Giáo án Ngữ văn 8 Tuần 26 Tiết 100 Nước Đại Việt ta

NS: 24 / 2/ 2011 Tuần 26 Tiết 100 Văn bản: Nước Đại Việt ta ( Trích “Bình Ngô đại cáo”) - Nguyễn Trãi - A. Mục tiêu bài dạy: 1.Kiến thức: - Sơ giản về thể cáo. - Hoàn cảnh lịch sử liên quan đến sự ra đời của “Bình Ngô đại cáo” - Nội dung tư tưởng tiến bộ của Nguyễn Trãi về đất nước, dân tộc. - Đặc điểm văn chính luận của “Bình Ngô đại cáo” 2.Kĩ năng: - Đọc- Hiểu một văn bản viết theo thể cáo. - Nhận ra, thấy được đặc điểm của kiểu văn bản nghị luận trung đại ở thể loại cáo 1.3.Thái độ: - G.dục cho HS lòng yêu sự sống, yêu tự do, kính yêu những chiến sĩ cách mạng. B. chuẩn bị - Giaựo vieõn: + Tham khaỷo caực saựch lieõn quan baứi daùy: SGK, SGV, STK, Saựch naõng cao, Saựch bỡnh giaỷng, Saựch heọ thoỏng caõu hoỷi…, Saựch lũch sửỷ (lụựp 7), giai ủoaùn lũch sửỷ ủaựnh quaõn Minh. + ẹoùc toaứn baứi “Bỡnh Ngoõ ủaùi caựo” ( Cáo bình ngô )á,Nghieõn cửựu kú noọi dung baứi daùy, saựch giaựo aựn + Chaõn dung: Nguyeón Traừi , Baỷng phuù - Hoùc sinh:+ ẹoùc vaờn baỷn SGK vaứ traỷ lụứi caõu hoỷi theo hửụựng daón ụỷ SGK/66-69 + Xem, naộm kú phaàn tieồu sửỷ taực giaỷ Nguyeón Traừi (lụựp 7) + ẹoùc toaứn baứi Bỡnh Ngoõ ủaùi caựo (neỏu coự theồ) + ẹoùc vaứ naộm thaọt kú noọi dung baứi Soõng nuựi nửụực Nam (Lớ Thửụứng Kieọt) C. Phương pháp- Kĩ thuật dạy học: - Phương pháp: Nghiên cứu trường hợp điển hình, vấn đáp, thuyết trình… D. Tiến trình bài dạy I. ổn định: II. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra 15 phút Đề bài Câu 1: Trong văn bản Hịch tướng sĩ sự ngang ngược và độc ác của bọn giặc được tác giả chỉ ra như thế nào? Thông qua đó tác giả khơi gợi điều gì? Câu 2: Lòng yêu nước và căm thù giặc của Trần Quốc Tuấn được bộc lộ qua những chi tiết nào? Câu 3: Trần Quốc Tuấn viết bài hịch kêu gọi ai? Kêu gọi điều gì? Vì sao có thể nói lời kêu gọi ấy làm cho tướng sĩ tâm phục, khẩu phục Đáp án- Biểu điểm Câu 1( 3điểm) - Sự ngang ngửụùc vaứ ủoọc aực cuỷa boùn giaởc: ủi laùi ngheõnh ngang ngoaứi ủửụứng…sổ maộng trieàu ủỡnh…baột naùt teồ phuù, thu baùc vaứng, veựt cuỷa kho coự haùn ( 2 điểm) - Khụi gụùi loứng caờm thuứ ụỷ caực tửụựng sú ( 1 điểm) Câu 2( 3,5 điểm) - Bộc lộ gián tiếp qua việc kể tội ác của giặc(1điểm) - Bộc lộ trực tiếp qua thái độ và hành động: queõn aờn, maỏt nguỷ, ruoọt ủau nhử caột, nửụực maột ủaàm ủỡa, muoỏn xaỷ thũt loọt da, nuoỏt gan, uoỏng maựu quaõn thù (1,5 điểm) -> Sự đau đớn căm uất đến tột cùng, lòng căm thù giặc sâu sắc mãnh liệt, ý chí xã thân vì nước(1 điểm) Câu 3 ( 3,5 điểm) - Keõu goùi tửụựng sú cuứng hoùc taọp cuoỏn “Binh thử yeỏu lửụùc”, cuứng saỹn saứng quyeỏt chieỏn soỏng cheỏt vụựi keỷ thuứ( 1,5 điểm) - Vỡ sau lụứi phaõn tớch thieọt hụn Trần Quốc Tuấn vaùch roừ ranh giụựi giửừa hai con ủửụứng soỏng và cheỏt -> tửụựng sú khoõng coứn tử tửụỷng ủửựng giửừa maứ phaỷi choùn một.(2 điểm) Điểm bài kiểm tra Điểm 10 9 8 7 6 5 Số lượng III. Bài mới: GV:Nguyeón Traừi khoõng chổ laứ taực giaỷ nhửừng baứi thụ Noõm, baứi phuự tuyeọt vụứi nhử Cửỷa bieồn Baùch ẹaống, Beỏn ủoứ xuaõn…, Cuoỏi xuaõn tửực sửù, Coõn Sụn ca… maứ coứn laứ taực giaỷ cuỷa Bỡnh Ngoõ ủaùi caựo, baỷn thieõn coồ huứng vaờn, raỏt xửựng ủaựng ủửụùc goùi laứ baỷn Tuyeõn ngoõn ủoọc laọp thửự 2 trong lũch sửỷ daõn toọc Vieọt Nam. Tuy nhieõn toaứn baứi caựo khaự daứi, chửụng trỡnh 8 chổ hoùc một ủoaùn. Nhan ủeà cuỷa ủoaùn do ngửụứi soạn SGK ủaởt. Hoạt động của Thầy và trò ?Lụựp 7 các em hoùc t.giaỷ Nguyễn Traừi ụỷ baứi naứo HS: Bài ca Côn Sơn ? Hãy nhắc lại vài nét về Nguyễn Trãi GV: - Nguyễn Trãi hiệu ức Trai, là một nhà chính trị, một nhà quân sự, một nhà ngoại giao, một nhà văn hoá, nhà văn, nhà thơ kiệt xuất, được công nhận là danh nhân văn hoá thế giới. - Quê ở Chi Ngại (Chí Linh, Hải Dương), sau dời về Nhị Khê (Thường Tín, Hà Tây). Cha là Nguyễn Phi Khanh, làm quan triều Hồ. Mẹ là Trần Thị Thái, con Trần Nguyên Đán, một q.tộc thời Trần - Năm 1407, giặc Minh cướp nước ta. Nguyễn Phi Khanh bị bắt sang T.Quốc. Nghe lời cha khuyên Ng.Trãi đã trở về để tìm cách rửa nhục cho nước nhà, trả thù cho cha. Ông tìm theo Lê Lợi và có công lớn trong cuộc k.chiến mười năm của nghĩa quân Lam Sơn. Đầu năm 1428, hoà bình, ông bị nghi oan và bị bắt giam. Sau đó được tha ông xin về Côn Sơn. - Năm 1440, Lê Thái Tông mời ông trở lại làm việc và giao cho nhiều công việc quan trọng. Ông đang hăng hái giúp vua thì xảy ra vụ nhà vua chết đột ngột ở Trại Vải (Lệ Chi Viên, Bắc Ninh). Bọn gian thần vu cho ông âm mưu giết vua khép vào tội tru di tam tộc năm 1442. Nỗi oan tày trời ấy , hơn hai mươi năm sau, năm 1664 , mới được vua Lê Thánh Tông giải toả, cho sưu tầm lại thơ văn của ông và tìm lại người con trai sống sót làm quan ? Haừy xaực ủũnh vũ trớ, neõu xuaỏt xửự ủoaùn trớch? - “Bình Ngô đại cáo” do Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi soạn thảo đầu năm 1428, công bố cuộc kháng chiến chính nghĩa của nghĩa quân Lam Sơn chống giặc Minh đã kết thúc thắng lợi, mở ra một kỉ nguyên thanh bình độc lập cho đất nước. - “Nước Đại Việt ta” là đoạn văn trích mở đầu bài “Bình Ngô đại cáo” cho ta thấy: + ý thức về một nước Đại Việt có nền văn hiến lâu đời, có lãnh thổ riêng, phong tục riêng, có chủ quyền, có truyền thống lịch sử. Bọn cuồng Minh xâm lược là phản nhân nghĩa nhất định phải thất bại. + Nghệ thuật văn chính luận của một bản tuyên ngôn độc lập. ? Nêu cách đọc văn bản - Gioùng ủoùc huứng hoàn, roừ raứng - GV ủoùc 1 laàn ,- Goùi 2 HS ủoùc laùi ,HS, GV n. xeựt ? Giải nghĩa các yếu tố: Bình, Ngô, đại, cáo? Đại Việt là tên của nước nào? Nhan đề ”Bình Ngô đại cáo” GV: Chu Nguyên Chương khởi nghiệp ở đất Ngô, từng xưng là Ngô Vương, sau trở thành Minh Thành Tổ. Do đó nhiều người cho rằng tác giả dùng từ Ngô để chỉ nhà Minh. ? Đoùc chuự thớch SGK - GV lưu ý các chú thích cần chú ý 1, 2, 3, 4 ? Văn bản được viết bằng thể loại naứo ? Em hieồu gỡ veà theồ caựo ? So saựnh ủieồm gioỏng vaứ khaực nhau giửừa hũch, chieỏu, caựo - Trao ủoồi nhoựm nhoỷ ( Theo bàn) - Gioỏng: cuứng laứ vaờn nghũ luaọn, vieỏt baống vaờn vaàn, xuoõi, bieàn ngaóu - Khaực: + Chieỏu: vua ban xuoỏng thaàn daõn, noọi dung coõng boỏ chuỷ trửụng, ủửụứng loỏi, meọnh leọnh vaứ yeõu caàu thửùc hieọn + Hũch: Ngửụứi coự traựch nhieọm coõng boỏ coõng khai ủeồ coồ vuừ thuyeỏt phuùc keõu goùi kớch ủoọng tử tửụỷng, tỡnh caỷm cuỷa moùi ngửụứi + Caựo: coõng boỏ một sửù kiện lũch sửỷ troùng ủaùi HS traỷ lụứi-> nhaọn xeựt-> GV choỏt vaứ treo baỷng phuù ủeồ HS deó so saựnh ? Boỏ cuùc chung cuỷa 1 baứi caựo + Phaàn mụỷ ủaàu: Neõu luaọn ủeà chớnh nghúa + Phaàn 2: Baỷn caựo traùng toọi aực cuỷa keỷ thuứ + Phaàn 3: Taựi hieọn laùi cuoọc keồ tửứ ngaứy gian khoồ -> thaộng lụùi. + Phaàn cuoỏi: Tuyeõn boỏ ủoọc lập Nội dung A.Tìm hiểu chung 1. Tác giả: - Nguyeón Traừi (1380 – 1442) - Queõ: Nhũ Kheõ, Thửụứng Tớn, Haứ Taõy - Laứ ngửụứi yeõu nửụực, anh huứng daõn toọc, danh nhaõn vaờn hoựa theỏ giụựi 2. Taực phaồm: - Trích phần đầu “Bình Ngô đại cáo”, do Nguyeón Traừi soaùn thaỷo ủửụùc coõng boỏ 17/12/1428 sau khi quaõn ta ủaùi thaộng quaõn Minh B. Đọc- Hiểu văn bản 1. Đọc- Chú thích - Theồ loaùi: caựo + Laứ theồ vaờn nghũ luaọn coồ, ủửụùc vua chuựa hoaởc thuỷ lúnh duứng ủeồ trỡnh baứy moọt chuỷ trửụng hay coõng boỏ keỏt quaỷ 1 sửù nghieọp ủeồ moùi ngửụứi cuứng bieỏt + Đửụùc vieỏt baống vaờn bieàn ngaóu + Thể văn có tính chất hùng biện, ý nghĩa sắc bén, kết cấu chặt chẽ, mạch lạc ? Vaờn baỷn naứy coự theồ chia thaứnh maỏy phaàn ? Giụựi haùn moói phaàn vaứ n.d chớnh của mỗi phần - GV treo baỷng phuù boỏ cuùc cuỷa vaờn baỷn - P 1: 2 câu đầu-> Nguyên lí nhân nghĩa - P2: 8 câu tiếp -> Quan niệm về T.quốc và chấn lí độc lập P3: Còn lại-> Những sự thật lịch sử ? Đọc phần đầu văn bản? Nội dung đoạn vừa đọc ? Em hieồu theỏ naứo laứ nhaõn nghúa GV: Nhaõn nghúa laứ chổ moỏi quan heọ toỏt ủeùp giửừa ngửụứi vụựi ngửụứi laứm cụ sụỷ tỡnh thửụng vaứ ủaùo lớ 2. Boỏ cuùc: 3 phaàn 3. Phaõn tớch 3.1.Nguyeõn lớ nhaõn nghúa ? Vụựi Nguyeón Traừi tử tửụỷng nhaõn nghúa laứ gỡ - Yeõn daõn – trửứ baùo ? Vaọy ngửụứi daõn taực giaỷ noựi ủeỏn laứ ai ? Keỷ baùo ngửụùc laứ keỷ naứo - Daõn: ngửụứi daõn ẹaùi Vieọt ủang bũ xaõm lửụùc - Keỷ baùo ngửụùc: giaởc Minh cửụựp nửụực ? Em hieồu theỏ naứo laứ tử tửụỷng nhaõn nghúa cuỷa Nguyeón Traừi? Vụựi Nguyễn Traừi thỡ tử tửụỷng nhaõn nghúa coứn gaộn lieàn nhửừng vaỏn ủeà naứo vụựi nhau ? Theồ hieọn moỏi quan heọ gỡ - Tư tưởng nhaõn nghúa laứ moỏi quan heọ giửừa ngửụứi vụựi ngửụứi (theo Nho giaựo) - Gaộn vụựi yeõu nửụực choỏng quaõn xaõm lửụùc (Theo quan heọ giửừa daõn toọc vụựi daõn toọc) - GV: ẹaõy laứ noọi dung mụựi, laứ sửù phaựt trieồn cuỷa tử tửụỷng nhaõn nghúa ụỷ Nguyeón Traừi so vụựi Nho giaựo. Nhaõn nghúa trong phaùm truứ Nho giaựo chuỷ yeỏu laứ moỏi quan heọ giửừa ngửụứi vụựi ngửụứi nhửng khi vaứo Vieọt Nam do hoaứn caỷnh rieõng cuỷa nửụực ta thửụứng xuyeõn phaỷi choỏng xaõm lửụùc vỡ theỏ nhaõn nghúa coứn caỷ moỏi quan heọ giửừa daõn toọc vụựi daõn toọc Š chớnh ủieàu ủoự nhaõn daõn ta traỷi qua haứng naờm choỏng xaõm lửụùc nhửng ủeàu thaộng lụùi veỷ vang nhụứ vaứo chớnh nguyeõn lyự nhân nghĩa naứy.  ? Đoùc laùi phaàn 2? Nội dung phần vừa đọc GV treo baỷng phuù ? Nhửừng yeỏu toỏ naứo khaỳng ủũnh chuỷ quyeàn ủoọc laọp daõn toọc ? Caõu vaờn naứo, chi tieỏt naứo theồ hieọn ủieàu ủóự HS: ? Nhận xét về các yếu tố Nguyễn Trãi đưa ra - HS: ? Taực duùng nhử theỏ naứo - Cốt lõi tư tưởng nhaõn nghúa: + yên dân : Làm cho dân được an hưởng thái bình hạnh phúc + trừ bạo : Trừ bỏ mọi thế lựu bạo tàn (giặc Minh bạo ngược) -> quan heọ giửừa ngửụứi vụựi ngửụứi - Nhaõn nghúa gaộn lieàn yeõu nửụực choỏng xaõm lửụùc => Quan heọ giửừa daõn toọc vụựi daõn toọc ( Là nội dung mới, là sự phát triển tư tưởng nhân nghĩa so với nho giáo)-> Quan điểm nhân văn tiến bộ 3.2. Chân lí về sự sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc Đại Việt - “nhử nửụực…neàn vaờn hieỏn ủaừ laõu” -> neàn vaờn hieỏn laõu ủụứi - “Nuựi soõng bụứ coừi ủaừ chia” -> laừnh thoồ rieõng - “Phong tuùc Baộc Nam cuừng khaực”-> phong tuùc, tập quán rieõng - “Tửứ trieàu ẹinh…một phửụng”-> cheỏ ủoọ, chuỷ quyeàn rieõng - “Tuy maùnh…cuừng coự”-> lũch sửỷ rieõng -> Những yếu tố căn bản, phát triển một cách hoàn chỉnh, sâu sắc, toàn diện quan niệm về quốc gia, dân tộc; là sự kết tinh học thuyết quốc gia khẳng định chủ quyền của nước Đại Việt rất vững chắc ? Hai câu .. Bao ủụứi xaõy nền đoọc laọp. Moói beõn xửng ủeỏ 1 phửụng” đã được diễn đạt như thế nào và có ý nghĩa gì -> so saựnh-> khaỳng ủũnh tử theỏ ủoọc laọp cuỷa nửụực ta - Vaờn bieàn ngaóu-> noồi baọt vaỏn ủeà, caõu vaờn nhũp nhaứng ? ẹoaùn caựo naứy ủửụùc vieỏt theo loỏi vaờn gỡ ? Taực duùng gỡ ? Vaọy, 5 yeỏu toỏ naứy taực giaỷ dieón ủaùt qua ngheọ thuaọt nào - HS: Tửứ trửụực, ủaừ laõu, ủaừ chửa, cuừng khaực…coự yự nghúa gỡ ? - Treo baỷng phuù ghi caõu hoỷi 3 ụỷ SGK ? Hai câu cuối doạn tác giả đề cập điều gì ? Nhieàu yự kieỏn cho raống yự thửực daõn toọc ụỷ ủoaùn trớch “nửụực ẹaùi Vieọt ta” laứ sửù tieỏp noỏi vaứ phaựt trieồn yự thửực daõn toọc ụỷ baứi thụ “Soõng nuựi nửụực Nam” (lụựp 7) ? Vỡ sao - Nhaọn xeựt ? So vụựi Lí Thường Kiệt, chổ sau 4 thế kỉ , em thaỏy tử tửụỷng Nguyeón Traừi coự gỡ tieỏn boọ, phaựt trieồn hụn - GV: Quaỷ thaọt, chổ sau 4 TK, quan nieọm veà quoỏc gia, daõn toọc ủửụùc Nguyễn Trãi phaựt bieồu moọt caựch hoaứn chổnh, toaứn dieọn, saõu saộc. Vỡ yự thửực daõn toọc khoõng phaỷi chổ 2 yeỏu toỏ: laừnh thoồ, chuỷ quyeàn (Sông núi nước Nam) maứ coứn boồ sung 3 yeỏu toỏ khaực: vaờn hieỏn, phong tuùc taọp quaựn vaứ lũch sửỷ. Nguyễn Traừi ủaừ yự thửực ủửụùc vaờn hieỏn, truyeàn thoỏng lũch sửỷ laứ yeỏu toỏ cụ baỷn nhaỏt, laứ haùt nhaõn xaực ủũnh daõn toọc, ủoự chớnh laứ ủieàu maứ keỷ thuứ luoõn tỡm caựch phuỷ ủũnh (vaờn hieỏn nửụực Nam)-> laứ thửùc teỏ, toàn taùi vụựi sửực maùnh cuỷa chaõn lyự khaựch quan. Nguyễn Traừi coứn keỏ thửứa, phaựt huy nieàm tửù haứo daõn toọc “ủeỏ”. ẹeỏ laứ vua thieõn tửỷ, duy nhaỏt, toaứn quyeàn -> Neõu cao tinh thaàn hoaứng ủeỏ laứ phuỷ nhaọn tử tửụỷng 2 vua, laứ khaỳng ủũnh Đại Việt coự chuỷ quyeàn ngang haứng vụựi phửụng Baộc. ? Tửứ nhửừng yeỏu toỏ ủoự đã khaỳng ủũnh ủieàu gỡ GV chuyeồn yự: Neàn vaờn hieỏn ẹV coứn laứm roừ hụn qua caực chửựng cụự coứn ghi trong lũch sửỷ choỏng ngoaùi xaõm -Bao ủụứi xaõy nền ủoọc laọp -Moói beõn xửng ủeỏ 1 phửụng -> so saựnh-> khaỳng ủũnh tử theỏ ủoọc laọp cuỷa nửụực ta; Vaờn bieàn ngaóu-> noồi baọt vaỏn ủeà, caõu vaờn nhũp nhaứng -> Nâng cao vị thế nước ta ngang hàng với các dân tộc khác đặc biệt là đối với phong kiên phương Bắc (Trung Quốc) - Hai câu cuối: Nước Đại Việt trọng nhân nghĩa nên ở thời nào cũng có người hào kiệt => Khẳng định Đại Việt laứ một nửụực ủoọc laọp ? Đoùc ủoaùn 3? Nội dung của đoạn ? Nhaộc laùi nhửừng daón chửựng taực giaỷ sửỷ duùng chửựng minh coự nhaõn nghúa ? Vỡ sao chuựng laứ tửụựng caàm ủaàu phửụng Baộc nhửng khi vaứo Đại Việt laùi bũ thaỏt baùi ? Nhận xét cách đưa dẫn chứng, và giọng điệu của tác giả ? Vaọy caực daón chửựng naứy neõu ra nhaốm muùc ủớch gỡ - GV: Vieọc ủửa ra nhieàu dẫn chứng cuù theồ sinh ủoọng vụựi gioùng chaõm bieỏm, khinh bổ-> nhaỏn maùnh sửù thaỏt baùi cuỷa quaõn giaởc, chuựng coỏ tỡnh tham lam, thớch baứnh trửụựng, cửự coỏ tỡnh ủi ngửụùc chaõn lớ hieồn nhieõn seừ chuoỏc laỏy thaỏt baùi. Hai caõu keỏt ủoaùn nhử khaỳng ủũnh sửù thaọt oai huứng vaứ vang leõn nieàm tửù haứo cuỷa daõn toọc Đại Việt ? Qua phaõn tớch ủoaùn trớch, ngheọ thuaọt ủaởc saộc ủửụùc sửỷ duùng ụỷ ủoaùn trớch laứ gỡ ? ẹoùc phaàn ủaàu taực phaồm “Bình Ngô đại cáo”, em hieồu nhửừng ủieàu saõu saộc naứo veà nửụực ẹaùi Vieọt ta HS: Laọp luaọn chaởt cheừ, chửựng cụự huứng hoàn; so saựnh, lieọt keõ, caởp caõu vaờn bieàn ngaóu nhũp nhaứng - Nửụực ẹaùi Vieọt coự neàn ủ.laọp laõu ủụứi (5 yeỏu toỏ) ? Vỡ sao coự theồ coi ủoaùn trớch coự yự nghúa nhử baỷn Tuyeõn ngoõn ủoọc laọp laàn thửự 2 - Cuoọc khaựng chieỏn choỏng quaõn Minh laứ cuoọc khaựng chieỏn chớnh nghúa vỡ daõn vỡ nửụực - Vỡ vaờn baỷn NẹVT laứ sửù tieỏp noỏi vụựi baỷn Tuyeõn ngoõn ủoọc laọp laàn 1 (NQSH) nửụực ta coự ủoọc laọp chuỷ quyeàn vỡ coự vua rieõng, ủũa lớ rieõng, khoõng chũu khuaỏt phuùc trửụực quaõn xaõm lửụùc. ẹoàng thụứi coự sửù phaựt trieồn: coự beà daứy lũch sửỷ ủaỏu tranh baỷo veọ ủoọc laọp daõn toọc. Moọt neàn ủoọc laọp ủửụùc xaõy dửùng treõn 4 nhaõn toỏ: nhaõn nghúa, vỡ daõn ? Đọc ghi nhớ SGK/ T 69 - Yeõu caàu 1 HS ủoùc laùi ghi nhụự thaọt to ? Nêu hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Trãi và tác phẩm Ng.lớ nhaõn nghúa Yeõn daõn Trửứ baùo Chaõn lớ khaỳng ủũnh chuỷ quyeàn ủoọc laọp cuỷa ẹN VHLẹ LTR PTR CẹCQR LSR Sửực maùnh nhaõn nghúa ?(*) Thử khái quát trình tự lập luận của đoạn trích bằng một sơ đồ Thaỷo luaọn nhoựm 3.3. Những sự thật lịch sử để chứng minh sửực maùnh nhaõn nghúa và chân lớ độc lập chủ quyền: - Lửu Cung thaỏt baùi - Trieọu Tieỏt bại vong - O Maừ bũ baột soỏng - Toa ẹoõ bũ gieỏt. => Dẫn chứng cụ thể sinh động, giọng điệu mỉa mai khinh bỉ => Khaỳng ủũnh sửù thaỏt baùi thaỷm haùi cuỷa quaõn giaởc; ủeà cao sửực maùnh chớnh nghúa 4. Toồng keỏt 4 1. Ngheọ thuaọt: - Laọp luaọn chaởt cheừ - Chửựng cụự huứng hoàn - So saựnh, lieọt keõ. 4.2. Noọi dung: - ẹoaùn trớch có yự nghúa nhử baỷn tuyeõn ngoõn ủoọc laọp: Nửụực Đại Việt ta laứ ủaỏt nửụực coự neàn vaờn hieỏn laõu ủụứi, coự laừnh thoồ rieõng, phong tuùc rieõng, coự chuỷ quyeàn, caực truyeàn thoỏng lũch sửỷ, keỷ xaõm lửụùc laứ phaỷn nhaõn nghúa nhaỏt ủũnh bũ thaỏt baùi 4.3. Ghi nhớ: SGK/ T69 C. Luyện tập: 1. Tửứ noọi dung vaờn baỷn em hieồu gỡ veà N.Traừi, taực giaỷ Bỡnh Ngoõ đại cáo 2. Khaựi quaựt sụ ủoà theồ hieọn trỡnh ủoọ laọp luaọn cuỷa NT trong ủoaùn ủaàu baứi BNẹC - GV neõu caõu hoỷi, yeõu caàu HS trao ủoồi thaỷo luaọn -> traỷ lụứi - Nhaọn xeựt, ghi noọi dung Trao ủoồi yự kieỏn-> trỡnh baứy - ẹaùi dieọn 4 nhaõn toỏ: nhaõn nghúa tieỏn boọ - Giaứu tỡnh caỷm vaứ yự thửực daõn toọc - Giaứu loứng yeõu nửụực thửụng daõn ẹaùi dieọn nhoựm trỡnh baứy (baỷng phuù) Nhaọn xeựt cheựo caực nhoựm 4.4. củng cố: G hệ thống lại toàn bộ nội dung kiến thức bài học cần ghi nhớ. ? Chỉ ra sự tiếp nối và p.triển của ý thức d.tộc trong đoạn trích "Nước Đại Việt ta" 4.5.. Hướng dẫn học ở nhà và chuẩn bị cho bài sau: * Hướng dẫn học ở nhà - Hoùc thuoọc loứng ủoaùn trớch vaứ phaàn phaõn tớch (chuự yự ghi nhụự) - Haừy veừ laùi sụ ủoà laọp luaọn (BT2) * Hướng dẫn chuẩn bị bài mới: Haứnh ủoọng noựi (Tiếp) + ẹoùc vaứ traỷ lụứi caõu hoỷi theo yeõu caàu SGK + OÂn laùi kyừ kieỏn thửực: Moỏi quan heọ giửừa 5 HẹN vụựi 4 kieồu caõu + Tỡm caực caõu nghi vaỏn ụỷ vaờn baỷn Hũch tửụựng sú ( Traàn Quoỏc Tuaỏn) 5. Rút kinh nghiệm giờ dạy: ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................... NS: 25/ 2/ 2011 NG: 02/ 3/ 2011 Tiết 101 Hành động nói (Tiếp) 1. Mục tiêu bài dạy: 1.1. Kiến thức: - Cách dùng các kiểu câu để thực hiện hành động nói 1.2. Kĩ năng: - Sử dụng các kiểu câu để thực hiện hành động nói phù hợp. - Tớch hụùp: Tieỏng Vieọt haứnh ủoọng noựi (T1), caõu caàu khieỏn, caõu traàn thuaọt, caõu caỷm thaựn, caõu nghi vaỏn; Vaờn baỷn: Tinh thaàn yeõu nửụực cuỷa nhaõn daõn ta, Hũch tửụựng sú, Di chuực, Deỏ Meứn phieõu lửu kớ… 1.3. Thái độ: - Giáo dục ý thức học tập, tự giác, tích cực, biết yêu quí và giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt. 2. Chuẩn bị - GV: Giáo án, tư liệu tham khảo, bảng phụ, phiếu học tập - HS: Soạn bài, học bài cũ 3. Phương pháp- Kĩ thuật dạy học- Kĩ năng sống - Phương pháp: Nghiên cứu trường hợp điển hình, vấn đáp, thuyết trình… - KT hoạt động: KT hoạt động cá nhân, KT hoạt động nhóm, KT động não, KT hỏi và trả lời, KT thực hành có hướng dẫn, ... - Rèn kĩ năng sống: KN thể hiện sự tự tin, KN lắng nghe tích cực, KN ra quyết định, KN hợp tác.. 4.Tiến trình bài dạy 4.1.ổn định: 4.2. Kiểm tra bài cũ: ? Theỏ naứo laứ haứnh ủoọng noựi ? Cho vớ duù vaứ xaực ủũnh muùc ủớch hành động nói ? Haừy neõu caực kieồu haứnh ủoọng noựi thửụứng gaởp ? Cho vớ duù minh hoùa - Yêu cầu cần đạt: - HẹN laứ haứnh ủoọng ủửụùc thửùc hieọn = lụứi noựi nhaốm muùc ủớch nhaỏt ủũnh VD: Toõi ủang vieỏt baứi (Trỡnh baứy) - Goàm 5 kieồu HẹN: hoỷi, trỡnh baứy, ủieàu khieồn, hửựa heùn, boọc loọ caỷm xuực VD:- Hoõm qua, lụựp em ủi lao ủoọng (trỡnh baứy) - Anh ủi ủaõu ủaỏy ? (hoỷi) - ẹoựng cửỷa laùi! (ủieàu khieồn) - OÂi, ủeùp quaự ! (boọc loọ cảm xúc) 4.3. Bài mới: GV: ễÛ tieỏt hoùc vửứa qua caực em ủaừ hieồu veà khaựi nieọm vaứ caực kieồu haứnh ủoọng noựi. Vaọy caựch thửùc hieọn caực kieồu haứnh ủoọng noựi aỏy nhử theỏ naứo ? Coự maỏy caựch thửùc hieọn caực kieồu haứnh ủoọng noựi? Š Chuựng ta cuứng tỡm caõu traỷ lụứi qua tieỏt hoùc thửự 2. Haứnh ủoọng noựi Hoạt động của Thầy và trò Nội dung A. Lí thuyết I.Caựch thửùc hieọn haứnh ủoọng noiự ? Đoùc ủoaùn trớch ? Đaựnh soỏ thửự tửù các câu trong đoạn (tửứ 1-5) - GV treo baỷng phuù 1 ủoaùn trớch ủaựnh soỏ caực caõu - GV treo baỷng phuù 2 coự keừ oõ saỹn nhử muùc 1, ụỷ SGK.70 ? Haừy xaực ủũnh muùc ủớch noựi cuỷa caực caõu aỏy ? Sau ủoự, ủieàn daỏu (+) vaứo oõ thớch hụùp (b2) vaứ daỏu (-) vaứo oõ khoõng thớch hụùp - GV treo baỷng phuù 3 (caõu /m.ủớch) - HS: Haừy xaực ủũnh moỏi quan heọ giửừa caõu (baỷng phuù) vụựi kieồu haứnh ủoọng noựi ? - GV: Nhỡn vaứo baỷng toồng hụùp giửừa kieồu caõu vaứ muùc ủớch noựi, ta coự theồ xaực ủũnh ủửụùc HẹN cuỷa caực caõu. Nhử caứng laứ caõu TT nhửng chuựng coự theồ coự nhửừng muùc ủớch khaực nhau vaứ thửùc hieọn nhửừng haứnh ủoọng noựi khaực nhau. ? Vaọy, tửứ ủoự em ruựt ra nhaọn xeựt gỡ giửừa kieồu caõu vaứ hành động nói GV choỏt: Khi duứng HẹN ủuựng chửực naờng chớnh cuỷa kieồu caõu-> caựch duứng trửùc tieỏp, HẹN khoõng ủuựng chửực naờng chớnh cuỷa tửứng kieồu caõu (caõu caàu khieỏn duứng hoỷi, caõu caỷm thaựn duứng ra leọnh…)-> caựch duứng giaựn tieỏp 1.Phân tích ngữ liệu(SGK/ T70) * Vớ duù 1 Caõu Muùc ủớch 1 2 3 4 5 Hoỷi - - - - - Trỡnh baứy + + + - - ẹ.khieồn - - - + + Hửựa heùn - - - - - Boọc loọ cx - - - - - * Vớ duù 2 Caõu Muùc ủớch NV CK CT TT Hoỷi Anh đi đâu? Trỡnh baứy Anh ấy đi rồi. ẹ.khieồn Anh đi đi! Hửựa heùn - Boọc loọ cx Chao ôi, đẹp quá! - Caõu traàn thuaọt duứng trỡnh baứy (ủuựng chức năng)-> caựch duứng trửùc tieỏp - Caõu traàn thuaọt ủieàu khieồn (không ủuựng chức năng)-> caựch dùng gián tiếp =>Moói haứnh ủoọng noựi coự theồ ủửụùc thửùc hieọn baống kieồu caõu coự chửực naờng chớnh phuứ hụùp vụựi haứnh ủoọng noựi (caựch duứng trửùc tieỏp) hoaởc baống kieồu caõu khaực (caựch duứng giaựn tieỏp)duứng giaựn tieỏp ? Qua tỡm hieồu VD, em ruựt ra nhaọn xeựt gỡ veà caựch thửùc hieọn hành động nói ? Đọc ghi nhớ SGK/ T71 Goùi HS ủoùc laùi ghi nhụự ụỷ SGK/ T71 BT nhanh: - GV treo baỷng phuù coự 1 soỏ VD, haừy xaực ủũnh caựch duứng HẹN trửùc tieỏp vaứ giaựn tieỏp 1. OÂi ủeùp quaự ! 2. ẹeùp laứm sao ? 3. Hoõm qua, lụựp toõi hoùc buứ 4. Tụự muoỏn baùn mua cho tụự quyeồn saựch aỏy ? Haừy ủaởt 1 vaứi VD minh hoùa 2.. Ghi nhớ: SGK/ T71 ? Đoùc baứi taọp 1, xaực ủũnh y/c Hoạt động cá nhân ? Haừy xem laùi vaờn baỷn “Hịch tướng sĩ” ? Haừy neõu caực caõu nghi vaỏn trong baứi “Hịch tướng sĩ” ? Chuựng duứng ủeồ laứm gỡ ? Vụựi muùc ủớch gỡ ? - Hs trình bày - HS nhận xét - GV nhận xét - Yeõu caàu HS ủoùc BT 2 vaứ x/ủ y/c Nhiều người có nhận xét rằng trong bài viết của mình, chủ tịch Hồ Chí Minh thường kêu gọi chiến sĩ đồng bào bằng những câu trần thuật. ? ? Hãy tìm những câu trần thuật có mục đích cầu khiến trong các đoạn trích dưới đây của Người ?Cho biết hình thức diễn đạt ấy có tác dụng như thế nào tron việc động viên quần chúng II. Luyện tập Baứi taọp 1/ T71 Tỡm caõu nghi vaỏn trong baứi “Hịch tướng sĩ” vaứ xaực ủũnh chửực naờng: - Tửứ xửa… khoõng coự ?-> Hỏi để khẳng định-> Taùo taõm theỏ chuaồn bũ cho tửụựng sú nghe tieỏp nhửừng lớ leừ - Luực baỏy giụứ,… ủửụùc không ? -> Hỏi để phuỷ ủũnh- Bác bỏ cảm xúc vui vẻ đó. có giá trị đánh thức tinh thần tiêu diệt giặc bị ngủ quên trong tướng sĩ. - Luực baỏy giụứ … không muoỏn vui vẻ … ủửụùc không ?-> Hỏi để khẳng định - Vỡ sao vaọy?-> Hỏi để giải thích-> gaõy sửù chuự yự-> thuyeỏt phuùc, ủoọng vieõn, khớch leọ tửụựng sú. - “Neỏu vaọy,…ủaỏt nửừa?-> Hỏi để khaỳng ủũnh -> con ủửụứng duy nhaỏt cuỷa tửụựng sú laứ ủaỏu tranh baỷo veọ Toồ quoỏc Baứi taọp 2/ T 71. Xaực ủũnh caõu TT coự muùc ủớch caàu khieỏn vaứ neõu taực duùng: - Taỏt caỷ caõu traàn thuaọt ụỷ ủoaùn a vaứ câu 2 trong đoạn b ủeàu thửùc hieọn haứnh ủoọng caàu khieỏn, keõu goùi - Tác dụng: + Những lời đó không có tính chất hô hào mà thực sự giản dị gần gũi như những lời tâm sự dễ đi vào lòng người + Caựch duứng g.tieỏp naứy taùo sửù ủoàng caỷm saõu saộc, noự bieỏn cho nhửừng ng.voùng cuỷa laừnh tuù-> ng.voùng cuỷa moói ngửụứi. - Hiệu quả vận động quần chúng sẽ được nâng cao - Yeõu caàu HS ủoùc baứi taọp 3 (y/c) ? Tìm các câu có mục đích cầu khiến ? Sau mỗi câu ấy thể hiện mối quan hệ giữa các nhân vật và tính cách nhân vật như thế nào Thaỷo luaọn nhoựm (3’) - Trỡnh baứy keỏt quaỷ thaỷo luaọn baống baỷng phuù ? Đoùc vaứ xaực ủũnh yeõu caàu baứi 4 ? Haừy choùn caựch hoỷi ủửụứng naứo phuứ hụùp vụựi ủoỏi tửụùng giao tieỏp - Yeõu caàu HS ủoùc BT 5 vaứ xủ y/c ? Trong 3 caựch thửùc hieọn haứnh ủoọng noựi aỏy, em choùn caựch naứo ? Vỡ sao Baứi taọp 3/ T72. Tỡm caõu coự m.ủớch caàu khieỏn vaứ x.đ q.heọ, t.caựch tửứng NV * Caõu muùc ủớch caàu khieỏn: - Lụứi Deỏ Choaột: + Song anhự… mụựi daựm noựi + Anh ủaừ nghú… chaùy sang - Lụứi Deỏ Meứn: + ẹửụùc, chuự mỡnh…ra naứo + Thoõi, im caựi…suứi suùt aỏy ủi * N. xeựt t/c, q.heọ tửứng NV - Deỏ Choaột yeỏu ủuoỏi neõn lụứi caàu khieỏn nhaừ nhaởn, khieõm nhửụứng - Deỏ Meứn yỷ theỏ khoỷe maùnh neõn gioùng ủieọu hueõnh hoang, haựch dũch -> Quan heọ giửừa ủoõi baùn naứy laứ khoõng bỡnh ủaỳng Baứi taọp 4/ T72. - Coự theồ duứng caỷ 5 caựch - Hai caựch b vaứ c: nhaừ nhaởn vaứ lũch sửù hụn caỷ Baứi taọp 5/ T73. - H. ủoọng (a) hụi keựm lũch sửù - H.ủoọng (b): hụi buoàn cửụứi - H.ủoọng(c): hụùp lyự nh