Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 9: Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh

Ngày soạn: 26/8 Ngày giảng: 29/8 Tiết 9: Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh I. Mục tiờu cần đạt Củng cố kiến thức về văn bản thuyết minh và văn bản mieu tả. Hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh. Biết vận dụng và có ý thức sử dụng yếu tố miêu tả trong làm bài văn thuyết minh. Tinh thần tự giác trong học tập * Trọng tâm kiến thức cần đạt 1. Dành cho hs khỏ, giỏi a. Kiến thức : - Phõn tớch tác dụng của yếu tố miêu tả trong thuyết minh: làm đối tượng thuyết minh hiện lên cụ thể gần gũi, dễ cảm nhận hoặc nổi bật, gây ấn tượng. - Vai trò của miêu tả trong văn bản thuyết minh: Phụ trợ cho việc giới thiệu nhằm gợi lên hình ảnh cụ thể của đối tượng cần thuyết minh. b. Kĩ năng : - Quan sát sự vật hiện tượng. - Sử dụng ngôn ngữ miêu tả phù hợp trong việc tạo lập văn bản thuyết minh. 2. Dành cho hs trung bỡnh a. Kiến thức : - Hiểu tác dụng của yếu tố miêu tả trong thuyết minh: làm đối tượng thuyết minh hiện lên cụ thể gần gũi, dễ cảm nhận hoặc nổi bật, gây ấn tượng. - Vai trò của miêu tả trong văn bản thuyết minh: Phụ trợ cho việc giới thiệu nhằm gợi lên hình ảnh cụ thể của đối tượng cần thuyết minh. b. Kĩ năng : - Quan sát sự vật hiện tượng. - Bước đầu sử dụng ngôn ngữ miêu tả phù hợp trong việc tạo lập văn bản thuyết minh. 3. Dành cho hs yếu a. Kiến thức : - Biết tác dụng của yếu tố miêu tả trong thuyết minh: làm đối tượng thuyết minh hiện lên cụ thể gần gũi, dễ cảm nhận hoặc nổi bật, gây ấn tượng. - Vai trò của miêu tả trong văn bản thuyết minh: Phụ trợ cho việc giới thiệu nhằm gợi lên hình ảnh cụ thể của đối tượng cần thuyết minh. b. Kĩ năng : - Quan sát sự vật hiện tượng. II. Chuẩn bị : 1. Thày : 2. Trò : Đọc bài, làm bài tập. III. Phương pháp/KTDH: Phân tích, trao đổi đàm thoại. III. Tiến trỡnh lờn lớp 1. ổn định tổ chức ( 1phút ). 2. Kiểm tra: ( 5 phút ). Hãy kể tên các phương pháp biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong văn bản thuyết minh ? 3. Tiến trình tổ chức các hoạt động Hoạt động của thày và trũ TG Nội dung Hoạt động 1. Khởi động Đoạn văn sau được viết theo phương thức thuyết minh kết hợp với nghệ thuật nhõn húa. Đỳng hay sai ? “ Mỳa Lõn cú từ lõu đời và rất thịnh hành ở cỏc tỉnh phớa Nam. Mỳa lõn diễn ra vào cỏc ngày tết để chỳc mừng năm mới an khang thịnh vượng. Cỏc đoàn lõn cú khi đụng tới trăm người, họ là thành viờn của một cõu lạc bộ hay một lũ vừ trong vựng. Lõn được trang trớ cụng phu, rõu ngũ sắc, lụng mày bạc, mắt lộ to, thõn mỡnh cú cỏc họa tiết rất đẹp. Mỳa Lõn rất sụi động với cỏc động tỏc khỏe khoắn, bài bản: Lõn chào ra mặt, Lõn chỳc phỳc, leo cột… Bờn cạnh đú cú ụng địa vui nhộn chạy quanh. Thụng thường mỳa Lõn cũn kốm theo cả biểu diễn vừ thuật”. - Đoạn văn thuyết minh trờn cú sử dụng yếu tố miờu tả. Vậy sử dụng yếu tố miờu tả trong văn bản thuyết minh cú tỏc dụng gỡ ? 3’ Hoạt động 2. Hướng dẫn hỡnh thành kiến thức mới Mục tiờu: - Củng cố kiến thức về văn bản thuyết minh và văn bản mieu tả. - Hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh. - Biết vận dụng và có ý thức sử dụng yếu tố miêu tả trong làm bài văn thuyết minh. HS đọc văn bản SGK ? Nhan đề văn bản có ý nghĩa gì ? HS tìm những câu văn thuyết minh? (Mỏy chiếu) HS tìm những câu văn miêu tả trong văn bản ? Nêu vai trò của yếu tố miêu tả trong văn bản? *Theo yêu cầu của bài văn thì chúng ta có thể bổ sung thêm các ý nào ? GV gợi ý: - Các loại chuối ? - Các bộ phận của chuối ,và tác dụng của nó ? 15’ I. Tỡm hiểu yếu tố miờu tả trong văn thuyết minh 1. Văn bản: Cõy chuối trong đời sống Việt nam a. Nhan đề : + Vai trò của cây chuối trong đời sống vật chất và tinh thần của người dân Việt Nam . + Thái độ của người Việt Nam trong việc chăm sóc, sử dụng hiệu quả. b. Những cõu văn thuyết minh về cõy chuối - Đi khắp Việt Nam đâu đâu ta cũng gặp những cây chuối - Hầu như ở nông thôn ,nhà nào cũng trồng chuối. Cây chuối ưa nứơc... Chuối phát triển rất nhanh - Cây chuối là thức ăn thức dụng từ thân đến lá, từ gốc đến hoa,quả - Quả chuối là món ăn ngon - Mỗi cây chuối đều cho một buồng chuối - Nếu chuối chín là món quà sáng, trưa, chiều, tôi của con người thì chuối xanh là một món ăn thông dụng trong các bữa ăn hàng ngày. - Nhưng có một điều quan trọng là quả chuối đã trở thành vật thờ cúng ngàn đời trên mâm ngũ quả. b. Những cõu văn miờu tả về cõy chuối -Thân mềm vươn lên như những cột trụ nhẵn bóng, toả ra vòm tán lá xanh mướt che rợp từ vườn tược đến núi rừng. - Chuối mọc thành rừng bạt ngàn vô tận. - Chuối mẹ đẻ chuối con... - Loài chuối nào khi quả đã chín đều cho ta vị ngọt ngào và hương thơm hấp dẫn - Chuối trứng quốc ...như vỏ trứng quốc. - Có buồng chuối trăm quả, cũng có buồng chuối cả nghìn quả ...làm cho da dẻ mịn màng. Chuối xanh có vị chát ... - Đấy là chuối thờ.  Chuối thờ bao giờ cũng dùng nguyên nải d. Tỏc dụng : Làm nổi bật được đặc điểm của cây chuối và gây ấn tượng. 2. Ghi nhớ (sgk) - Thêm các ý : 1. Các loại chuối: - Chuối Tây ( Thân cao, mầu trắng, quả ngắn ), chuối hột( thân cao mầu tím sẫm, quả ngắn có hột), chuối ngự ( thân cao, quả nhỏ). 2. Các bộ phận của chuối: + Thân: gồm nhiều lớp : bẹ, lá, nõn... + Củ chuối:… +Lá chuối: tươi, khô… 3. Miêu tả: - Thân tròn, mát rượi. - Tầu lá xanh rờn. - Củ chuối. 4. Công dụng : - Thân cây chuối non có thể ghém làm rau sống rất mát, làm phao tập bơi. - Hoa chuối ăn sống, lấy nhựa. - Qua chuối làm thuốc. Hoạt động 3. Hướng dẫn luyện tập Mục tiêu: Hs vận dụng yếu tố miêu tả vào bài văn t/minh qua việc làm một số bài tập. HS đọc và xác định yêu cầu của đề bài? HS làm bài trong 5 phút ? HS trình bầy ? HS khác nhận xét. GV : Kết luận. HS đọc và xác định yêu cầu của đề bài? HS làm bài trong 5 phút ? HS trình bầy ? HS khác nhận xét. GV: Kết luận. 20’ II. Luyện tập Bài tập 1 ( sgk-26). Thân cây chuối có hình dáng thẳng tròn như cái cột trụ mộng nước, gợi cảm giác mát dịu. Lá chuối tươi non ưỡn cong cong dưới ánh trăng, thỉnh thoảng vẫy lên phần phật như mời gọi ai đó, trong những đêm khuya thanh vắng. Quả chuối chín vàng vừa bất mắt, vừa dậy lên một mùi thơm ngọt ngào quyến rũ. Bài tập 2( sgk-35). Câu văn miêu tả : - Tách là loại chén.... - Chén của ta không có quai... - Khi mời ai... 4. Củng cố (1’) GV khỏi quỏt nội dung bài học 5. Hướng dẫn học bài (1’) - Học bài, làm bài tập cũn lại: 3/ 26. - Viết đoạn văn thuyết minh về một sự vật tự chọn cú sử dụng yếu tố miờu tả. - Chuẩn bị bài “Luyện tập sử dụng… thuyết minh”: - Đọc kỹ phần “Chuẩn bị” và lập dàn ý cho đề “Con Trõu ở làng quờ VN”. - Vận dụng bài văn tham khảo trong SGK.