Giáo án Ngữ văn 8 Tiết 108 Thuế máu( tiếp) (trích bản án chể độ thực dân pháp)

Ngày soạn:17/3/13 Ngày dạy : 19/3/13 TIẾT 108 : THUẾ MÁU(TIẾP) (Trớch Bản ỏn chể độ thực dõn Phỏp) Nguyễn ỏi Quốc A-MỤC TIấU BÀI HỌC: như tiết 107 B-CHUẨN BỊ: 1- Gv: Bảng phụ tranh ảnh minh họa 2- Hs: Soạn bài và học bài C-TIẾN TRèNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC: 1.ổn định tổ chức 2-Kiểm tra: ? Vị trớ của người bản xứ trước, trong và sau chiến tranh ? 3.Bài mới : Hoạt động của thầy- trũ Nội dung cần đạt * Theo dừi luẩn điểm thứ hai túm tắt cỏc thủ đoạn xoay xở từ việc bắt lớnh tỡnh nguyện ? ? Tại sao t.g gọi đú là những vụ nhũng lạm hết sức trắng trợn ? - Ăn tiền cụng khai từ việc tuyển quõn, tự do ăn tiền, khụng cũn luật lệ. ?Từ đú cho thấy thực trạng chế độ lớnh tỡnh nguyện ntn ? =>Là cơ hội làm giàu, cơ hội củng cố địa vị, thăng quan tiến chức, tỏ lũng trung thành của bọn quan chức. ? phản ứng của người bị bắt lớnh cú gỡ khỏc thường ? -Tỡm mọi cơ hội để trốn thoỏt. -Tự làm cho mỡnh nhiễm phải những bệnh nặng nhất ? Từ đú cho thấy thực trạng nào của c.độ lớnh tỡnh nguyện ? * Theo dừi đv trỡnh bày luận cứ 3. ? Phủ toàn quyền ĐD đó tuyờn bố điều gỡ ? ? Trong thực tế, những sự thật nào về lớnh tỡnh nguyện đc phơi bày ? ? Em hiểu gỡ về thỏi độ của t.g khi núi về c.độ lớnh tỡnh nguyện ? ->Mỉa mai chõm biếm. ? Để làm rừ lđiểm 3, t.g đó dựng 2 luận cứ: (1) Sự hi sinh của lớnh tỡnh nguyện VN. (2) Sự hi sinh của lớnh Phỏp. Trg đú luận cứ nổi bật là luận cứ 1. Đv nào trỡnh bày luận cứ 1 ? Từ đv đú , hóy chỉ ra cỏc cõu nghi vấn? ? Cỏch sd cõu nghi vấn ở đoạn văn này cú tỏc dụng gỡ? ? Từ đú sự thật nào đc phơi bày ? ? Qua đú, t.g muốn bộc lộ thỏi độ gỡ đối với TD Phỏp ? ? VB Thuế mỏu đó đem lại cho em những hiểu biết gỡ về bản chất của chế độ TD và số phận của người dõn ở cỏc nước thuộc địa ? - Bản chất vụ nhõn đạo của bọn thực dõn Phỏp và số phận khốn khổ của những người dõn thuộc địa ? Em h.tập đc gỡ về cỏch viết văn nghị luận của NAQ ? ? Qua VB Thuế mỏu, em hiểu thờm những mđ nào của văn chương NAQ- HCM ? ? Đọc diễn cảm VB Thuế Mỏu - Đọc chớnh xỏc, cú sắc thỏi biểu cảm phự hợp với bỳt phỏp của tỏc giả 2- Chế độ lớnh tỡnh nguyện. *Những vụ nhũng lạm trong việc bắt lớnh: - Thoạt tiờn túm người nghốo, khỏe. - Sau đến con nhà giàu, nếu khụng muốn đi lớnh thỡ phải xỡ tiền ra * Phản ứng của người bị bắt lớnh : -Tỡm mọi cơ hội để trốn thoỏt. -Tự làm cho mỡnh nhiễm phải những bệnh nặng nhất. - Phủ toàn quyền ĐD tuyờn bố: Cỏc bạn đó tấp nập đầu quõn..., kẻ thỡ hiến dõng cỏch tay của mỡnh như lớnh thợ -Thực tế: Tốp thỡ bị xớch tay... những vụ bạo động ở SG, ở Biờn Hũa. ->Tương phản, đối lập. =>Vạch trần thủ đoạn lừa gạt tàn nhẫn của c.quyền TD đối với người bản xứ. =>Khụng dựa trờn sự tỡnh nguyện mà gõy thờm nhiều bệnh tật nguy hiểm. - Mỉa mai chõm biếm -> Vạch trần thủ đoạn lừa gạt tàn nhẫn của c.quyền TD đối với ngời bản xứ. 3-Kết quả của sự hi sinh: -Chẳng phải người ta đó lột hết tất cả... trước khi đa họ đến Mỏc xõy xuống tàu về nước đú sao ? - Chẳng phải người ta đó giao cho bọn sỳc sinh... đỏnh đập họ vụ cớ đú sao ? - Chẳng phải người ta đó cho họ ăn... thiếu khụng khớ đú sao ? - Chẳng phải họ đó đựơ c đún chào... bằng một bài diễn văn yờu nước ... đú sao ? ->Sử dụng một loạt cõu nghi vấn - Để kđịnh sự thật, nhấn mạnh ý, bộc lộ cảm xỳc; làm tăng thờm sức thuyết phục của lớ lẽ và chứng cớ, tạo sự nhịp nhàng cho cõu văn. ->Mỉa mai, chõm biếm, tố cỏo chế độ TD Phỏp ở VN ->Phơi bày sự bỡ ổi, vụ nhõn đạo của TD Phỏp đối với lớnh tỡnh nguyện VN. III.Tổng kết *Ghi nhớ: sgk (92 ). IV. Luyện tập 4-Củng cố -Gv hệ thống lại bài 5 Hướng dẫn : -Học thuộc ghi nhớ, học thuộc cỏc lđiểm, luận cứ.-Soạn bài: Hội thoại ============================================================== Ngày soạn:17/3/13 Ngày dạy : 21/3/13 TIẾT 109 : HỘI THOẠI A-MỤC TIấU BÀI HỌC: - Biết phõn biệt vai trong quỏ trỡnh hội thoại. - Biết phõn biệt cỏc mối qh giữa cỏc vai trong quỏ trỡnh hội thoại - Rốn kĩ năng xỏc định và phõn tớch cỏc vai trong hội thoại. - Giỏo dục ý thức thận trọng trong khi giao tiếp B-CHUẨN BỊ: 1.Gv: Đồ dựng: bảng phụ. 2.Hs: Soạn bài C-TIẾN TRèNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC: 1.ổn định tổ chức 2.Kiểm tra: -Đặt một cõu cú sử dụng hành động núi 3-Bài mới: Hoạt động của thầy-trũ Nội dung cần đạt * Hs đọc đv trong sgk. ? Quan hệ giữa cỏc nv tham gia hội thoại trg đoạn trớch trờn là quan hệ gỡ ? Ai ở vai trờn, ai ở vai dưới ? - Quan hệ giữa bộ Hồng và người cụ là qh ruột thịt, qh gia tộc. Tham gia hội thoại, người cụ và bộ Hồng đều cú một v.trớ nhất định, tức là cú một vai xó hội. ?Tỡm những chi tiết cho thấy nv bộ Hồng đó cố gắng kỡm nộn sự bất bỡnh của mỡnh để giữ thỏi độ lễ phộp ? Giải thớch vỡ sao bộ Hồng phải làm như vậy? - Cỳi đầu khụng đỏp, im lặng, cười dài trong tiếng khúc, cổ họng tụi đó nghẹn ứ khúc khụng ra tiếng... ? Cỏch xử sự của người cụ cú gỡ đỏng chờ trỏch ? ? Khi bạn Li tham gia hội thoại với bạn Dung, thỡ qh giữa 2 bạn đú là qh gỡ ? - Qh ngang hàng, qh thõn- sơ (mức độ quen biết). - Qua phõn tớch vớ dụ, em hiểu vai xó hội trong hội thoại là gỡ ? -Vỡ qh xó hội vốn rất đa dạng nờn vai XH của mỗi người cũng đa dạng nhiều chiều. ? Vậy khi tham gia hội thoại, c.ta cần chỳ ý gỡ ? - Một h/s phỏt biểu , một h/s đọc ghi nhớ sgk I-Vai xó hội trong hội thoại: 1. Vớ dụ 1 2. Nhận xột - Quan hệ: gia tộc + Người cụ : vai trờn + Bộ Hồng ở vai dưới. -> Qh trờn- dưới (thứ bậc trong g.đỡnh). -Cỏch xử sự là thiếu thiện chớ, vừa khụng phự hợp với qh ruột thịt, vừa khụng thể hiện thỏi độ đỳng mực của người trờn đối với người dưới. ->Bộ Hồng phải kỡm nộn sự bất cụng là vỡ bộ Hồng là người thuộc vai dưới, cú bổn phận phải tụn trọng người trờn. 3.Kết luận: Ghi nhớ: tr/94/sgk II-Luyện tập: 1-Bài 1/tr/94/sgk: *Đv: - Cỏc ngươi... tờn họ cỏc ngươi sử sỏch cũng lưu thơm. - Lỳc bấy giờ... cú được khụng ? *Khi núi với tướng sĩ, TQT đứng ở 2 vai đc xỏc định từ 2 mqh: -Qh chủ- tướng (vai trờn): ễng thẳng thắn phờ phỏn nghiờm khắc - Qh của những người cựng cảnh ngộ (ngang hàng): tõm tỡnh với tướng sĩ bằng những lời lẽ thấm thớa, khơi dậy đc mối õn tỡnh 2-Bài 2/tr/94/sgk: -Xột về địa vị XH, ụng giỏo là người cú địa vị cao hơn một nụng dõn nghốo như lóo Hạc. Nhưng xột về tuổi tỏc thỡ lóo Hạc cú v.trớ cao hơn. -ễng giỏo núi với lóo Hạc bằng lời lẽ ụn tồn, nắm lấy vai lóo, mời lóo hỳt thuốc, uống nước, ăn khoai. Trg khi núi chuyện, ụng giỏo gọi lóo Hạc là cụ (sự kớnh trọng), cú lỳc lại núi là ụng con mỡnh (sự thõn mật), cú lỳc lại xưng tụi (qh bỡnh đẳng). -Lóo Hạc gọi người đối thoại với mỡnh là ụng giỏo (sự tụn trọng), cú lỳc xưng hụ là chỳng mỡnh (sự thõn tỡnh) - Cười thỡ chỉ cười đưa đà, cười gượng; thoỏi thỏc chuyện ở lại ăn khoai, uống nước với ụng giỏo. Những chi tiết này rất phự hợp với tõm trạng khụng vui của lóo lỳc ấy và lóo vẫn luụn giữ ý với ụng giỏo. 4-Củng cố : -Hệ thống lại nội dung 5.Hướng dẫn : -Học thuộc ghi nhớ, làm bài tập 3/tr 95/sgk . -Chuẩn bị bài: Hội thoại (tiếp theo ) Ngày soạn :17/3/13 Ngày dạy : 22/313 TIẾT -110 :HỘI THOẠI (tiếp theo) A-MỤC TIấU BÀI HỌC: -Nắm được khỏi niệm lượt lời trong hội thoại và cú ý thức trỏnh hiện tượng cướp lời trong khi giao tiếp. Giỏo dục ý thức tụn trọng người trờn -Rốn kĩ năng cộng tỏc hội thoại trong giao tiếp xó hội. B-CHUẨN BỊ: G/v -Đồ dựng: Bảng phụ.Giỏo ỏn, bài tập - H/s :Học bài chuẩn bị theo sự hớng dẫn của thầy C-TIẾN TRèNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: 1.Ôn định tổ chức 2 Kiểm tra: ? Vai xó hội là gỡ ? Khi tham gia hội thoại cần lưu ý điều gỡ ? 3-Bài mới: Trong hội thoại ượt lời được qui định như thế nào?Để hiểu rừ lượt lời trong hội thoại chỳng ta đi tỡm hiểu nội dung bài học hụm nay Hoạt động của thầy-trũ Nội dung cần đạt ? Đọc lại đv m.tả cuộc trũ chuyện giữa bộ Hồng và người cụ ? ? Trg cuộc hội thoại đú, mỗi nv núi bao nhiờu lượt ? - Cỏc lượt lời của bà cụ 1- Hồng mày cú muốn vào Thanh Hoỏ chơi với mẹ mày khụng? 2- Sao lại khụng vào…? 3- Mày dại quỏ cứ vào đi tao chạy cho tiền tàu………chứ 4- Vậy mày hỏi cụ Thụng……. 5- Mấy lại rằm thỏng tỏm…….. - Cỏc lượt lời của Hồng 1- Khụng, chỏu khụng muốn vào 2-Sao cụ biết mợ con cú con? ? Bao nhiờu lần lẽ ra Hồng đc núi nhưng Hồng khụng núi -Bỡnh thường thỡ sau mỗi cõu hỏi của người cụ, Hồng phải trả lời bằng một cõu núi, tức là sau lượt lời của người cụ là đến lợt lời của Hồng. Nhưng ở đõy, Hồng lại im lặng, đú cũng là cỏch thể hiện một lượt lời). ? Sự im lặng thể hiện thỏi độ của Hồng đối với những lời núi của người cụ ntn? ? Vỡ sao Hồng khụng cắt lời người cụ khi bà núi những điều Hồng khụng muốn nghe ? ? Qua tỡm hiểu VD, em hiểu thế nào là lượt lời trong hội thoại ? Khi tham gia hội thoại cần chỳ ý gỡ ? - Một h/s phỏt biểu, một h/s đọc ghi nhớ sgk I-Lượt lời trong hội thoại: 1.Vớ dụ 2. Nhận xột - Bà cụ 5 lượt, hồng 2 lượt. - Sự im lặng thể hiện thỏi độ bất bỡnh của Hồng đối với ngời cụ. - Vỡ Hồng ý thức đc rằng Hồng là ngời vai dưới, khụng đc phộp xỳc phạm ngời cụ. 3. Kết luận *Ghi nhớ: sgk (102 ). II-Luyện tập: 1-Bài 1tr/102/sgk - Sự thay đổi từ ngữ xưng hụ của chị Dậu trong cuộc hội thoại: chỏu- ụng -> tụi- ụng ->bà- mày cựng với những chi tiết m.tả nột mặt, hành động đó thể hiện khỏ rừ tớnh cỏch của chị Dậu là rất yờu thương chồng, tỉnh tỏo, thụng minh trong ứng xử, khi cần thỡ nhẫn nhục chịu đựng nhưng khi bị đẩy vào đường cựng thỡ lai quyết liệt chống trả. -Cai lệ núi nhiều cõu cộc lốc, thụ lỗ cựng với những chi tiết m.tả cử chỉ, giọng núi hầm hố, hành động cụn đồ làm hiện lờn tớnh cỏch hung bạo, mất hết tớnh người. 2-Bài 21tr/102/sgk - Thoạt đầu, cỏi Tớ núi nhiều hơn và rất hồn nhiờn, cũn chị Dậu thỡ chỉ im lặng. Về sau, cỏi Tớ núi ớt hẳn đi, cũn chị Dậu lại núi nhiều hơn. - Tỏc giả m.tả diễn biến cuộc thoại như vậy rất phự hợp với tõm lớ nv: Thoạt đầu cỏi Tớ rất vụ tư vỡ nú chưa biết là sắp bị bỏn đi, cũn chị Dậu thỡ đau lũng vỡ buộc phải bỏn con nờn chỉ im lặng. Về sau, cỏi Tớ biết là sắp bị bỏn nờn sợ hói và đau buồn, ớt núi hẳn đi, cũn chị Dậu phải núi để thuyết phục cả 2 đứa con nghe lời mẹ - Việc t.g tả cỏi Tớ hồn nhiờn kể lể với mẹ những việc nú đó làm như  khuyờn bảo thằng Dần để phần những củ khoai to hơn cho bố mẹ, hỏi thăm mẹ,... càng làm cho chị Dậu đau lũng khi buộc phải bỏn đứa con hiếu thảo, đảm đang và càng tụ đậm nỗi bất hạnh sắp giỏng xuống đầu cỏi Tớ. 4.Củng cố : gv củng cố lại bài 5.Hướng dẫn : -Học thuộc ghi nhớ, làm bài tập 3,4 (103 ). - Soạn bài: Tỡm hiểu yếu tố biểu cảm… Ngày soạn:17/3/13 Ngày dạy: 22/3/13 Tiết 111: TèM HIỂU YẾU TỐ BIỂU CẢM TRONG VĂN NGHỊ LUẬN A-MỤC TIấU BÀI HỌC: -Thấy được biểu cảm là một yếu tố khụng thể thiếu trong những bài văn nghị luận hay, cú sức lay động người đọc, người nghe. -Nắm được những yờu cầu cần thiết của việc đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận, để sự nghị luận cú thể đạt được hiệu quả thuyết phục cao hơn. B-CHUẨN BỊ: 1- G/V Giỏo ỏn, hệ thống cõu hỏi cho bài tập 2- H/S :Đọc bài ở nhà C-TIẾN TRèNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: 1. ổn định tổ chức 2 -Kiểm tra:xen trong giờ 3 -Bài mới: g/v giới thiệu bài Hoạt động của thầy-trũ Nội dung cần đạt ? Hóy tỡm những từ ngữ biểu lộ tỡnh cảm mónh liệt của tỏc giả và những cõu cảm thỏn trong VB trờn ? ? Về mặt sử dụng từ ngữ và đặt cõu cú tớnh chất biểu cảm, Lời kờu gọi toàn quốc khỏng chiến của chủ tịch HCM cú giống với Hịch tướng sĩ của TQT khụng ? - Giống với Hịch tướng sĩ ở chỗ: Cú sử dụng nhiều từ ngữ và cõu văn và cõu văn cú g.trị biểu cảm. * Lời kờu gọi toàn quốc khỏng chiến và Hịch tướng sĩ vẫn được coi là những VB nghị luận chứ khụng phải là VB biểu cảm. Vỡ sao ? - Cả 2 TP cú khỏ nhiều yếu tố b.cảm nhưng đều là những VB nghị luận chứ khụng phải là VB biểu cảm. Vỡ mđ của người viết là để kờu gọi tướng sĩ, đồng bào đứng lờn đỏnh giặc cứu nc nờn phải dựng phương thức nghị luận để thuyết phục người đọc, người nghe. Yếu tố b.cảm chỉ cú t.dụng hỗ trợ làm cho lập luận của bài nghị luận dễ đi vào lũng người và cú sức lay động lớn. ? Hóy so sỏnh bảng đối chiếu trg sgk (96). Cú thể thấy những cõu ở cột (2) hay hơn những cõu ở cột (1).Vỡ sao như thế ? Từ đú hóy cho biết tỏc dụng của yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận ? ? Qua tỡm hiểu 2 VB trờn, ta thấy yếu tố biểu cảm cú v.trũ gỡ trg VB nghị luận ? ? Thụng qua việc tỡm hiểu cỏc VB nh Hịch tướng sĩ và Lời kờu gọi toàn quốc khỏng chiến, em hóy cho biết: Làm thế nào để phỏt huy hết tỏc dụng của yếu tố biểu cảm trg văn nghị luận ? ? Để viết đựơc những cõu như thế, người viết cần phải cú phẩm chất gỡ khỏc nữa ? ? Để bài văn nghị luận cú sức b.cảm cao, thỡ người làm văn phải chỳ ý gỡ ? I-Yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận: 1-Vớ dụ 2. Nhận xột * Yếu tố biểu cảm: - Từ ngữ b/c : - Thà hi sinh tất cả, chứ nhất định khụng chịu mất nước, nhất định khụng chịu làm nụ lệ... - Những cõu cảm thỏn: Hỡi đồng bào toàn quốc !, Hỡi đồng bào !, Hỡi anh em binh sĩ, tự vệ, dõn quõn ! - Vỡ ở cột (2) ngoài yếu tố nghị luận cũn cú thờm yếu tố b.cảm. -Tỏc dụng: Biểu cảm là yếu tố cú khả năng gõy đc hứng thỳ hoặc cảm xỳc đẹp đẽ, mónh liệt hoặc sõu lắng nhiều nhất, 3. Kết luận: Ghi nhớ 1:tr/97/sgk II-Luyện tập: 1-Bài1/ tr/9/sgk : -yếu tố b/c: -"Tờn da đen bẩn thỉu", "An nam mớt bẩn thỉu", "con yờu", "bạn hiền", "chiến sĩ bảo vệ cụng lớ và tự do"... - Nhại cỏch gọi của bọn TD (trc thỡ miệt thị, khinh bỉ; sau thỡ đề cao 1 cỏch bịp bợm). -Sự nhại lại cỏc lời ấy đó phơi bày giọng điệu dối trỏ của bọn TD tạo hiệu quả mỉa mai. =>ở đõy yếu tố b.cảm đó tạo hiệu quả về tiếng cười chõm biếm sõu cay. 2-Bài 2/97/sgk: * Những cảm xỳc đc biểu hiện qua đv - Nỗi khổ tõm của người dạy tiếng mẹ đẻ, nỗi buồn khi thấy hs cú quan niệm học tủ, học vẹt - Khi trỡnh bày lập luận, t.g đó cú sự giói bày nỗi lũng của mỡnh đối với cỏc bạn hs trg mqh thõn tỡnh, bỡnh đẳng: tự coi mỡnh là người anh cỏc bạn. . 4-Củng cố : gv củng cố bài 5.Hướng dẫn : - Học thuộc ghi nhớ, làm bài 3 tr/98/sgk.- Chuẩn bị bài: Đi bộ ngao du