Giáo án Ngữ văn 6 - Tuần 29 - Trường THCS Long Điền Tiến, năm 2012

TUẦN: 29 Tiết: 109 CÂY TRE VIỆT NAM Ngày soạn: 12/03/2012 Ngày dạy: A. Môc tiªu bµi häc: 1. Kiến thức: Hình ảnh cây tre trong đời sống và tinh thần của người Việt nam; những đặc điểm nổi bật về giọng điệu, ngôn ngữ của bài kí. 2. Kĩ năng: Đọc diễn cảm và sáng tạo bài văn xuôi giàu chất thơ bằng sự chuyển dịch giọng đọc phù hợp; đọc hiểu văn bản kí hiện đại, có yếu tố miêu tả và biểu cảm; nhận ra phương thức biểu đạt chính: miêu tả kết hợp biểu cảm, thuyết minh, bình luận; nhận biết và phân tích được tác dụng của phép so sánh, nhân hóa ẩn dụ. 3. Thái độ: HS thấy được vai trò của cây tre đối với đời sống của con ngườii Việt Nam. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. - Häc sinh: + So¹n bµi C. C¸c b­íc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chức: Kiểm tra sĩ số; nhận xét vệ sinh lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: 1. Trong bµi C« T«, em thÝch c©u v¨n nµo nhÊt? Em h·y ®o¹ đọc diễn c¶m c©u v¨n ®ã vµ cho biÕt c¸i hay, c¸i ®Ñp trong ®ã? 2. C¶nh mÆt trêi mäc trªn ®¶o C« T« cã g× hay vµ ®éc ®¸o?( Mặt trời phúc hậu, tròn chỉnh như lồng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn) 3. Bµi míi *. Giíi thiÖu bµi H×nh nh­ mçi ®Êt n­íc mçi DT ®Òu chän mét loµi c©y hoÆc mét loµi hoa lµm biÓu t­îng riªng cho DT cña m×nh. Ch¼ng h¹n: MÝa - Cu Ba, B¹ch d­¬ng - Nga, Bå ®Ò - Ên §é, LiÔu - Trung Hoa, ....§Êt n­íc vµ DT VN cña chóng ta tù bao ®êi nay ®· chän c©y tre lµ lo¹i c©y t­îng tr­ng tiªu biÓu cho t©m hån, khÝ ph¸ch, tinh hoa cña DT. Ca ngîi NDVN anh hïng ®¹o diÔn ng­êi Ba Lan cïng c¸c nhµ lµm phim VN ®· dùa vµo bµi tuú bót C©y tre b¹n ®­êng cña nhµ v¨n næi tiÕng NguyÔn Tu©n ®Ó XD bé phim tµi liÖu C©y tre VN n¨m 1956. Nhµ b¸o lõng danh ThÐp Míi ®· viÕt bµi kÝ C©y tre VN ®Ó thuyÕt minh cho bé phim nµy. *. Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: H­ãng dÉn HS t×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n I. T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n: - GV cho HS ®äc chó thÝch vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm trong SGK sau ®ã tãm t¾t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ t¸c phÈm. - Cho HS ®äc thÇm chó thÝch trong 1 phót - GV nªu c¸ch ®äc sau ®ã ®äc mÉu mét ®o¹n - Yªu cÇu ®äc: Khi trÇm l¾ng dÞu dµng, s«i næi, khÈn tr­¬ng, thñ thØ, t©m t×nh, h©n hoan, phÊn chÊn, ng¾t nhÞp ®óng chç, nhÊn ®óng c¸c vÇn l­ng. - Theo em bµi kÝ cã thÓ chia lµm mÊy ®o¹n? - Bµi v¨n nµy thuéc thÓ lo¹i g×? - VÒ mÆt thÓ lo¹i cã g× gièng vµ kh¸c bµi C« T«? - Theo em, trong v¨n b¶n nµy, t¸c gi¶ ®· dïng ph­¬ng thøc biÓu ®¹t nµo? T¸c dông cña c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t ®ã? - HS ®äc - HS l¾ng nghe - HS ®äc thÇm - 3 HS lÇn l­ît ®äc - HS tr¶ lêi Bè côc: Chia bèn ®o¹n - Tõ ®Çu ®Õn.. Nh­ ng­êi: Giíi thiÖu vÒ c©y tre trong mèi quan hÖ víi con ng­êi VN. - TiÕp ®Õn... Chung thuû: C©y tre ng­êi b¹n th©n cña ND Vn anh hïng trong L§. - TiÕp ®Õn... ChiÕn ®Êu: C©y tre, ng­êi ®ång chÝ - anh hïng chiÕn ®Êu. - §o¹n cßn l¹i: C©y tre trong t­¬ng lai, biÓu t­îng ®Ñp vµ s¸ng ngêi cña ®Êt n­íc. - Gièng nhau: ®Òu lµ bót lÝ - Kh¸c nhau: Bµi C©y tre VN cã sù kÕt hîp thuyÕt minh, giíi thiÖu phim tµi liÖu. - Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t: miªu t¶ xen biÓu c¶m - T¸c dông: Võa cho ng­êi ®äc c¶m nhËn ®­îc h×nh ¶nh tre mét c¸ch sinh ®éng, võa béc lé c¶m nghÜ cña t¸c gi¶ vÒ c©y tre 1. T¸c gi¶ - t¸c phÈm: - T¸c gi¶: ThÐp Míi (1925 - 1991), tªn khai sinh lµ Hµ V¨n Léc, quª ë quËn T©y Hå - HN. Ngoµi b¸o chÝ, ThÐp Míi cßn viÕt nhiÒu bót kÝ, thuyÕt minh phim. - T¸c phÈm: Bµi C©y tre VN lµ lêi b×nh cho bé phim cïng tªn cña nhµ ®iÖn ¶nh Ba Lan 2. T×m hiÓu tõ khã: 11 tõ 3. §äc vµ t×m hiÓu bè côc: * Bè côc: Chia bèn ®o¹n - Tõ ®Çu ®Õn.. Nh­ ng­êi: Giíi thiÖu vÒ c©y tre trong mèi quan hÖ víi con ng­êi VN. - TiÕp ®Õn... Chung thuû: C©y tre ng­êi b¹n th©n cña ND Vn anh hïng trong L§. - TiÕp ®Õn... ChiÕn ®Êu: C©y tre, ng­êi ®ång chÝ - anh hïng chiÕn ®Êu. - §o¹n cßn l¹i: C©y tre trong t­¬ng lai, biÓu t­îng ®Ñp vµ s¸ng ngêi cña ®Êt n­íc. 4. ThÓ lo¹i: - Bót kÝ chÝnh luËn tr÷ t×nh thuyÕt minh, giíi thiÖu phim tµi liÖu. Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu néi dung v¨n b¶n II. t×m hiÓu v¨n b¶n: - T¸c gi¶ dùa trªn c¨n cø nµo ®Ó nhËn xÐt: "Tre lµ ng­êi b¹n th©n cña n«ng d©n VN, cña nh©n d©n VN"? - T¸c gi¶ gäi tre lµ ng­êi b¹n th©n cña nh©n d©n VN em cã suy nghÜ g× vÒ c¸ch gäi nµy? - H×nh vÏ trong SGk gîi cho em c¶m nghÜ g×? - T¸c gi¶ c¶m nhËn c©y tre VN qua c¸c biÓu hiÖn cô thÓ nµo vÒ: + VÎ ®Ñp? + PhÈm chÊt? - NhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ cña t¸c gi¶ trong c¸c lêi v¨n trªn? - Qua vÎ ®Ñp vµ phÈm chÊt cña trªm liªn t­ëng ®Õn ®øc tÝnh nµo cña con ng­êi VN? - Sù g¾n bã cña tre víi ®êi sèng hµng ngµy cña ng­êi VN ®· ®­îc giíi thiÖu nh­ thÕ nµo trªn c¸c mÆt sinh ho¹t: + Lµm ¨n? + NiÒm vui? + Nçi buån? - H·y chØ ra nÐt NT næi bËt trong c¸c lêi v¨n trªn? nªu t¸c dông cña chóng? - §Ó minh chøng cho nhËn xÐt: "Tre bÊt khuÊt, tre cïng ta ®¸nh giÆc", T¸c gi¶ ®· dïng nh÷ng ,lêi v¨n nµo? - Cã g× ®Æc s¾c trong c¸c lêi v¨n trªn? - Khóc nh¹c ®ång quª cña tre ®­îc t¸c gi¶ c¶m nhËn qua nh÷ng ©m thanh nµo? - Lêi v¨n ë ®©y cã ®Æc ®iÓm g×? - Qua ®ã gi¸ trÞ cña tre ®­îc ph¸t hiÖnë ph­¬ng diÖn nµo? - T¸c gi¶ dùa vµo ®©u ®Ó dù ®o¸n nh­ thÕ? - KÕt thóc bµi v¨n t¸c gi¶ viÕt: "C©y tre VN! C©y tre xanh nhòn nhÆn, ngay th¼ng, thuû chung, can ®¶m. C©y tre mang nh÷ng ®øc tÝnh cña ng­êi hiÒn lµ t­îng tr­ng cao quia cña d©n téc VN."? - Em hiÓu g× vÒ c¶m nghÜ ®ã cña t¸c gi¶? - HS tr¶ lêi C©y tre cã mÆt ë kh¾p mäi miÒn ®Êt n­íc: -C¸ch gäi Êy chøng tá t¸c gi¶ tõng g¾n bã víi tre, hiÓu vµ quÝ träng c©y tre cña d©n téc. - HS quan s¸t h×nh vÏ vµ tr¶ lêi - VÎ ®Ñp cña tre: M¨ng mäc th¶ng, d¸ng v­¬n méc m¹c, mµu t­¬i nhòn nhÆn. - PhÈm chÊt cña tre: vµo ®©u còng sèng, ë ®©u còng xanh tèt; cøng c¸p, dÎo dai, v÷ng ch¾c. -T¸c gi¶ dïng nhiÒu tÝnh tõ - HS theo dâi SGk vµ tr¶ lêi NÐt NT næi bËt: Nh©n hãa,·en th¬ vµo lêi v¨n, t¹o nhÞp cho lêi v¨n(Cèi xay tre, nÆng nÒ quay). Cã t¸c dông t¨ng thªm c¶m gi¸c gÇn gòi, th©n thuéc cña tre ®èi víi ng­êi. Lêi v¨n dÔ nghe, dÔ nhí. Béc lé c¶m xóc tha thiÕt cña ng­êi viÕt ®èi víi tre. - C©u v¨n víi c¸ch ng¾t nhÞp ng¾n, kh¸ dÒu ®Æn 3/3/4/3 vÇn l­ng "ay" l¸y 4 lÇn ®· gîi chomng­êi ®äc h×nh dung phÇn nµo sù nghÌo khæ vÊt v¶, lam lò, quanh quÈn, nÆng nÒ cña ®êi sèng nh©n d©n VN chóng ta bao thÕ kØ. H×nh ¶nh cèi xay tre d· trë thµnh mét ho¸n dô. - Ngän tÇm v«ng dùng thµnh ®ång Tæ quèc. - C¸i ch«ng tre s«ng Hång. - Tre chèng l¹i s¾t thÐp qu©n thï. - Tre xung phong vµo xe t¨ng. - Tre hi sinh ®Ó b¶o vÒ con ng­êi. - C©u v¨n ng¾n, cÊu tróc nh­ th¬. - Qua ®ã ta thÊy ®­îc gi¸ trÞ cña tre: lµ ©m nh¹c cña lµng quª. Lµ c¸i phÇn l·ng m¹n cña sù sèng lµng quª VN. T¸c gi¶ ®· dùa vµo sù tiÕn bé cña x· héi , dùa vµo sù g¾n bã cña tre víi ®êi sèng DT, nhÊt lµ t©m hån DT ®Ó dù ®o¸n. 1. Tre - ng­êi b¹n cña nh©n d©n ViÖt Nam: - C©y tre cã mÆt ë kh¾p mäi miÒn ®Êt n­íc: tre §ång Nai, nøa ViÖt B¾c, tre ngót ngµn §iÖn Biªn Phñ, luü tre th©n mËt lµng t«i. - T¸c gi¶ gäi tre lµ ng­êi b¹n th©n cña nh©n d©n VN: ®©y lµ c¸ch gäi rÊt ®óng v× tre gÇn gòi, g¾n bã, th©n thuéc víi ®êi sèng cña con ng­êi VN. C¸ch gäi Êy chøng tá t¸c gi¶ tõng g¾n bã víi tre, hiÓu vµ quÝ träng c©y tre cña d©n téc. - Tre gÇn gòi th©n thuéc, g¾n bã víu lµng quª VN; lµ h×nh ¶nh cña lµng quª VN. 2. VÎ ®Ñp cña c©y tre ViÖt nam: - VÎ ®Ñp cña tre: M¨ng mäc th¶ng, d¸ng v­¬n méc m¹c, mµu t­¬i nhòn nhÆn. - PhÈm chÊt cña tre: vµo ®©u còng sèng, ë ®©u còng xanh tèt; cøng c¸p, dÎo dai, v÷ng ch¾c. Þ T¸c gi¶ dïng nhiÒu tÝnh tõ (th¼ng, méc m¹c, nhòn nhÆn, cøng c¸p, dÎo dai, v÷ng ch¾c), cã t¸c dông gîi t¶ vÎ ®Ñp vµ nh÷ng phÊm chÊt ®¸ng quÝ cña c©y tre VN - TÊt c¶ nh÷ng phÈm chÊt cao quÝ Êy cña c©y tre còng gièng, còng gÇn gòi biÕt bao víi nh÷ng phÈm chÊt vµ tÝnh c¸ch cña nh©n d©n VN ®ã lµ ®øc tÝnh thanh cao, gi¶n dÞ, bÒn bØ. GV: ®o¹n v¨n më ®Çu võa mang tÝnh chÊt miªu t¶ giíi thiÖu vµ chÝnh luËn mét c¸ch nhÑ nhµng t­¬i m¸t mµ l¾ng s©u. 3. Tre g¾n bã víi ®êi sèng cña con ng­êi VN: a. Trong ®êi sèng hµng ngµy: - Lµm ¨n: D­íi bãng te xanh, người d©n cµy Vn dùng nhµ, dùng cöa , vì ruéng, khai hoang, tre lµ c¸nh tay cña ng­êi n«ng d©n. cèi xay tre, nÆng nÒ quay, tõ ngh×n ®êi nay, xay n¾m thãc. - NiÒm vui: Giang trÎ l¹t, buéc mÒm, khÝt chÆt nh­ nh÷ng mèi t×nh quª; lµ niÒm vui duy nhÊt cña tuæi th¬ ®¸nh ch¾t, d¸nh chuyÒn; tuæi giµ ví chiÕc ®iÕu cµy tre lµ khoan kho¸i... - Nçi buån: Suèt mét ®êi ng­êi, tõ thuë lät lµng trong chiÕc n«i tre, ®Õn khi nh¾m m¾t xu«i tay n»m trªn gi­êng tre... b. Trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p: - Ngän tÇm v«ng dùng thµnh ®ång Tæ quèc. - C¸i ch«ng tre s«ng Hång. - Tre chèng l¹i s¾t thÐp qu©n thï. - Tre xung phong vµo xe t¨ng. - Tre hi sinh ®Ó b¶o vÒ con ng­êi. Þ §iÖp tõ tre, h×nh ¶nh nh©n ho¸ ®· kh¼ng ®Þnh søc m¹nh vµ c«ng lao cña tre trong cuéc kh¸ng chiÕn gian khæ cña d©n técVN. C. Tre lµ ng­êi b¹n ®ång hµnh cña nh©n d©n VN: - ©m thanh rung lªn man m¸c trong giã buæi tr­a hÌ n¬i khãm tre lµng; s¸o tre, s¸o tróc vang l­ng trêi. Þ C©u v¨n ng¾n, cÊu tróc nh­ th¬. c. VÞ trÝ cña tre trong t­¬ng lai: S¾t thÐp cã thÓ nhiÒu h¬n tre nøa, nh­ng tre sÏ cßn m·i trong t©m hån d©n téc VN. Þ T¸c gi¶ ®· dùa vµo sù tiÕn bé cña x· héi , dùa vµo sù g¾n bã cña tre víi ®êi sèng DT, nhÊt lµ t©m hån DT ®Ó dù ®o¸n. - T¸c gi¶ c¶m nhËn c©y tõ tre nh÷ng phÈm chÊt cao quÝ cña d©n téc VN; ®Çy lßng tin vµo søc sèng l©u bÒn cña c©y tre VN, còng lµ søc s«ng cña DT ta. Ho¹t ®éng 3: Tæng kÕt III. tæng kÕt: SGK - Tr 100 - Em c¶m nhËn ®­îc g× vÒ c©y tre VN qua v¨n b¶n nµy? - NT næi bËt trong v¨n b¶n? - HS rót ra phÇn ghi nhí Ho¹t ®éng 4 LuyÖn tËp iv. LuyÖn tËp: - HS ®äc 1. §äc bµi th¬ Tre VN cña NguyÔn Duy 2. Häc thuéc mét ®o¹n mµ em thÝch nhÊt trong bµi? 4. Củng cố: Nêu ý nghĩa của văn bản ( văn bản cho thầy vẻ đẹp và sự gắn bó của cây tre với đời sống dân tộc ta. Qua đó ta thấy tác giả là người có hiểu biết về cây re, có tình cảm sâu nặng, có niềm tin và tự hào chính đáng về cây tre Việt Nam) 5. Dặn dò: Häc bµi, thuéc ghi nhí. So¹n bµi: C©u trÇn thuËt ®¬n. IV/RÚT KINH NGHIỆM SAU TIẾT DẠY Tiết: 110 CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Ngày soạn: 12/03/2012 Ngày dạy: A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: 1. Kiến thức:Đặc điểm ngữ pháp của câu trần thực đơn; tác dụng của câu trần thực đơn. 2. Kĩ năng: Nhận diện được câu trần thuật đơn trong văn bản và xác định được chức năng của câu trần thuật đơn; sử dụng câu trần thuật đơn trong nói và viết. 3. Thái độ: HS có ý thức sử dụng câu trần thuật đơn trong nói và viết. B. ChuÈn bÞ: -Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + B¶ng phô viÕt VD vµ bµi tËp - Häc sinh: + So¹n bµi C. C¸c b­íc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chức: Kiểm tra sĩ số; nhận xét vệ sinh lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: 1. X¸c ®Þnh thµnh phÇn chÝnh cña c©u sau vµ nªu cÊu t¹o cña tõng thµnh phÇn chÝnh ®ã? Tre xung phong vµo ®¹i b¸c.( Tre: Chủ ngữ; VN:xung phong vào đại bác 3. Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu c©u trÇn thuËt ®¬n lµ g×? I. C©u trÇn thuËt ®¬n lµ g×? - GV treo b¶ng phô ®· viÕt VD: - Gäi HS ®äc VD - §äan v¨n gåm mÊy c©u? - Môc ®Ých cña c¸c c©u? - Dùa vµo kiÕn thøc d· häc, h·y ph©n lo¹i c©u theo môc ®Ých nãi? - H·y s¾p xÕp 4 c©u trÇn thuËt trªn thµnh 2 lo¹i: C©u cã 1 côm C-V vµ c©u cã 2 côm C-V sãng ®«i * GV kÕt luËn: C©u cã mét côm C-V d×ng ®Ó giíi thiÖu, t¶, hoÆc kÓ ng­êi ta gäi lµ c©u trÇn thuËt ®¬n. - Nh¾c l¹i c©u trÇn thuËt ®¬n dïng ®Ó lµm g×? - HS ®äc VD - HS tr¶ lêi c¸ nh©n - §o¹n v¨n gåm 9 c©u. - C©u 1,2,6,9: Dïng ®Ó kÓ. t¶, nªu ý kiÕn Þ C©u trÇn thuËt (C©u kÓ). - C©u 4: Dïng ®Ó hái Þ C©u nghi vÊn (C©u hái). - C©u 3,5,8: Béc lé c¶m xóc Þ C©u c¶m (C¶m th¸n). - C©u 7: CÇu khiÕn Þ c©u cÇu khiÕn (MÖnh lÖnh). - C©u cã mét cÆp C-V: c©u 1, 2, 9. - C©u cã hai cÆp C-V: c©u 6 HS dựa vào mục ghi nhớ trả lời 1. T×m hiÓu vÝ dô: SGK - Tr 101 - §o¹n v¨n gåm 9 c©u. - C©u 1,2,6,9: Dïng ®Ó kÓ. t¶, nªu ý kiÕn Þ C©u trÇn thuËt (C©u kÓ). - C©u 4: Dïng ®Ó hái Þ C©u nghi vÊn (C©u hái). - C©u 3,5,8: Béc lé c¶m xóc Þ C©u c¶m (C¶m th¸n). - C©u 7: CÇu khiÕn Þ c©u cÇu khiÕn (MÖnh lÖnh). - C©u cã mét cÆp C-V: c©u 1, 2, 9. - C©u cã hai cÆp C-V: c©u 6 2. Ghi nhí: SGK tr- 101 Ho¹t ®éng 2: Cñng cè luyÖn tËp II. LuyÖn tËp: - GV yªu cÇu HS ®äc bµi tËp - Gäi HS x¸c ®Þnh - Gäi HS ®äc -Gäi HS tr¶ lêi - Gäi HS ®äc - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c¸ nh©n - HS ®äc bµi tËp - HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi - HS ®äc bµi tËp - HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi Bµi 2: x¸c ®Þnh kiÓu c©u vµ nªu t¸c dông cña chóng - C©u a, b, c lµ c©u trÇn thuËt ®¬n dïng ®Ó giíi thiÖu nh©n vËt - HS ®äc bµi tËp - HS trao ®æi cÆp trong 1 phót Bµi 3: NhËn xÐt vÒ c¸ch giíi thiÖu nh©n vËt: C¶ 3 ®o¹n v¨n ®Òu: - Giíi thiÖu nh©n vËt phô tr­íc - Miªu t¶ viÖc lµm, quan hÖ cña c¸c nh©n vËt phô - Th«ng qua viÖc lµm, quan hÖ cña c¸c nh©n vËt phô råi míi giíi thiÖ nh©n vËt chÝnh - HS tr¶ lêi c¸ nh©n Bµi 1: X¸c ®Þnh c©u trÇn thuËt ®¬n vµ cho biÕt t¸c dông cña chóng: - C©u 1: Ngµy thø n¨m... s¸ng sña Þ Dïng ®Ó t¶ c¶nh - C©u 2: Tõ khi... trong s¸ng nh­ vËy Þ dïng ®Ó nªu ý kiÕn nhËn xÐt. Bµi 2: x¸c ®Þnh kiÓu c©u vµ nªu t¸c dông cña chóng - C©u a, b, c lµ c©u trÇn thuËt ®¬n dïng ®Ó giíi thiÖu nh©n vËt. Bµi 3: NhËn xÐt vÒ c¸ch giíi thiÖu nh©n vËt: C¶ 3 ®o¹n v¨n ®Òu: - Giíi thiÖu nh©n vËt phô tr­íc - Miªu t¶ viÖc lµm, quan hÖ cña c¸c nh©n vËt phô - Th«ng qua viÖc lµm, quan hÖ cña c¸c nh©n vËt phô råi míi giíi thiÖ nh©n vËt chÝnh. Bµi 4: NhËn xÐt t¸c dông cña c©u më ®Çu - Giíi thiÖu nh©n vËt - Miªu t¶ ho¹t ®éng cña c¸c nh©n vËt 4. Củng cố: Cho học sinh đọc mục ghi nhớ trong sgk 5. Dặn dò: Häc bµi, thuéc ghi nhí. Hoµn thiÖn bµi tËp. So¹n bµi: Lßng yªu n­íc IV/ RÚT KINH NGHIỆM SAU TIẾT DẠY Tiết: 111 LÒNG YÊU NƯỚC Ngày soạn: 12/03/2012 ( Hướng dẫn đọc thêm). Ngày dạy: A. Môc tiªu bµi häc: 1. Kiến thức: Lòng yêu nước bắt nguồn từ long yêu những gì gần gũi, than thuộc của quê hương và được thể hiện rõ nhất trong hoàn cảnh gian nan, thử thách. Long yêu nước trở thành sức mạnh, phẩm chất của người anh hung trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc.; nết chính về nghệ thuật của văn bản. 2. Kĩ năng: Đọc diễn cảm một văn bản chính luận giàu chất trữ tình; nhận biết và hiểu được vai trò cùa yếu tố miêu tả, biểu cảm; đọc- hiểu văn bản tùy bút có yếu tố miêu tả kết hợp với biểu cảm; trình bày được suy nghĩ, tình cảm của bản than về đất nước mình. 3. Thái độ: Giáo dục học sinh về tình yêu quê hương, đất nước. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. - Häc sinh: + So¹n bµi C. C¸c b­íc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc. Kiểm tra sĩ số; nhận xét vệ sinh lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: 1. §äc thuäc lßng vµ diÔn c¶m ®o¹n th¬ mµ em thÝch nhÊt trong bµi C©y tre VN? Gi¶i thÝch râ v× sao em thÝch? 3. Bµi míi *. Giíi thiÖu bµi Lßng yªu n­íc lµ mét thø t×nh c¶m ®Ñp nhÊt cña mçi c«ng d©n mçi DT tõ x­a tíi nay. C¸c nhµ v¨n, nhµ th¬ ®Òu cã mét c¸ch nãi riªng vÒ lßng yªu n­íc. Trong ca dao cã c©u: §­êng v« xø HuÕ quanh quanh Non xanh n­íc biÕc nh­ tranh ho¹ ®å Hay NguyÔn tr·i cã c©u: NgÉm thï lín h¸ ®éi trêi chung C¨m giÆc n­íc thÒ kh«ng cïng sèng Còng nãi vÒ lßng yªu n­íc nh­ng nhµ v¨n Nga l¹i cã c¸ch nãi riªng. Ta xem nhµ v¨n Nga I-li-a £-ren-bua thÓ hiÖn t×nh yªu n­íc cña m×nh nh­ thÕ nµo qua bµi Lßng yªu n­íc *. Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: H­íng dÉn HS t×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n I. §äc vµ t×m hiÓu chung: - Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶? - GV giíi thiÖu thªm vÒ hoµn c¶nh s¸ng t¸c. - GV giíi thiÖu c¸ch ®äc - §äc mÉu 1 ®o¹n - Gäc 2 HS lÇn l­ît ®äc tiÕp - HS ®äc chó thÝch trong SGK chó ý hai chó thÝch 1,9 - Em h·y nhËn xÐt vÒ thÓ lo¹i - Bè côc gåm mÊy phÇn? Nªu néi dung cña tõng ohÇn - HS tr¶ lêi - HS l¾ng nghe - HS l¾ng nghe - HS ®äc - Bè côc: 3 phÇn + Hai c©u ®Çu: Giíi thiÖu t­ëng chñ ®¹o cña lßng yªu n­íc: Céi nguån cña lßng yªu n­íc trong joµn c¶nh chiÕn tranh. + Ng­êi vïng B¾c... ngµy mai: nh÷ng biÓu hiÖn cña lßng yªu n­íc cña nh©n d©n c¸c d©n téc Liªn X« trong chiÕn tranh b¶o vÖ Tæ quèc. + §o¹n cßn l¹i: Søc m¹nh vÜ ®¹i vµ gi¶n dÞ cña lßng yªu n­íc ch©n chÝnh Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu néi dung v¨n b¶n II. t×m hiÓu v¨n b¶n: - T×m c©u v¨n kh¸i qu¸t vÒ lßng yªu n­íc? - Cã g× ®Æc s¾c trong c©u v¨n ®ã? - T¹i sao lßng yªu n­íc l¹i b¾t ®Çu tõ lßng yªu nh÷ng vËt tÇm th­êng nhÊt? - BiÓu hiÖn lßng yªu n­íc cña con ng­êi x« ViÕt g¾n liÒn víi nçi nhí vÎ ®Ñp c¸c lµng quª yªu dÊu cña hä. §ã lµ nh÷ng vÎ ®Ñp nµo? - NhËn xÐt vÒ c¸ch chän läc vµ miªu t¶ nh÷ng c¶nh ®Ñp ®ã? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ t¸c gi¶ qua nh÷ng lêi v¨n miªu t¶ lßng yªu n­íc Êy? - Cã g× s©u s¾c trong c©u v¨n kÕt ®o¹n: "Lßng yªu nhµ, yªu lµng xãm, yªu miÒn quª trë nªn lßng yªu Tæ quèc."? - T×m ®äc nh÷ng c©u ca dao, c©u th¬ nãi vÒ t×nh yªu ®Êt n­íc? - HS theo dâi SGK vµ tr¶ lêi - HS tr¶ lêi - Lßng yªu n­íc b¾t ®Çu tõ lßng yªu nh÷ng vËt tÇm th­êng v× ®ã lµ nh÷ng biÓu hiÖn cña sù sèng ®Êt n­íc ®­îc con ng­êi t¹o ra. Chóng ®em l¹i niÒm vui, h¹nh phóc, sù sèng cho con ng­êi. T¸c gi¶ chän nh÷ng c¶nh t­îng mang vÎ ®Ñp tiªu biÓu cho tõng vïng ®Êt n­íc. §ã ®Òu lµ nh÷ng g× th©n thuéc nhÊt ®èi víi sù sèng con ng­êi trªn mçi vïng ®Êt X« ViÕt, tõ thiªn nhiªn ®Õn v¨n ho¸, lÞch sö. - HS tr¶ lêi 1. Nh÷ng biÓu hiÖn cña lßng yªu n­íc: - C©u kh¸i qu¸t vÒ lßng yªu n­íc: " Lßng yªu n­íc ban ®Çu lµ lßng yªu nh÷ng vËt tÇm th­êng nhÊt, yªu c¸i c©y... r­îu m¹nh" Þ C©u v¨n kh¸i qu¸t ®óng qui luËt t×nh c¶m yªu n­íc cña con ng­êi: yªu b»ng nh÷ng c¸i rÊt gÇn gòi hµng ngµy quanh ta, cã thÓ c¶m gi¸c ®­îc. - BiÓu hiÖn cô thÓ cña lßng yªu n­íc: + C¸nh rõng bªn bê s«ng c©y mäc lµ lµ mÆt n­íc. + nh÷ng ®ªm th¸ng s¸u s¸ng hång. + Bãng thuú d­¬ng t­ lù bªn ®­êng, tr­a hÌ vµng ¸nh, tiÕng ong bay. + KhÝ trêi cña nói cao, dßng suèi ãng ¸nh b¹c, vÞ m¸t cña n­íc ®ãng b¨ng, r­îu v¶ngãt tõ tói da dª. + S­¬ng mï vµ dßng s«ng Nª-va, nh÷ng pho t­îng t¹c chiÕn m·. + Nh÷ng phè cò ngo»n ngoÌo, ®iÖn Krem-li, th¸p cæ... Þ T¸c gi¶ chän nh÷ng c¶nh t­îng mang vÎ ®Ñp tiªu biÓu cho tõng vïng ®Êt n­íc. §ã ®Òu lµ nh÷ng g× th©n thuéc nhÊt ®èi víi sù sèng con ng­êi trªn mçi vïng ®Êt X« ViÕt, tõ thiªn nhiªn ®Õn v¨n ho¸, lÞch sö. - T¸c gi¶ c¶m nhËn ®­îc søc m¹nh cña lßng yªu n­íc trong hoµn c¶nh nµo? - Lêi v¨n nµo diÔn t¶ ®iÒu ®ã? - V× sao khi cã chiÕn tranh, khi cã kÎ th× x©m l­îc th× lßng yªu n­íc l¹i ®­îc thö th¸ch cao ®é, nghiªm ngÆt nhÊt? - T¹i sao: " Khi kÎ thï gi¬ tay kh¶ è ®éng ®Õn Tæ quèc chóng ta" th× ta míi hiÓu "lßng yªu n­íc cña m×nh lín ®Õn nh­êng nµo?" - GV: Liªn hÖ c©u B¸c Hå nãi: Mỗi khi Tæ quèc bÞ x©m l¨ng... - C©u : "MÊt n­íc Nga th× ta cßn sèng lµm g× n÷a" cã ý nghÜa thiªng liªng nh­ thÕ nµo? - GV: Liªn hÖ thùc tÕ cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p cña nh©n d©n ta... - HS tr¶ lêi - Thö th¸ch chiÕn tranh - Khi nguy c¬ mÊt n­íc th× lßng yªu n­íc sÏ trçi dËy nÕu cÇn sÏ ®æ m¸u hi sinh ®Ó ®æi lÊy. Nh­ vËy. lßng yªu n­íc lµ mét gi¸ trÞ tinh thÇn cã thÓ nh×n thÊy ®­îc - HS trao ®æi cÆp trong 1 phót - HS nghe 2. Søc m¹nh cña lßng yªu n­íc: - Thö th¸ch chiÕn tranh - "Cã thÓ nµo quan niÖm ®­îc søc m·nh liÖt cña t×nh yªu n­íc mµ kh«ng ®em nã vµo löa ®¹n gay go thö th¸ch" - NhiÒu ®iÒu gÇn gòi: + Mäi ng­êi VN ®Òu s½n cã lßng yªu nhµ, yªu xãm, yªu quª. + Lßng yªu n­íc cña chóng ta lu«n ®­îc thö th¸ch trong bom ®¹n chiÕn tranh. Ho¹t ®éng 3: Tæng kÕt III. Tæng kÕt: ghi nhí SGk - Tr108 - Nªu NT ®Æc s¾c cña bµi v¨n? - Nªu néi dung cña bµi? - HS rót ra ghi nhí - HS ®äc ghi nhí 4. Củng cố: Nêu ý nghĩa của lòng yêu nước( Lòng yêu nước bắt nguồn từ long yêu những gì gần gũi, than thuộc nhất nơi nhà, xóm, phố, quê hương. Lòng yêu nước trở nên mãnh liệt trong thử thách của cuộc chiến tranh vệ quốc. Đó là bài học thấm thiết của nhà văn muốc gởi gắm cho người đọc.) 5. Dặn dò: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. S¹n bµi: C©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ IV/ RÚT KINH NGHIỆM SAU TIẾT DẠY: Tiết: 112 CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ Ngày soạn: 12/03/2012 Ngày dạy: A. Môc tiªu bµi häc: 1. Kiến thức: nắm được khái niệm câu trần thuật đơn có từ là; các kiểu câu trần thuật đơn có từ là. 2. Kĩ năng: Nhận biết được câu trần thuật đơn có từ là và xác định các kiểu câu trần thuật đơn có từ là trong văn bản; xác định được chủ ngữ và vị ngữ trong câu trần thuật đơn có từ là; đặt được câu trần thuật đơn có từ là. 3. Thái độ: HS có ý thức đưa câu trần thuật đơn vào trong văn bản B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + GV chuÈn bÞ b¶ng phô ®· viÕt VD - Häc sinh: + So¹n bµi C. C¸c b­íc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc. Kiểm tra sĩ số và nhận xét vệ sinh lớp. 2. KiÓm tra bµi cò: 1. ThÕ nµo lµ c©u trÇn thuËt ®¬n? §Æt c©u trÇn thuËt ®¬n vµ cho biÕt c©u ®ã dïng ®Ó lµm g×?( câu trần thuật đơn dung để giới thiệu, tả hoặc kể về sự vật, sự việc hay để nêu một ý kến). 3. Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: X¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm cña c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ I. ®Æc ®iÓm cña c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ: - GV treo b¶ng phô ®· viÕt VD - §äc vµ x¸c ®Þnh C-V trong 4 c©u trªn? - VN cña c©u trªn do nh÷ng tõ hoÆc côm tõ nµo t¹o thµnh? - Chän nh÷ng tõ hoÆc côm tõ phñ ®Þnh thÝch hîp cho sau d©y ®iÒn vµo tr­íc VN cña c¸c c©u trªn: kh«ng, kh«ng ph¶i, ch­a, ch­a ph¶i? - NhËn xÐt vÒ cÊu tróc phñ ®Þnh? - GV nhËn xÐt l¹i: + Kh«ng ph¶i (ch­a ph¶i) + lµ + danh tõ (côm danh tõ) + Thùc chÊt cña cÊu tróc trªn lµ: (Tõ phñ ®Þnh + ®éng tõ t×nh th¸i) + lµ + (danh tõ hoÆc côm danh tõ) hoÆc tÝnh tõ (côm tÝnh tõ) - Gäi HS nh¾c l¹i néi dung phÇn ghi nhí - HS ®äc - HS lªn b¶ng x¸c ®Þnh a. Bµ ®ì TrÇn// lµ ng­êi huyÖn §«ng TriÒu. b. TruyÒn thuyÕt// lµ lo¹i truyÖn d©n gian.... c. Ngµy thø n¨m trªn ®¶o C« T« //lµ mét ngµy trong trÎo vµ s¸ng sña. d. DÕ MÌn trªu chÞ Cèc// lµ d¹i. - VN trong c©u a,b,c: Tõ "lµ" + côm DT - VN trong c©u d: Tõ "lµ" + tÝnh tõ - HS tr¶ lêi - HS đọc mục ghi nhớ. 1. T×m hiÓu vÝ dô: (SGK - Tr114) a. Bµ ®ì TrÇn// lµ ng­êi huyÖn §«ng TriÒu. b. TruyÒn thuyÕt// lµ lo¹i truyÖn d©n gian.... c. Ngµy thø n¨m trªn ®¶o C« T« //lµ mét ngµy trong trÎo vµ s¸ng sña. d. DÕ MÌn trªu chÞ Cèc// lµ d¹i. * NhËn xÐt: - VN trong c©u a,b,c: Tõ "lµ" + côm DT - VN trong c©u d: Tõ "lµ" + tÝnh tõ - Chän tõ ng÷ phñ ®Þnh: a. Bµ ®ì TrÇn kh«ng ph¶i lµ ng­êi huyÖn §«ng TriÒu b. ...kh«ng ph¶i lµ lo¹i truyÖn d©n gian kÓ vÒ... c. ...ch­a ph¶i lµ mét ngµy trong trÎo s¸ng sña. d. ...kh«ng ph¶i lµ d¹i. - NhËn xÐt vÒ cÊu tróc phñ ®Þnh: : Kh«ng ph¶i (ch­a ph¶i) + lµ + danh tõ (côm danh tõ) hoÆc tÝnh tõ 2. Ghi nhí: SGK - Tr 114 Ho¹t ®éng 2: Ph©n lo¹i c¸c kiÓu c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ ii. C¸c kiÓu c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ Em h·y ®Æt c©u hái ®Ó t×m VN cho c¸c VD trªn? - Cã mÊy kiÓu c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ? - Cho HS nh¾c l¹i ghi nhí SGK - 4 em mçi em ®Æt 1 c©u a. Lµ ng­êi ë ®©u? - víi ý nghÜa giíi thiÖu quª qu¸n. b. Lµ lo¹i truyÖn g×? - Víi ý nghÜa tr×nh bµy c¸ch hiÓu biÕt. c. Lµ mét ngµy nh­ thÕ nµo? - Víi ý nghÜa miªu t¶ ®Æc ®iÓm. d. Lµ lµm sao? - Víi ý nghÜa ®¸nh gi¸. - Bèn kiÓu c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ - HS tr¶ lêi - HS ®äc ghi nhí 1. T×m hiÓu VD: C¸c VD ë môc I a. Lµ ng­êi ë ®©u? - víi ý nghÜa giíi thiÖu quª qu¸n. b. Lµ lo¹i truyÖn g×? - Víi ý nghÜa tr×nh bµy c¸ch hiÓu biÕt. c. Lµ mét ngµy nh­ thÕ nµo? - Víi ý nghÜa miªu t¶ ®Æc ®iÓm. d. Lµ lµm sao? - Víi ý nghÜa ®¸nh gi¸. - Bèn kiÓu c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ: + C©u giíi thiÖu: c©u a + C©u miªu t¶: c©u c + C©u ®¸nh gi¸: c©u d + C©u ®Þnh nghÜa: c©u b 2. Ghi nhí: SGK - Tr115 Ho¹t ®éng 3: LuyÖn tËp III. LuyÖn tËp: - Gäi HS ®äc bµi tËp - Gäi HS x¸c ®Þnh CN- VN - Yªu cÇu HS x¸c ®Þnh c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ - Yªu cÇu HS lµm bµi tËp - Cho HS nh¾c l¹i yªu cÇu cña bµi tËp - HS ®äc - HS lªn b¶ng - §øng t¹i chç tr¶ lêi a. Ho¸n dô// lµ gäi tªn sù vËt hiÖn C V t­îng... b. Ng­êi ta// gäi chµng lµ S¬n Tinh. C V §©y kh«ng ph¶i lµ c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ c. Tre// lµ c¸nh tay cña ng­êi n«ng C V d©n. §©y lµ c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ. - Tre// cßn lµ nguån vui duy nhÊt cña C V tuæi th¬. §©y lµ c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ. - Nh¹c cña tróc, nh¹c cña tre //lµ khóc C V nh¹c cña ®ång quª. §©y lµ c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ. d. Bå c¸c// lµ b¸c chim ri Chim ri// lµ d× s¸o sËu S¸o sËu// lµ cËu s¸o ®en S¸o ®en// lµ em tu hó Tu hó lµ// chó bå c¸c 4 c©u trªn lµ c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ. ®. Vua nhí c«ng ¬n// phong lµ... C V §©y kh«ng ph¶i lµ c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ. e. Khãc //lµ nhôc Vµ d¹i khê// lµ nh÷ng