Giáo án Ngữ văn 11 Tiết 7: Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận

NS:27/08/2010 ND:Lớp: 11B2: 28/08/2010 11B4 : Tiết 7: PHÂN TÍCH ĐỀ, LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬN A.Mục tiêu bài học: Giúp học sinh nắm được: 1.Kiến thức: - Nắm vững cách phân tích và xác định yêu cầu của đề bài, cách lập dàn ý cho bài viết - Hiểu được đặc trưng của văn nghị luận và vai trò của văn nghị luận trong đời sống 2.Kĩ năng: - Nắm được cách thức phân tích đề văn nghị luận, biết cách lập dàn ý một bài văn Nluận 3Thái độ: - Bồi dưỡng lòng yêu thích học môn làm văn B.Chuẩn bị: 1.Thầy: SGK, SGV,GA … 2.Trò: - SGK, Vở ghi, vở soạn… C.Tiến trình tổ chức các hoạt động: I. Ổn định tổ chức lớp: 1.Kiểm tra sĩ số: 2. Kiểm tra bài cũ: II. Bài mới: HĐ của thầy HĐ của trò Nội dung cần đạt ?. Gọi HS đọc phần I/SGK trang 23 GV :Chia 4 nhóm TL Nhóm 1-2 Trả lời câu hỏi đề 1 Nhóm 3-4 Trả lời câu hỏi đề 2 ? Đề nào có định hướng cụ thể, đề nào đòi hỏi người viết phải tự xác định hướng triển khai ? GV Chốt: Đề 1 có định hướng cụ thể nội dung nghị luận.Hai đề còn lại đòi hỏi người viết phải tự xác định hướng triển khai ? Vấn đề nghị luận của mỗi đề là gì? Đề 1: là những vấn đề liên quan đén khả năng thực hành khi: “chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới” Đề 2 và 3 : là những vấn đề liên quan đến nội dung và nghệ tbuật của hai bài thơ: Tự tình (Bài II) và Câu cá mùa thu (Thu điếu) ? Phạm vi bài viết đến đâu ? Dẫn chứng, tư liệu thuộc lĩnh vực đời sống xã hội hay văn học? GV: Chốt: Dẫn chứng cần sử dụng trong bài là những vấn đề thuộc đời sống XH - Dẫn chứng: Các tư liệu về XH về cuộc đời của hai nhà thơ nhưng ở mức độ vừa phải GV gọi HS đọc phần ghi nhớ SGK GV hướng dẫn HS lập dàn ý đề số 2: Tâm sự của Hồ Xuân Hương trong Tự tình (Bài II) Phân chia nhóm để thực hiện yêu cầu trên ? Gọi HS đọc BT 1/SGK 24 Phân tích đề và lập dàn ý đề sau: ?. Cảm nghĩ của anh chị về giá trị hiện thực sâu sắc của đoạn trích : “Vào phủ chúa Trịnh” (Trích Thượng kinh kí sự của Lê Hữu Trác) HS đọc phần I/SGK trang 23 HS TL đại diện trình bày: HS đọc phần ghi nhớ SGK Nhóm 1: Phần mở bài Nhóm 2: Phần thân bài Nhóm 3: Phần kết bài HS đọc BT 1/SGK 24 HSTL, đại diện trình bày: I.Phân tích đề: 1.Đề số 1: -Phân tích đề : Đây là dạng đề định hướng rõ các nội dung nghị luận +Vấn đề cần nghị luận: Việc chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới +Yêu cầu về nội dung: Từ ý kiến của Vũ Khoan, có thể suy ra: *Người Việt Nam có nhiều điểm mạnh: thông minh, nhạy bén với cái mới. *Người Việt Nam cũng không ít điểm yếu: thiếu hụt về kiến thức cơ bản, khả năng thực hành và sáng tạo hạn chế. *Phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu là thiết thực chuẩn bị hành trang vào thế kỉ XXI -Yêu cầu về phương pháp: Sử dụng thao tác lập luận bình luận, giải thích, chứng minh, dùng dẫn chứng thực tế XH là chủ yếu 2.Đề số 2: -Phân tích đề: -Vấn đề cần nghị luận: Tâm sự của HXH trong bài Tự tình (Bài II) - Yêu cầu về nội dung: Nêu cảm nghĩ của mình về tâm sự và diễn biến tâm trạng của HXH: nỗi cô đơn, chán chường, khát vọng được sống hạnh phúc… - Yêu cầu về phương pháp: Sử dụng thao tác lập luận phân tích kết hợp với nêu cảm nghĩ, dẫn chứng thơ HXH *Ghi nhớ (SGK trang 24) II.Lập dàn ý: -Đề 2: Tâm sự của Hồ Xuân Hương trong Tự tình (Bài II) Gợi ý: 1.Mở bài: Giới thiệu về vị trí, tài năng và những đóng góp của HXH về thơ Nôm. Tâm sự của Hồ Xuân Hương trong Tự tình (Bài II) 2.Thận bài: a.Nỗi buồn tủi, xót xa của nhà thơ b.Niềm phẫn uất và sự phản kháng mãnh liệt cảu HXH c.Khao khát cuộc sống bình yên và hạnh phúc 3.Kết bài: Cảm thông cuộc đời và số phận ngang trái, éo le của HXH. Trân trọng khát vọng cao đẹp của nhà thơ. III.Luyện tập: BT 1/SGK 24: 1.Phân tích đề: Đây là dạng đề định hướng rõ nội dung nghị luận -Vấn đề cần nghị luận: Giá trị hiện thực sâu sắc của đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh” (Trích Thượng kinh kí sự của Lê Hữu Trác) -Yêu cầu về nội dung: +Bức tranh cụ thể, sinh động về cuộc sống xa hoa nhưng thiếu sinh khí của những người trong phủ chúa Trịnh, tiêu biểu là thế tử Trịnh Cán +Thái độ phê phán nhẹ nhàng, mà thấm thía cũng như dự cảm về sự suy tàn đang tới gần của triều Lê- Trịnh thế kỉ XVIII. -Yêu cầu về phương pháp: Sử dụng các thao tác lập luận phân tích kết hợp với nêu cảm nghĩ, dùng dẫn chứng trong văn bản “Vào phủ chúa Trịnh” 2.Lập dàn ý: Gợi ý: a.Mở bài: Giới thiệu về Lê Hữu Trác và vị trí đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh” b.Thân bài: -Sự tái hiện bức tranh sinh hoạt trong phủ chúa qua các chi tiết -Thái độ của tác giả với cuộc sống nơi phủ chúa -Cách thức miêu tả, ghi chép của tác giả giúp người đọc hình dung được cuộc sống xa hoa ở thời đại Lê Hữu Trác -Đánh giá về giá trị hiện thực sâu sắc của đoạn trích c.Kết bài: Tóm lược những nội dung đã trình bày D.Củng cố – Dặn dò: 1. Củng cố: -Nhắc lại kiến thức bài học 2.Dặn dò: -Chuẩn bị bài thao tác lập luận phân tích