Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 30: Chiếc lá cuối cùng

Ngày soạn: 19/9/2013 Ngày dạy: 24/9/2013 Ngữ văn 8 : Tiết 30 Văn bản : CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG (Trớch) OHen-ri A.Mức độ cần đạt. - Hiểu được tấm lũng yờu thương những người nghốo khổ của nhà văn ở trong truyện. - Thấy được nghệ thuật kể chuyện độc đỏo,hấp dẫn của OHen-ri. B.Trọng tõm kiến thức, kĩ năng, thỏi độ. 1. Kiến thức. - Nhõn vật, sự kiện, cốt truyện trong một tỏc phẩm truyện ngắn hiện đại của Mĩ. - Lũng cảm thụng, sự sẻ chia giữa những nghệ sĩ nghốo. - í nghĩa của tỏc phảm nghệ thuật vỡ cuộc sống con người. 2. Kĩ năng. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp cỏc phương thức biểu đạt trong tỏc phẩm tự sự để đọc, hiểu tỏc phẩm. - Phỏt hiờn, phõn tớch đặc điểm nổi bật về nghệ thuật kể chuyện của nhà văn . - Cảm nhận dược ý nghĩa nhõn văn sõu sắc của truyện. 3. Thỏi độ - Tỡnh cảm yờu thương con người và nghị lực sống, quý trọng giỏ trị của nghệ thuật . - Biết cảm thụng với những con người nghốo khổ trong xó hội . C.Chuẩn bị 1. Giỏo viờn : - Đọc tài liệu, SGK, SGV. - Soạn bài, bài giảng điện tử . * Phương phỏp : Phỏt vấn, đàm thoại, thuyết trỡnh, giảng bỡnh, hoạt động nhúm... * Kĩ thuật : Động nóo, sơ đồ tư duy . 2. Học sinh : - Đọc văn bản, túm tắt văn bản, soạn bài theo cõu hỏi SGK. - Tỡm thờm tư liệu về tỏc giả tỏc phẩm. D. Tiến trỡnh dạy - học 1. Ổn định tổ chức .(1 phỳt) 2. Kiểm tra bài cũ . (3 phỳt) ? Truyện cú mấy nhõn vật ? Hoàn cảnh sống của họ như thế nào ? 3. Bài mới * Hoạt động 1 : Giới thiệu bài - Mục tiờu : Tạo tõm thế, định hướng chỳ ý cho học sinh - Phương phỏp : Thuyết trỡnh - Thời gian : 1 phỳt Cuộc sống vốn rất tươi đẹp song trong cuộc sống chỳng ta đụi lỳc khụng thể trỏnh khỏi những khú khăn . Lỳc đú, tỡnh cảm, sự quan tõm chăm súc của người thõn thật vụ cựng quan trọng . Nú là liều thuốc tinh thần vụ giỏ, giỳp ta đủ sức đối mặt và chiến thắng mọi khú khăn . Truyện ngắn “ Chiếc lỏ cuối cựng ” cũng vậy .Giụn-xi chiến thắng bệnh tật, chiến thắng tử thần bởi cụ cú được sức mạnh từ tấm lũng yờu thương, tỡnh người cao cả của Xiu và cụ Bơ-men . Nội dung bài học hụm nay cụ và cỏc em sẽ cựng tỡm hiểu điều đú . * Hoạt động 2 : Tỡm hiểu chi tiết. - Mục tiờu : Học sinh hiểu, cảm thụ được giỏ trị nội dung và nghệ thuật của tỏc phẩm - Phương phỏp : Vấn đỏp tỡm lời, thuyết trỡnh, giảng bỡnh, thảo luận cặp... - Kĩ thuật : Động nóo, sơ đồ tư duy - Thời gian : 30 phỳt Hoạt độngcủa thầy Hoạt động của trũ Nội dung ? Trong hoàn cảnh sống của những người nghệ sĩ nghốo, vào mựa đụng Giụn-xi gặp phải chuyện gỡ ? ? Tõm trạng của cụ lỳc đú như thế nào? ? Hỡnh ảnh chiếc lỏ rụng dần trờn cõy dõy leo gắn với sinh mệnh của Giụn-xi gợi cho em suy nghĩ gỡ? GV bỡnh: Với chỳng ta hiện tượng cõy chỳt lỏ khi đổi mựa khụng phải là hiện tượng lạ. Cỏi lạ là chiếc lỏ mỏng manh trờn cõy thường xuõn kia lại gắn với sinh mệnh nhỏ nhoi yếu ớt của của Giụn-xi. Hỡnh ảnh những chiếc lỏ trờn cõy dõy leo già cỗi ,hộo hắt rụng dần khiến người ta nghĩ đến sự tàn lụi, sự kết thỳc. Giụn-xi cũng vậy, cụ hoạ sĩ yếu ớt như chiếc lỏ đơn độc đang bị khú khăn của sự sống đe doạ. Sự sống của Giụn-xi thật mong manh, nú chỉ là sự nớu kộo của sợi dõy vụ hỡnh nào đú ->sự liờn tưởng thật độc đỏo . ? Trong khi Giụn-xi đang tuyệt vọng, buụng xuụi thỡ bạn bố cụ cú thỏi độ như thế nào? - Xiu đó làm gỡ để giỳp Giụn-xi ? ? Em nhận thấy Xiu là là người bạn như thế nào ? GV: Tuy chỉ là chị em kết nghĩa nhưng Xiu đó thương yờu chăm súc cho Giụn-xi như đối với đứa em ruột thịt .Cụ luụn lo lắng thấp thỏm trước tỡnh trạng sức khoẻ và tõm trạng bi quan của em...Xiu là hiện thõn của tấm lũng trắc ẩn, vị tha, là một con người giàu đức hi sinh thầm lặng và cú một trỏi tim nhõn hậu mờnh mụng. ? Ngoài Xiu ra, bờn cạnh Giụn-xi cũn cú ai nữa ? ?Qua đoạn truyện và phần túm tắt tỏc phẩm ,em biết gỡ về cụ Bơ-men ? ? Khi nghe Xiu kể về bệnh tỡnh của và nỗi tuyệt vọng của Giụn-xi thỡ thỏi độ của cụ Bơ-men ra sao ? ? Cụ đó suy nghĩ và hành động như thế nào ? ? Theo em cụ Bơ- men vẽ chiếc lỏ trong hoàn cảnh nào ? Với mục đớch gỡ? ? Em hóy hỡnh dung và miờu tả lại hỡnh ảnh cụ Bơ-men khi vẽ chiếc lỏ? ? Tại sao tỏc giả khụng kể và tả cảnh này này trong truyện ? ? Em cú suy nghĩ gỡ về hành động của cụ Bơ-men ? Từ đú em cảm nhận được đức tớnh cao đẹp nào của cụ ? ? Xiu cú biết ý định vẽ chiếc lỏ của cụ Bơ-men khụng? ? Vỡ sao cụ Bơ-men khụng núi với Xiu ý định của mỡnh? ? Lần thứ 2 kộo mành lờn, điều kỡ diệu và bất ngờ nào đó xảy ra? ? Chiếc lỏ cuối cựng khụng rụng đó tỏc động tới trạng của Giụn-xi như thế nào? - Cụ đó cú những hành động gỡ ? ? Theo em nguyờn nhõn sõu xa nào đó quyết định sự hồi sinh của Giụn-xi? GV: Chớnh sự gan gúc và kiờn cường của chiếc lỏ đó khơi dậy và thổi vào tõm hồn Giụn-xi hơi ấm của niềm tin và nghị lực giỳp cụ chiến thắng bờnh tật, chiến thắng những yếu mềm trong tõm hồn để vượt thoỏt khỏi bàn tay của tử thần trở về với cuộc sống. ? Em cú cảm nhận và suy nghĩ gỡ về tỡnh bạn của những người hoạ sĩ ? ? Theo em tỡnh bạn chõn thành cú ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống? GV: Tớch hợp với VMTL. ? Bằng tỡnh yờu thương mạnh mẽ đối với Giụn-xi, cụ Bơ-men hoàn thành chiếc lỏ cuối cựng giỳp Giụn-xi hồi sinh cũn cụ đó chỳt hơi thở cuối cựng trong bệnh viện . - Trước sự việc xảy ra, Xiu coi chiếc lỏ cụ Bơ-men là kiệt tỏc ? Vỡ sao ? GV bỡnh : Bức vẽ được coi là kiệt tỏc của cụ Bơ-men vỡ nú sống động như thật, đỏnh lừa cặp mắt nhà nghề của cỏc cụ hoạ sĩ, nú được đặt đỳng chỗ,vẽ đỳng thời điểm cần thiết và được vẽ trong hoàn cảnh đặc biệt khú khăn, được vẽ bằng tấm lũng yờu thương, sự hiến dõng cao cả của người nghệ sĩ cho nghệ thuật, cho sự sống của con người .Chớnh tự nú đó trở thành bất tử. Chiếc lỏ là mảnh hồn của người nghệ sĩ, nú cú sức mạnh tiếp thờm nghị lực cứu sống con người . Nú chớnh là hiện thõn của cỏi gọi là “nghệ thuật vị nhõn sinh” và cho người đọc hiểu rằng nghệ thuật khụng chỉ vỡ cỏi đẹp mà nghệ thuật phải bắt nguồn từ cuộc sống con người và vỡ con người. ? Hóy chỉ ra phõn tớch biện phỏp nghệ thuật được sử dụng trong tỏc phẩm? Tỏc dụng của biện phỏp NT đú? ? Em cú nhận xột gớ về thỏi độ và tỡnh cảm của nhà văn ? GV: Liờn hệ với tỏc phẩm : Trong lũng mẹ, Cụ bộ bỏn diờm. ? Qua tỏc phảm, nhà văn muốn gửi gắm đến chỳng ta bức thụng điệp gỡ ? - Gọi HS đọc ghi nhớ. * Hoạt động 3; Luyện tập Mục tiờu : HS khắc sõu kiến thức vừa học. Phương phỏp: Phỏt vấn,trũ chơi Kĩ thuật : Động nóo. Thời gian : 6 phỳt GV: Giới thiệu về ụ chữ và cỏch chơi. -ễ chữ của chỳng ta gồm 13 hàng ngang. - Người chơi lần lượt lựa chọn và mở ụ chữ bất kỳ . - Mỗi hàng ngang cú một gợi ý và người chơi cú 10 giõy để suy nghĩ và trả lời. Nếu sau 10 giõy người chơi khụng cú cõu trả lời thỡ ụ chữ đú khụng được mở. - Người chơi cú thể bấm chuụng trả lời từ chỡa khoỏ của ụ chữ bất kỳ lỳc nào. - Người chơi mở được từ 2 ụ chữ sẽ được thưởng một điểm 10 . Mở được 1 ụ chữ được thưởng điểm 9. Tỡm được từ chỡa khoỏ của ụ chữ được thưởng điểm 10 và một tràng phỏo tay. 1.Hàng ngang số 1: Gồm 10 chữ cỏi. ? Tờn gọi một loài cõy trong truyờn . 2. Hàng ngang số 2: Gồm 7 chữ cỏi . ? Chiếc lỏ cuối cựng khụng rụng giỳp Giụn-xi ntn? 3. Hàng ngang số 3 : Gồm 8 chữ cỏi. ? Một biện phỏp nghệ thuật đặc sắc trong truyện. 4. Hàng ngang số 4: Gồm 5 chữ cỏi. ? Từ chỉ nghề nghiệp của cỏc nhõn vật trong truyện. 5. Hàng ngang số 5: Gồm 3 chữ cỏi ? Tỡnh trạng sức khoẻ của Giụn-xi khi bị bệnh. 6. Hàng ngang số 6 : Gồm 7 chữ cỏi ? Hỡnh tượng xuyờn suốt tỏc phẩm . 7.Hàng ngang số 7: Gồm 3 chữ cỏi ? Tờn một nhõn vật trong truyện 8. Hàng ngang số 8 : Gồm 7 chữ cỏi ? Bức tranh “Chiếc lỏ cuối cựng” được gọi là gỡ? 9. Hàng ngang số 9 : Gồm 8 chữ cỏi ? Tỏc phẩm “ Chiếc lỏ cuối cựng” phản ỏnh điều gi của xó hội Mĩ. 10. Hàng ngang số 10 : Gồm 5 chữ cỏi. ? Giỏ trị của kiệt tỏc“ Chiếc lỏ cuối cựng”? 11. Hàng ngang số 11:Gồm 8 chữ cỏi ? Đối tượng mà nghệ thuật chõn chớnh hướng tới. 12.Hàng ngang thứ 12 : Gồm 6 chữ cỏi ? Giỏ trị nổi bật của tỏc phẩm “ Chiếc lỏ cuối cựng”. 13. Hàng ngang thứ 13 : Gồm 6 chữ cỏi ? Nơi ở của Xiu và Giụn-xi. 14. Từ chỡa khoỏ của ụ chữ gồm cú 13 chữ cỏi . ? Em cú cảm nhận như thế nào về tỡnh yờu thương giữa con người với con người ? GV bỡnh và tớch hợp . - HS trả lời -Tuyệt vọng, chỏn nản: + Mắt thẫn thờ nhỡn. + Thều thào ra lệnh. + Đú là chiếc lỏ cuối cựng...Hụm nay nú sẽ rụng...em sẽ chết... - Hs trả lời - HS lắng nghe - HS suy nghĩ và trả lời - HS bộc lộ - Cụ Bơ-men. - HS phỏt biểu - HS suy nghĩ và trả lời - Hs thảo luận và trả lời. - HS miờu tả - Hs trả lời +Làm tăng kịch tớnh của truyện. +Tạo bất ngờ và lụi cuốn người đọc… - HS nờu cảm nhận - Xiu khụng biết : “Xiu kộo mành lờn một cỏch chỏn nản” - HS suy nghĩ và trả lời. - Chiếc lỏ cuối cựng khụng rụng sau đờm mưa giú. -HS suy nghĩ và trả lời. - Cụ nhận thấy mỡnh tệ, thấy muốn chết là một tội. - Muốn ăn chỏo, uống sữa, ngắm mỡnh trong gương . - Hi vọng được vẽ vịnh Na-plơ. - HS thảo luận và trả lời. - HS nờu suy nghĩ và cảm nhận. - HS thảo luận và trả lời. - NT đảo ngược tỡnh huống 2 lần… à tạo sự bất ngờ, hấp dẫn… - HS nhận xột HS lắng nghe Mở ụ chữ. - Thường xuõn - Hồi sinh - Đảo ngược - Hoạ sĩ - Yếu - Chiếc lỏ - Xiu - Kiệt tỏc - Hiện thực - Bất tử - Con người - Nhõn đạo Căn gỏc xộp - Tỡnh yờu thương - HS nờu cảm nhận. II. Đoc-tỡm hiểu văn bản. *Ghi nhớ: (SGK) III.Luyện tập. - Giải ụ chữ 4. Hoạt động 4 : Củng cố (2 phỳt) - Mục tiờu : Khắc sõu kiến thức để học sinh nắm được nội dung bài học - Phương phỏp : Vấn đỏp - Kỹ thuật : Động nóo - Thời gian : 2 phỳt ? Tại sao nhà văn lại chọn hỡnh tượng chiếc lỏ cuối cựng để đặt tờn cho tỏc phẩm của mỡnh. ? Cú người cho rằng : Chiếc lỏ cuối cựng là chuyện cú kết thỳc mở, để lại nhiều dư õm và suy nghĩ trong lũng người đọc. Điều đú đỳng hay sai? 5 . Hướng dẫn học bài : ( 1 phỳt) - Học thuộc ghi nhớ và phần phõn tớch văn bản. - Túm tắt nội dung bài học bằng sơ đồ tư duy - Viết đoạn văn nờu cảm nghĩ của em về nhõn vật cụ Bơ-men. - Chuẩn bị bài : “ Chương trỡnh địa phương phần Tiếng việt”: + Thống kờ những từ ngữ địa phương mà em biết + Sưu tầm một số bài thơ ca cú sử dụng từ địa phương. *Rỳt kinh nghiệm : (Sau giờ dạy) - Về thời gian:……………………………………………………………………… - Về nội dung:……………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. - Về phương phỏp và kỹ thuật dạy học:………………............................................... ……………………………………………………………………………………….