Giáo án Ngữ văn 8 kỳ I năm học 2013- 2014

NS:…………. Tiết 1+2 NG:………….. Văn bản: TÔI ĐI HỌC. - Thanh Tịnh - A. Mục tiêu cần đat: Giúp Hs : 1. Kiến thức: Cảm nhận được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật ''tôi'' ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời; Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ, gợi dư vị trữ tình man mác của Thanh Tịnh. 2. Kĩ năng: - Kĩ nằng bài học: Rèn kĩ năng đọc diễn cảm văn bản hồi ức - biểu cảm . - Kĩ năng sống: + Giao tiếp: Thể hiện sự cảm thông trước những cảm xúc đẹp của tuổi học trò, những kỉ niệm đáng nhớ. + Suy nghĩ sáng tạo: Phát hiện, phân tích diễn biến tâm trạng n/vật trong tp tự sự (dòng hồi tưởng của nhân vật “tôi’’ theo trình tự thồi gian của buổi tựu trường). + Tự nhận thức: Biết trân trọng những cảm xúc chân thành, những kỉ niệm đẹp của tuổi học trò (cuộc đời mỗi người). 3. Thái độ: Giáo dục tình cảm gắn bó với trường, lớp; trân trọng, yêu kính mẹ. B. Chuẩn bị . - Tập truyện: Quê mẹ; chân dung tác giả Thanh Tịnh. - Tranh ảnh ngày khai trường C. Phương pháp: Đọc - hiểu văn bản, nêu vấn đề, thảo luận nhóm, phân tích, giảng bình,... D. Tiến trình giờ dạy: 1. Ổn định :(1p ) 2. Kiểm tra bài cũ: (3p ) Kiểm tra sách vở, việc chuẩn bị bài của học sinh. 3. Bài mới: (48’ ) Hoạt động 1:Tìm hiểu tác giả, tác phẩm.( 8p ) ? Đọc thầm chú thích */T8 ? ? Trình bày ngắn gọn những hiểu biết của em về tác giả và tác phẩm? - GV có thể bổ sung theo TLTK. ? Nêu xuất xứ của văn bản này? - GV nêu yêu cầu đọc: Giọng chậm, hơi buồn, lắng sâu; chú ‏ý giọng nói của nhân vật '' tôi '', người mẹ và ông đốc . - GV đọc mẫu - Gọi h/s đọc tiếp. ? Yêu cầu h/s nhận xét cách đọc của bạn ? ? "Ông đốc" trong văn bản là ai ? ? Lớp 5 trong văn bản có phải là lớp cuối cấp tiểu học của em không ? Hoạt động 2: Phân tích văn bản. B1.(5p ) ? Văn bản thuộc thể loại nào? ? Truyện có những NV nào ? Nhân vật nào là chính Vì sao? - NV" tôi"- Được kể nhiều nhất, mọi sự việc đều được kể từ cảm nhận của "tôi". ? Văn bản được viết với những phương thức biểu đạt nào? PTBĐ nào là chính? ? Truyện được viết theo trình tự nào? ? Tìm bố cục của văn bản? B 2. ( 25p ) ? Kỉ niệm về buổi tựu trường được diễn tả theo trình tự nào ? - Thời điểm gợi nhớ: cuối thu (hàng năm ) - ngày khai trường . - Cảnh thiên nhiên : lá rụng nhiều , mây bàng bạc . - Cảnh sinh hoạt : mấy em bé rụt rè cùng mẹ đến trường . ? Tâm trạng của NV "tôi" khi nhớ lại kỉ niệm được miêu tả như thế nào ? - Diễn tả theo trình tự thời gian : Từ hiện tại mà nhớ về quá khứ . - Các từ láy diễn tả tâm trạng , cảm xúc : nao nức , mơn man , tưng bừng , rộn rã --> Đó là những cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng --> Góp phần rút ngắn khoảng cách thời gian giữa quá khứ và hiện tại . Chuyện đã xảy ra từ bao năm rồi mà dường như vừa mới xảy ra hôm qua . ? Nhận xét về giá trị của H/a' so sánh ở đoạn này ? - H/ a' so sánh--> Giàu sức gợi cảm, gắn với cảnh sắc TN tươi đẹp trong sáng, trữ tình. ? Khi cùng mẹ tới trường,nhân vật "tôi"có sự cảm nhận như thế nào ? - Con đường đã quen- thấy lạ. - Cảnh vật thay đổi- lòng tôi có sự thay đổi lớn. - Thấy mình trang trọng và đứng đắn- trưởng thành. ? Theo em tại sao NV tôi có những cảm nhận đó ? GV: Đó là cảm giác mới mẻ, ngỡ ngàng của nhân vật tôi khi được mẹ dắt tới trường. Mọi vật dường như đều thay đổi, phải chăng đó chính là thay đổi trong lòng của chú bé. Chú bé cảm thấy mình có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học đối với một chú bé mới chỉ biết chơi đùa, qua sông thả diều, ra đồng chạy nhẩy với bạn ...thì đi học quả là một sự kiện lớn, một thay đổi quan trọng, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời chú bé tôi. ? Những cử chỉ, HĐ, ý nghĩ nào của NV khiến em chú ý ? Vì sao ? - Bặm tay ghì thật chặt...--> Lúng túng, vụng về đáng yêu. - Xin mẹ cho cầm bút, thước--> Thử sức, tự khẳng định mình. - Nghĩ chỉ có người thạo mới ...--> non nớt, ngây thơ. ? Những chi tiết trên bộc lộ tâm trạng nào của NV tôi khi cùng mẹ tới trường? *. Củng cố T1: ( 2p ) ? Em cảm nhận như thế nào về NV tôi qua 2 phần được phân tích ? ? Tâm trạng của nhân vật "tôi"khi cùng mẹ tới trường ? - Trả lời theo vở ghi. *. Bài mới: ? Cảnh sân trường làng Mĩ Lí có gì giống với trường em? - Sân trường: dày đặc người, quần áo sạch sẽ, gương mặt tươi vui sáng sủa. + Không khí đặc biệt của ngày khai trường. ? Ngôi trường đối với nhân vật tôi ở lần trước và lần này có gì khác nhau ? - Ngôi trường: xinh xắn, oai nghiêm- lòng lo sợ, vẩn vơ. ? Vì sao cậu bé lại lo sợ ? - Vì mọi điều đều mới mẻ, xa lạ- cảm thấy mình nhỏ bé so với nó; sợ vì sẽ phải rời mẹ để bước vào nơi xa lạ đó và không phải chỉ riêng cậu mà những cậu bạn mới đến cũng như vậy. ? Khi miêu tả những cậu học trò nhỏ đó tác giả đã sử dụng những hình ảnh so sánh nào? Sự ngập ngừng e sợ đó được miêu tả cụ thể như thế nào ? - Họ như con chim...muốn bay...ngập ngừng e sợ. - Thèm ao ước như những học trò cũ. BH: chơ vơ, vụng về, lúng túng, giật mình...khóc.... GV: Từ "lúng túng" điệp 4 lần để diễn tả chân thực cử chỉ, ánh mắt, ý nghĩ cảm giác... ? Tại sao NV "tôi" bất giác quay lưng lại dúi đầu vào lòng mẹ nức nở khóc theo ? ? Qua phần tìm hiểu em có nhận xét gì về tâm trạng ...trên sân trường ? GV: Lưu ý học sinh chú ý phần 3 của truyện ? Vì sao khi sắp vào lớp ,"Tôi" lại cảm thấy chưa lần nào xa mẹ như lần này ? - Đây là lần đầu tiên cậu bé phải tự lập với nhiệm vụ học tập chứ không phải đi chơi như mọi khi. ? Cảm giác lần đầu bước vào lớp học của cậu bé là gì ? - Mùi hương lạ . - Làm nhận bàn ghế là của riêng mình. - Người bạn mới : không thấy xa lạ. ®Tự tin gắn bó, sự quyến luyến tự nhiên, bất ngờ . ? Hình ảnh "một con chim ...hót mấy tiếng rụt rè rồi vỗ cánh bay cao" gợi cho em suy nghĩ gì ? - Hình ảnh liên tưởng rất gần gũi- những cậu học trò nhỏ lần đầu tiên cắp sách tới trường vơí biết bao rụt rè, bỡ ngỡ rồi sẽ quyết tâm tạm biệt thế giới ấu thơ chỉ biết nô đùa, nghịch ngợm để bước vào thế giới của học trò, của tri thức đầy khó khăn mà hấp dẫn... ? Em có nhận xét gì về thái độ của NV"Tôi" trong những phút đầu của giờ học ? - Thái độ chăm chỉ, nghiêm túc. ? Em có cảm nhận gì về thái độ, cử chỉ của những người lớn đối với các em bé lần đầu tiên đi học ? - Các bậc phụ huynh : Chu đáo, hồi hộp, cùng con em trong buổi đầu đến trường. - Ông đốc: Từ tốn, bao dung đáng kính trọng - Thầy giáo: Tươi cười ,đầy tình yêu trẻ. ® Có tình thương và trách nhiệm. GV bình: Hoạt động3: Tổng kết.(5p ) ? Nhận xét những PTBĐ của truyện ngắn ? GV: Ngôn ngữ trong sáng,giàu hình ảnh... Thảo luận nhóm: ? Theo em sức cuốn hút của T.P' được tạo nên từ đâu? - Tình huống truyện: Buổi tựu trường đầu tiên trong đời bao giờ cũng chứa chan cảm xúc, kỉ niệm. - Tình cảm ấm áp, trìu mến (đặc biệt của người lớn đối với những em nhỏ) - Hình ảnh thiên nhiên, ngôi trường,các so sánh gợi cảm của tác giả . ®Toát lên chất trữ tình thiết tha, êm dịu. ? Nội dung của truyện ngắn là gì ? ? Đọc ghi nhớ ? Hoạt động 4: Luyện tập.( 5p ) ? Tìm và phân tích các hình ảnh so sánh được nhà văn sử dụng trong truyện ngắn này? - Có nhiều hình ảnh so sánh - có ba hình ảnh tiêu biểu: + Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng...quang đãng. + ý nghĩ ấy thoáng qua...ngọn núi. + Họ như con chim...trong cảnh lạ. - Các hình ảnh so sánh xuất hiện ở các thời điểm khác nhau để diễn tả nổi bật tâm tạng, cảm xúc của NV tôi. - Các hình ảnh so sánh giàu hình ảnh, giàu sức gợi cảm gắn với cảnh sắc TN tươi sáng, trữ tình. - Giúp cảm giác, ý nghĩ của NV được cảm nhận cụ thể rõ ràng. I. Giới thiệu chung. 1. Tác giả:(1911-1988 ). 2. Tác phẩm: - Truyện ngắn in trong tập"Quê mẹ"- 1941. II. Đọc – tìm hiểu tác phẩm: 1 Đọc, tìm hiểu chú thích: 2. Kết cấu, bố cục: - Thể loại: Truyện ngắn - PTBĐ chính: Biểu cảm. - Kết cấu: Theo trình tự từ hiện tại nhớ về quá khứ. - Bố cục: 4 phần. 3. Phân tích: a. Khơi nguồn kỉ niệm: Thời điểm, cảnh sắc, con người mùa khai trường được đánh thức bao kỉ niệm tuổi thơ trong buổi tựu trường đầu tiên. b. Tâm trạng của NV tôi trong buổi tựu trường đầu tiên: + . Khi cùng mẹ tới trường: Tâm trạng hồi hộp, cảm giác ngỡ ngàng, cảm nhận rõ sự thay đôỉ trưởng thành khi lần đầu được cắp sách đến trường. +.Lúc ở sân trường: Tâm trạng lo sợ vẩn vơ, hồi hộp, lúng túng, cảm thấy mình bé nhỏ khi bước vào một thế giới mới khác lạ đầy hấp dẫn. +.Khi ở trong lớp học: Cảm xúc vừa xa lạ vừa gần gũi, ngỡ ngàng nhưng cũng đầy tự tin NV "Tôi" nghiêm trang bước vào giờ học đầu tiên. 4. Tổng kết: 4.1. Nghệ thuật: - Sự kết hợp hài hoà giữa kể và bộc lộ cảm xúc. - Bố cục truyện theo dòng hồi tưởng và cảm nghĩ của NV theo trình tự thời gian 4.2. Nội dung: Là kỉ niệm, cảm xúc của NV "Tôi" trong buổi tựu trường đầu tiên. 4.3 .Ghi nhớ: III. Luyện tập: 4. Củng cố: (3p)? Cảm nhận của em về truyện ngắn? ? PBCN của em về dòng cảm xúc của NV "tôi'' trong truyện ngắn... 5. HDVN: (2p - Học bài và làm bài tập. - Soạn "Trong lòng mẹ": tìm đọc Tp " Những ngày thơ ấu " - Nguyên Hồng. E. Rút kinh nghiệm: NS:………………. Tiết 3 NG:…………….. Tập làm văn TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN. A. Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức: - Nắm được chủ đề của văn bản, tính thống nhất về chủ đề của văn bản. 2. Kĩ năng: - Kĩ năng bài dạy: Biết viết một văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề, biết xác định và duy trì đối tượng trình bày, chọn lựa, sắp xếp các phần sao cho văn bản tập trung nêu bật ý kiến, cảm xúc của mình. - Kĩ năng sống: Trong giao tiếp, khi trình bày biết tư duy để trình bày 1 vấn đề có tính thống nhất về chủ đề 3. Thái độ: - Giáo dục ý thức xây dựng văn bản đảm bảo tính thống nhất. B. Chuẩn bị: GV: SGK, SGV, TLTK, … HS: Tìm hiểu trước nội dung bài học. C. Phương pháp: Phân tích, quy nạp, HĐ cá nhân, thảo luận nhóm … D. Tiến trình giờ dạy: 1. Ổn định : (1p ) 2. KTBC: (5p ) ? Mạch lạc của văn bản là gì ? Các điều kiện để văn bản có tính mạch lạc ? - Là sự tiếp nối của các câu, các ý theo 1 trình tự hợp lí. - ĐK: + Nội dung VB bám sát đề tài, xoay quanh sự việc, NV chính. + ND các phần, đoạn của VB tập trung thể hiện chủ đề VB. 3. Bài mới: (35p ) Hoạt động 1: (7p) ? HS đọc thầm lại văn bản "Tôi đi học" ? ? Tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc nào trong thời thơ ấu của mình ? -Kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên. ? Sự hồi tưởng ấy gợi lên những ấn tượng gì trong lòng tác giả ? - Tâm trạng hồi hộp , cảm giác bỡ ngỡ. ? Các nội dung đó xuyên suốt tác phẩm và được coi là chủ đề của văn bản. Vậy em hãy phát biểu chủ đề của văn bản này ? ? Em hiểu thế nào là chủ đề văn bản ? Hoạt động 2: (15p ) ? Quan sát lại VB "Tôi đi học " ? ? Căn cứ vào đâu mà em biết VB Tôi đi học "nói lên những kỉ niệm của tác giả về buổi tựu trường đầu tiên ? ? Hãy tìm các từ ngữ chứng tỏ tâm trạng đó in sâu trong lòng "tôi" suốt cuộc đời ? - Lòng tôi lại náo nức… - Tôi quên thế nào được … ? Câu hỏi b - T12 ? - Tâm trạng , cảm nhận về sự vật đều có những thay đổi : trên đường, trong sân trường , trong lớp học .(SGV-11, 12.) ® các chi tiết , ngôn ngữ trong văn bản đều tập trung khắc hoạ tô đậm cảm giác này và việc chúng ta có thể cảm nhận được nội dung , chủ đề của văn bản thông qua hình ảnh, câu, từ , … thể hiện tính thống nhất của văn bản. ? Vậy em hiểu như thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản ? ? HS đọc ghi nhớ ? Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập. (15p ) ? Nêu yêu cầu cuả bài tập 1 ? - Cho học sinh thảo luận nhóm theo câu hỏi cuối bài - các nhóm trình bày - nhận xét . - GV nhận xét, chốt ý. - HS thảo luận. - GV hướng dẫn theo SGV . A. Lý thuyết I. Chủ đề của văn bản: 1.phân tích ngữ liệu. "Tôi đi học ": - Tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật trong buổi tựu trường đầu tiên. 2. Ghi nhớ 1: Chủ đề văn bản là đối tượng và vấn đề chính được tác giả nêu lên, đặt ra trong văn bản. II. Tính thống nhất về chủ đề của văn bản: 1. phân tích ngữ liệu: Văn bản "Tôi đi học". - Nhan đề văn bản cho phép dự đoán VB nói về chuyện "Tôi đi học". - Đó là những kỉ niệm về buổi đầu đi học của "tôi" nên đại từ "tôi ", các từ ngữ biểu thị ý nghĩa đi học được lặp lại nhiều lần. - Các câu văn đều nhắc đến kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên . - Tính thống nhất về chủ đề của văn bản là sự nhất quán về chủ đề đã được xác định . - Tính thống nhất được thể hiện ở 2 phương diện : + Hình thức : Nhan đề văn bản , tính mạch lạc qua các phần , đoạn, câu, từ …®Tập trung nổi bật chủ đề . + Nội dung : Xác định đối tượng và mục đích của văn bản. 2. Ghi nhớ2 : SGK - T12 . B. Luyện tập : Bài tập 1 : Văn bản "Rừng cọ quê tôi " . - ND : Viết về tình cảm gắn bó của người dân sông Thao với rừng cọ quê hương . - Các đoạn trình bày : Giới thịêu rừng cọ , tác dụng của cây cọ , t/ c gắn bó với cây cọ . ® Được sắp xếp hợp lí, không nên thay đổi . Bài tập 2: - a và d. Bài tập 3: - c, h xa với chủ đề. - b diễn đạt chưa tốt, chưa tập trung TH C.đề. 4. Củng cố : (1p ) ? Em hiểu như thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản ? ? Để văn bản đảm bảo tính thống nhất ,cần phải chú ý điều gì ? 5. HDVN : ( 2p ) - Học ghi nhớ, nắm được nội dung bài. - Hoàn chỉnh bài tập. - Tìm hiểu trước bài : Bố cục văn bản - KN, nhiệm vụ mỗi phần trong bố cục; Đọc VB: Người thầy đạo cao đức trọng. Tiết sau học văn học E . Rút kinh nghiệm : .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Tự học có hướng dẫn Tiếng Việt CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT CỦA NGHĨA TỪ NGỮ. Bước 1: *. So sánh nghĩa từ: -"Động vật" rộng hơn : thú, chim, cá. - "Thú"rộng hơn : voi, hươu. -"Cá" rộng hơn :cá rô,... - Thú, chim ,cá rộng hơn: voi, hươu, ...cá thu; Đồng thời hẹp hơn : "động vật". ? Câu hỏi b-SGK ? ? Câu hỏi c-SGK ? GV: Nhìn vào sơ đồ, ta thấy nghĩa của từ :Thú, chim, cá khái quát hơn nghĩa của từ: voi, hươu, tu hú, sáo, cá rô, cá thu... theo đó, nghĩa của từ "động vật" khái quát hơn nghĩa của từ: thú, chim, cá. => Sự khái quát có mức độ từ nhỏ đến lớn như vâỵ giữa các từ ngữ gọi là: Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ ? => Nghĩa của một từ có thể rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của từ ngữ khác. Bước 2: Hướng dẫn học sinh làm bài tập NS: ……./……. NG: 8B……/……. 8A……/…… Tiết 4+5 Văn bản: TRONG LÒNG MẸ (Trích: Những ngày thơ ấu) Nguyên Hồng A. Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức: - Tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật bé Hồng. - Cảm nhận được tình yêu mãnh liệt của bé Hồng đối với mẹ . - Bước đầu hiểu được thể loại hồi kí và những nét đặc sắc của thể loại này qua ngòi bút của Nguyên Hồng thấm đượm chất trữ tình, lời văn tự truyện chân thành, giàu sức truyền cảm . 2. Kĩ năng: - Kĩ năng bài day: Rèn kĩ năng phân tích, đánh giá nhân vật và tác phẩm văn học. - Kĩ năng sống: Mỗi chúng ta phải biết đánh giá và yêu thương con người cho đúng mực 3. Thái độ: Giáo dục lòng nhân ái, sự đồng cảm với những con người có hoàn cảnh bất hạnh. B. Chuẩn bị: - GV: Soạn bài, tham khảo tài liệu, ảnh chân dung tác giả. - HS: Tìm hiểu bài theo yêu cầu của giáo viên C. Phương pháp: Phương pháp đàm thoại, nêu vấn đề, giảng bình, tích hợp... D. Tiến trình giờ dạy: 1- Ổn định tổ chức (1p) 2- Kiểm tra bài cũ (5p) ? Văn bản " Tôi đi học" được viết theo thể loại nào ? ? Nội dung chủ đạo của tác phẩm là gì ? - Thể loại: truyện ngắn trữ tình. - Chủ đề: Dòng cảm xúc đẹp đẽ, trong sáng, sâu sắc đối với mái trường tuổi thơ. 3- Bài mới: (35p ) - Giáo viên giới thiệu bài mới ... Hoạt động của GV- HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Tìm hiểu tác giả, tác phẩm. (8p ) ? Dựa chú thích, em hãy nêu ngắn gọn những nét cơ bản về tác giả và tác phẩm? - HS nêu ngắn gọn. - GV bổ sung theo TLTK - Hồi kí tự truyện: ghi lại, kể lại những truyện của chính mình- NV chính tronh truyện xưng " Tôi"- là tác giả- người kể truyện và bộc lộ cảm xúc. - Từ cảnh ngộ và tâm sự của bé Hồng, tác giả cho thấy bộ mặt lạnh lùng của xã hội đồng tiền đầy rẫy những thành kiến cổ hủ, thói nhỏ nhen độc ác của đám thị dân tiểu tư sản khiến cho tình ruột thịt cũng trở lên khô héo. - Tên đoạn trích do người soạn sách đặt. Hoạt động 2: B1. ( 27p ) - Y.c đọc : Giọng chậm, tình cảm. Lời của bà cô đọc với giọng kéo dài, lộ rõ sắc thái châm biếm. ? Giải thích các chú thích: 5, 8, 14, 17. ? Văn bản sử dụng những phương thức BĐ nào ? ? Là cuốn hồi kí, NV người kể chuyện xưng tôi, ngôi thứ nhất. Điều đó có ý nghiã gì ? - Câu chuỵên trở lên trung thực, chân thành. ? Câu chuyện của bé Hồng được kể với những sự việc nào? - Cuộc trò chuyện giữa bé Hồng và người cô. - Cuộc trò chuyện giữa 2 mẹ con bé Hồng. ? Hãy tìm và đánh dấu trên văn bản ranh giới các sự việc đó ? - Từ đầu ...đến chứ/ 17. - Còn lại. ( Có thể có nhiều cách chia khác nữa) GV: Phân tích theo nhân vật. ? Theo dõi phần chữ nhỏ, em thấy cảnh ngộ của bé Hồng có gì đặc biệt? Em cảm nhận như thế nào về cảnh ngộ ấy ? - Cảnh ngộ của bé Hồng: + Mồ côi cha, xa mẹ. + Sống nhờ cô ruột- bị ghẻ lạnh- khao khát tình yêu thương.® Thương tâm. ? NV người cô đóng vai trò gì trong cuộc đối thoại với bé Hồng ? - Chủ động trò chuyện, lái câu chuyện theo ý mình. ? Tìm những chi tiết miêu tả HĐ, cử chỉ, và giọng nói của người cô ? - HĐ, cử chỉ: Gọi tôi đến, cười hỏi, vỗ vai, cười mà nói, tươi cười kể các chuyện... - Lời nói: + Xưng hô: mày tao ®gần gũi, thân tình. + Giọng nói: ngọt ngào. ? Nhận xét về những biểu hiện bề ngoài của người cô trong cuộc trò chuyện với bé Hồng? - Tỏ ra dịu dàng, thân mật, quan tâm. ? Thực chất đó có phải là mục đích của người cô không ? Căn cứ vào đâu em đánh giá như vậy ? ? Vậy mục đích của người cô là gì ? ? Em hiểu như thế nào về nụ cười rất kịch của người cô ?- giả dối. ? Những HĐ, cử chỉ, lời nói nào của người cô trong đoạn đối thoại tiếp theo làm em chú ý ? Những chi tiết ấy biểu hiện điều gì ? - Hỏi giọng vẫn ngọt: ... mợ mày phát tài lắm. - Hai con mắt long lanh- chằm chặp nhìn. - Vỗ vai, cười mà nói: ...vào mà thăm em bé- ngân dài, ngọt , rõ. - Tươi cười kể tình cảnh túng quẫn, sự gầy guộc, rách rưới... 1 cách tỉ mỉ. ® Biểu hiện: Chủ động dàn dựng, từng bước gieo nọc độc, thâm hiểm, lạnh lùng vô cảm, độc ác. ? Cử chỉ, thái độ của người cô ở cuối cuộc thoại thay đổi như thế nào ? Đó có phải là sự thay đổi về tình cảm khi chứng kiến sự đau đớn , phẫn uất của đứa cháu không ? - Đổi giọng, vỗ vai, nghiêm nghị. - Tỏ sự ngậm ngùi, thương xót. ® Thay đổi chiến thuật® Bản chất giả dối, thâm hiểm đến trơ trẽn. ? Qua phân tích, em hiểu gì về tâm địa và bản chất của người cô ? * Củng cố( tiết 1): (1p ) ? Theo em vì sao bà cô có thái độ cay nghiệt với mẹ bé Hồng như vậy ? - Sự ích kỉ, thói nhỏ nhen, thành kiến cổ hủ- NV đại diện cho lớp thị dân tiểu tư sản. ? Vì sao trong cuộc trò chuỵên với người cô, bé Hồng lại ứng xử như vậy ? - Toan trả lời có. - Cúi đầu không đáp }® Nhận ra ý nghĩa cay độc... - Cười đáp: không, không muốn vào... ® Không để những rắp tâm... xâm phạm... ? Em đánh giá như thế nào về cách ứng xử của Hồng trong tình huống này ? ® Phản ứng thông minh. ? Nếu trong tình huống như của bé Hồng, em sẽ ứng xử như thế nào ? - HS tự bộc lộ. ? Sau câu hỏi thứ hai của người cô, tâm trạng bé Hồng như thế nào ? - Im lặng cúi đầu,lòng thắt lại, mắt cay cay® đau đớn, xót xa. ? Khi nghe những lời nhục mạ, mỉa mai của bà cô về mẹ, tâm trạng bé Hồng như thế nào ? - Nước mắt ròng ròng,chan hoà đầm đìa. - Cười dài trong nước mắt. ® Đau đớn, phẫn uất. ? Tâm trạng bé Hồng như thế nào khi nghe người cô cứ tươi cười kể về cảnh ngộ tội nghiệp của mẹ mình ? - Cổ họng nghẹn ứ, khóc không ra tiếng. - Những cổ tục...như...quyết vồ ngay mà cắn, nhai, nghiến... ? Hãy chỉ ra cái đặc sắc của câu văn và tác dụng của nó ? - Lời văn dồn dập, hình ảnh so sánh đặc sắc, các động từ mạnh® Đau đớn, uất ức căm giận cực điểm. -> Lòng yêu thương mẹ tha thiết, mãnh liệt. ? Tìm đọc những câu văn biểu hiện rõ nhất tình cảm sâu sắc mà bé Hồng dành cho mẹ ? - Nhưng đời nào ...rắp tâm... - Tôi thương mẹ tôi và căm tức... - Giá những cổ tục đã đày đoạ... ? Qua những cảm xúc, suuy nghĩ, thái độ trong cuộc trò chuyện với người cô, ta biết được điều gì về tình cảm của bé Hồng đối với mẹ ? ? Bé Hồng gặp mẹ trong hoàn cảnh nào ? Bé có những HĐ nào trong phút giây phút đầu tiên ấy ? +. Khi thoáng thấy bóng mẹ: - Hoàn cảnh: Chiều tan học, thoáng thấy.. - HĐ: Liền đuổi theo, gọi bối rối. ? HĐ ấy cho em hình dung như thế nào về tình cảm, tâm trạng của bé Hồng lúc đó ? ® Khát khao gặp mẹ. Mừng rỡ, cuống quýt, hi vọng.® Phản ứng tức thì, tự nhiên. ? Nếu người ngồi trong xe không phải là mẹ của bé Hồng thì điều gì sẽ xảy ra ? - Nếu không phải mẹ -- Bạn bè cười chê. Bản thân thẹn, tủi cực: ảo ảnh . ? Thử phân tích cái hay của hình ảnh so sánh này ? ® H. ả so sánh- cực tả nỗi khát khao gặp mẹ. ? Hãy phân tích chi tiết miêu tả HĐ của bé Hồng khi gặp mẹ để thấy khả năng miêu tả tâm lí tinh tế của Nguyên Hồng ? - Thở...trán ...chân - phần nhiều vì nỗi xúc động mạnh mẽ dâng lên trong lòng khi đó đúng là mẹ. - Không oà khóc ngay- khi mẹ kéo tay, xoa đầu hỏi thì niềm sung sướng, xúc động mới vỡ oà thàng tiếng khóc. ®Mtả tâm lí tinh tế® xúc động, sung sướng. ? Tiếng khóc lần này có gì khác với khóc khi nói chuyện với người cô ? ? Khi ở trong lòng mẹ, bé Hồng có những cảm giác như thế nào ? Theo em cảm giác nào là mạnh nhất, vì sao ? +. Khi ở trong lòng mẹ: ấm áp,thơm tho lạ thường,êm dịu vô cùng và sung sướng- hạnh phúc tột đỉnh (mạnh nhất vì nó át đi tất cả...) ? Cảm nhận của bé Hồng khi ở trong lòng mẹ được diễn tả bằng phương thức biểu đạt chính nào ? ? Qua đó em cảm nhận thêm điều gì về tâm hồn tác giả ? ® PTBĐ chính: Biểu cảm-Cảm hứng say mê, rung động tinh tế. ? Kênh hình gợi cho em những cảm nhận gì ? GV bình về hình ảnh bé Hồng trong lòng mẹ. ? Ấn tượng sâu sắc của em về hình ảnh bé Hồng khi gặp mẹ và trong lòng mẹ là gì ? Hoạt động 3: Tổng kết. (5p ) ? Trong văn bản ,chất trữ tình được thể hiện qua những phương diện nào ? ? Nội dung của đoạn trích là gì ? ? Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo được thể hiện như thế nào qua đoạn trích ? - GT nhân đạo: Ca ngợi , cảm thông, lên án... - GT hiện thực: Phản ánh... ? Đọc ghi nhớ Hoạt động 4: Luyện tập. (2p ) ? Em hiểu như thế nào về nhận định :" Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng" ? HD theo SGV. Nội dung kiến thức I. Giới thiệu chung 1. Tác giả ( 1918- 1982). - Là một trong những nhà văn lớn của VHVN hiện đại. - Là nhà văn của những người lao động nghèo khổ, nhà văn của phụ nữ và nhi đồng. 2. Tác phẩm: - Tập hồi kí tự truyện: " Những ngày thơ ấu"- (1938- 1940) viết về tuổi thơ cay đắng của tác giả. -Tác phẩm gồm 9 chương. -Văn bản "Trong lòng mẹ" là chương IV. II. Đọc - hiểu văn bản 1. Đọc, tìm hiểu chú thích: a. Đọc b.Tìm hiểu chú thích: 2. Kết cấu, bố cục: - PTBĐ: Kết hợp tự sự, miêu tả và biểu cảm. - Bố cục: 2 Phần. 3. Tìm hiểu tác phẩm: a. Nhân vật người cô trong cuộc đối thoại với bé Hồng: - Người cô thật giả dối, lạnh lùng, độc ác và thâm hiểm. b.Nhân vật bé Hồng: +) Bé Hồng trong cuộc trò chuyện với người cô: - Trong tâm trạng đau đớn, xót xa, phẫn uất cực điểm đối với những cổ tục, bé Hồng bộc lộ TY thương tha thiết , mãnh liệt đối với mẹ. +) Bé Hồng khi gặp mẹ và trong lòng mẹ: -Trong lòng mẹ, bé Hồng chìm trong niềm sung sướng, hạnh phúc tột đỉnh. 4. Tổng kết: 4.1. Nội dung : - Cảnh ngộ đáng thương và nỗi buồn của nhân vật bé Hồng. - Nỗi cô đơn và niềm khát khao của bé Hồng bất chấp sự tàn nhẫn, vô tình của bà cô. - Cảm nhận của bé Hồng vè tình mẫu tử thiêng liêng, sâu nặng khi gặp mẹ, 4.2. Nghệ thuật: - Kết hợp lời văn kể chuyện với miêu tả, biểu cảm. 4.3. Ghi nhớ:SGK/ 21. III. Luyện tập: 4. Củng cố: ( 1p ) - GV Đọc tư liệu tham khảo cho học sinh nghe . - Có thể cho học sinh hát hay đọc thơ ca ngợi tình mẫu tử. 5. HDVN: (2p ) - Tóm tắt văn bản, tìm đọc tác phẩm. - Viết đoạn văn PBCN về nhân vật người mẹ trong đoạn trích. - Soạn bài "Tức nước vỡ bờ". Tiết sau học tiếng Việt E. Rút kinh nghiệm: .......................................................................................................................................... NS: ……./……. NG: 8B……/……. 8A……/…… Tiết 6 Tiếng Việ