Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 78: Cố hương (tiếp)

 Ngaøy soaïn: 16.12.2006 Tuaàn 16: 18.12.2006 – 22.12.2006 Baøi 16: (Tieát 78) (Loã Taán) I/ Muïc tieâu caàn ñaït: Kieán thöùc: Giuùp hoïc sinh: Thaáy ñöôïc tinh thaàn pheâ phaùn saâu saéc xaõ hoäi cuõ vaø nieàm tin vaøo söï xuaát hieïn taát yeáu cuûa cuoäc soáng môùi, xaõ hoäi môùi. Thaáy ñöôïc maøu saéc tröõ tình ñaäm ñaø cuûa taùc phaåm, vieäc söû duïng thaønh coâng caùc bieän phaùp ngheä thuaät so saùnh, ñoái chieáu, vieäc keát hôïp nhuaàn nhuyeãn nhieàu phöông thöùc bieåu ñaït trong taùc phaåm. Kyõ naêng: Ñoïc dieãn caûm, phaùt hieän nhöõng chi tieát ngheä thuaät ñaùng chuù yù trong moät truyeän ngaén. Coù kó naêng phaân tích nhaân vaät vaø caûm thuï taùc phaåm töï söï. Thaùi ñoä: Boài döôõng tinh thaàn yeâu queâ höông, ñaát nöôùc. II/ Chuaån bò cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh: 1. Giaùo vieân: Tham khaûo caùc taøi lieäu: Saùch Giaùo vieân, saùch thieát keá Ngöõ vaên 9 – Taäp I; Bình giaûng Ngöõ vaên 9. 2. Hoïc sinh: Hoïc toát baøi cuõ. Ñoïc vaên baûn “Coá höông”– soaïn baøi theo caâu hoûi SGK. III/ Tieán trình tieát daïy: 1. OÅn ñònh toå chöùc: (1 phuùt) Kieåm tra só soá. 2. Kieåm tra baøi cuõ: (4 phuùt) H1: Taâm traïng cuûa nhaân vaät “toâi” treân ñöôøng trôû veà queâ cuõ nhö theá naøo? YCTL: - Thôøi ñieåm: giöõa ñoâng caûnh taøn taï, ngheøo khoå. - Yeâu queâ nhöng xoùt xa tröôùc caûnh ngheøo khoå cuûa queâ. - Caûnh laøng queâ xô xaùc, tieâu ñieàu, ñaùng thöông vaø ñaùng thaát voïng. H2: Trong hoài öùc cuûa nhaân vaät “toâi” Nhuaän Thoå trong quaù khöù vaø hieän taïi nhö theá naøo? Söï thay ñoåi ñoù noùi leân ñieàu gì? YCTL: Hoài öùc: khuoân maët troøn trónh, nöôùc da baùnh maät, ñaàu ñoäi muõ loâng chieân beù tí teïo, coå ñeo voøng baïc, … ñoâi tay hoàng haøo, lanh leïn, maäp maïp, cöùng raén …. ñeïp ñeõ, khoûe maïnh, duõng caûm, oai huøng, tay naém chaët ñinh ba ñaâm con tra ngoaøi baõi döa haáu beân bôø bieån trong ñeâm traêng… Hieän taïi: Nöôùc da saïm vaøng, laïi coù nhöõng neáp raên saâu hoaém, ñoäi muõ loâng chieân raùch töôm, maëc aùo loâng moûng dính, ngöôøi co co ruùm ruùm… ñoâi tay vöa thoâ keäch, vöøa naëng neà nöùc neû nhö voû thoâng … goïi “toâi”: Baåm oâng!... Phaûn aùnh tình traïng sa suùt XH Tquoác ñaàu TKXX, xaõ hoäi ñaõ laøm thay ñoåi con ngöôøi gheâ gôùm … 3. Baøi môùi: (37 phuùt) Lôøi vaøo baøi: (1 phuùt) Caûnh vaät thay ñoåi, con ngöôøi ñoåi thay treân ñöôøng nhaân vaät “toâi” veà thaêm queâ laàn cuoái vaø trong nhöõng ngaøy ôû queâ laøm cho “toâi” caûm thaáy xoùt xa, ñau nhoùi. Vaäy, trong luùc ra ñi taâm traïng, caûm xuùc anh ra sao? Anh ñaõ coù nhöõng suy nghó gì? Hoâm nay chuùng ta tìm hieåu phaàn coøn laïi cuûa baøi. TL Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Kieán thöùc cô baûn 9’ 10’ 12’ 5’ Hoaït ñoäng 2: (tt) GV höôùng daãn HS tìm hieåu vaên baûn * Phaân tích vaên baûn: * GV yeâu caàu HS keå laïi ñoaïn cuoái töø: Thuyeàn chuùng toâi thaúng tieán ñeán heát. H1: Treân thuyeàn rôøi queâ, caûm xuùc vaø taâm traïng cuûa nhaân vaät “toâi” nhö theá naøo? H2: Toâi ñaõ hi voïng, tin töôûng ñieàu gì? H3: Qua dieãn bieán taâm traïng vaø tình caûm cuûa nhaân vaät”toâi”, ta coù theå nhaän thaáy tình caûm thoáng nhaát, baûn chaát töø trong saâu thaúm cuûa toâi ñoái vôùi coá höông nhö theá naøo? (NC) * Tìm hieåu hình aûnh con ñöôøng: H4: Trong truyeän coù nhöõng hình aûnh con ñöôøng naøo? H5: Hình aûnh con ñöôøng ôû cuoái truyeän coù yù nghóa gì? * GV: Con ñöôøng khoâng töï döng maø coù, khoâng do thaàn linh hay chuùa trôøi ban taëng cho con ngöôøi maø do con ngöôøi taïo neân, nhieàu ngöôøi ñi maõi, ñi nhieàu, goùp phaàn taïo döïng neân. H6: Neáu boû hình aûnh con ñöôøng ôû cuoái truyeän, lieäu giaù trò cuûa truyeän coù giaûm khoâng? Vì sao? Hoaït ñoäng 3: GV höôùng daãn HS toång keát H7: Qua toaøn vaên baûn, em thaáy hình aûnh coá höông trong con maét, caùch caûm cuûa nhaân vaät ”toâi” nhö theá naøo? H8: Haõy nhaän xeùt veà ngheä thuaät keå chuyeän trong ñoaïn vaên naøy? H9: Qua tìm hieåu vaên baûn, em haõy neâu giaù trò noäi dung cuûa vaên baûn? H10: Ñaëc saéc veà ngheä thuaät cuûa truyeän ngaén? * GV duøng baûng phuï cheùp caâu hoûi 4 (SGK/218) * Yeâu caàu HS thaûo luaän nhoùm vaø traû lôøi: H10: Ñoaïn naøo chuû yeáu duøng phöông thöùc mieâu taû vaø thoâng qua ñoù, taùc giaû muoán bieåu hieän ñieàu gì? H10: Ñoaïn naøo chuû yeáu duøng phöông thöùc töï söï? Ngoaøi töï söï coøn söû duïng caùc yeáu toá cuûa phöông thöùc bieåu ñaït naøo? Hieäu quaû cuûa söï keát hôïp ñoù trong vieäc theå hieän tính caùch nhaân vaät nhö theá naøo? H10: Ñoaïn naøo chuû yeáu duøng phöông thöùc laäp luaän vaø thoâng qua ñoù, taùc giaû muoán noùi leân ñieàu gì? Hoaït ñoäng 4: GV höôùng daãn HS luyeän taäp Gv duøng baûng phuï keû khung baøi taäp 2 – yeâu caàu HS thaûo luaän nhoùm – cöû ñaïi dieän leân baûng ñieàn vaøo baûng. HS keå. TL: Loøng toâi ñau xoùt, khoâng chuùt löu luyeán (caùi cuõ, laøng cuõ caûnh cuõ, hieän taïi ñau buoàn, quaù khöù töôi ñeïp khoâng bao giôø trôû laïi. Vaäy haõy höôùng ñeán töông lai vaø hi voïng). TL: Hi voïng, tin töôûng vaøo con ñöôøng ñaõ choïn, hi voïng vaøo töông lai theá heä treû con chaùu nhö thaèng Hoaøng, thaèng Thuûy Sinh seõ khaùc theá heä hieän taïi, öôùc mô nhöõng cuoäc ñôøi môùi, cuoäc ñôøi toát ñeïp hôn maø chuùng toâi chöa töøng soáng. Con ñöôøng töø ñaâu maø ra? Nhieàu ngöôøi ñi maø thaønh ñöôøng maø thoâi. Trieát lí veà nieàm hi voïng trong cuoäc soáng con ngöôøi hi voïng laø gì, söùc maïnh tinh thaàn cuûa hi voïng. Con ngöôøi neân vaø bieát hi voïng, öôùc mô. TL: Tuy ñau buoàn vì söï sa suùt, ngheøo naøn cuûa laøng queâ nhöng vaãn, öôùc mô, hò voïng vaøo töông lai, vaøo theá heä treû seõ mang ñeán nhöõng ñoåi thay cho queâ höông, seõ ñöôïc soáng cuoäc soáng haïnh phuùc treân queâ höông. Vaø chính chuùng seõ taïo neân ñieàu ñoù. TL: Theo nghóa ñen: coù con ñöôøng thuûy - con ñöôøng soâng ñöa nhaân vaät toâi veà queâ vaø ñöa gia ñình toâi rôøi queâ. Cuoái truyeän coù con ñöôøng trong suy nghó, lieân töôûng cuûa nhaân vaät toâi. TL: Mang nghóa bieåu tröng, bieåu töôïng, khaùi quaùt trieát lí veà cuoäc soáng con ngöôøi, hieän taïi ñeán töông lai. Ñoù laø con ñöôøng ñeán töï do, haïnh phuùc cuûa con ngöôøi, con ñöôøng cuûa töï thaân haønh ñoäng, xaây döïng vaø hi voïng cuûa con ngöôøi. TL: Chaéc chaén giaù trò cuûa truyeän giaûm. Vì yù nghóa trieát lí cuûa caâu chuyeän khoâng coøn nöõa, tieáng noùi, söï leân aùn xaõ hoäi PKTQ giaûm … TL: Hình aûnh thu nhoû cuûa xaõ hoäi, ñaát nöôùc. - Söï thay ñoåi cuûa coá höông phaûn aùnh ñieån hình söï thay ñoåi cuûa XHTQ hai möôi naêm ñaàu TKXX. - Vaán ñeà böùc thieát cuûa XH ñaët ra: caàn thieát phaûi xaây döïng moät cuoäc ñoåi môùi, nöõhng con ñöôøng môùi, khaùc tröôùc, toát ñeïp hôn tröôùc cho caùc theá heä töông lai. TL: Pheâ phaùn, xaõ hoäi, leã giaùo phong kieán, ñaët ra vaán ñeà con ñöôøng ñi cuûa ngöôøi noâng daân, cuûa XHPKTQ qua nhöõng rung ñoäng, suy ngaãm trong moät chuyeán veà queâ, tröôùc söï thay ñoåi cuûa coá höông. TL: Truyeän mang ñaäm chaát hoài kí, chaát tröõ tình, gioïng buoàn man maùc; + Nhaân vaät toâi quan saùt, rung ñaäm vaø suy ngaãm trong suoát chuyeán ñi; + So saùnh, ñoái chieáu giöõa quaá khöù vaø hieän taïi; + Saùng taïo nhöõng hình aûnh bieåu töôïng, bieåu tröng giaøu yù nghóa trieát lí. HS thaûo luaän nhoùm – cöû ñaïi dieän nhoùm leân ñieàn vaøo baûng. TL: Ñoaïn (a) chuû yeáu duøng phöông thöùc töï söï (coù keát hôïp bieåu caûm), laøm noåi baät quan heä gaén boù giöõa hai ngöôøi baïn ngöôøi thô aáu (cuõng coù nghóa ñeå laøm noåi baät söï thay ñoåi trong thaùi ñoä cuûa Nhuaän Thoå ñoái vôùi “toâi” hieän nay.) TL: Ñoaïn (b) chuû yeáu duøng phöông thöùc mieâu taû (keát hôïp vôùi hoài kí vaø ñoái chieáu) laøm thay ñoåi veà ngoaïi hình cuûa Nhuaän Thoå, qua ñoù theå hieän tình caûnh soáng ñieâu ñöùng cuûa Nhuaän Thoå vaø noâng daân mieàn bieån noùi chung. TL: Ñoaïn (c) chuû yeáu duøng phöông thöùc laäp luaän. Qua ñoù, taùc giaû muoán noùi leân trieát lí veà nieàm hi voïng. HS thaûo luaän nhoùm – cöû ñaïi dieän nhoùm ñieàn vaøo baûng. II/ Tìm hieåu vaên baûn: 5. Phaân tích: c. Caûm xuùc, taâm traïng vaø suy nghó cuûa nhaân vaät “toâi” treân thuyeàn rôøi coá höông: - Loøng toâi ñau xoùt, khoâng chuùt löu luyeán. - Hi voïng, tin töôûng vaøo con ñöôøng ñaõ choïn, hi voïng vaøo töông lai theá heä treû seõ mang ñeán nhöõng ñoåi thay cho queâ höông, seõ ñöôïc soáng cuoäc soáng haïnh phuùc treân queâ höông. d. Hình aûnh con ñöôøng: Mang nghóa bieåu töôïng, trieát lí veà cuoäc soáng con ngöôøi, hieän taïi ñeán töông lai. Ñoù laø con ñöôøng ñeán töï do, haïnh phuùc cuûa con ngöôøi, con ñöôøng cuûa töï thaân haønh ñoäng, xaây döïng vaø hi voïng cuûa con ngöôøi. 6. Toång keát: Ghi nhôù (SGK/219). III/ Luyeän taäp: 4. Cuûng coá vaø höôùng daãn hoïc taäp ôû nhaø: (3 phuùt) 4.1 Cuûng coá: (2 phuùt) Nhìn nhaän cuûa em veà hình aûnh con ñöôøng ôû ñoaïn cuoái vaên baûn? Ñoïc ghi nhôù SGK/219. 4.2 Höôùng daãn hoïc taäp ôû nhaø: (1 phuùt) Hoïc toát baøi cuõ. Soaïn baøi: OÂn taäp phaàn Taäp laøm vaên. ------------------------------------------------------- Ruùt kinh nghieäm vaø boå sung kieán thöùc sau tieát daïy: