Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết 98 hướng dẫn chuẩn bị thi tốt nghiệp THPT

Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt 98 H­íng dÉn chuÈn bÞ thi tèt nghiÖp THPT A. PhÇn chuÈn bÞ I. Yªu cÇu bµi d¹y 1. Gióp HS: - Cã c¸i nh×n tæng qu¸t vµ cã hÖ thèng vÒ nh÷ng ®iÒu ®· häc trong ch­¬ng tr×nh v¨n 12. - §¸nh gi¸ vµ gi¶i thÝch c¸c thµnh tùu c¬ b¶n cña giai ®o¹n VH theo quan ®iÓm khoa häc. - RLKN tæng hîp, ph©n tÝch, t×m dÉn chøng 2. GDHS tr©n träng, yªu quý VHDT. II. ChuÈn bÞ - GV: N.cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. - HS: ¤n tËp, lËp ®Ò c­¬ng theo HD gi¸o viªn, SGK. B. PhÇn trªn líp * æn ®Þnh tæ chøc I. KiÓm tra bµi cò (KÕt hîp trong qu¸ tr×nh «n tËp) II. Bµi míi * Lêi vµo bµi (1’) §Ó cã c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ VHVN trong ch­¬ng tr×nh v¨n 12, ta tiÕp tôc vµo bµi «n tËp.... (42’) ? Cho biÕt nh÷ng ph¸t hiÖn kh¸c nhau vÒ sè phËn ng­êi lao ®éng qua 3 nh©n vËt n÷ trong 3 TP? ? H.¶nh con tµu trong bµi th¬ cã ý nghÜa g×? Gi¶i thÝch nhan ®Ò bµi th¬? ? NT næi bËt cña bµi th¬? ? PT søc m¹nh t¹o h×nh cña ngßi bót HCËn trong 8 khæ th¬ ®Çu cña bµi th¬? ? ChØ ra sù kh¸c nhau cña bµi th¬ Trµng giang vµ bµi C¸c vÞ...? ? V× sao nãi Tè H÷u lµ nhµ th¬ tr÷ t×nh- chÝnh trÞ? CM? ? C.M qua nh÷ng tËp th¬? ? NÐt c¬ b¶n cña p.c¸ch th¬ TH? ? §.®iÓm con ng NT? ? PC¸ch NT N.Tu©n? CM qua Ng l¸i ®ß S§µ ? ? So s¸nh víi tr.ng¾n Ch÷ ng­êi… p.c¸ch NTu©n cã g× biÕn ®æi? ? BiÓu hiÖn cña CNAHCM trong c¸c truyÖn ng¾n...? ? Søc sèng vµ vÎ ®Ñp t©m hån cña XQ qua bµi th¬ Sãng? ? §Æc s¾c NT cña bµi th¬? C©u 7/307 Vî nhÆt- Vî chång A Phñ- Mïa l¹c - §iÓm chung: M.t¶ cuéc ®æi ®êi cña nh÷ng ng lao ®éng nghÌo khæ, bÊt h¹nh d­íi t¸c ®éng xa gÇn cña CM + Bµ cô Tø: . Cã niÒm vui, niÒm h¹nh phóc tr­íc HP cña con... . Cã tñi hên, xãt xa. . NiÒm tin, 1 niÒm l¹c quan ®¸ng quÝ, ®¸ng tr©n träng + MÞ: . Nh÷ng ngµy ë H.Ngµi, lµ con d©u song thùc chÊt lµ con ë g¹t nî . Sù thøc tØnh cña kh¸t väng sèng vµ lßng th­¬ng ng ®· xui M cøu sèng A Phñ-> ®i cïng A Phñ. + §µo: . Sù håi sinh 1 t©m hån ®· nguéi l¹nh, ch¸n n¶n tr­íc cuéc ®êi míi vµ sù quan t©m cña tËp thÓ; cña nh÷ng ng lao ®éng (§iÖn Biªn lµ quª h­¬ng thø 2 cña chÞ) C©u 8/ 307 TiÕng h¸t con tµu- CLV - H.¶nh con tµu trong bµi th¬ cã ý nghÜa biÓu hiÖn sù chuyÓn ®éng m¹nh mÏ cña t©m hån n.th¬ h­íng vÒ phÝa n.d©n. Con tµu lµ t­îng tr­ng cho kh¸t väng ®Õn nh÷ng n¬i xa, lµ søc m¹nh, ®éng lùc, søc mang chë - Nhan ®Ò thÓ hiÖn niÒm høng khëi, say s­a muèn chuyÓn ®éng, muèn ®i xa, muèn mang chë, lµ niÒm vui muèn ®­îc trë vÒ v¬Ý ND trong lßng TB¾c. Con tµu cã ý nghÜa biÓu t­îng. * NT th¬ - Dïng h.¶nh t­îng tr­ng (con tµu, tiÕng h¸t) - C¸ch diÔn ®¹t nghÞch lÝ (®Êt ®· hãa t©m hån) - H.¶nh liªn t­ëng Nhí E nh­ ®«ng vÒ nhí rÐt - Sù hµi hoµ, so s¸nh (chiÕc n«i ngõng...) -> Bµi th¬ lung linh, ®Çy chÊt tr÷ t×nh tha thiÕt, giµu chÊt trÝ tuÖ.... C©u 9/307 C¸c vÞ La H¸n chïa T©y Ph­¬ng- HCËn - 8 khæ th¬ ®Çu: Bøc ®iªu kh¾c b»ng th¬, b»ng nghÖ thuËt ng«n tõ. + HCËn ®· c¶m nhËn c¸c t­îng La H¸n chïa TPh­¬ng lµ hiÖn th©n cho nçi khæ ®au phæ biÕn cña cuéc ®êi cò ®· t¹c thµnh t­îng, lµm «ng day døt. H¸ ch¼ng ph¶i...mÆt ®au th­¬ng? + T¸c gi¶ tËp trung kh¾c ho¹ 3 bøc t­îng ®iÓn h×nh cho 3 th¸i ®é, 3 nçi ®au . Suy nghÜ bÊt lùc. . UÊt hËn bÊt lùc. . Bu«ng xu«i bÊt lùc. -> C¸c chi tiÕt võa gièng t­îng phËt, võa gièng cuéc ®êi, giµu ý nghÜa t­îng tr­ng. - C¶ 2 bµi th¬ cña HCËn cïng cã chung nçi ®au ®êi, xãt xa cho nh÷ng cuéc ®êi, sè phËn. Nh­ng ë bµi C¸c vÞ... ý thøc chÝnh trÞ râ nÐt h¬n, nªu cuéc ®êi cò ®Ó kh¼ng ®Þnh XH míi. -> H¹n chÕ: gß bã trong kh¸i qu¸t vµ s¬ l­îc trong kÕt luËn cña bµi th¬. C©u 10/ 307 Th¬ Tè H÷u - “Th¬ tr÷ t×nh chÝnh trÞ’’ thÓ hiÖn nh÷ng t×nh c¶m ch.trÞ: - Lµ t×nh c¶m cña ng c«ng d©n víi TQ, cña ng CM ®èi víi lÝ t­ëng, víi §¶ng, víi l·nh tô, víi ®ång chÝ cña m×nh. - T×nh c¶m chÝnh trÞ lµ nguån th¬ chñ yÕu cña TH. T×nh c¶m ®ã ®­îc thÓ hiÖn ch©n thËt, s©u s¾c, tù nhiªn, ®Çy c¶m høng, kh«ng chung chung trõu t­îng. Nã cã mµu s¾c riªng, giäng ®iÖu riªng. * Nh÷ng chÆng ®­êng th¬ TH: (5 tËp) * P.c¸ch th¬ TH: - Ca h¸t lÝ t­ëng CS¶n, thÓ hiÖn niÒm vui, niÒm tin g¾n víi lÝ t­ëng Êy. - Giäng ®iÖu t©m t×nh dÞu ngät - §Ëm ®µ tÝnh DT tõ ND - HT. - C¶m høng sö thi l·ng m¹n.... C©u 11/ 308 Ng­êi l¸i ®ß s«ng §µ - Con ng: 1 trÝ thøc yªu n­íc, cã ý thøc c¸ nh©n ph¸t triÓn rÊt cao, cã ý thøc c¸ nh©n cao, thÝch phãng tóng, tµi hoa, quÝ träng nghÒ nghiÖp. - Th©u tãm trong 1 ch÷ ng«ng + Th¸i ®é khinh ®êi, ng¹o ®êi. + Chøng tá tµi hoa, uyªn b¸c, cèt c¸ch nghÖ sÜ. + Nh×n nhËn mäi sù vËt ë khÝa c¹nh v¨n hãa, thÈm mÜ, muèn thÓ hiÖn c¶m gi¸c, suy nghÜ, míi l¹ kh¸c th­êng - S.§µ d­íi ngßi bót cña NT nh­ 1 sinh vËt cã tÝnh c¸ch, t©m tr¹ng, võa hung b¹o võa tr÷ t×nh. Ng l¸i ®ß võa cã trÝ tuÖ uyªn b¸c võa cã cèt c¸ch nghÖ sÜ. - So víi Ch÷ ng­êi ... ë tïy bót nµy cho thÊy NTu©n ph¸t hiÖn, c¶m høng tr­íc c¸i ®Ñp ë nh÷ng con ng rÊt ®çi b×nh th­êng trong ND lao ®éng ®ang chiÕn ®Êu vµ s¶n xuÊt h«m nay. C©u 12/308 CNAHCM - B¾t nguån tõ t×nh yªu n­íc vµ lßng c¨m thï giÆc vµ thÓ hiÖn ë hµnh ®éng hi sinh dòng c¶m trong chiÕn ®Êu. - RXN: CNAH cña toµn d©n ë mäi løa tuæi Riªng nh.vËt Tnó: lóc nhá, khi lín lu«n cã lßng c¨m thï giÆc, ý thøc CM-> ®i lùc l­îng. - MTCR: (NguyÖt) VÎ ®Ñp t©m hån tuyÖt vêi: . Dòng c¶m, gan gãc, b×nh tÜnh, chñ ®éng trong ch.®Êu . Sèng hÕt m×nh v× ng kh¸c, sèng cã tr­íc cã sau . T.yªu thñy chung , niÒm tin m·nh liÖt vµo c.sèng C©u 13/ 308 Sãng- XQ - ThÓ hiÖn t×nh yªu m·nh liÖt, da diÕt, bao la vµ vÎ ®Ñp n÷ tÝnh dÞu dµng, thuû chung, d©ng hiÕn-> Kh¸t khao h¹nh phóc gia ®×nh. - X©y dùng ®­îc h×nh t­îng cÆp ®«i sãng - em, 1 Èn dô giµu søc biÓu hiÖn, nhiÒu c¸ch diÔn ®¹t so s¸nh, m¹nh mÏ. III. H­íng dÉn HS häc, lµm bµi tËp (2’) 1. Bµi cò + ¤n tËp, n¾m v÷ng ND ®· tæng hîp 2. Bµi míi + ChuÈn bÞ «n tËp tiÕp. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt 99 H­íng dÉn chuÈn bÞ thi tèt nghiÖp THPT A. PhÇn chuÈn bÞ I. Yªu cÇu bµi d¹y 1. Gióp HS hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc vÒ VHNN: + Nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ cuéc ®êi sù nghiÖp ST cña c¸c nhµ v¨n, th¬ ®­îc häc. + Gi¸ trÞ néi dung, nghÖ thuËt cña c¸c TP, ®o¹n trÝch -> Cã c¸i nh×n s©u s¾c vÒ nÒn v¨n ho¸ nh©n lo¹i. 2. GDHS lßng yªu, tr©n träng c¸i ®Ñp. II. ChuÈn bÞ - GV: Sgk, sgv, gi¸o ¸n. - HS: «n tËp, so¹n bµi. B. PhÇn trªn líp * æn ®Þnh tæ chøc líp I. KiÓm tra bµi cò (®an xen trong qu¸ tr×nh «n tËp) II. Bµi míi * Lêi vµo bµi (1’) §Ó cã c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ c¸c ®Ønh cao v¨n ho¸ nh©n lo¹i, chóng ta vµo bµi... B. PhÇn v¨n häc n­íc ngoµi ? Kh¸i qu¸t nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ cuéc ®êi, sù nghiÖp M.? ? Cho biÕt thêi gian s¸ng t¸c? ? Ndung vµ nghÖ thuËt? ? Nªu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶? ? TP tiªu biÓu? ? Thêi ®iÓm s¸ng t¸c? ? ND, NT? ? Nªu nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶? ? Gi¸ trÞ ND- NT? ? Nªu ý hiÓu cña em vÒ t¸c gi¶? ? Kh¸i qu¸t ND- NT? ? Nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶? ? Gi¸ trÞ vÒ ND- NT? ? Nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ tgi¶? 1. M.Gocki - Mét con ng­êi ra ®êi (7’) * T¸c gi¶ (1868 - 1936) - Tªn thËt: AlÕchx©y macxim«vich Pªsc«p - Bót danh: Gocki nghÜa lµ cay ®¾ng. - 3 tuæi mÊt cha, 10 tuæi mÊt mÑ-> ë víi «ng bµ ngo¹i. Bµ kh¬i gîi ë ch¸u niÒm say mª VH, «ng ngo¹i gióp ch¸u biÕt c¸i gai gãc cña cuéc ®êi, kh«ng thÓ sèng gi¶n ®¬n. - ¤ng lµ ng ®Æt nÒn mãng cho VH X« viÕt vµ lµ 1 trong nh÷ng nhµ v¨n lín cña thÕ kØ XX. Lª Nin coi M.Gocki lµ “§¹i diÖn vÜ ®¹i nhÊt cña nghÖ thuËt v« s¶n” - S¸ng t¸c: tiÓu thuyÕt, truyÖn ng¾n, kÞch - §Æc ®iÓm v¨n phong: thÊm ®­îm tinh thÇn nh©n v¨n. - TP tiªu biÓu: TiÓu thuyÕt bé ba tù thuËt, Ng­êi mÑ, Mét con ng ... * Mét con ng­êi ra ®êi ViÕt 1912, in trong tËp TP “Trªn n­íc Nga”, ®©y lµ truyÖn ng¾n më ®Çu, cã tÝnh chÊt c­¬ng lÜnh cho toµn bé s¸ng t¸c cña «ng. - Néi dung: + Sù tr©n träng, biÓu d­¬ng gi¸ trÞ cña con ng­êi ngay tõ khi míi ra ®êi + Nhµ v¨n béc lé s©u s¾c quan niÖm ®Çy tÝnh nh©n v¨n vÒ con ng­êi. - NghÖ thuËt: kÕt hîp hµi hoµ BPLM- BPHT, yÕu tè tù thuËt cña truyÖn. 2. Lç TÊn - Thuèc (7’) * T¸c gi¶ (1881- 1936) - Tªn thËt: Chu Thô Nh©n, tªn ch÷ Dù Tµi - Lç TÊn lµ bót danh: Lç lµ hä mÑ, vµ ch÷ “TÊn hµnh” - Ng­êi yªu n­íc, th­¬ng d©n: 4 lÇn ®æi nghÒ. -> Danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi - ¤ng chñ tr­¬ng dïng ngßi bót ®Ó phanh phui c¸c c¨n bÖnh tinh thÇn cña quèc d©n, l­u ý mäi ng­êi t×m ph­¬ng cøu ch÷a - TP tiªu biÓu: NhËt kÝ ng­êi ®iªn, Gµo thÐt, AQ chÝnh truyÖn... * Thuèc - S¸ng t¸c ngµy 25/ 4/ 1919 - Néi dung: truyÖn ®a chñ ®Ò +Sù tª liÖt cña quÇn chóng + Bi kÞch cña ng CM tiªn phong. -> Næi bËt t­ t­ëng cña TP: ph­¬ng thuèc ch÷a trÞ c¨n bÖnh tinh thÇn cña quèc d©n. - NghÖ thuËt: cèt truyÖn dung dÞ, thêi gian NT, XD h×nh t­îng nh©n vËt trung t©m 1 c¸ch gi¸n tiÕp, ®Çy ¸m ¶nh. 3. £xªnin - Th­ göi mÑ (7’) * T¸c gi¶ (1895 - 1925) - Nhµ th¬ tr÷ t×nh lín cña nÒn VH Nga. S¸ng t¸c tõ khi cßn lµ häc sinh - §Æc ®iÓm th¬: hån th¬ g¾n víi phong vÞ Nga, giäng th¬ ch©n thµnh, giµu h×nh ¶nh, mµu s¾c, c¶m xóc trùc tiÕp - TP chÝnh: Ra®unnixa, Tr­êng ca pug¸tsèp, Th­ göi mÑ - Nh÷ng n¨m cuèi ®êi sèng ch¸n n¶n, trÇm uÊt-> tù vÉn * Bµi th¬ “Th­ göi mÑ” - S¸ng t¸c n¨m 1924. - ND: T×nh c¶m s©u nÆng cña ng­êi con xa quª ®èi víi mÑ kÝnh yªu. H×nh ¶nh mét ng­êi mÑ Nga nghÌo khã, ®«n hËu tÊm lßng mªnh m«ng v« h¹n. T×nh mÉu tö v« cïng thiªng liªng. 4. Arag«ng - Enxa ngåi tr­íc g­¬ng (7’) * T¸c gi¶ (1897 - 1982) - Lµ nhµ v¨n, nhµ th¬ lín cña nÒn VH hiÖn ®¹i Ph¸p trong TK XX. - Tõng tham gia thÕ chiÕn, rêi qu©n ngò víi t©m tr¹ng ch¸n ch­êng-> tham gia ho¹t ®éng s¸ng t¸c trµo l­u VH cña CN ®a ®a, CN siªu thùc - 1927, tham gia §CS P; 1928 gÆp Enxa-> b­íc ngoÆt c/® «ng: + S¸ng t¸c theo k/h­íng HTXHCN + ViÕt tiÓu thuyÕt, th¬. + Enxa lµ ®Ò tµi chÝnh trong ST cña «ng + LÝ t­ëng vµ t×nh yªu hoµ quyÖn. - §Æc ®iÓm th¬: + Bá dÊu chÊm c©u. + Xu h­íng ph¸t triÓn c©u th¬ dµi. + Bót ph¸p tu tõ lÆp ®i lÆp l¹i. * Bµi th¬ “ Enxa ngåi tr­íc g­¬ng” - ST 1942, ®Çu 1943 in trong tËp “TiÕng kÌn trËn Ph¸p” - ND: ca ngîi vÎ ®Ñp Enxa; Lªn ¸n ch.tranh. §an cµi 1 t×nh yªu ®»m th¾m víi Enxa, 1 t×nh c¶m c«ng d©n s©u nÆng víi TQ - NT: Bµi th¬ tr÷ t×nh; H×nh ¶nh th¬ lung linh, ®an cµi cô thÓ vµ trõu t­îng, hiÖn t¹i vµ qu¸ khø; C¶m xóc th¬ s©u l¾ng, nång nhiÖt; so s¸nh, liªn t­ëng, ®iÖp tõ. 5. Hªminguª - §­¬ng ®Çu víi ®µn c¸ d÷ (7’) * T¸c gi¶ (1899 - 1961) - V¨n hµo MÜ, 18 tuæi b­íc vµo nghÒ phãng viªn, ®­îc gi¶i th­ëng N«ben VH n¨m 1954 - Tõng tham gia thÕ chiÕn thø nhÊt, bÞ th­¬ng, tù x­ng lµ “thÕ hÖ vøt ®i”-> cã tÝnh chÊt tiªu cùc vµ c¶ tÝch cùc. - ST 3 thÓ lo¹i chÝnh: tr.ng¾n, tiÓu thuyÕt, kÞch - §.®iÓm v¨n phong: gi¶n dÞ, trong s¸ng, Èn chøa nhiÒu triÕt lÝ s©u s¾c vÒ thÕ giíi vµ con ng­êi, giµu chÊt liÖu sèng, ®éc tho¹i néi t©m. - §Ò x­íng nguyªn lÝ “T¶ng b¨ng tr«i”: 1 phÇn næi 7 phÇn ch×m; Lµ m¹ch ngÇm v¨n b¶n, tÝnh ®a nghÜa hay ®a ©m cña v¨n b¶n, nhµ v¨n kh«ng trùc tiÕp c«ng khai ph¸t ng«n cho ý t­ëng cña m×nh -> nãi b»ng h×nh t­îng cã nhiÒu søc gîi, ng­êi ®äc tù rót ra phÇn Èn ý. * §o¹n trÝch “§­¬ng ®Çu víi ®µn c¸ d÷” - ST n¨m 1952. N¨m 1954 ®¹t gi¶i N«ben VH - ND: vÎ ®Ñp con ng chÝnh trong sù thÊt b¹i bëi ®· vu¬n tíi c¸i kh«n cïng. Bµi häc vÒ søc m¹nh, khÝ ph¸ch vµ niÒm tin trong lao ®éng, cuéc sèng. - NT: Thñ ph¸p NT t­¬ng ph¶n, biÓu t­îng, lÆp tõ, ®éc tho¹i néi t©m; Nguyªn lÝ t¶ng b¨ng tr«i. 6. S«l«khèp - Sè phËn con ng­êi (7’) * T¸c gi¶ (1905 - 1984) Lµ nhµ v¨n lçi l¹c cña n­íc Nga ®­îc gi¶i th­ëng N«ben VH 1965, lµ 1 trong nh÷ng ng­êi tù häc mµ thµnh tµi - Lµ nhµ v¨n hiÖn thøc vÜ ®¹i, «ng cã quan niÖm: CNHT ë thêi ®¹i CM mang t­ t­ëng “®æi míi, c¶i t¹o c/s v× h¹nh phóc cña con ng”- «ng lu«n t«n träng sù thËt - TP tiªu biÓu: S«ng §«ng ªm ®Òm, §Êt vì hoang, Sè phËn con ng­êi. * §o¹n trÝch: viÕt 1956. - NT: kÓ truyÖn ng¾n gän, chøa ®ùng 1 chiÒu s©u hiÖn thùc vµ t©m lÝ nh©n vËt; Nh©n vËt mang tÝnh sö thi - ND: Cuéc ®êi X«c«lèp bÞ chiÕn tranh vïi dËp nh­ng ®· kiªn c­êng ®øng v÷ng. TÝnh c¸ch con ng Nga; ®øc tÝnh kiªn c­êng, tÊm lßng nh©n hËu GV: §©y lµ nh÷ng nhµ v¨n, nhµ th¬ lín, tÊm g­¬ng s¸ng vÒ lao ®éng NT, sù s¸ng t¹o. C¸c TP cã gi¸ trÞ nh©n v¨n cao c¶. III. HD häc vµ lµm bµi tËp (2’) 1. Bµi cò §äc l¹i VB, «n kÕt hîp vë ghi, Tãm t¾t tp. 2. Bµi míi