luận,trả lời. ? Em có nhận xét gì về những mâu thuẫn xung đột này? ? Mâu thuẫn xung đột diễn ra ntn? (?) Em có nhận xét gì về mức độ xung đột này? ? Từ mâu thuẫn xung đột này em có nhận gì về nhân phẩm của tấm và bản chất của mẹ con Cám? ? Từ sự phân tích trên hãy khái quát về những mâu thuẫn xung đột trong truyện cổ tích này? ? Tấm bị giết bao nhiêu lần và hoá thân bao nhiêu lần? Hs Trao đổi thảo luận trả lời. ? Tấm đã trả thù mẹ con Cám ntn? Em có đồng tình với cách trả thù này không? vì sao? ? Khi Tấm bị hành hạ thì luôn có ai giúp đỡ?ý nghĩa? ? Vai trò của các yếu tố thần kì trong 4 lần hoá thân? ? Đánh giá về giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện cổ tích Tấm Cám? Gv:Yêu cầu hs đọc và học phần ghi nhớ (sgk) HS về nhà nêu suy nghĩ vaò vở soạn I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Giới thiệu chung về truyện cổ tích: a. Khái niệm: SGK b. Phân loại: 3 loại + Truyện cổ tích loài vật + Truyện cổ tích thần kì + Truyện cổ tích sinh hoạt (truyện cổ tích thế sự): 2. Đặc trưng của truyện cổ tích thần kì: Có sự tham gia của các yếu tố thần kì vào sự phát triển của câu chuyện. Ước mơ cháy bỏng về hạnh phúc lẽ công bằng, phẩm chất và năng lực tuyệt vời của con người là nội dung chủ yếu 3. Truyện Tấm Cám: - Thuộc loại truyện cổ tích thần kì. - Thuộc kiểu truyện phổ biến ở nhiều dân tộc trên thế giới. II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc – hiểu từ khó 2. Tìm hiểu văn bản a. Mâu thuẫn xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám: * Hoàn cảnh xuất thân: - Tấm: Mồ côi cha mẹ ở với dì ghẻ, bị bóc lột sức lao động. - Cám: Con vợ hai, được mẹ nuông chiều, không phải làm việc nặng. * Khi ở nhà: mâu thuẫn gia đình Tấm Mẹ con Cám - Chăm chỉ, - Bắt giỏ tep đầy, - Không có yếm, - Nuôi bống, - Nhặt thóc. - Lười nhác, - Không bắt =>Trút hết... - Có yếm, - Giết bống ăn thịt, - Đi xem hội. -> Mâu thuẫn đối lập, hơn thua về vật chất, tinh thần , sự ganh ghét mẹ ghẻ con chồng. * khi Tấm ở hoàng cung: mâu thuẫn xã hội Tấm Mẹ con Cám - Hoàng hậu. - Chim Vàng Anh, - Xoan đào, - Khung cửi. => Giết => Giết => Chặt => Đốt -> Mâu thuẫn tăng dần: đố kị, tiêu diệt nhau vì quyền lợi xã hội (địa vị và quyền lợi đẳng cấp). => Hiền lành, chăm chỉ, chân thật, cả tin và đôn hậu. => Độc ác, gian xảo, lừa lọc, nhiều âm mưu. " Khái quát thành mâu thuẫn: thiện >< ác. b. Những hình thức biến hoá của Tấm và ý nghĩa của hình thức biến hoá đó. - Tấm: 4 lần hóa thân dưới các hình thức khác nhau vàng anh "cây xoan đào " khung cửi " quả thị thơm" trở lại làm người. -> Càng về sau tấm càng đấu tranh quyết liệt tìm lại sự sống => Cái thiện không chịu khuất phục, chính nghĩa không đầu hàng, cái thiện sẽ chiến đấu đến cùng để bảo vệ lẽ phải, công lí. c. Hành động trả thù của Tấm và ý nghĩa: - Hành động: Cái thiện trừng trị cái ác - Ý nghĩa: phù hợp quan niệm “ ở hiền gặp lành” “ ác giả ác báo” của nhân dân 3. Tổng kết : a. Nghệ thuật: - Các yếu tố thần kì khiến câu chuyện li kì, hấp dẫn. - Xây dựng những mâu thuẫn, xung đột ngày càng tăng tiến. - Xây dựng hai tuyến nhân vật cùng tồn tại, phát triển song song - Kết cấu quen thuộc của truyện cổ tích: người nghèo khổ, bất hạnh trải qua nhiều hoạn nạn cuối cùng được hưởng hạnh phúc. b. Ý nghĩa văn bản Truyện ca ngợi sức sống bất diệt, sự trỗi dậy mạnh mẽ của con người và cái thiện trước sự vùi dập của kẻ xấu, cái ác, đồng thời thể hiện niềm tin của nhân dân vào công dân vào công lí và chính nghĩa III. HƯỚG DẪN TỰ HỌC: - Đọc, kể bằng giọng phù hơp với nhân vật - Trình bày suy nghĩ về cảnh kết thúc truyện - Tại sao nói Tấm Cám rất tiêu biểu cho đặc điểm nghệ thuật của thể loại truyện cổ tích, nhất là cổ tích thần kì? - Soạn: “Tam đại con gà” E.RÚT KINH NGHIỆM: