Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 1 đến tiết 29

Tiết: 1-2-3-4 Tiếp xúc văn bản A/ Mục tiêu: Sau khi học xong 4 tiết học này h/s có khả năng: Biết :- Nắm được qui trình tiếp xúc vb - Biết đọc đúng yêu cầu 1VB,tóm tắt được VB tự sự Hiểu: Phương thức biểu đạt của VB Kỹ năng: Đọc diễn cảm các VB, - Tìm hiểu về tác giả,nguồn gốc xuất xứ tác phẩm - Cách chia bố cục VB B/ Các tài liệu bổ trợ: - SGK,SGV Ngữ văn 6 - Một số vb đã học ở lớp5 - Bình giảng văn 6 C/ Nội dung: GV nêu yêu cầu nội dung tiết học Tiết 1: ? Em hãy kể tên 1 số bài văn ,bài thơ đã học ở lớp 5? ? Thông thường các em sẽ được hướng dẫn tìm hiểu những gì về VB đó (Các bài văn ,bài thơ gọi là văn bản sẽ học ở tiết sau) GV:Tuỳ từng VB mà khai thác các bước trên một cách hợp lý ? Thế nào là đọc đúng GV: Đọc mẫu một số đoạn trong văn bản SGK Gọi HS đọc -2 em đọc Nhận xét cách đọc và giáo viên sửa chữa ? Trong tiếng việt gồm các thanh điệu nào GV: Các em cần phát âm đúng các thanh điệu GV nêu các lỗi hs ở địa phương hay mắc phải ? Thế nào là đọc đúng ngữ pháp Các bước tiếp theo khi tìm hiểu văn bản sẽ là : GV: Yêu cầu HS giở sgk trang 5 đọc vb theo y/c trên HS nhận xét cách đọc của bạn GV sửa chữa Vì là vb thuộc vhdg truyền miệng nên không có tác giả cụ thể ? Hãy nêu thể loại của truyện? ? Thế nào là truyền thuyết? Lệnh:Hãy đọc lại văn bản 2 hs đọc-GV nhận xét,sửa chữa ? Hãy cho biết ngôi kể của truyện Truyện có những nhân vật nào? Phương thức biểu đạt của truyện? ? Hãy chia bố cục VB ? Tóm tắt lại truyện (3 HS tóm tắt-GV bổ sung) ? Hãy tìm những tiếng có phụ âm đầu viết :Tr/ ch , ở trong bài em vừa đọc Tiết 2: Yêu cầu h/s giở sgk trang 19 Gọi 3 em đọc vb Bạn nhận xét sửa chữa cách đọc ? Hãy nêu thể loại của truyện ? PTBĐ chính là gì? ? Truyện dùng ngôi kể thứ mấy ? Nhân vật có những ai ? Chia bố cục VB ? Kể lại ngắn gọn nội dung câu chuyện? ? Nêu nội dung ý nghĩa truyện ? ? Theo em các chi tiết sau có ý nghĩa như thế nào -HS suy nghĩ nhớ lại kiến thức đã học –phát biểu ? Nêu nội dung ý nghĩa của chi tiết này ? Theo em chi tiết này có ý như thế nào Tiết 3: ? Nhắc lại cách đọc văn bản này GV gọi học sinh đọc đúng yêu cầu Đọc to rõ ràng , lưu loát Phát âm đúng các thanh điệu Đọc đúng chính tả , đọc đúng ngữ pháp Gv gọi học sinh đọc Học sinh nhận xét cách đọc của bạn GV sửa chữa Tuyên dương những em đọc đúng đọc hay. Học sinh đọc diễn cảm Gọi 2 hs đọc vb GV nhận xét,sửa lỗi ?Nêu thể loại của truyện ?Ngôi kể thứ mấy ? Truyện có những nhân vật nào?NV nào là chính? ?Tóm tắt lại truyện bằng lời văn của em (HS tóm tắt-bổ sung) -Tập kể diễn cảm trước lớp ? Từ truyện STTT Em nghĩ gì về chủ trương xây dựng củng cố đê điều,nghiêm cấm nạn phá rừng,đồng thời trồng thêm hàng triệu héc ta rừng của nhà nước ta trong giai đoạn hiện nay? ? Hãy kể tên một số truyện kể dg có liên quan đến thời vua Hùng? Tiết 4: Yêu cầu h/s giở sgk trang 39 Gọi 1 hs đọc đoạn từ đầu đến(để họ giết giặc) -học sinh đọc tiếp đến hết –gv+hs nhận xét cách đọc ? Sự tích Hồ Gươm ra đời vào thời điểm lịch sử nào A.Trước khi quân Minh xâm lược nước ta(1407) B.Trong thời kỳ kháng chiến chống giặc Minh C.Sau chiến thắng chống quân Minh xâm lược D.Sau khi Lê Lợi dời đô từ Tây Đô về kinh thành ? Truyện gắn với sự kiện ls nào? ? PTBĐ chính của vb là ? Hãy chia bố cục VB ? Tại sao chúng ta khẳng định Sự tích Hồ Gươm là một truyền thuyết A.Ghi chép hiện thực ls cuộc kc chống quân Minh. B.Kể về hoạt động của Lê Lợi và nghĩa quân trong quá trình kn. C.Câu chuyện lịch sử về Lê Lợi và cuộc kn chống quân Minh được kể lại bằng trí tưởng tượng ,bằng sự sáng tạo lại hiện thực l/s D.Câu chuyện được sáng tạo nhờ trí tưởng tượng của tác giả. ? Hãy kể ra các nhân vật trong truyện ? Hồ Gươm còn có tên gọi nào khác,hãy khoanh tròn vào chữ cái đầu câu. A. Lục Thuỷ. B. Hoàn Kiếm. C. Tả Vọng. Đ. Hồ Tây I/Qui trình tiếp xúc văn bản 1/Hướng dẫn cách đọc văn bản *Đọc đúng Đọc to , rõ ràng ,đọc lưu loát *Phát âm đúng Các thanh điệu sau : Hỏi ( ? ) Huyền ( \ ) Ngã ( Nặng (. ) Sắc ( / ) Ví dụ : Nghễng ngãng , ngớ ngẩn *Đọc đúng chính tả Phân biệt được các phụ âm : L/n ,s / x , ch / tr , gi/ r /d *Đọc đúng ngữ pháp Đọc đúng dấu câu + Ngắt ở dấu phẩy + Nghỉ ở dấu chấm. + Dấu…kéo dài 2/ Tìm hiểu tác giả 3/ Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm 4/ Thể loại VB 5/ Phương thức biểu đạt 6/ Ngôi kể 7/Nhân vật chính ,phụ 8/ Bố cục VB 9/ Tóm tắt vb II/Thực hành tiếp xúc VB 1/VB:Con Rồng cháu Tiên -Thể loại:Truyền thuyết *Là loại truyện dg kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ,thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo… Ngôi kể:Thứ 3 Nhân vật:Lạc Long Quân và Âu Cơ PTBĐ:Tự sự -Bố cục: 3 đoạn -Tóm tắt Bài : Con Rồng cháu Tiên Trồng trọt - Triều ( đình ) Chăn( nuôi ) ( Con ) trai Truyền ( nối ) - Trăm trứng Cha ….. - Chuyện Chàng -( Tuyệt ) trần 2/VB:Thánh Gióng -Thể loại:Truyền thuyết -PTBĐ :TS -Nhân vật:Thánh Gióng,bà mẹ ,sứ giả,dân làng... -Bố cục: 3 đoạn -Tóm tắtVB: - Các chi tiết có ý nghiã: a, Tiếng nói đầu tiên của chú bé là tiếng nói đánh giặc => Đây là chi tiết thần kì mang nhiều ý nghĩa: - Ca ngợi ý thức đánh giặc cứu nước trong hình tượng Gióng .ý thức đối với đất nước được đặt lên hàng đầu với người anh hùng . - ý thức đánh giặc cứu nước tạo cho người anh hùng những khả năng ,hành động khác thường ,thần kì. - Gióng là hình ảnh của nhân dân. b. Bà con góp gạo nuôi Gióng - Gióng lớn lên bằng thức ăn đồ uống của nhân dân. ND rất yêu nước ai cũng mong Gióng lớn nhanh để đánh giặc cứu nước “Gióng tiêu biểu cho sức mạnh toàn dân”. c. Gióng lớn nhanh như thổi vươn vai thành tráng sĩ . - Gióng vươn vai là tượng đài bất hủ về sự trưởng thành vượt bậc , về tinh thần của DT trước nạn ngoại xâm. Khi đất nước trong tình thế cấp bách thì đòi hỏi dân tộc vươn lên một tầm vóc. .3/VB:Sơn Tinh-Thuỷ Tinh Thể loại:Truyền thuyết - PTBĐ: Tự sự - Ngôi kể: Thứ 3 -Nhân vật: ST,TT,Mị Nương,vua Hùng - Sự tích dưa hấu,Bánh chưng bánh dày 4/VB:Sự tích Hồ Gươm -Thời điểm sáng tác: Cuộc kháng chiến chống quân Minh gian khổ nhưng thắng lợi vẻ vang của nghĩa quân Lam Sơn -Bố cục:2 đoạn-Đoạn 1:từ đầu đến’’tên giặc nào trên đất nước ta’’ -Đoạn 2:còn lại(Sự tích Lê Lợi trả gươm) - Nhân vật: * Củng cố: Giáo viên khái quát lại toàn bài. * Dặn dò: Nhắc học sinh chuẩn bị cho các tiết sau: Ôn tập về từ ************************************* Tiết 5 ,6,7,8 Ôn tập về từ A/ Mục tiêu: Học xong 4 tiết của bài HS có khả năng: - Biết nắm vững các kiến thức về từ vừa học:Cấu tạo từ TV,từ mượn,nghĩa của từ,từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ,lỗi dùng từ…. - Hiểu sâu hơn ,kỹ hơn về lý thuyết để vận dụng bài tập. - Kỹ năng làm được các bài tập trắc nghiệm,bài tập tự luận. B.Các tài liệu bổ trợ: - SGK,SGV Ngữ văn 6 - Bài tập trắc nghiệm 6 C/ Nội dung: GVnêu yêu cầu nội dung tiết học Hoạt động của thầy và trò Nội dung Tiết 5. Hãy vẽ sơ đồ cấu tạo từ TV (1 HS lên bảng vẽ) I/ Từ và cấu tạo từ TV 1/ Lý thuyết: Từ Từ đơn Từ phức Từ ghép Từ láy ? Từ là gì ? Tiếng và từ có gì khác nhau ? Em hãy phân biệt từ đơn và từ phức .Cho ví dụ ? Phân biệt từ ghép và từ láy ? Từ ghép và từ láy có gì giống và khác nhau . ? Thế nào là từ ghép? ? Thế nào là từ láy?Cho ví dụ? ? Chú ý phân biệt ntn? GV chia bài tập trắc nghiệm cho các nhóm làm (bài 1-mỗi nhóm 1 ý) - Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để đặt câu . - Tiếng là đơn vị phát âm cơ bản., bản thân tiếng không có nghĩa. Tiếng cấu tạo nên từ. Tiếng có thể ding để tạo câu . - Từ là đơn vị ngữ âm nhỏ nhất ding để đặt câu . * Phân biệt từ đơn và từ phức Từ chỉ có một tiếng là từ đơn Gồm hai hoặc nhiều tiếng là từ ghép . Ví dụ : Mưa , gió , nắng Chăn nuôi , trồng trọt , ăn ở * Phân biệt từ ghép với từ láy - Nếu từ phức được tạo ra bằng cách ghép các tiếng có quan hệ với nhau về nghĩa là từ ghép . Ví dụ : Trồng trọt , chăn nuôi . - Nếu từ phức có quan hệ láy âm giữa các tiếng là từ láy . Ví dụ : Khúc khích , loắt choắt ,xinh xinh… Giống nhau - Từ láy và tư ghép đều gồm hai hoặc nhiều tiếng trở lên khác nhau - Từ ghép gồm hai hoặc nhiều tiếng có quan hệ với nhau về nghĩa . - Còn từ láy gồm hai hoặc nhiều tiếng có quan hệ với nhau về láy âm . 2/ Luyện tập * Bài 1 : Khoanh tròn trước ý trả lời đúng: a, Đơn vị cấu tạo từ Tiếng việt là gì ? A. Tiếng B. Từ C. Ngữ D. Câu b/Từ phức gồm có bao nhiêu tiếng? A. Một B. Hai C. Nhiều hơn D. Hai hoặc nhiều hơn hai . GV đưa bài tập trên bảng phụ. Gọi hs lên bảng gạch Nhận xét *Bài tập 2 *Gạch chân những từ ghép trong đoạn thơ sau: ‘’Đất nước là nơi dân mình đoàn tụ Đất là nơi chim về Nước là nơi Rồng ở Lạc Long Quân và Âu Cơ Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng’’ Gọi hs lên bảng điền *Bài tập 3 Xếp các từ sau vào 2cột cho đúng: Xôm xốp, trang trại, lung linh, cây cỏ, sằng sặc Từ ghép Từ láy ………….. …………….... ………….. …………………... HS viết đoạn văn GV gọi học sinh đọc Nhận xét – Sửa chữa Bài 4: Viết đoạn văn miêu tả cảnh sân trường trong giờ ra chơi . Đoạn văn có sử dụng ít nhất 5 từ láy . Tiết 6: II/ Từ mượn 1/ Khái niệm: ? Thế nào là từ mượn - Là những từ mượn của tiếng nước ngoài để biểu thị những sự vật,hiện tượng ,đặc điểm…mà TVchưa có từ thích hợp để biểu thị GV bổ sung :Là những từ của một ngôn ngữ được nhập vào ngôn ngữ khác và được bản ngữ hoá điều này .Có nghĩa là những từ vay mượn khi dùng phải được cải tạo lại để sao cho có hình thức ngữ âm ,đặc điểm ngữ pháp phù hợp , với hệ thống ngữ âm ngữ pháp của ngôn ngữ vay mượn ,do sự tiếp xúc, do mối liên hệ trên nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống chính trị , văn hoá, kinh tế . ? Nêu cách thức vay mượn từ ? Trong Ngữ văn 6 từ mượn được hiểu NTN ? Bộ phận từ mượn quan trọng nhất trong TV là gì?. ?Vốn từ mượn chủ yếu từ nước nào? * Cách thức vay mượn - Mượn hoàn toàn : Mượn cả ý nghĩa lẫn âm thanh của từ nước ngoài . Ví dụ : Mít tinh , xà phòng - Dịch ý : Là dùng các hình vị thuần việt hay Hán Việt để dịch nghĩa của các hình vị trong các từ ấn - Âu . - Trong SGK Ngữ văn 6 thì từ mượn trong tiếng việt được hiểu hẹp hơn : Đó là những từ mà TV vay mượn cả âm thanh lẫn ngữ nghĩa của từ trong một ngôn ngữ khác . Ví dụ : Anh , Pháp , Nga - Nhưng bộ phận mượn từ quan trọng nhất là mượn của tiếng Hán , từ thời nhà Đường gọi là Hán Việt . ? Lý do của việc vay mượn từ trong TV là gì? A. TV chưa có từ biểu thị hoặc biểu thị không chính xác. B. Do có một thời gian dài bị nước ngoài đô hộ. C. TV cần có sự vay mượn để đổi mới và phát triển. D. Nhằm làm phong phú TV *Lí do mượn từ : D. Nhằm làm phong phú TV H/S chia 2 nhóm làm bài tập GVnêu nội dung bài tập Gạch chân các từ mượn và xếp chúng vào những vị trí phù hợp với nguồn gốc của nó: Ăn uống,ăn,ẩm thực,văn hoá,học sinh,người dạy,khí hậu,không gian,quốc gia,hoà bình,ti vi,pa –ra –bôn,ô tô,xe lửa,tuốc-nơ-vít,ten-nit,nước,sông,pê đan,lo lắng,vui Vợ 2/ Bài tập *Bài tập 1 Từ mượn tiếng Hán Từ mượn tiếng Pháp ,Anh …………………… ………………… ……………………. ……………….. ……………………. …………….. …………….. . ………………... ……………… ……………. III/ Nghĩa của từ ? Từ là gì ? Mặt hình thức là gì ? Thế nào là mặt nội dung ? Vai trò của từ trong hoạt động giao tiếp như thế nào ? ? Thế nào là quan hệ lựa chọn ? Thế nào là quan hệ cú đoạn ? Nghĩa của từ gồm có những cách hiểu nào 1/ Khái niệm về từ Từ là đơn vị hai mặt trong ngôn ngữ - Mặt hình thức : mang tính vật chất là một tập hợp gồm 3 thành phần + Hình thức ngữ âm + Hình thức cấu tạo + Hình thức ngữ pháp - Mặt nội dung : ( còn gọi mặt nghĩa ) mang tính tinh thần và là một tập hợp gồm các thành phần . + Nghĩa biểu vật + Nghĩa biểu niệm + Nghĩa biểu thái . Vì nội dung của từ là một tập hợp nhiều nét nghĩa và mang tính tinh thần nên việc nắm bắt nghĩa của từ không dễ dàng . - Trong hoạt động giao tiếp từ không tồn tại một cách biệt lập mà thường nằm trong nhiều mối quan hệ khác nhau . + Quan hệ lựa chọn (quan hệ dọc Từ có quan hệ với từ khác trong cùng một trường quan hệ với các từ đồng nghĩa , gần nghĩa , trái nghĩa + mối quan hệ cú đoạn ( quan hệ ngang ) : -Từ gắn chặt với các từ khác trong sự kết hợp theo qui tắc ngữ pháp tạo thành cụm từ , tạo thành câu . - Nghĩa của từ là khái niệm về sự vật khách quan được phản ánh vào tron ngôn ngữ , là tập hợp những nét nghĩa khu biệt . 2/Cách hiểu về nghĩa của từ 1. Cho sẵn một số từ và nét nghĩa phù hợp với từng từ nhưng sắp xếp không theo trình tự . Ví dụ : Điền từ :Đề bạt , đề cử ,đề xuất ,đề bào vào chỗ trống . +.Trình bầy ý kiến hay nguyện vọng lên cấp trên +....Cử ai đó giữ chức vụ cao hơn. + ….Giới thiệu ra để chọn hoặc bầu cử . + Đưa vấn đề ra để xem xét giải quyết 2 .Chọn từ điền ,kiểm tra việc hiểu nghĩa Ví dụ : Chúng ta thà …hi sinh tất cả chứ không chịu mất nước , không chịu làm nô lệ . ? Thế nào là nghĩa của từ ? Có những cách giải thích nghĩa của từ nào? 3/ Khái niệm nghĩa của từ: Là nội dung mà từ biểu thị. - Có 2 cách giải nghĩa từ: +/ Trình bày khái niệm mà từ biểu thị +/ Đưa ra những từ đồng nghĩa hoặc trái nghĩa với từ cần giải thích -VD:Lẫm liệt : Hùng dũng,oai nghiêm. (giải nghĩa theo cách đưa ra từ trái nghĩa với nó) ? Gv nêu nội dung bài tập Mỗi bên lớp làm 1 từ GV đưa ra các đáp án cho hs lựa chọn 4 /Bài tập *BT 1:Giải thích các từ sau: -Rung rinh -Hèn nhát *BT 2:khi giải thích’’ câù hôn’’là:xin được làm vợ là đã giải thích từ theo cách nào? A.Dùng từ trái nghĩa với từ cần được giải thích. B.Trình bày khái niệm mà từ biểu thị. C.Dùng từ trái nghĩa với từ cần được giải thích. D.Miêu tả hành động hết hợp với trình bày khái niệm mà từ biểu thị. ? Giải thích nghĩa của từ chín trong các câu sau ? Đặt câu với các từ chín theo các nét nghĩa trên Bài 3: -Vườn cam chín đỏ => Quả ở vào giai đoạn phát triển đầy đủ nhất thường có màu đỏ hoặc vàng , có hương thơm vị ngọt . - Trước khi quyết định phải suy nghĩ cho chín chắn => Sự suy nghĩ ở mức đầy đủ để được hiệu quả . - Ngượng chín cả mặt => Màu da đỏ ửng lên . Đặt câu - Trên cây, hồng xiêm đã bắt đầu chín - Gò má cao chín như quả bồ quân . - Tài năng của anh ấy đang chín rộ. Tiết 8: IV/ Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ. ? Thế nào là từ nhiều nghĩa ? Chuyển nghĩa là hiện tượng ntn? Thế nào là nghĩa gốc ?nghĩa chuyển? Giáo viên chia lớp thành 2 nhóm lớn,mỗi nhóm làm 1bài tập. đại diện lên viết. Sửa chữa ?Hãy nhắc lại các lỗi thường gặp. Các em khác bổ sung GV đưa bài tập trên bảng phụ. Hs đọc kỹ yêu cầu bài tập Gọi 2 học sinh lên bảng làm, mỗi em 2 câu GV nhận xét, bổ sung ? Điền từ vào chỗ trống cho thích hợp : Xung phong , xung khắc , xung mãn ? Gạch chân dưới các từ dùng sai trong các câu sau đây và sửa lại cho đúng . 1/ Khái niệm: - Từ có thể có 1 hay nhiều nghĩa. - Chuyển nghĩa là hiện tượng thay đổi nghĩa của từ,tạo ra những từ nhiều nghĩa. -Trong từ nhiều nghĩa có:nghĩa chuyển và nghĩa gốc 2/ Bài tập *BT 1:Nêu 10 từ chỉ có 1 nghĩa(ngoài những từ đã học). …………………………. ……………………………. *BT 2;Nêu 10 từ có nhiều nghĩa(ngoài những từ đã học). ……………………………... ……………………………. V/ Chữa lỗi dùng từ. 1/ Các lỗi thường gặp. -Lỗi lặp từ. -Lẫn lộn các từ gần âm. -Dùng từ không đúng nghĩa. 2/ Bài tập: *Bài 1 *Gạch dưới từ dùng không chính xác trong những câu sau và thay bằng từ em cho là đúng. + Nếu không nghiêm khắc với hành vi quay cóp,gian lận trong kiểm tra,thi cử của 1 số hs,vô hình dung thầy cô đã tự mình không thực hiện đầy đủ chức năng,nhiệm vụ trồng người đã được giao. Từ cần dùng là:…………. + Mùa xuân về, tất cả cảnh vật như chợt bừng tỉnh sau kì ngủ đông dài dằng dẵng. Từ cần dùng là:…………. + Trong tiết trời giá buốt,trên cánh đồng làng,đâu đó đã điểm xiết những nụ biếc đầy xuân sắc. Từ cần dùng là:………….. + Việc giảng dạy một số từ ngữ,điển tích trong giờ học tác phẩm văn học trung đại là vô cùng cần thiết đối với việc học môn ngữ văn của học sinh. Từ cần dùng là:……….... Bài 2: - Anh ấy viết đơn .......vào mặt trận. - Người chiến sĩ ấy đang ở độ tuổi....... - Tính tình hai bố con ông ấy …..với nhau . Bài 3 : - Cảnh vật đêm nay thật rung rinh huyền ảo . - Đàng hàng kẻ thù là một sự nhút nhát . - Tự ti là bí quyết của sự thành công . * Củng cố:GV đọc thêm cho hs nghe bài:Một số ý kiến về việc dùng từ’’của Phạm Văn Đồng,Tô Hoài GV khái quát lại nội dung bài Lưu ý cách dùng từ trong giao tiếp * Dặn dò: Chuẩn bị cho tiết sau: Ôn tập về kiểu văn tự sự. ************************************** Tiết 9,10,11,12. Kiểu văn tự sự A/ Mục tiêu: Sau khi học xong 4 tiết này học sinh có khả năng: Biết: - Nắm được khái niệm và đặc điểm của văn tự sự. - Biết được sự việc và nhân vật trong văn tự sự. Hiểu : - Thứ tự kể trong văn tự sự - Các bước làm 1 bài văn tự sự Kỹ năng: Làm bài văn tự sự theo bố cục 3 phần. B/ Các tài liệu bổ trợ: - SGK,SGV Ngữ văn 6 - Sách những bài văn mẫu. C/ Nội dung: Hoạt động của thầy và trò Nội dung Tiết 9: ? Tự sự là gì ? Thế nào là văn tự sự ? Văn tự sự có đặc điểm gì ? ? Em hãy kể tên những văn bản tự sự mà em đã được học? ? Trình bày các sự việc trong truyện Thánh Gióng? ? Qua truyện Thánh Gióng cho em biết điều gì? ? Hãy kể câu chuyện khoảng 10 dòng giải thích vì sao người Việt Nam ta tự xưng là con rồng cháu tiên ? Chức năng của tự sự là gì I/ Khái niệm và đặc điểm văn tự sự. 1. Khái niệm: Tự sự là phương thức trình bày 1 chuỗi các sự việc ,sự việc này dẫn đến sự việc kia,cuối cùng dẫn đến 1 kết thúc thể hiện 1 ý nghĩa. Văn tự sự là gì ? - Là loại văn trong đó tác giả giới thiệu thuyết minh miêu tả nhân vật ,hành động và tâm tư tình cảm của nhân kể lại diễn biến câu chuyện trong một thời gian nhất định , cốt lầm cho người nghe , người đọc hình dung được diễn biến và ý nghĩa của câu chuyện ấy 2. Đặc điểm: - Giúp người kể giải thích sự việc tìm hiểu con người,nêu vấn đề và bày tỏ thái độ khen, chê. - Trong văn tự sự , tác giả thông qua nhân vật chủ đề và giọng điệu kể để bày tỏ thái độ yêu thích , khen chê. Tác giả trực tiếp bày tỏ thái độ , tư tưởng , tình cảm của mình . - Chuyện , nhân vật ,chủ đề là linh hồn của văn tự sự . + Con Rồng Cháu Tiên + Bánh Chưng Bánh Giày. + Thánh Gióng + Sơn Tinh Thuỷ Tinh. + Cây Bút Thần + Em Bé Thông Minh….. * Sự việc trong truyện Thánh Gióng - TG ra đời - TG lớn nhanh - TG đi đánh giặc - TG bay về trời - Những di tích để lại. - Ca ngợi công đức vị anh hùng. - Lòng biết ơn ngưỡng mộ của nhân dân. 3/ Bài tập Bài 1 : Có thể kể như sau : Tổ tiên người Việt xưa là Hùng Vương lập nước Văn Lang đóng đô ở Phong Châu . Vua Hùng là con trai của Long Quân và Âu Cơ Lạc Long Quân người Lạc Việt mình rồng , thường sang chơi ở thuỷ phủ . Ân Cơ là con gái thần nông giống tiên ở trên núi phương bắc . Họ lấy nhau . Ân Cơ đẻ ra một cái bọc trăm trứng nở ra 100 con . Người con trưởng được gọi là vua Hùng ,đời đời nối tiếp làm vua .Để tưởng nhớ tổ tiên mình người Việt Nam tự xưng là con rồng cháu tiên . Bài 2 : A.Tự sự nhằm để thông báo các sv đã xảy ra B. Tự sự để biểu hiện một số phận , phẩm chất của con người * C. Tự sự nhằm bày tỏ thái độ khen chê đối với người và việc . D. Tự sự nhằm nêu lên một vấn đề có ý kiến . Tiết 10: ? Em hãy trình bày các sự việc trong truyện STTT? ? Các sự việc này kết hợp với nhau như thế nào? ? Qua sự việc trên em cho biết văn tự sự cần đạt những yêu cầu gì? ? Em hiểu nhân vật trong văn tự sự là gì? ? Kể tên nhân vật trong truyện STTT,Thánh Gióng? ? Nhân vật nào là nhân vật chính? Vì sao em xác định được? ? Những nhân vật trong truyện STTT,TGióng được kể ở những mặt nào? GVtreo bảng phụ ghi bài tập Yêu cầu học sinh lên bảng làm ? Trong văn tự sự ,nhân vật có liên quan ntn với sự việc? . Gọi hs lên bảng làm ? Đánh dấu vào một tên gọi sự việc trong văn tự sự mà em cho là không đúng II/ Sự việc và nhân vật trong văn tự sự. 1, Sự việc trong văn tự sự. - Là chuỗi các sự việc xảy ra trong thời gian địa điểm cụ thể , do nhân vật cụ thể thực hiện có nguyên nhân diễn biến , kết quả …sự việc trong văn tự sự được sắp xếp theo một trình tự ,diễn biến hợp lí , sao cho thể hiện được tư tưởng mà người kể muốn biểu đat. Ví dụ :Truyện Thạch Sanh + Thạch Sanh ra đời và trưởng thành + TS kết nghĩa an hem với Lí Thông + TS giết chằn tinh + TS giết đại bàng + TS kết duyên cùng công chúa và lên ngôi vua + Vua Hùng kén rể. + ST,TT đến cầu hôn + Vua Hùng ra điều kiện chọn rể. + STđến trước được vợ + TT đến sau ,tức giận,dâng nước đánh ST + Hai bên giao chiến ,TT thua rút về +Hàng năm đánh nhau. => Kết hợp với nhau theo mối quan hệ nhân quả,sự việc trước giải thích lí do cho sự việc sau. -- Sự việc phải được lựa chọn sắp xếp theo trật tự có ý nghĩa. 2, Nhân vật trong văn tự sự. - Là người thực hiện các sự việc và là người được thể hiện trong văn bản . Một tác phẩm tự sự có nhân vật chính và nhân vật phụ . Nhân vật chính đóng vai trò chủ yếu trong việc thể hiện tư tưởng của tác phẩm . Nhân vật phụ chỉ giúp nhân vật chính hoạt động . nhân vật được thể hiện qua các mặt : Tên gọi , ngoại hình ,lai lịch , tính nết ,hành động , tâm trạng… - Vua Hùng,Mị Nương, ST, TT. - Bà Mẹ, TGióng ,Giặc Ân , Dân làng, + Truyện STTT: - Lai lịch - Tính tình - Việc làm + Truyện TGióng: - Nguồn gốc - Hình dáng - Đặc điểm - Hành động A. Liên quan nhiều B. Liên quan ít C. Liên quan nhiều hoặc ít D. Không có liên quan gì * Bài tập: Gạch chân những yếu tố quan trọng nhất đối với nhân vật trong văn tự sự : Tên gọi, lai lịch ,tính tình, năng lực , Hành động suy nghĩ ,tình cảm,chân dung ,trang phục ,điệu bộ ,kết quả công việc… Bài tập Sự việc khởi đầu Sự việc phát triển Sự việc cao trào Sự việc kết thúc * - Sự việc tái diễn . Tiết 11: ? Muốn làm 1 bài văn tự sự phải trải qua mấy bước? đó là những bước nào, nội dung từng bước? ? Em hãy tìm ý trong truyện TGióng? ? Nêu yêu cầu của bước lập dàn ý? ? Lập dàn bài truyện TGióng? ? Phần mở bài em sẽ viết gì? ? Phần thân bài của bài văn tự sự có chức năng gì? A. Giới thiệu chung về nhân vật và sự việc B. Kể diễn biến của sự việc C. Kể kết cục của sự việc D. Nêu ý nghĩa bài học ? Phần kết bài em sẽ kể ntn? HS viết bài theo từng phần -> Đọc trước lớp ,nhận xét bổ sung. ? Lập dàn bài cho đề bài sau :Kể lại một lần về quê Viết bài văn hoàn chỉnh II/ Cách làm bài văn tự sự. *Lí thuyết 1.Tìm hiểu đề. + Đọc kỹ đề bài + Xác định yêu cầu của đề 2. Lập ý: Xác định nội dung sẽ viết theo yêu cầu của đề: nhân vật,sự việc ,diễn biến ,kết quả và ý nghĩa của câu truyện. * Truyện TGióng: - Nhân vật: TGióng - Sự việc: TGióng đánh giặc -> Bay về trời - Chủ đề: ca ngợi người anh hùng dân tộc có công giết giặc. 3. Lập dàn ý: Sắp xếp việc gì kể trước ,việc gì kể sau a, Mở bài: giới thiệu về nhân vật. Đời vua Hùng…. b, Thân bài: Diễn biến sự việc - Gióng đề nghị đúc ngựa. - Gióng ăn khoẻ lớn nhanh - Vươn vai thành tráng sĩ - Xông ra đánh giặc - Roi gãy nhổ tre.. - Thắng giặc bay về trời. c, Kết bài:Vua nhớ công ơn phong là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ…. 4.Viết thành văn: Theo bố cục 3 phần: Mở bài ,thân bài , kết bài * Luyện tập Bài 1: Kể lại một lần về thăm quê +/Dàn bài Mở bài: Lí do về quê, về với ai, vào dịp nào ? Thân bài Chuẩn bị lên đường về quê Quang cảnh chung của quê Những người được gặp đầu tiên ở trong làng Gặp họ hàng, ruột thịt, phần mộ tổ tiên Gặp những người bạn xưa cùng tuổi, người quen Dạo chơi quanh làng cùng bạn. Kết bài Chia tay Cảm xúc về quê hương. Bài 2: Dựa vào phần dàn bài vừa lập , Hãy viết thành bài văn hoàn chỉnh cho đề bài trên . Tiết 12: ? Ngôi kể là gì ? ? Khi kể chuyện em thường kể theo những ngôi nào? ? Kể ntn là kể theo ngôi thứ 3? ? Kể ntn là kể theo ngôi thứ 1? ? Truyện Cây Bút Thần ,Ông Lão Đánh Cá và con Cá Vàng được kể theo ngôi thứ mấy ? vì sao em xác định được? ? Vậy ngôi kể có vai trò gì? ? Lời kể trong văn tự sựcó mấy loại. Nêu vai trò của mỗi loại ? Khi kể truyện có thể kể theo các thứ tự nào? ?Khi kể theo các thứ tự này có tác dụng gì? ? Truyện Ông Lão Đánh Cá và Con Cá Vàng, Thầy bói xem voi ….được kể theo thứ tự nào? IV/ Ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự. 1. Ngôi kể: Là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể truyện. - Ngôi thứ 3: Người kể giấu mình gọi SV bằng tên của chúng - Ngôi thứ 1: Người kể xưng tôi 2