Giáo án Ngữ văn 7 - Quyển 2 - Tiết 92: Tập làm văn: Luyện tập lập luận chứng minh

Tiết: 92 Ngày dạy: Tập làm văn: LUYỆN TẬP LẬP LUẬN CHỨNG MINH 1 / MỤC TIÊU a) Kiến thức: Giúp HS củng cố những hiểu biết về cách làm bài văn lập luận chứng minh. b) Kĩ năng: Vận dụng được những hiểu biết đó vào việc làm bài văn lập luận chứng minh. c) Thái độ: Giáo dục HS lòng yêu thích bộ môn. 2/ CHUẨN BỊ GV: Nghiên cứu sách TKBGNV7, SGV, bảng phụ,... - HS: Chuẩn bị phần chuẩn bị ở nhà theo hướng dẫn ở SGK, ... 3/ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Qui nạp, gợi tìm, hỏi đáp, thảo luận nhóm, ... 4/ TIẾN TRÌNH BÀI DẠY 4.1) Ổn định lớp: kiểm diện 4.2) KTBC: Kiểm tra sự chuẩn bị bài của 5 HS 4.3) Bài mới a- Giới thiệu: Về phép lập luận chứng minh các em đã được học thế nào là phép lập luận chứng minh, cách làm một bài văn lập luận chứng minh. Để củng cố những hiểu biết đó, vận dụng chúng vào thực hành nên hôm nay chúng ta tiến hành luyện tập. b- Bài mới Hoạt động của GV và HS Nội dung bài dạy HĐ 1: Hướng dẫn HS tự kiểm tra phần chuẩn bị ở nhà. - HS đọc đề trong SGK ?: Ở nhà chúng ta phải chuẩn bị theo những bước nào? - HS trả lời, nhận xét, bổ sung; GV nhận xét, chốt kết quả . - HS trao đổi bài cho bạn kế bên, góp ý, sửa chữa cho nhau. - GV bao quát lớp, kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh, góp ý, uốn nắn HĐ 2: Hướng dẫn HS hoàn thiện phần chuẩn bị ở nhà. - HS đọc phần I.1 và I.2 SGK ?: Đề yêu cầu ta làm gì ( Em hiểu “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” và “ Uống nước nhớ nguồn” là gì?) - HS trả lời, nhận xét, bổ sung; GV nhận xét, chốt kết quả ?: Yêu cầu lập luận chứng minh ở đây đòi hỏi phải như thế nào? (Dựa vào khái niệm lập luận chứng minh để trả lới) ? - HS trả lời, nhận xét, bổ sung; GV nhận xét, chốt kết quả ?:Nội dung chính ( hay nghĩa bóng ) của hai câu tục ngữ là gì? Em hãy diễn giải đạo lí thể hiện ở hai câu tục ngữ? - HS trả lời, nhận xét, bổ sung; GV nhận xét, chốt kết quả ?: Các lễ hội nào là hình thức tưởng nhớ các vị tổ tiên?Hãy kể tên một số lễ hội - HS trả lời, nhận xét, bổ sung; GV nhận xét, chốt kết quả ?: Các ngày cúng giỗ trong gia đình có ý nghĩa như thế nào? - HS trả lời, nhận xét, bổ sung; GV nhận xét, chốt kết quả ?: Ngày thương binh liệt sĩ, ngày nhà giáo Việt Nam, Ngày quốc tế phụ nữ, ngày thầy thuốc Việt Nam, ... có ý nghĩa như thế nào? - HS trả lời, nhận xét, bổ sung; GV nhận xét, chốt kết quả ?: Ngoài những biểu hiện nêu trên, em còn biết những biểu hiện nào thể hiện truyền thống, đạo lí này? - HS thảo luận 5 phút, theo 6 nhóm, nhóm; kết quả ghi ra bảng con, treo bảng con, trình bày - HS nhận xét, bổ sung; GV nhận xét, chốt kết quả. - Tôn sùng, nhớ ơn các vị anh hùng dân tộc; Phong trào chăm sóc bà mẹ Việt Nam anh hùng, ... ?: Người Viêt Nam có thể sống thiếu các phong tục, lễ hội ấy được không? Vì sao? - HS trả lời, nhận xét, bổ sung; GV nhận xét, chốt kết quả ?: Đạo lí “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” và “Uống nước nhớ nguồn” gợi cho em suy nghĩ gì? Trên cơ sở đã chuẩn bị ở nhà, dựa vào phần tìm ý vừa thống nhất các em hãy trao đổi thảo luận: ?: Hãy sắp xếp lại các ý trên thành một dàn bài hoàn chỉnh? - Phiếu thảo luận ghi những câu hỏi gợi ý sau: ?: Trong văn lập luận chứng minh người ta thường đưa luận điểm lên làm tựa bài hoặc mở bài, nếu sắp xếp theo cách này thì MB cần nêu ý gì? ?: Thân bài là những biểu hiện trong đời sống thực tế. Em sắp xếp như thế nào những biểu hiện thực tế đã tìm được ở phần tìm ý, có nên sắp xếp theo thứ tự thời gian không? Nếu có thì sắp xếp như thế nào? ?: Trong văn nghị luận kết bài thường khẳng định lại luận điểm nhấn mạnh và nâng cao nó. Đề này có nên làm thế hay không? Nếu có thì làm như thế nào? - HS thảo luận 7 phút, theo 6 nhóm, nhóm; kết quả ghi ra bảng con, treo bảng con, trình bày - HS nhận xét, bổ sung; GV nhận xét, chốt kết quả. - 2 HS lên bảng làm, một em viết MB, 1 em viết KB - HS dưới lớp chia thành 2 nhóm, một nhóm viết MB, một nhóm viết KB - HS trình bày, HS nhận xét, bổ sung; GV nhận xét, chốt ý. I/ CHUẨN BỊ Ở NHÀ. Cho đề văn: Chứng minh rằng nhân dân Viêt Nam từ xưa đến nay luôn luôn sống theo đạo lí “ Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “ Uống nước nhớ nguồn” - Thực hiện theo các bước: Tìm hiểu đề và tìm ý, lập dàn ý, viết bài, đọc và sửa chữa II/ THỰC HÀNH TRÊN LỚP. 1) Tìm hiểu đề và tìm ý a) Tìm hiểu đề - Cần chứng minh: Lòng biết ơn những người tạo ra thành quả để mình hưởng thụ. - Đòi hỏi phân tích lí lẽ, nêu dẫn chứng thích hợp làm rõ điều được nêu ở đề bài là đúng đắn, là có thật. b) Tìm ý - Giải thích nghĩa đen, nghĩa bóng - Dẫn chứng: + Các lễ hội: Giỗ tổ 10- 3; Lễ Thành Hoàng ở mỗi đình làng + Tục thờ cúng tổ tiên để tưởng nhớ đến công ơn tổ tiên + Ngày thương binh, liệt sĩ 27-7: Nhớ và tỏ lòng biết ơn những người đã hi sinh tính mạng và một phần cơ thể để bảo vệ đất nước. + Ngày nhà giáo Việt Nam 20 -11 + Ngày Quốc tế phụ nữ 8- 3 + Ngày thầy thuốc Việt Nam 19 -12 - Người Việt Nam không thể sống thiếu các lễ hội vì lễ hội đó thể hiện một đạo lí, một lí lẽ sống của dân tộc Việt - Gợi cho em suy nghĩ: Nó là đạo lí tốt đẹp, cao quí nên mỗi con người phải cố gắng phát huy, thể hiện đạo lí đó. 2) Lập dàn ý (A) MB - Nhận định nhân dân Việt Nam luôn sống theo đạo lí “ Uống nước nhớ nguồn”, “ Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”. - Giải thích nghĩa đen, nghĩ bóng. (B): TB - Từ xưa . + Các lễ hội: Giỗ tổ Hùng Vương, Lễ Thành Hoàng,... + Tôn sùng, nhớ ơn những anh hùng dân tộc: Thánh Gióng, Hai Bà Trưng, Lê Lợi,... + Tục thờ cúng tổ tiên - Ngày nay + Nhớ ơn các chiến sĩ cách mạng, người có công với đất nước: Bác Hồ, ngày thương binh liệt sĩ 27-7, chăm sóc bà mẹ Việt Nam anh hùng,... + Biết ơn thầy cô: Thể hiện trong ca dao, ngày 20-11,... + Nhớ ơn những thầy thuốc: Ngày thầy thuốc Việt Nam 9 -12. (C): KB: Nhấn mạnh tính đúng đắn, cao quí của đạo lí này và bản thân nguyện noi theo 4) Viết MB và KB a) MB b) KB 4.4. Củng cố ?: Muốn làm bài văn lập luận chứng minh một cách hiệu quả, ta phải tiến hành theo các bước nào? ?: Dàn bài văn nghị luận lập luận chứng minh gồm mấy phần, nội dung mỗi phần là gì? 4.5. Hường dẫn HS học bài ở nhà - Bài cũ: Hoàn thiện phần MB và KB làm trên lớp;Viết bài văn hoàn chỉnh cho đề này sau đó đọc và sửa chữa; Thực hành các bước cho đề văn: “ Ít lâu nay một số bạn trong lớp có phần lơ là học tập. Em hạy viết một bài văn để thuyết phục bạn: Nếu còn trẻ ta không chịu khó học tập thì lớn lên ta sẽ chẳng làm được việc gì có ích”. - Bài mới: Tiết 93: Đức tính giản dị của Bác Hồ : Đọc văn bản, chú thích, soạn theo những câu hỏi phần “ Đọc, hiểu văn bản”; Tìm thêm dẫn chứng về sự giản dị của Bác 5/ Rút kinh nghiệm