Giáo án Ngữ văn 8 Tiết 1: Tôi đi học ( Thanh Tịnh)

Ngày 13/8/2013 Tiết 1 Văn bản : TƠI ĐI HỌC (Thanh Tịnh) I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT Cảm nhận được tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên trong một đoạn trích truyện có sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm. II – TRỌNG T©m KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức -Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đđoạn trích Tôi đi học. - Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh. 2. Kỹ năng: - Đọc- hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm - Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của bản thân. 3.Thái độ: - Biết trân trọng những tình cảm đẹp của tuổi học trò. B. TiÕn tr×nh lªn líp: *. ỉn ®Þnh tỉ chøc: *. KiĨm tra bµi cị KiĨm tra SGK+ Vë bµi tËp *.Bµi míi: * H§1: Vµo bµi: Trong cuộc đời mỗi con người, những kỉ niệm thời học trị thường được lưu giữ bền lâu trong trí nhớ. Đặc biệt là những kĩ niệm về buổi học đến trường đầu tiên : “Ngày đầu tiên đi học… bên em”. “Tơi đi học” của Thanh Tịnh là một truyện ngắn xuất sắc đã thể hiện một cách xúc động tâm trạng hồi hộp, bỡ ngỡ của nhân vật “Tơi”, chú bé ®­ỵc mẹ đưa đến trường vào học lớp năm trong ngày tựu trường. * H§2: T×m hiĨu G/v đọc mẫu, 2 – 3 h/s nối nhau đọc tồn bài - Nhận xét cách đọc ? Hãy trình bày ngắn gọn về tác giả Thanh Tịnh ? H/s đọc chú thích, giải thích các từ ? Văn bản “Tơi đi học” được viết theo thể loại nào ? ? Cảm nhận đầu tiên của em về văn bản là gì ? ? Kể tên những nhân vật được nĩi đến trong tác văn bản ? Hãy cho biết nhân vật chính là ai ? Vì sao đĩ là nhân vật chính ? ? Kỷ niệm ngày đầu đến trường của “Tơi” được kể theo trình tự khơng gian và thời gian nào ? Tương ứng với đoạn nào cảu văn bản ? Theo dõi phần đầu văn bản và cho biết : ? Nỗi nhớ buổi tựu trường của tác giả đi khởi nguồn từ thời điểm nào ? ? Thêi ®iĨm ®ã, t¸c gi¶ in ®Ëm dÊu Ên c¶nh s¾c thiªn nhiªn ntn? C¶nh sinh ho¹t ra sao? Kh«ng gian ë ®©u? ? V× sao ®iỊ ®ã l¹i x¶y ra? ? Tâm trạng của “Tơi” khi nhớ lại kû niệm cũ như thế nào ? Hãy phân tích giá trị biểu đạt của các từ ngữ ấy ? ? Câu văn “Con đường này tơi… tự nhiên thấy lạ”, cảm giác quen mà lạ của nhân vật tơi cĩ ý nghĩa gì ? ? Chi tiết “tơi khơng cịn lội qua sơng thả diều như như thường ngày… sơn nữa” cĩ ý nghĩa gì ? ? Việc học hành gắn liền với sách vở, bút thước bên mình học trị. Điều này được tác giả nhớ lại bằng đoạn văn nào ? ? Cĩ thể hiểu gì về nhân vật “Tơi” qua chi tiết “ghì thật chặt 2 cuốn vở mới trên tay và muốn thử sức mình tự cầm bút thước”. Trong những cảm nhận mới mỴ trên con đường làng =>trường“Tơi” đã bộc lộ đức tính gì của mình ? ? Khi nhớ lại ý nghĩ chỉ cĩ người thạo mới cầm nổi bút thước, tác giả viết “ý nghĩa… ngọn núi” Hãy phát hiện và phân tích ý nghĩa của biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong câu văn trên G/v Tiểu kết mục 1 Chuyển mục 2 I. Tìm hiểu chung : 1, Đọc : 2, Tác giả Thanh Tịnh - Sinh: (1911–1988) - Quê : Huế - Tên thật : Trần văn Ninh - Tác phẩm chính : Quê mẹ, Đi giữa một mùa sen - Sáng tác của ơng đậm chất trữ tình, tốt lên vẽ đằm thắm, nhẹ nhàng mà lắng sâu, tình cảm êm dịu, trong trẻo. - “Tơi đi học” in trong tập “Quê mẹ” (1941) 3, Giải thích từ khĩ : - Ơng đốc, lạm nhận, lớp 5 4, Thể loại : - Truyện ngắn trữ tình H/s tự bộc lộ 5, Bố cục : - Nhân vật : Tơi, mẹ, ơng đốc - Cậu học trị - Nhân vật chính “Tơi” + §o¹n 1:từ đầu… ngọn núi. Néi dung: Cảm nhận của “Tơi” trên ®ường tới trường. + §o¹n 2:"tiếp theo… nghĩ cả ngày nữa". Néi dung: Cảm nhận của “Tơi” lúc ở sân trường + §o¹n 3: Cßn l¹i . Néi dung :Cảm nhận của “Tơi” trong lớp học. II. Đọc hiểu nội dung văn bản 1, Cảm nhận của “Tơi” trên đường tới trường * Thời điểm gợi nhớ : Cuối thu_ thời điểm khai trường - Thiên nhiên : Lá rụng nhiều, mây bàng bạc. - Cảnh sinh hoạt : Mấy em bé rụt rè cùng, mẹ đến trường => Đĩ là khơng gian : Trên con đường dài và hẹp => Đĩ là thời điểm, nơi chốn quen thuộc gần gủi, gắn liền với tuổi thơ của tác giả ở quê hương. Đĩ là lần đầu tiên được cắp sách tới trường => Đĩ là sự liên tưởng giữa hiện tại và quá khứ của bản thân => Điều đĩ chứng tỏ tác giả là người yêu quê hương tha thiết * Tâm trạng của “Tơi” : Náo nức, mơn man, tưng bừng, rộn rã => Từ láy diễn tả 1 cách cụ thể tâm trạng khi nhớ lại cảm xúc thực của “Tơi” khi ấy => gĩp phần rút gắn thời gian giữa quá khứ và hiện tại * Các cảm nhận của “Tơi’ trên đường tới trường : - Cảm nhận về con đường : Quen đi lại lắm lần => thấy lạ, cảnh vật đỊu thay đổi => dấu hiệu đổi khác trong tình cảm và nhận thức của cậu bé ngày đầu đến trường - Thay đổi hành vi : Lội qua sơng thả diều, đi ra đồng nĩ đùa => đi học => cậu bé tự thấy mình lớn lên, nhận thức của cậu bé về sự nghiêm túc học hành. - Đoạn văn “Trong… ngọn núi” - Cĩ chí học ngay từ đầu muốn tự mình đảm nhiệm việc học tập, muốn được chững chạc như bạn bè, khơng thua kém họ … => Yêu học, yêu bạn bè, mái trườngquê hương * Củng cố: - Em thấy nhân vật tơi là người ntn? * Dặn dị: - Học bài - Chuẩn bị tiết 2: Tìm hiểu cảm nhận của tác giả lúc ở sân trường và ở trong lớp học. Ngày 13/8/2013 Tiết 2: Văn bản: TƠI ĐI HỌC (Thanh Tịnh) I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT Cảm nhận được tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên trong một đoạn trích truyện có sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm. II – TRỌNG T©m KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức -Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đđoạn trích Tôi đi học. - Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh. 2. Kỹ năng: - Đọc- hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm - Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của bản thân. 3.Thái độ: - Biết trân trọng những tình cảm đẹp của tuổi học trò. B. TiÕn tr×nh lªn líp: *. ỉn ®Þnh tỉ chøc: *. KiĨm tra bµi cị - Nêu bố cục văn bản Tơi đị học? - Phân tích cảm nhận của nhân vật tơi trên đường tới trường? *.Bµi míi: * H§1: Vµo bµi: Giáo viên dẫn dắt vào bài. * H§2: T×m hiĨu G/v Tiểu kết mục 1 Chuyển mục 2 Quan sát phần văn bản tiếp theo cho biết ? Cảnh trước sân trường làng Mĩ Lí lưu lại trong tâm trí tác giả cĩ gì nổi bật ? Cảnh tượng được nhớ lại cĩ ý nghĩa gì ? ? Nhân vật “Tơi” đã cảm nhận như thế nào về ngơi trường Mĩ Lí của mình trong lần đầu tiên đến trường? ? Em hiểu như thế nào về hình ảnh so sánh này ? ? Khi tả những học trị nhỏ tuổi lần đầu đến trường, tác giả dung hình ảnh so sánh nào ? ? Em hiểu gì qua hình ảnh so sánh này ? ? Hình ảnh mái trường gắn liền với ơng đốc. Em hãy cho biết hình ảnh ơng đốc được nhớ lại qua chi tiết nào ? ? Qua đĩ cho thấy tác giả nhớ đến ơng đốc bằng tình c¶m nào ? - H/s đọc đoạn văn : Các cậu lưng lẻo… trong cổ. ? Em nghĩ gì về tiếng khĩc của cậu học trị ? Đến đây em hiểu thêm gì về nhân vật “Tơi” ? H/s đọc đoạn cuối ? Vì sao trong khi xếp hµng đợi vào lớp, nhân vật “Tơi ” lại cảm thấy “trong thời thơ ấu tơi chưa lần nào thấy xa mẹ tơi như lần này” ? ? Những cảm giác của nhân vật tơi nhận được khi bước vào lớp học là gì ? ? Những cảm giác ấy cho thấy tình cảm nào của nhân vật “Tơi” đối với lớp học của mình ? ? Đoạn cuối văn bản cĩ 2 chi tiết - “Một con chim luơn liệng đến trường… cánh chim” - Và “những tiếng phấn… vần đọc” ? Dịng chữ “Tơi đi học” kết thúc truyện cĩ ý nghĩa gì ? G/v bình ? Văn bản đã sử dụng các phương thức biểu đạt nào ? trong các phương thức đĩ, theo em phương thức nào trội lên để làm thành sức tình cảm nhẹ nhàng mà thấm thía của truyện ngắn. H/s thảo luận nhĩm Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật và sức cuốn hút của tác phẩm *HĐ4 ? Những cảm giác trong sang nảy nở trong long tơi là những cảm giác nào ? (Tình yêu, niềm trân trọng sách vở, bàn ghế, lớp học, thầy giáo gắn liền với mẹ và quên hương) ? Từ đĩ em cảm nhận những điều tốt đẹp nào từ nhân vật tơi và cũng chính là tác giả (Giàu cảm xúc với tuổi thơ, mái trường, quê hương) ? Hãy tìm và phân tích các hình ảnh so sánh được nhà văn sử dụng trong trưyện ngắn 2, Cảm nhận của “Tơi” lúc ở sân trường - Trường Mĩ Lí : Rất đơng người, người nào cũng đẹp => Phong cảnh khơng khí đặc biệt của ngày hội khai trường. Thể hiện tư tưởng hiếu học của nhân ta, bộc lộ tình cảm sâu nặng của tác giả đối với mái trường tuổi thơ. - Trường Mĩ Lí : Cao ráo, sạch sẽ hơn các nhà trường trong làng => xinh xắn, oai nghiêm như đình làng… khiến tơi lo sợ vẩn vơ => Hình ảnh so sánh : Lớp học => đình làng nơi thờ cúng tế lễ, thiêng liêng, cất giấu những điều bí ẩn => Diễn tả cảm xúc trang nghiêm của tác giả về mái trường, đề cao tri thức của con người trong trường học… - Hình ảnh so sánh : “Họ như con chim non đứng bên bờ tổ… e sợ” => Miêu tả sinh động hình ảnh, tâm trạng các em nhỏ lần đầu tới trường - Đề cao sức hấp dẫn của nhà trường - Thể hiện khát vọng bay bổng của tác giả đối với trường học - H/s tự liệt kê - Quí trọng tin tưởng biết ơn H/s thảo luận nhĩm - Khĩc, một phần vì lo sợ, một phần vì sung sướng - Đĩ là những giọt nước mắt báo hiệu sự trưởng thành => Nhân vật tơi là người giàu xúc cảm với trường, lớp, người th©n, cĩ dấu hiệu trưởng thành trong nhận thức và tình cảm ngay từ ngày đầu tiên đi học 3, Cảm nhận của “Tơi” trong lớp học - Cảm nhận xa mẹ vì tơi bắt đầu cảm nhận được sự độc lập của mình khi đi học. Bước vào lớp học là thế giới riêng của mình, phải tự làm tất cả, khơng cĩ mẹ bên cạnh như ở nhà. - Nhìn cái gì cũng thấy mới lạ và hay hay, lạm nhận chổ ngồi… là của riêng mình, nhìn người bạn mới quen mà thấy quyến luyến… => Sự biến đổi tự nhiên của tâm lí vì lần đầu được học ở lớp, trường sạch sẽ, ý thức được gắn bĩ với bạn bè, mái trường. => tình cảm trong sang tha thiết - Chi tiết : Con chim non… bay cao gợi nhớ, gợi tiếc, một chút buồn khi từ giã tuổi thơ. Thể hiện sự bắt đầu trong nhận thức và việc học hành của bản thân. - Chi tiết : “Những tiếng phấn… vần đọc” => yêu thiên nhiên, yêu tuổi thơ, nhưng yêu cả sự học hành để trưởng thành * Cách kết thúc tự nhiên, bất ngờ “Tơi đi học” vừa khép lại bài văn và mở ra một thế giới mới, một bầu trời mới, một giai đoạn mới trong cuộc đời đứa trẻ. Dịng chữ chậm chạp, chập chững xuất hiện lần đầu trên trang giấy trắng tinh, thơm tho tinh khiết như niềm tự hào hồn nhiên và trong sáng của “Tơi” và của nỗi lịng ta khi hồi nhớ lại buổi thiếu thời => thể hiện chủ đề của truyện ngắn này III.Ghi nhớ Nổi trội là phương thức biểu cảm. Truyện ngắn đậm chất trữ tình. Tơi đi học cho thấy : Đối với mỗi con người những kỉ niệm thời ấu thơ, đặc biệt là buổi tựu trường đầu tiên cĩ sức mạnh ám ảnh và lưu giữ sâu sắc trong kí ức như thế nào - Truyện được bố cục theo dịng hồi tưởng, cảm nghĩ của nhân vật tơi theo trình tự thời gian của một buổi tựu trường, khơng cĩ cốt truyện . - Kết hợp hài hồ : Tự sự, miêu tả, biểu cảm => Tạo nên chất trữ tình cảu tác phẩm * Sức cuốn hút của tác phẩm - Tình huống truyện - Tình cảm ấm áp, trìu mến của những người lớn đối với các em nhỏ lần đầu tiên đến trường - Hình ảnh thiên nhiên, ngơi trường, các so sánh giàu sức gợi cảm của tác giả - Tồn bộ truyện ngắn tốt lên chất trữ tình thiết tha IV. Luyện tập H/s làm theo nhĩm - H/s tự tìm các hình ảnh so sánh - Các so sánh xuất hiện ở các thời điểm khác nhau để diễn tả tâm trạng cảm xúc của nhân vật => Đây là các so sánh giàu hình ảnh, giàu gợi cảm được gắn với cảnh thiên nhiên tươi sang, trữ tình => nhờ đĩ mà chúng ta cảm nhận cụ thể, rõ ràng cảm giác ý nghĩ của nhân vật tơi => làm cho truyện ngắn them man mác chất trữ tình trong *Củng cố: - Chất thơ của truyện thể hiện ở những yếu tố nào ? *Hướng dẫn học ở nhà - Em học tập được gì từ nghệ thuật kể truyện của tác giả ? - Tình cảm nào được khơi gợi, bồi đắp khi em đọc truyện ngắn - Làm bài tập 1, 2 sgk - Soạn bài “Trong lịng mẹ” - Chuẩn bị tiết 2: Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ\ Ngày 15/8/2011 TiÕt 3: «n tËp v¨n b¶n “t«i ®i häc” Thanh Tịnh I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT Phân tích được tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên trong một đoạn trích truyện có sử dụng kết hợp các yếu tố mtả và biểu cảm. II – TRỌNG T©m KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đđoạn trích Tôi đi học. - Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh. 2. Kỹ năng: - Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong CS của bản thân. 3.Thái độ: - Yêu mến trân trọng việc học hành. iii. ChuÈn bÞ cđa thÇy vµ trß Giáo viên: Soạn giáo án. Học sinh: Đọc bài và trả lời câu hỏi SGK iV. Ph­¬ng ph¸p - Vấn đáp, thảo luận nhóm V. tiÕn tr×nh tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y- häC 1. Ôån định tổ chức : 2. Kiểm tra: - Tĩm tắt truyện ngắn "Tơi đi học" - Thanh Tịnh. Phân tích các yếu tố khơi nguồn cảm xúc của nhân vật tơi - Tìm 3 hình ảnh so sánh trong bài, phân tích tác dụng 1 hình ảnh 3. Bài mới: Hoạt động 1: Giới thiệu bài: Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh Phương pháp: Thuyết trình Thời gian: 1 phút Ở lớp tiết trước, các em đã tìm hiểu văn bản "Tơi đi học", tiết học này chúng ta cùng ơn lại để thấy được nét đặc sắc của truyện ngắn này . . Hoạt động của thầy và trò Kêt quả cần đạt - Tĩm tắt trình tự diễn biến tâm trạng của nhân vật "tơi" trong truyện ngắn 'Tơi đi học" - Phân tích và so sánh tâm trạng của nhân vật "tơi" ở hai đoạn trích sau: + Nhưng lần này lại khác.....vẩn vơ. + Một mùi hương lạ...cĩ thật - Kể lại một kỷ niện sâu sắc của mình về ngày tựu trường bằng một đoạn văn diễn dịch. Bài 1: - Từ hiện tại nhớ về qua khứ: + Thời gian: cuối thu + Con người: mấy em nhỏ rụtt rè núp dươci nĩn mẹ lần đầu tiên đến trường. - Nhớ về kỷ niệm cùng mẹ trên đường tới trường: Tâm trạng hồi hộp, cảm giác mới mẻ, sự hồn nhiê , đáng yêu của cậu bé. - Nhớ về cảm giác bắt đầu vào sân trường Mỹ Lý Cảm giác ngỡ ngàng, lo sợ khi sắp bước sang một môi trường khác và phải xa mẹ, xa nhà . - Nhớ về kỷ niệm bắt đầu vào lớp học Gần gũi với lớp học, với bạn bè, tự tin nghiêm túc khi bước vào giờ học. Bài 2 Đoạn 1: ngỡ ngàng, mới lạ mặc dù khơng phải lần đầu tiên thấy nĩ,. Cảm nhận nĩ oai nghiêm, cao rộng cịn mình bé nhỏ nên vẩn vơ lo sợ. Đoạn 2: Một chút ngỡ ngàng song thấy thân quen Cảm giác từ lạ -> quen - Yêu cầu học sinh kế + Kỷ niện sâu sắc + Cảm xúc thật, trong sáng + Đoạn văn diễn dịch. 4. Củng cố : - Tĩm tắt những đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn. 5. Hướng dẫn về nhà : - Học kĩ bài . - Xem trước :Tính thống nhất về chủ đề của văn bản + Đọc ví dụ và trả lời câu hỏi trong sgk Ngày 13/8/2013 Tiết 4 Tập làm văn : Tính thống nhất về chủ đề của văn bản A. Mục tiêu cần đạt : Giúp h/s nắm được chủ đề của văn bản, tính thống nhất về chủ đề của văn bản Biết viết một văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề, biết xác định và duy trì đối tượng trình bày, chọn lựa, sắp xếp các phần sao cho văn bản tập trung nêu bật ý kiến, cảm xúc của mình. B. Tiến trình dạy học *. ỉn ®Þnh tỉ chøc: *. KiĨm tra bµi cị - Nêu bố cục văn bản Tơi đị học? - Phân tích cảm nhận của nhân vật tơi trên đường tới trường? *.Bµi míi: * H§1: Vµo bµi: Giáo viên dẫn dắt vào bài. * H§2: T×m hiĨu Hoạt động 1 : Đọc thầm văn bản “Tơi đi học” và trả lời câu hỏi ? Văn bản miêu tả những việc đang xảy ra, hay đã xảy ra ? ? Tác giả đã nhớ lại những kĩ niệm sâu sắc nào của thời thơ ấu của mình ? ? Tác giả viết văn bản này nhằm mục đích gì ? Vậy vấn đề chính, đối tượng được tác giả nêu lên trong văn bản người ta gọi là chủ đề ? Em hiểu chủ đề của văn bản là gì? Hãy phát biểu chủ đề của văn bản “Tơi đi học” * H/s đọc ghi nhớ, sgk G/v cho h/s phân biệt chủ đề với đại ý qua một ví dụ cụ thể VD : “Qua đèo ngang” của bà Huyện Thanh Quan - 6 câu thơ đầu : Đại ý là tả cảnh đèo ngang lúc xế tà - 4 câu thơ cuối : Đại ý là nỗi buồn cơ đơn của nữ sĩ * Chủ đề : Tâm trạng buồn, cơ đơn của lữ khách khi bước tới đèo ngang lúc xế tà Hoạt động 2 : Chuyển ý : Nếu các câu thơ, đoạn văn, đoạn thơ, các tình tiết… là xương thịt của tác phẩm thì chủ đề là linh hồn của bài thơ, của truyện. Nếu khơng nắm được tồn bộ các chi tiết của văn bản thì khĩ hình dung được chủ đề tư tưởng của tác phẩm. Các chi tiết, bộ phận của tác phẩm liên kết chặt chẽ với nhau tạo thành chủ đề ? Để tái hiện những kỷ niệm ngày đầu tiên đi học tác giả đã đặt nhan đề và sử dụng từ ngữ, câu như thế nào ? ? Trong văn bản tưởng đã miêu tả rất rõ sự thay đổi tâm trạng của nhân vật tơi trong buổi tựu trường đầu tiên. Em hãy phân tích H/s thảo luận, g/v tập hợp ý kiến đúng chiếu lên máy chiếu ? Em hiểu thế nào là tính thống nhất về chủ đề văn bản ? ? Tính thống nhất này thể hiện ở các phương diện nào ? G/v : Việc đặt tên cho văn bản thể hiện ý đồ bộc lộ chủ đề. Đối với văn bản nghệ thuật thì đa dạng hơn, cĩ khi lấy tên nhân vật chính hoặc hình tưọng trung tâm để đặt tên VD : Lão Hạc, Rằm tháng giêng, hoặc cụm từ để bộc lộ chủ đề VD : “Những trị lố…” => Khi tìm chủ đề của văn bản, nên xác định, cách thức, ý nghĩa của nhan đề … của văn bản. I. Chủ đề của văn bản : - Văn bản miêu tả những việc đã xãy ra - Kỷ niệm sâu sắc trong thời thơ ấu của mình là buổi đầu tiên đi học => Đố tượng mà văn bản biểu đạt - Nhằm phát biểu ý kiến và bộc lộ cảm xúc của mình về một kỷ niệm thuở thiếu thời => vấn đề chủ yếu là tư tưởng xuyên suốt trong tác phẩm 1, Chủ đề là đối tượng và vấn đề chủ yếu (chính) mà văn bản biểu đạt - Chủ đề văn bản “Tơi đi học” : Là những kỷ niệm sâu sắc về buổi tựu trường đầu tiên + Đối tượng của văn bản : Cĩ thể là cĩ thật, tưởng tượng, người, vấn đề nào đĩ. + Chủ đề của văn bản là ý đồ, ý kiến cảm xúc của tác giả 2, Phân biệt chủ đề với đại ý : - Đại ý : Ý lớn trong một đoạn thơ, 1 tình tiết, 1 đoạn, 1 phần của truyện II.Tính thống nhất về chủ đề của văn bản - Nhan đề : Tơi đi học => nĩi về chuyện đi học - Từ ngữ, câu : + Đại từ “tơi” được lặp lại nhiều lần + Các câu đều nhắc đến kỷ niệm của buổi tựu trường đầu tiên trong đời : Hơm nay tơi đi học, hằng năm mơn man của buổi tựu trường ; Tơi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy… * Tâm trạng của nhân vật “tơi” - Trên đường đi học : + Con đường : Quen đi lại => thấy lạ => thay đổi + Hành vi : Lội sơng, thả diều… => đi học => cĩ sự thay đổi - Trên sân trường : + Cảm nhận về ngơi trường cao sạch, đẹp hơn… lo sợ vẩn vớ + Cảm giác bở ngỡ, lúng túng khi xếp hàng vào lớp - Trong lớp học : 1, Tính thống nhất về chủ đề của văn bản là sự chỉ biểu đạt chủ đề đã xác định khơng xa rời hay lạc lạc sang chủ đề khác 2, Tính thống nhất về chủ đề của văn bản thể hiện ở phương diện * Hình thức : Biểu hiện ở nhan đề của văn bản * Nội dung : Quan hệ giữa các phần phải mạch lạc, gắn bĩ, liên kết chặt chẽ… , các từ ngữ chi tiết phải tập trung làm rõ chủ đề (ý kiến, cảm xúc). * Đối tượng : Xoay quanh nhân vật chính, nhân vật trung tâm thể hiện ý đồ, tư tưởng của tác giả. Hoạt động 3 : Hướng dẫn luyện tập III. Luyện tập Bài tập 1 : a, Văn bản “Rừng cọ quê tơi” nĩi về cây cọ ở rừng sơng Thao, quê hương của tác giả => Nhan đề của văn bản * Thứ tự trình bày : Miêu tả hình dáng cây cọ, sự gắn bĩ của cây với hình tượng tác giả, tác dụng của cây cọ, tình cảm của cây cọ với người dân sơng Thao. * Khơng nên thay đổi trật tự sắp xếp này. Vì đã cĩ sự rành mạch, liên kết giữa các ý. b, Chủ đề : Vẻ đẹp và ý nghĩa của rừng cọ quê tơi. c, Chủ đề được thể hiện trong tồn văn bản : Qua nhan đề và các ý của văn bản đều cĩ sự liên kết, miêu tả hình dáng sự gắn bĩ của cây cọ với tuổi thơ tác giả, tác dụng của cây cọ * Chủ đề : - Vẻ đẹp rừng cọ là vẻ đẹp của vùng sơng Thao - Tình yêu mến quê nhà của người sơng Thao d, Các từ ngữ được lặp lại nhiều lần : Rừng cọ, lá cọ, các ý lớn trong phần thân bài. - Miêu tả hình dáng cây cọ - Nêu lên sự gắn bĩ mật thiết giữa cây cọ với nhân vật tơi - Các cơng dụng của cây cọ đối với cuộc sống Bài tập 2 : H/s trao đổi theo nhĩm Nên bỏ ý b, d vì lạc đề Bài tập 3 : H/s thảo luận nhĩm Nên bỏ câu c, h, viết lại câu b : Con đường quen này bổng này dường như bổng trở nên mới lạ * Củng cố - Thế nào là chủ đề của văn bản và tính thống nhất củ chủ đề văn bản? * Hướng dẫn học ở nhà - Học bài - Làm các bài tập cịn lại Bài tập : + Hãy phân tích tính thống nhất của chủ đề trong văn bản “Cuộc chia tay của con búp bê”. Hãy nêu chủ đề của văn bản ấy + Cho chủ đề : Tình cảm gắn bĩ của tuổi thơ đối với dịng sơng quê Hãy viết một văn bản biểu cảm ngắn theo chủ đề trên. Cần thể hiện tính thống nhất của chủ đề trong tồn văn bản