Giáo án ngữ văn 12 (Tiết 27 đến tiết 34)

Gi¸o ¸n ng÷ v¨n NguyÔn ThÞ H¹nh Ngµy so¹n: TiÕt sè: 27 Ph¸t biÓu theo chñ ®Ò A. Môc tiªu bµi häc - HiÓu ®­îc yªu cÇu vµ c¸ch thøc ph¸t biÓu theo chñ ®Ò - Tr×nh bµy ®­îc ý kiÕn tr­íc tËp thÓ B. Ph­¬ng tiÖn: - Gi¸o ¸n, Sgk, Sgv, b¶ng phô C. Ph­¬ng thøc: - Th¶o luËn, ph¸t vÊn, ph©n tÝch D. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. æn ®Þnh: Ngµy d¹y Líp d¹y SÜ sè 12C1 12C2 12C3 12C5 12C9 2. KiÓm tra bµi cò: ThÕ nµo lµ nghÞ luËn vÒ mét bµi th¬, ®o¹n th¬? Nªu nh÷ng yªu cÇu cô thÓ? 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng 1 Hs ®äc sgk vµ tr×nh bµy nh÷ng néi dung chÝnh SGK tr×nh bµy nh÷ng néi dung g×? (?) Theo em thÕ nµo lµ ph¸t biÓu theo chñ ®Ò. (?) Muèn ph¸t biÓu theo chñ ®Ò ph¶i n¾m ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò g×. VD sgk (?) Theo em cÇn cã yªu cÇu nµo khi ph¸t biÓu theo chñ ®Ò. (?) H·y nªu c¸c ý c¬ b¶n trong c¸ch thøc tiÕn hµnh Ho¹t ®éng 2 Th¶o luËn nhãm lËp ®Ò c­¬ng cho vÊn ®Ò ®Æt ra sau ®ã ®¹i diÖn ph¸t biÓu 4. Cñng cè: theo néi dung bµi häc 5. DÆn dß: so¹n bµi §Êt n­íc cña NguyÔn Khoa §iÒm I. T×m hiÓu chung: 1. ThÕ nµo lµ ph¸t biÓu theo chñ ®Ò - Lµ tr×nh bµy b»ng miÖng cã néi dung ®· chuÈn bÞ, ®­îc b¸o tr­íc h­íng vµo mét ®Ò tµi( ph¹m vi) hoÆc mét chñ ®Ò nµo ®ã( néi dung cs, nh÷ng vÊn ®Ò cuéc sèng ®Æt ra) - Muèn ph¸t biÓu theo chñ ®Ò: + X¸c ®Þnh ph¸t biÓu theo chñ ®Ò g× + Yªu cÇu thùc hiÖn c¸c thao t¸c nµy nh­ thÕ nµo. + VËn dông vµo thùc tiÔn. 2. Nh÷ng yªu cÇu khi ph¸t biÓu theo chñ ®Ò - X¸c ®Þnh néi dung chÝnh cÇn ph¸t biÓu - CÇn cã ®Ò c­¬ng ph¸t biÓu kh«ng viÕt thµnh v¨n. - Ph¸t biÓu ph¶i cã môc ®Ých râ rµng - Chó ý tíi ®èi t­îng nghe - Ph¸t biÓu dóng träng t©m, nhiÒu th«ng tin, kh«ng trïng lÆp - KÌm theo c¸c cö chØ... 3. C¸ch thøc tiÕn hµnh * Më bµi: - Thùc hiÖn nghi lÔ §H - Tù giíi thiÖu vÒ m×nh - Nªu râ lÝ do môc ®Ých ph¸t biÓu - Kh¸i qu¸t néi dung ph¸t biÓu * Néi dung chÝnh cÇn ph¸t biÓu: - VÊn ®Ò cÇn ph¸t biÓu lµ g×, néi dung vÊn ®Ì chÝnh, träng t©m. - Suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ vÊn ®Ò Êy nh­ thÕ nµo * KÕt bµi: - X¸c ®Þnh ®©y lµ ý kiÕn c¸ nh©n hay tËp thÓ, chóc ®¹i biÓu II. LuyÖn tËp: §Ò bµi: Quan niÖm vÒ h¹nh phóc * LËp ®Ò c­¬ng ph¸t biÓu - Më bµi; + §Æt vÊn ®Ò + Nhu cÇu con ng­êi cÇn thiÕt cã ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn ®Çy ®ñ dã lµ h¹nh phóc + Nh­ thÕ kh«ng ph¶i con ng­êi chØ ¨n mÆc vui ch¬i ca h¸t mµ cÇn cã søc khoÎ lao ®äng lµm ra vËt chÊt n©ng cao ®êi sèng... + Ham muèn vËt chÊt nhiÒu,song kh¶ n¨ng con ng­êi cã h¹n..... + Phª ph¸n nh÷ng ng­êi ch¹y ®ua theo mèt sèng theo mèt => Lµm thÕ nµo ®Ó sèng h¹nh phóc * KÕt thóc vÊn ®Ò: - Nªu suy nghÜ vµ chóc ng­êi nghe Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 12 NguyÔn ThÞ H¹nh Ngµy so¹n: 15-10-2008 TiÕt sè: 28- 29 §Êt n­íc ( trÝch trõ¬ng ca MÆt ®­êng kh¸t väng) NguyÔn Khoa §iÒm A. Môc tiªu bµi häc: - ThÊy ®­îc c¸i nh×n míi mÎ vÒ ®Êt n­íc cña t¸c gi¶. Néi dung t­ t­ëng cña ®o¹n th¬ lµ: §Êt n­íc cña nh©n d©n - N¾m ®­îc ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña bµi th¬: giäng tr÷ t×nh chÝnh luËn, sù vËn dông s¸ng t¹o v¨n ho¸ v¨n häc d©n gian lµm s¸ng tá thªm t­ t­ëng ®Êt nø¬c cña nh©n d©n B. Ph­¬ng tiÖn - Gi¸o ¸n, sgk, sgv, tËp th¬ " MÆt ®­êng kh¸t väng" C. Ph­¬ng thøc Th¶o luËn, ph¸t vÊn, ph©n tÝch D. TiÕn tr×nh bµi d¹y 1. æn ®Þnh: Ngµy d¹y Líp d¹y SÜ sè 12C1 12C2 12C3 12C5 12C9 2. KiÓm ra bµi cò: §äc thuéc lßng ®o¹n th¬ ViÖt B¾c, nªu néi dung chÝnh cña ®o¹n th¬? 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 HS ®äc tiÓu dÉn SGK vµ cho biÕt nh÷ng ý chÝnh (?) Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ NguyÔn Khoa §iÒm. NK§ cã nh÷ng ®ãng gãp næi bËt chi th¬ ca VN nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng MÜ ®em ®Õn cho th¬ ca tiÕng nãi cña tuæi trÎ. (?) NhËn xÐt vÒ gÞong th¬ (?) Em h·y cho biÕt nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ tr­êng ca MÆt ®­êng kh¸t väng. (?) Dùa vµo tiÓu dÉn h·y cho biÕt vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch, theo em ®o¹n th¬ cã thÓ chia bè côc nh­ thÕ nµo. - Bè côc cã thÓ chi lµm hai hoÆc ba ®o¹n. ë ®©y ta t×m hiÓu theo m¹ch suy t­ cña nhµ th¬. Gi¶i nghÜa tõ khã. Ho¹t ®éng 2. Th¶o luËn nhãm Nhãm 1- 2; T¸c gi¶ ®· ®Þnh nghÜa vÒ ®Êt n­íc nh­ thÕ nµo? c¸ch lÝ gi¶ vÒ céi nguån ®Êt n­íc cã g× ®Æc biÖt Nhãm 3- 4: Nh÷ng c©u th¬ ca dao cæ truyÒn nµo ®· ®­îc t¸c gi¶ vËn dông c¸ch nãi míi? HiÖu qu¶ c¸ch nãi míi ®ã? §Êt n­íc kh«ng chØ cã trong lao ®éng... mµ cßn lµ phong tôc tËp qu¸n vµ ®êi sèng t©m linh cña c¶ d©n téc. Cæ tÝch TrÇu cau, ca dao Tay b­ng chÐn ®Üa muèi gõng Gõng cay muèi mÆn xin ®õng quªn nhau So s¸nh c¸c bµi th¬ còng viÕt vÒ ®Êt n­íc: Bªn kia s«ng §uèng, Quª h­¬ng, Nói ®«i, §Êt n­íc( N§T) (?) NhËn xÐt vÒ giäng th¬. 4. Cñng cè; c¸c néi dung c¬ b¶n 5. DÆn dß: xem tiÕp vµ t×m hiÓu phÇn tiÕp theo cña bµi. I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ - Lµ mét nhµ th¬ trÎ trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ - Sinh n¨m 1943 tai ¦u §iÒm x· Phong Hoµ, Phong §iÒn Thõa Thiªn HuÕ - Gia ®×nh trÝ thøc cã truyÒn thèng yªu n­íc - Tèt nghiÖp §HSP Hµ Néi n¨m 1964 trë vÒ nam tham gia chiÕn ®Êu ho¹t ®éng bÝ mËt t¹i HuÕ - Tõng bÞ ®Þch b¾t giam, 1968 ®­îc gi¶i tho¸t - Sau n¨m 1975 tiÕp tôc ho¹t ®éng v¨n nghÖ ë thµnh phè HuÕ vµ tõng gi÷ nhiÒu chøc vô quan träng - C¸c t¸c phÈm tiªu biÓu: §Êt ngo¹i «, ng«i nhµ cã ngän löa Êm, mÆt ®­êng kh¸t väng... - §Æc ®iÓm th¬: giäng th¬ tr÷ t×nh chÝnh luËn ­a ph©n tÝch lÝ gi¶i triÕt lÝ nh÷ng vÊn ®Ò cña d©n téc ®Êt n­íc, thêi ®¹i b»ng h×nh t­îng th¬, b»ng thÓ th¬ tù do th¬ v¨n xu«i 2. Tr­êng ca: MÆt ®­êng kh¸t väng - Ra ®êi n¨m 1974 gåm 17 ch­¬ng - §èi t­îng: Häc sinh, sinh viªn trÝ thøc, ®ang trong vïng kiÓm so¸t cña MÜ nguþ. T¸c gi¶ kªu gäi hä h·y thøc tØnh c«ng khai ®Êu tranh ®ßi hoµ b×nh thèng nhÊt ®Êt n­íc - Tr­êng ca kh«ng x©y dùng mét nh©n vËt cô thÓ, kh«ng dùa vµo cèt tù sù - Tr­êng ca lµ sù c¶m nhËn cña nhµ th¬ vÒ ®Êt n­íc b»ng chÝnh sù tr¶i nghiÖm cña b¶n th©n m×nh. 3 §o¹n trÝch a. VÞ trÝ: trÝch ch­¬ng n¨ cña tr­êng ca n»m ë phÇn ®Çu b. ThÓ lo¹i: ViÕt theo thÓ th¬ tù do, nh÷ng liªn t­ëng dùa trªn nh÷ng c©u ca dao m« tuýp thÇn tho¹i, truyÖn cæ tÝch vµ kiÕn thøc ®Þa lÝ c. M¹ch c¶m xóc: Xoay quanh kh¸m ph¸ vÒ ®Êt n­íc vµ con ng­êi VN + §Êt n­íc cã tõ bao giê + §Êt n­íc lµ g× + §Êt nø¬c lµ cña ai II. §äc hiÓu ®o¹n trÝch 1. §äc diÔn c¶m ®o¹n trÝch 2. T×m hiÓu chi tiÕt: a. T¸c gi¶ c¶m nhËn vÒ ®Êt n­íc theo chiÒu dµi lÞch sö: - §Êt n­íc h×nh thµnh qua lÞch sö 4000 n¨m thÕ hÖ - T­ t­ëng céi nguån ®Êt n­íc cã tõ l©u ®êi, g¾n liÒn víi ®êi sèng lao ®éng, chiÕn ®Êu vµ t×nh c¶m cña cha «ng ta - T¸c gi¶ ®Þnh nghÜa vÒ ®Êt n­íc rÊt bay bæng mµ gÇn gòi, b×nh dÞ tù nhiªn, th©n thiÕt trong cuéc sèng hµng ngµy cña d©n téc: + §Êt n­íc coa trong miÕng trÇu bµ ¨n + Cã trong lêi mÑ kÓ + §Êt n­íc cã khi lín lªn d©n m×nh biÕt trång tre ®¸nh giÆc + §Êt n­íc b¾t nguån tõ ®êi sèng t×nh c¶m + T×nh yªu ®oi lía còng lµm nªn g­¬ng mÆt tinh thÇn cña ®Êt n­íc => Méc m¹c tù nhiªn thuÇn ph¸c, dÔ ®i vµo lßng ng­êi, ®Ó tuæi trÎ h«m nay dÔnhËn ra c¸i hån, c¸i cèt, t­ t­ëng ®Êt n­íc nµy lµ ®Êt n­íc cña nh©n d©n * Giäng th¬: nh­ lêi kÓ truyÖn trÇm l¾ng ngät ngµo, g¾n bã,gîi vÎ ®Ñp ch©n thùc mµ l¹i rÊt huyÒn tho¹i vÒ ®Êt n­íc. §¸nh thøc t×nh c¶m truyÒn thèng cña ng­êi ViÖt * CÊu tróc th¬ míi l¹ mµ quen thuéc cho phÐp ng­êi ®äc h×nh dung ra qu¸ tr×nh sinh ra vµ lín lªn cña ®Êt n­íc Ngµy so¹n: 15-10-2008 TiÕt 29 §Êt n­íc ( tiÕp theo) - NguyÔn Khoa §iÒm- 1. æn ®Þnh: Ngµy d¹y Líp d¹y SÜ sè 12C1 12C2 12C3 12C5 12C9 2. Bµi cò: §äc thoôuc lßng ®o¹n th¬ vµ h·y cho biÕt nhµ th¬ NguyÔn Khoa §iÒm ®· c¶m nhËn vÒ §Êt N­íc trªn nh÷ng ph­¬ng diÖn nµo 3. Bµi míi Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1. Häc sinh ®äc l¹i ®o¹n th¬ (?) §Êt n­íc cña nh©n d©n ®· quy tô c¸i nh×n ®­a ®Õn nh÷ng ph¸t hiÖn míi mÎ, s©u s¾c vÒ ®Þa lÝ l·nh thæ thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo. Liªn hÖ bµi ca dao" Kh¨n th­¬ng nhí ai" So s¸nh bµi §Êt n­íc cña N§T ¤i nh÷ng dßng s«ng b¾t n­íc tõ ®©u Mµ khi vÒ ®Êt n­íc m×nh th× b¾t lªn c©u h¸t Ng­êi ®Õn h¸t th× chÌo ®ß kÐo thuyÒnv­ît th¸c Gîi tr¨m mµu trªn tr¨m d¸ng s«ng xu«i (?) Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng th¬ trong phÇn nµy. So s¸nh bµi ®Êt n­íc cña N§T Hä lµm ra ®Êt n­íc cïng víi nÒn v¨n ho¸ phi vËt thÓ. §Êt n­íc ®­îc t¹o nªn tõ nh÷ng anh hïng v« danh kh«ng ai nhí mÆt ®Æt tªn. líp líp bao nhiªu thÕ hÖ ®· ®i qua. Ho¹t ®éng 2 HS ®äc tiÓu dÉn vµ th¶o luËn t×m hiÓu néi dung theo c©u hái SGK (?) Em h·y cho biÕt hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬ ®Êt n­íc. Chñ ®Ò bµi th¬. (?) M¹ch c¶m xóc cña nhµ th¬ ®em ®Õn cho ta c¶m nhËn g×? Yªu cÇu häc sinh t×m hiÓu vµ chØ ra nh÷ng chi tiÕt vµ nh÷ng h×nh ¶nh tiªu biÓu. Gi¸o viªn ph©n tÝch cô thÓ c¸c ý. Nªu dÉn chøng vµ liªn hÖ so s¸nh víi th¬ Tè H÷u NhËn xÐt vÒ h×nh ¶nh vµ giäng ®iÖu bµi th¬. 4.Cñng cè: nhËn xÐt c¸c ý kh¸i qu¸t chÝnh cña hai bµi th¬. 5. DÆn dß: chuÈn bÞ bµi luËt th¬ b. §Êt n­íc ®­îc c¶m nhËn ë mÆt kh«ng gian ®Þa lÝ l·nh thæ * Nãi vÒ vÒ ®Þa lÝ l·nh thæ kh«ng ph¶i b»ng chiÒu dµi chiÒu réng lÞch sö mµ nãi b»ng c¶m xóc - §Êt n­íc kh«ng chØ lµ kh«ng gian sinh tån - §Êt n­íc lµ nh÷ng cuéc ®êi ®· ho¸ nói s«ng ta => Suy t­ëng ®Ëm chÊt triÕt häc, ®Êt n­íc lín lªn bëi t×nh yªu, do t×nh yªu - T¸c gi¶ ®Æt nh÷ng c©u hái ®Ó råi ®Þnh nghÜa vÒ ®Êt n­íc b»ng nh÷ng h×nh ¶nh bÊt ngê ®Õn gi¶n dÞ tù nhiªn. - §Êt n­íc lµ mèi quan hÖ hµi hoµ riªng chung thèng nhÊt gi÷a bé phhËn vµ toµn thÓ - §Êt n­íc g¾n víi dßng s«ng: * Giäng th¬ tr÷ t×nh chÝnh luËn: - Dïng ng«n ng÷ ®êi th­êng nh»m thøc tØnh lßng con ng­êi tuæi trÎ - Lêi th¬ th¨ng hoa giµu c¶m xóc ®óc kÕt thµnh triÕt lÝ s©u s¾c - Giäng hïng biÖn thuyÕt phôc c. T­ t­ëng ®Êt n­íc cña nh©n d©n trong bÒ s©u v¨n ho¸- t©m hån, phong tôc tËp qu¸n - C¸ch khai th¸c míi mÎ " §Êt n­íc cña NH¢N D¢N" - Sù h×nh thµnh ®Êt n­íc qua ca dao tôc ng÷ huyÒn tho¹i ®Ëm mµu s¾c d©n gian. => T¸c gi¶ sö dông nhiÒu chÊt liÖu v¨n häc d©n gian, v¨n ho¸ d©n gian mét c¸ch nhuÇn nhÞ trong c©u th¬ hiÖn ®¹i. KÕt hîp gi÷a c¶m xóc vµ triÕt lÝ, tr÷ t×nh vµ chÝnh luËn t¹o c¸ch c¶m nhËn míi mÎ C©u th¬ giµu h×nh ¶nh, g¾n víi nh©n d©n ®Êt n­íc 3. Tæng kÕt: - §Êt n­íc kÕt tinh ngay trong ®êi sèng con ng­êi, mçi cuéc ®êi ®Òu ®­îc thõa h­ëng nhngx di s¶n v¨n ho¸ tinh thÇn, vËt chÊt cña d©n téc, nh©n d©n -> tr¸ch nhiÖm g×n gi÷ truyÒn thèng mu«n ®êi. III. H­íng dÉn ®äc thªm bµi " §Êt n­íc" cña NguyÔn §×nh Thi. 1. T¸c gi¶: -SGK 2. T×m hiÓu bµi th¬ a. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: - bµi th¬ in trong tËp ng­êi chiÕn sÜ n¨m 1958 ( bµi th¬ h×nh thµnh trong mét kho¶ng thêi gian kh¸ dµi) b. Chñ ®Ò; - Bµi th¬ béc lé t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc lßng yªu mÕn niÒm tù hµo cña nhµ th¬ trong nh÷ng n¨m th¸ng chiÕn tranh chèng ®Õ quèc c. Néi dung - Hoµi niÖm cña t¸c gi¶ vµ qu¸ tr×nh nhËn thøc vÒ kh¸ng chiÕn vµ h×nh thµnh t×nh c¶m yªu n­íc c¨nm thï giÆc + Mïa thu Hµ Néi hiÖn ra ®Ñp gîi c¶m ph¶ng phÊt buån, cã h­¬ng vÞ mµu s¾c hoµ quyÖn t¹o c¶m xóc + Mïa thu ViÖt B¾c trong niÒm vui tù do + Nhµ th¬ cã sù ph¸t hiÖn míi tõ c¶m xóc mïa thu ®Êt n­íc kh«ng chØ lµ c¸i h÷u h×nh mµ cßn lµ c¸i v« h×nh: Lµ truyÒn thèng ®Êu tranh bÊt khuÊt cña lich sö cha «ng Lµ hån thiªng ®Êt n­íc tõ x­a väng vÒ trong bÒ dµy lÞch - §Êt n­íc tõ trong ®au th­¬ng ®øng lªn s¸ng ngêi bÊt khuÊt + Nhµ th¬ viÕt vÒ nçi ®au chiÕn tranh víi nh÷ng h×nh ¶nh cô thÓ vµ kh¸i qu¸t + C¸ch nãi b»ng ph­¬ng thøc ho¸n dô l¾ng s©u c¶m xóc + Nhµ th¬ viÕt vÒ ®Êt n­íc lµ sù tÝch tô c¨m hên + Kh¸i qu¸t l¹i ®­îc nh÷ng chÆng ®­êng kh¸ng chiÕn => KÕt thóc b»ng nh÷ng h×nh ¶nh t­îng tr­ng. Giäng th¬ dâng d¹c hµo hïng, t×nh yªu ®Êt n­íc g¾n liÒn víi t×nh yªu lÝ t­ëng * Bµi th¬ lµ sùkÕt hîp gi÷a chÊt chÝnh luËn vµ tr÷ t×nh, giµu chÊt nh¹c ho¹ b¾t s©u vµo truyÒn thèng nh­ng míi mÎ, ©m ®iÖu linh ho¹t, niÒm tù hµo s¶ng kho¸i Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 12 NguyÔn ThÞ H¹nh Ngµy so¹n: 16-10-2008 TiÕt sè: 30 LuËt th¬ ( tiÕp theo) A. Môc tiªu bµi häc: - Cñng cè vµ n©ng cao hiÓu biÕt vÒ luËt th¬. Sù kÕ thõa vµ ph¸t triÓn cña th¬ ca tõ c¸c thÓ th¬ truyÒn thèng - RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch c¶m thu th¬. tÝch hîp kÜ n¨ng lµm v¨n TiÕng ViÖt B. Ph­¬ng thøc Gîi dÉn th¶o luËn, ph©n tÝch C. Ph­¬ng tiÖn Gi¸o ¸n, Sgk, Sgv, häc sinh chuÈn bÞ b¶ng phô D. TiÕn tr×nh bµi d¹y 1. æn ®Þnh: Ngµy d¹y Líp d¹y SÜ sè 12C16 12C2 12C3 12C5 12C9 2. KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong qu¸ tr×nh bµi míi 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 Em biÕt nh÷ng thÓ th¬ phæ biÕn nµo cña th¬ hiÖn nay? VD; Sãng ¤i con sãng ngµy x­a Vµ ngµy sau vÉn thÕ.... (?) C¸ch hµi thanh vµ ng¾t nhÞp cña thÓ th¬ n¨m ch÷ thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo? VD: ¤i con sãng ngµy x­a( sãng/ x­a.T/B) Vµ ngµy sau vÉn thÕ( sau/thÕ.B/T) (?) Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ thÓ th¬ b¶y tiÕng Suèt mÊy h«m rµy ®au tiÔn ®­a §êi tu«n n­íc m¾t trêi tu«n m­a ChiÒu nay con ch¹y vÒ th¨m B¸c ¦ít l¹nh v­ên rau mÊy gèc dõa VÇn th«ng lµ nh÷ng tiÕng cuèi cã nguyªn ©m, ©m cuèi thanh ®iÖu kh«ng hoµn toµn gièng nhau Anh b¹n gi·i dÇu khong b­íc n÷a Gôc trªn sóng mò bá quªn ®êi.... (?) ThÓ th¬ nµy xuÊt hiÖn vµo thêi ®iÓm nµo Thêi gian ®i mµu hoa cò vÒ ®©u Nay trë l¹i vÉn cßn nh­ míi mÎ Bao mïa thuhoa vÉn vµng nh­ thÕ ChØ em lµ kh¸cvíi em x­a (?) ThÕ nµo lµ th¬ tù do? Cho vÝ dô cô thÓ Ho¹t ®éng 2 Th¶o luËn bµi tËp SGK gv ®Þnh h­íng råi ch÷a Nhãm 1-2: bµi tËp sè 1 Nhãm 3-4: bµi tËp sè 2 Nhãm 5-6: Bµi tËp sè 3 NhËn xÐt vµ ph¸t biÓu (?) M« h×nh niªm luËt cu¶ bµi th¬ Mêi trÇu 4. cñng cè: gi¸o viªn cã thÓ cho häc sinh mét sè bµi tËp bæ trî ®Ó cñng cè kiÕn thøc 5. DÆn dß: VÒ nhµ tËp lµm th¬ theo thÓ lôc b¸t vµ tù do. ChuÈn bÞ bµi thùc hµnh mét sè biÖn ph¸p tu tõ ng÷ ©m III. Mét sè thÓ th¬ hiÖn ®¹i 1. ThÓ th¬ n¨m tiÕng - Kh¸c thÓ th¬ ngò ng«n, th¬ n¨m tiÕng cã thÓ kh«ng chia khæ, cã thÓ chia thµnh nhiÒu khæ. Mçi khæ lµ mét®¬n vÞ ý nghÜa vµ nh¹c ®iÖu + VÇn gi·n c¸ch( sãng) + VÇn liÒn nhau: Anh ®éi viªn thøc dËy ThÊy trêi khuya l¾m råi Mµ sao b¸c vÉn ngåi... + VÇn giao nhau Nh­ ®Çy thuyÒn tr¨ng ng©n R»m x­a s«ng ®¸y h¸t B¸c bËn bµn viÖc qu©n D­íi tr¨ng rõng ViÖt B¾c - Hµi thanh vµ ng¾t nhÞp Hoµ ©m ngay trong mét c©u th¬.Ng¾t theo nhÞp 3-2, nhÞp ®iÖu gän khoÎ kho¾n, s«i næi c¶m xóc 2. ThÓ th¬ b¶y tiÕng - Cã thÓ chia khæ hoÆc kh«ng chia khæ + Mçi khæ cã 4 dßng, ba lÇn ®iÖp vÇn gÇn gièng víi tø tuyÖt nh­ng kh«ng khÐp kÝn vµ t¸ch biÖt + VÇn cã thÓ lÆp l¹i nguyªn vÑn, tuy nhiªn kh«ng nhÊt thiÕt lÆp l¹i vÇn chÝnh mµ th­êng dïng vÇn th«ng - Hµi thanh vµ ng¾t nhÞp: + ®èi xøng hµi hoµ vÒ thanh ®iÖu + C¸c tiÕng 2-4-6 theo quy luËt cña th¬ ®­êng 3. ThÓ th¬ t¸m tiÕng - XuÊt hiÖn trong phong trµo th¬ míi tù do hiÖn ®¹i - Gieo vÇn ch©n ë cuèi dßng th¬ - NhÞp th¬ th«ng thõng lµ: 3/3/2, 3/5 5. ThÓ th¬ tù do - §o¹n dµi ng¾n kh¸c nhau - Kh«ng quy ®Þnh vÒ thanh ®iÖu nh­ng gi÷ ®­îc sù nhÞp nhµng c©n ®èi, cã tÝnh nh¹c vµ tÝnh h×nh t­îng trong toµn bµi - DiÔn t¶ c¶m xóc tù nhiªn VI. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp sè 1 So s¸nh ®o¹n th¬ ngò ng«n trong bµi MÆt tr¨ng víi ®o¹n th¬ trong bµi Sãng cña Xu©n Quúnh MÆt tr¨ng Sãng V»ng vÆc/ bãng thuyÒn quyªn M©y quang/ giã bèn bªn NÒ cho/ trêi ®Êt tr¾ng QuÐt s¹ch/ nói s«ng ®en Cã khuyÕt/ nh­ng trßn m·i Tuy giµ/ vÉn trÎ lªn M¶nh g­¬ng/ chung thÕ giíi Soi râ: mÆt hay, hÌn - Sè tiÕng: 5 - VÇn: gieo vÇn c¸ch: en,ªn - NhÞp th¬: 2/3 - Hµi thanh: cã sù phèi hîp lu©n phiªn B- T, B- B, T-T ë tiÕng thø 2 vµ tiÕng thø 4 ¤i con sãng/ ngµy x­a Vµ ngµy sau/ vÉn thÕ Nçi kh¸t väng/ t×nh yªu Båi håi trong/ ngùc trÎ Tr­íc mu«n trïng/ sãng bÓ Em nghÜ vÒ/ Anh, Em Em nghÜ vÒ/ biÓn lín Tõ n¬i nµo/ sãng lªn - Sè tiÕng: 5 - VÇn: ª,e,ª khu«n vÇn: em,ªm -nhÞp 3/2 - Hµi thanh: Cã sù lu©n phiªn b»ng tr¾c 2. Bµi tËp sè 2 - Sè tiÕng: 7 - Sè dßng:4 - vÇn: s«ng, lßng, trong - NhÞp 4/3 - Niªm: dßng 2 vµ 3 T-T-B/B-T-B( c¸ch t©n kh«ng niªm). Dßng 1 vµ dßng 4 B-B-B/B-B-T( c¸ch t©n kh«ng niªm) 3. Bµi tËp sè 3 - NhÞp :4-3 TiÕng 1 2 3 4 5 6 7 Dßng1 B(cau) T(nhá) B(trÇu) vÇn Dßng2 T(cña) B(H­¬ng) T(quyÖt) vÇn Dßng3 T(ph¶i) B(nhau) T(th¾m) Dßng4 B(xanh) T(l¸) B(nh­) vÇn Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 12 NguyÔn ThÞ H¹nh Ngµy so¹n: TiÕt sè: 31 Thùc hµnh mét sè biÖn ph¸p tu tõ ng÷ ©m A. Môc tiªu bµi häc N¾m ®­îc mét sè biÖn ph¸p tu tõ ng÷ ©m th­êng dïng trong v¨n b¶n cïng nh÷ng kÜ n¨ng ph©n tÝch sö dông chóng. B. Ph­¬ng tiÖn: Gi¸o ¸n, sgk, thiÕt kÕ C. Ph­¬ng ph¸p Ph©n tÝch, ph¸t hiÖn th¶o luËn D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. æn ®Þnh Ngµy so¹n Líp d¹y SÜ sè 12C1 12C2 12C3 12C5 12C9 2. KiÓm tra bµi cò: kh«ng kiÓm tra 3. Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 Th¶o luËn Nhãm 1-2: Vai trß cña phÐp tu tõ ng÷ ©m ë bµi 1 Nhãm 3-4: Vai trß cña biÖn ph¸p tu tõ ngg÷ ©m ë bµi 2 Nhãm 4-5: Vai trß cña ph¸p tu tõ ng÷ ©m ë bµi 3 (?) §Ó t¹o s¾c th¸i hïng hån thiªng liªng cña lêi kªu gäi cøu n­íc ®o¹n v¨n ®· cã sù phèi hîp cña nh÷ng yÕu tè nµo Ho¹t ®éng 2 Häc sinh lµm viÖc c¸ nh©n sau ®ã tr×nh bµy tr­íc líp (?) PhÐp ®iÖp sö dông cã t¸c dông g×. (?) ý nghÜa cña sù lÆp l¹i vÇn. (?) Sù ®ãng gãp cña c¸c yÕu tè tu tõ ng÷ ©m cã gi¸ trÞ g×. 4. Cñng cè: Cßn thêi gian gi¸o viªn cã thÓ cho thªm bµi tËp bæ trî 5. DÆn dß: ChuÈn bÞ viÕt bµi sè 3 nghÞ luËn v¨n häc I. Kh¶ n¨ng t¹o nhÞp ®iÖuvµ ©m h­ëng cho c©u cña phÐp tu tõ ng÷ ©m 1. Bµi sè 1 - NhÞp ®iÖu dµn tr¶i phï hîp víi cuéc ®Êu tranh tr­êng k× cña d©n téc. Sau nhÞp ng¾n t¹o ©m h­ëng ng¾n gän => sù phèi hîp nhÞp ®iÖu hµi hoµ - Thanh: cã sù thay ®æi thanh B-T ë cuèi mçi nhÞp + NhÞp dµi: N¨m nay- thanh b»ng, tù do, ®éc lËp- thanh tr¾c + NhÞp ng¾n: N« lÖ- thanh tr¾c, n¨m nay- thanh b»ng - ¢m tiÕt ®ãng më: + Tù do vang lªn vót cao + §éc lËp ®ãng l¹i trÇm => T¹o cho ®o¹n v¨n ©m h­ëng hïng hån ®anh thÐp 2. Bµi tËp sè 2 - PhÐp ®iÖp phèi hîp víi phÐp ®èi - C©u v¨n xu«i nh­ng cã vÇn - Sù phèi hîp gi÷a nh÷ng c©u nhÞp ng¾n víi nh÷ng c©u nhÞp dµn tr¶i t¹o nªn ©m h­ëng khi khoan thai, khi dån dËp m¹nh mÏ phï hîp víi lêi kªu gäi cøu n­íc - ¢m thanh cã sù phèi hîp gi÷a B- T: tiÕng cuèi cña nhÞp ng¾t ®ãi lËp vÝ tiÕng cuèi cña c©u 3. Bµi tËp sè 3 - C©y tre lµ biÓu t­îng cho d©n téc con ng­êi ViÖt Nam h×nh t­îng Êy kÕt hîp víi nhÞp ®iÖu ng¾n: GËy tre/ ch«ng tre/ chèng l¹i s¾t thÐp qu©n thï. Tre xung phong vµo xe t¨ng/ ®¹i b¸c......- - Dïng phÐp nh©n ho¸, ®äng tõ phèi hîp víi c¸c yÕu tè ng÷ ©m: + ¢m thanh: . T¨ng(B) cuèi b¸c(T) . Lµng(B) N­íc(T) . Tranh(B) ChÝn(T) . Tre ©m vùc cao( thanh kh«ng) hoµ víi ng­êi( ©m vùc thÊp) => T¹o tÝnh nh¹c, kh¼ng ®Þnh sù khoÎ kho¾n ý chÝ kiªn c­êng cña con ng­êi ViÖt Nam. II. §iÖp ©m, ®iÖp vÇn ®iÖp thanh 1. Bµi tËp sè 1 - §iÖp phô ©m ®Çu: t¸c dông g©y Ên t­îng vÒ h×nh ¶nh hoa lùu mïa hÌ. Mµu ®á cña hoa lùunnh­ ngän löa ®ïa tr­íc ngän giã mïa hÌ trong tr¹ng th¸i Èn hiÖn. - VÇn b¾t nhÞp diÔn t¶ t©m tr¹ng cña con ng­êi. DiÔn t¶ tr¹ng th¸i cña ¸nh tr¨ng ph¶n chiÕu trªn mÆt n­íc 2. Bµi tËp sè 2 - VÇn ®­îc lÆp l¹i lµ vÇn "Ang" ©m h­ëng më réng tiÕp diÔn kÐo dµi. nã phï hîp c¶m xóc chung: mïa ®«ng vÉn ®ang ngù trÞ nh­ng ®· cã tÝn hiÖu cña mïa xu©n. 3. Bµi tËp sè 3 - Gi¸ trÞ t¹o h×nh cao: + Tõ l¸y gîi h×nh + PhÐp nh©n ho¸ + PhÐp ®iÖp có ph¸p ë c©u1-3, nhÞp 4/3 ë 3 c©u ®Çu + Sù phèi hîp thanh B- T ë 3 c©u ®Çu gãp phÇn t¹o mét kh«ng gian hiÓm trë hïng vÜ. C©u cuèi toµn thanh B gîi t¶ c¶ mét kh«ng gian réng vµ t©m tr¹ng bu©ng khu©ng. + CÊu tróc tiÓu ®èi Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 12 NguyÔn ThÞ H¹nh Ngµy so¹n: 19-10-2008 TiÕt sè: 32-33 Bµi viÕt sè 3 A. Môc tiªu bµi häc: - Cñng cè n©ng cao kiÕn thøc vÒ v¨n nghÞ luËn nãi chung, nghÞ luËn v¨n häc nãi riªng - TÝch hîp kiÕn thøc lµm v¨n TiÕng ViÖt - RÌn luyÖn kÜ n¨ng nghÞ luËn biÕt phèi hîp c¸c thao t¸c lËp luËn trong v¨n nghÞ luËn B. Ph­¬ng tiÖn Gi¸o ¸n, ®Ò bµi kiÓm tra C. Ph­¬ng ph¸p Ph©n tÝch, ®Þnh h­íng gîi më D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. æn ®Þnh Ngµy d¹y Líp d¹y SÜ sè 12C1 12C2 12C3 12C5 12C9 2. Bµi cò: ¤n l¹i kiÕn thøc nghÞ luËn vÒ mét bµi th¬, mét ®o¹n th¬. Nªu l¹i nh÷ng yªu cÇu vµ néi dung chÝnh. 3. Bµi míi: §Ò bµi: C¶m nhËn cña anh(chÞ) vÒ h×nh t­îng ng­êi lÝnh T©y TiÕn trong ®o¹n th¬ sau: T©y TiÕn ®oµn inh kh«ng mäc tãc Qu©n xanh mµu l¸ d÷ oai hïm M¾t trõng göi méng qua biªn giíi §ªm m¬ Hµ Néi d¸ng kiÒu th¬m R¶i r¸c biªn c­¬ng må viÔn xø ChiÕn tr­êng ®i ch¼ng tiÕc ®êi xanh Aã bµo thay chiªó anh vÒ ®Êt S«ng m· gÇm lªn khóc ®éc hµnh. 4. Thu bµi 5. DÆn dß: So¹n bµi ®äc thªm: Dän vÒ lµng vµ §ß lÌn Gi¸o ¸n ng÷ v¨n NguyÔn ThÞ H¹nh Ngµy so¹n: 12-10-2008 TiÕt sè: 24 Tr¶ bµi sè 2 A. Môc tiªu bµi häc - ¤n tËp cñng cè vÒ v¨n nghÞ luËn nãi chung, nhÞ luËn vÒ mét hiÖn t­îng ®êi sèng - TÝch hîp c¸c kiÕn thøc ®· häc víi vèn sèng thùc tÕ - RÌn luyÖn kÜ n¨ng tù söa lçi trong mét bµi v¨n B. Ph­¬ng tiÖn Bµi kiÓm tra cña häc sinh, gi¸o ¸n C. Ph­¬ng thøc thùc hiÖn Gîi ý, ph©n tÝch th¶o luËn ch÷a lçi D. TiÕn tr×nh bµi d¹y 1. æn ®Þnh Ngµy d¹y Líp d¹y SÜ sè 12C1 12C2 12C3 12C5 12C9 2. Bµi míi Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i c¸c b­íc t×m hiÓu ®Ò Ho¹t ®éng 2 Gi¸o viªn gäi häc sinh nªu më bµi, dÉn mét më bµi mÉu nhËn xÐt chç ®­îc vµ ch­a ®­îc Gi¸o viªn gäi häc sinh x¸c ®Þnh c¸c ý c¬ b¶n. Ho¹t ®éng 3 Gi¸o viªn nhËn xÐt ®¸nh gi¸ §äcmét sè bµi mÉu tiªu biÓu Gi¸o viªn tæng kÕt sè ®iÓm theo tõng bµi cña tõng líp cô thÓ Nªu nh÷ng h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc 3. Cñng cè: Nh÷ng thao t¸c vµ chó ý c¬ b¶n khi lµm bµi nghÞ luËn 4. DÆn dß: chuÈn bÞ viÕt bµi sè 3 nghÞ luËn v¨n häc t¹i líp I. T×m hiÓu ®Ò §Ò bµi: H·y tr×nh bµy quan ®iÓm cña m×nh tr­¬c cuéc vËn ®éng" Nãi kh«ng víi nh÷ng tiªu cùc trong thi cö vµ bÖnh thµnh tÝch trong gi¸o dôc" - KiÓu ®Ò: NghÞ luËn vÒ mét hiÖn t­îng ®êi sèng - Yªu cÇu: + Bµy tá suy nghÜ cña c¸ nh©n vÒ cuéc vËn ®éng nµy +Dïng nh÷ng dÉn chøng thùc tÕ lµm s¸ng tá vÊn ®Ò + Phª ph¸n nh÷ng hµnh vi tiªu cùc - C¸c thao t¸c lËp luËn cÇn sö dông: Ph©n tÝch , chøng minh, b×nh luËn, b¸c bá II. Dµn ý: 1. Më bµi - DÉn ®Ò bµi vµo bµi viÕt 2. Th©n bµi - ý 1: ViÖc thùc hiÖn nãi kh«ng víi tiªu cùc dÉ diÔn ra nh­ thÕ nµo, nh­ng biÓu hiÖn cña nã. Tõ ®ã mçi ng­êi cÇn cã nh÷ng suy nghÜ hµnh ®éng sao cho dóng ®¾n phï hîp - ý 2: Nãi kh«ng víi bÖnh thµnh tÝch trong gi¸o dôc lµ vÊn ®Ò bøc thiÕt nh»m n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc. Phª ph¸n nh÷ng hiÖn t­îng m¾c bÖnh thµnh tÝch, nªu dÉn chønh cô thÓ. 3. KÕt bµi - Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña b¶n th©n III. Tr¶ bµi - VÒ lËp dµn ý tr­íc khi lµm bµi: §a sè lµm ch­a tèt cÇn xem l¹i viÖc vËn dông c¸c thao t¸c lËp luËn - Hµnh v¨n ch­a thùc sù m¹ch l¹c, cßn nghÌo nµn tõ diÔn ®¹t - Tr¶ bµi, gäi ®iÓm thu bµi Gi¸o ¸n ng÷ v¨n NguyÔn ThÞ H¹nh Ngµy so¹n: 12-10-2008 TiÕt sè: 25-26 ViÖt B¾c -Tè H÷u- A. Môc tiªu bµi häc - Gióp häc sinh c¶m nhËn ®­îc mét thêi kh¸ng chiÕn gian khæ nh­ng hµo hïng cña ViÖt B¾c, t×nh c¶m thuû chung th¾m thiÕt cña qu©n d©n VB - Bµi th¬ ®Ëm ®µ tÝnh d©n téc, d¹t dµo t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc B. Ph­¬ng tiÖn Gi¸o ¸n, sgk, thiÕt kÕ, hs chuÈn bÞ b¶ng phô C. Ph­¬ng ph¸p Gîi më, th¶o luËn, ph©n tÝch D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1. æn ®Þnh Ngµy d¹y Líp d¹y SÜ sè 12C1 12C2 12C3 12C5 12C9 2. Bµi cò: Em h·y nªu nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ tac gia TH, kh¸i qu¸t c¸c chÆng ®­êng th¬ cña «ng? 3. Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 Häc sinh ®äc tiÓu dÉn sgk vµ tãm t¾t nh÷ng ý c¬ b¶n (?) Em cho biÕt hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬ (?) Nªu môc ®Ých s¸ng t¸c bµi th¬ VB lµ b¶n hïng ca cña cña cuéc kh¸ng chiÕn ph¶n ¸h nh÷ng chÆng ®­êng gian lao anh dòng vµ th¾ng lîi cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. T¸c phÈm thÓ hiÖn thµnh c«ng h×nh ¶nh cña mäi líp ng­êi vµ t©m t­ cña quÇn chóng nh©n d©n kh¸ng chiÕn, thèng nhÊt vµ bao trïm bµi th¬ lµ lßng yªu n­íc. Ng«n ng÷ th¬ lµ ng«n g÷ cña tÊm lßng. Bµi th¬ s¸ng t¹o nªn mét hoµn c¶nh ®Æc biÖt ®Ó béc lé c¶m xóc d¹t dµo. §ã lµ cuéc chia tay ®Çy l­u luyÕn cña kÎ ë ng­êi ®i ®Çy b©ng khu©ng bÞn rÞn . giäng ®iÖu ngät ngµo ªm ¸i nhÑ nhµng ®»m th¾m (?) Em h·y cho biÕt vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch. (?) C¶m nhËn chung vÒ nghÖ thuËt cña ®o¹n th¬. Ho¹t ®éng 2 Häc sinh ®äc bµi th¬ Häc sinh th¶o luËn råi kh¸i qu¸t Nhãm cÆp ®«i: (?) Cuéc chia tay ®­îc diÔn t¶ nh­ thÕ nµo? (?) ChØ ra yÕu tè nghÖ thuËt tiªu biÓu. Sù g¾n bã tha thiÕt 15 n¨m Gîi nhí nh÷ng kØ niÖm, thêi gian chia ngät sÎ bïi, tÊm lßg son s¾t nghÜa t×nh CM.( Gv dÉn chøng b»ng c¸c c©uth¬, h×nh ¶nh cô thÓ)